Premio Nobel de Física
O Nobel de Física (un dos Premios Nobel) é unha condecoración creada pola Fundación Nobel, de gran relevancia dende a súa creación, obedecendo a vontade do químico Alfred Nobel, expresa no seu testamento. É un premio atribuído anualmente, en outubro, polos membros da Real Academia das Ciencias de Suecia, a eminentes investigadores que salienten na produción de coñecementos innovadores no eido da física. A medalla e o diploma da fundación son oficialmente entregadas polo rei de Suecia, o 10 de decembro, día do aniversario do creador do premio. Dende 2001, a cantidade que se lle dá ó gañador é de 10 millóns de coroas suecas (pouco máis de 1 millón de euros).[1]
Premio Nobel de Física | |
---|---|
Tipo | premio de física e premio científico |
Data de fundación | 1901 |
Nomeado en referencia a | Alfred Nobel |
País | Suecia |
Na rede | |
http://nobelprize.org/ | |
[ editar datos en Wikidata ] |
Premiados
editarData | Laureados | Nacionalidade | Traballos recompensados |
---|---|---|---|
1901 | Wilhelm Conrad Röntgen | Imperio Alemán | Descuberta dos raios X |
1902 | Hendrik Antoon Lorentz Pieter Zeeman |
Países Baixos | Polos seus estudos sobre a influencia do magnetismo na radiación, en especial pola descuberta da polarización das liñas espectrais dunha fonte luminosa debida a un campo magnético (Efecto Zeeman). |
1903 | Antoine Henri Becquerel Pierre Curie Marie Curie |
Francia | Descuberta da radioactividade e isolamento de dous elementos radioactivos: o radio e o polonio. |
1904 | Lord John William Strutt | Inglaterra | Descuberta do argon. |
1905 | Philipp Lenard | Imperio Alemán | Polo seu traballo sobre os raios catódicos. |
1906 | Sir Joseph John Thomson | Inglaterra | Pescudas sobre a condución do gas. Primeiro modelo atómico. |
1907 | Albert Abraham Michelson | Estados Unidos | Desenvolvemento de diversos instrumentos ópticos de precisión e investigacóns desenvolvidas con estes instrumentos nos campos da espectroscopía e meteoroloxía. |
1908 | Gabriel Lippmann | Francia | Polo seu método de reproducir fotografías en cor baseado nos fenómenos de interferencia luminosa. |
1909 | Guglielmo Marconi Karl Ferdinand Braun |
Italia Imperio Alemán |
Invención da telegrafía sen fíos por ondas hertzianas e do osciloscopio catódico (tubo de Braun) |
1910 | Johannes Diderik van der Waals | Países Baixos | Ecuación de estado para gases e líquidos (lei de Van der Waals) |
1911 | Wilhelm Wien | Imperio Alemán | Descubrimento sobre as leis da radiación da calor |
1912 | Gustaf Dalén | Suecia | Invención do regulamento automático para a chama das farolas e dos faros. |
1913 | Heike Kamerlingh Onnes | Países Baixos | Pola súa investigación das propiedades da materia a baixas temperaturas. |
1914 | Max von Laue | Imperio Alemán | Polo seu descubrimento da difracción dos raios X polo cristais. |
1915 | William Henry Bragg William Lawrence Bragg |
Inglaterra | Fundamentos da radiocristalografía moderna. |
1916 | Destinado ao Fondo Especial desta sección do premio. | ||
1917 | Charles Glover Barkla | Inglaterra | Propagación das ondas de radio e os raios X. |
1918 | Max Planck | Alemaña | Polo seu descubrimento dos cuantos de enerxía. |
1919 | Johannes Stark | Alemaña | O efecto Stark: descomposición dos raios espectrais por un campo eléctrico. |
1920 | Charles Edouard Guillaume | Suíza | Pola mellora da precisión das medidas en Física debido ó descubrimento de anomalías nas aliaxes níquel-aceiro. |
1921 | Albert Einstein | Alemaña | Polo impulso ó avance da física teórica, en particular pola lei do efecto fotoeléctrico. |
1922 | Niels Bohr | Dinamarca | Pola investigación da estrutura do átomo e a radiación emanada deles (mellora teórica do modelo de Rutherford). |
1923 | Robert Andrews Millikan | Estados Unidos | Pola medida da carga eléctrica elemental do electrón. |
1924 | Karl Manne Georg Siegbahn | Suecia | Polo seu traballo no campo da espectroscopía dos raios X. |
1925 | James Franck Gustav Ludwig Hertz |
Alemaña | Polo descubrimento das leis que regulan o impacto do electrón sobre o átomo. |
1926 | Jean Baptiste Perrin | Francia | Polo traballo sobre a estrutura descontinua da materia. |
1927 | Arthur Holly Compton Charles Thomson Rees Wilson |
Alemaña Escocia |
Polo descubrimento do efecto Compton.
Polo seu método de visualización de camiños seguidos polas partículas eléctricas (cámara de Wilson). |
1928 | Sir Owen Willans Richardson | Inglaterra | Polo seu traballo sobre o efecto termoiónico (lei de Wilson). |
1929 | Louis de Broglie | Francia | Polo seu descubrimento da natureza ondulatoria do electrón, |
1930 | Sir Chandrasekhara Venkata Raman | India | Polo seu traballo sobre a dispersión da luz (efecto Raman). |
1931 | Destinado ao Fondo Especial desta sección do premio. | ||
1932 | Werner Heisenberg | Alemaña | Pola creación da mecánica cuántica. |
1933 | Paul Adrien Maurice Dirac Erwin Schrödinger[2] |
Inglaterra Austria |
Polo descubrimento de novas formas na teoría atómica. |
1934 | 1/3 destinado ao Fondo Principal e 2/3 ao Fondo Especial desta sección do premio | ||
1935 | James Chadwick | Inglaterra | Descuberta do neutrón. |
1936 | Carl David Anderson Victor Franz Hess |
Estados Unidos Austria |
Polo descubrimento do positrón.
Polo seu descubrimento da radiación cósmica. |
1937 | Clinton Joseph Davisson Sir George Paget Thomson |
Estados Unidos Inglaterra |
Pola descuberta experimental da difracción dos electróns polos cristais. |
1938 | Enrico Fermi | Italia | Pola súa demostración da existencia de novos elementos radioactivos producidos por irradación de neutróns e o descubrimento relacionado das reaccións nucleares por neutróns lentos. |
1939 | Ernest Lawrence | Estados Unidos | Pola invención, desenvolvemento e resultados do ciclotrón. |
1940 | 1/3 destinado ao Fondo Principal e 2/3 ao Fondo Especial desta sección do premio | ||
1941 | 1/3 destinado ao Fondo Principal e 2/3 ao Fondo Especial desta sección do premio | ||
1942 | 1/3 destinado ao Fondo Principal e 2/3 ao Fondo Especial desta sección do premio | ||
1943 | Otto Stern | Estados Unidos | Polo descubrimento do momento magnético do protón e o método do raio molecular. |
1944 | Isidor Isaac Rabi | Estados Unidos | Polo método de resonancia en relación coas propiedades magnéticas do núcleo atómico. |
1945 | Wolfgang Ernst Pauli | Austria | Polo descubrimento do principio de exclusión (Principio de exclusión de Pauli). |
1946 | Percy Williams Bridgman | Estados Unidos | Pola invención dun aparello para producir moi altas presións. |
1947 | Edward Victor Appleton | Inglaterra | Polas súas investigacións sobre a alta atmosfera, en particular, polo descubrimento da capa Appleton. |
1948 | Patrick Maynard Stuart Blackett | Inglaterra | Polo desenvolvemento do método da cámara de néboa de Wilson, e os descubrimentos subsecuentes na física nuclear e a radiación cósmica. |
1949 | Hideki Yukawa (湯川 秀樹) | Xapón | Polo descubrimento dos mesóns en base ó traballo teórico sobre as forzas nucleares. |
1950 | Cecil Frank Powell | Inglaterra | Polo desenvolvemento do método fotográfico para o estudo dos procesos nucleares e a súa aplicación ó estudo dos mesóns. |
1951 | Sir John Cockcroft Ernest Walton |
Inglaterra Irlanda |
Polo seu traballo sobre a transmutación de núcleos atómicos producido por partículas atómicas aceleradas artificialmente. |
1952 | Felix Bloch Edward Mills Purcell |
Estados Unidos | Polo desenvolvemento de novos métodos de medidas magnéticas de precisión. |
1953 | Frits Zernike | Países Baixos | Polo método de contraste de fase a a súa aplicacion ó microscopio de contraste de fase. |
1954 | Max Born Walther Wilhelm Georg Bothe |
Alemaña Occidental | Pola súa investigación fundamental en mecánica cuántica, e en particular, pola súa interpretación estatística da función de onda.
Polo método de coincidencia. |
1955 | Willis Eugene Lamb Polykarp Kusch |
Estados Unidos | Polos descubrimentos relacionados coa estrutura fina do espectro do hidróxeno.
Pola determinación precisa do momento magnético do electrón. |
1956 | William Bradford Shockley Walter Houser Brattain John Bardeen |
Estados Unidos | Polas súas investigacións sobre semicondutores e
o efecto transistor. |
1957 | Chen Ning Yang (楊振寧) Tsung-Dao Lee (李政道) |
China | Pola súa profunda investigación das leis de paridade. |
1958 | Pavel Tcherenkov (Павел Черенков) Ilia Frank (Илья Франк) Igor Tamm (Игорь Тамм) |
URSS | Polo descubrimento e interpretación do efecto Tcherenkov. |
1959 | Emilio Gino Segrè Owen Chamberlain |
Estados Unidos | Descuberta do antiprotón |
1960 | Donald Arthur Glaser | Estados Unidos | Pola invención da cámara de burbullas. |
1961 | Robert Hofstadter Rudolf Ludwig Mössbauer |
Estados Unidos Alemaña Occidental |
Polos seus estudos pioneiros na dispersión do electrón no núcleo atómico e os seus descubrimentos na estrutura dos nucleóns.
Polos seus estudos sobre a absorción resonante da radiación gamma e o efecto Mössbauer. |
1962 | Lev Davidovich Landau (Лев Давидович Ландау) | URSS | Polas súas teorías para a materia condensada, especialmente, helio líquido. |
1963 | Eugene Paul Wigner Maria Goeppert-Mayer[3] Hans Daniel Jensen |
Estados Unidos | Pola súa contribución á teoría do núcleo atómico e partículas elementais, particularmente polo descubrimento e aplicación de principios de simetría.
Polos seus descubrimentos sobre a superficie nuclear. |
1964 | Charles Townes Nikolai Basov (Николай Геннадиевич Басов) Alexandre Prokhorov (Александр Михайлович Прохоров) |
Estados Unidos URSS URSS |
Polo seu traballo no campo da electrónica cuántica, que levou á construción de osciladores e amplificadores baseados no principio dos máser e láser. |
1965 | Julian Schwinger Richard P. Feynman Sin-Itiro Tomonaga (朝永 振一郎) |
Estados Unidos Estados Unidos Xapón |
Polo seu traballo en electrodinámica cuántica. |
1966 | Alfred Kastler | Francia | Polo desenvolvemento de métodos ópticos para o estudo das resonancias hertzianas nos átomos. |
1967 | Hans Bethe | Estados Unidos | Polas súas contribuciónas á teoría das reaccións nucleares, en particular no relacionado coa enerxía das estrelas. |
1968 | Luis Walter Álvarez | Estados Unidos | Pola súa decisiva contribución á física das partículas elementais, en particula o descubrimento dun gran número de estados de resonancia. |
1969 | Murray Gell-Mann | Estados Unidos | Pola contribución á clasificación das partículas elementais e as súas interaccións. |
1970 | Hannes Alfvén Louis Eugène Félix Néel |
Suecia Francia |
Polos seus descubrimentos en magnetohidrodinámica e a aplicación de física do plasma. |
1971 | Dennis Gabor | Hungría | Pola invención e desenvolvemento do método holográfico. |
1972 | John Bardeen Leon Cooper John Robert Schrieffer |
Estados Unidos | Pola teoría da supercondutividade (Teoría BCS) |
1973 | Leo Esaki (江崎 玲於奈) Ivar Giaever Brian David Josephson |
Xapón Estados Unidos Gales |
Polo estudo do efecto túnel en semicondutores.
Polo estudo do efecto túnel en supercondutores. Pola predición teórica de propiedade dunha supercorrente a traverso dunha barreira túnel, en particular, o efecto Josephson. |
1974 | Sir Martin Ryle Antony Hewish |
Inglaterra | Pola súa investigación en radio astrofísica (técnica de apertura de síntese e descubrimento dos púlsares, respectivamente). |
1975 | James Rainwater Aage N. Bohr Ben Roy Mottelson |
Estados Unidos Dinamarca Dinamarca |
Polo estudo e descubrimento da relación entre movemento colectivo e movemento particular nos núcleos atómicos, e o desenvolvemento subsecuente da teoría do núcleo atómico. |
1976 | Burton Richter Samuel Chao Chung Ting (丁肇中) |
Estados Unidos | Polos traballos sobre o descubrimento de partículas elementais pesadas dun novo tipo. |
1977 | Philip Warren Anderson Sir Nevill Francis Mott John Hasbrouck van Vleck |
Estados Unidos Inglaterra Estados Unidos |
Polo estudo da estrutura electrónica dos sistemas magnéticos desordeados. |
1978 | Petr Kapitsa (Петр Леонидович Капица) Arno Allan Penzias Robert Woodrow Wilson |
URSS Estados Unidos Estados Unidos |
Polas súas invencións e descubrimentos na área da física de baixas temperaturas.
Polo seu descubrimento da radiación de fondo de microondas. |
1979 | Sheldon Lee Glashow Abdus Salam Steven Weinberg |
Estados Unidos Paquistán Estados Unidos |
Pola teoría da campo unificado electrodébil. |
1980 | James Watson Cronin Val Logsdon Fitch |
Estados Unidos | Polo estudo da violación de principios fundamentais de simetría no decaemento dos mesóns K neutros. |
1981 | Nicolaas Bloembergen Arthur Leonard Schawlow Kai Siegbahn |
Estados Unidos Estados Unidos Suecia |
Polo desenvolvemento da espectroscopía láser Polo desenvolvemento da espectroscopía electrónica de alta resolución. |
1982 | Kenneth Geddes Wilson | Estados Unidos | Pola teoría dos fenómenos críticos en relación coas transicións de fase. |
1983 | Subrahmanyan Chandrasekhar William A. Fowler |
Estados Unidos Estados Unidos | Polos estudos teóricos na estrutura e evolución das estrelas.
Pola contribución ó estudo da xénese dos elementos químicos. |
1984 | Carlo Rubbia Simon van der Meer |
Italia Países Baixos |
Pola contribución á obtención das partículas W e Z, portadoras da forza electrodébil. |
1985 | Klaus von Klitzing [4] | Alemaña Occidental | Pola descuberta do Efecto Hall cuántico. |
1986 | Gerd Binnig Heinrich Rohrer Ernst August Friedrich Ruska |
Alemaña Occidental Suíza Alemaña Occidental |
Polo deseño do primeiro microscopio electrónico. |
1987 | Johannes Georg Bednorz Karl Alexander Müller |
Alemaña Occidental Suíza |
Polos avances na supercondutividade en materiais metálicos. |
1988 | Leon Lederman Melvin Schwartz Jack Steinberger |
Estados Unidos | Pola demostración da estrutura dobre dos leptóns. |
1989 | Hans Georg Dehmelt Wolfgang Paul Norman Foster Ramsey |
Alemaña Occidental Alemaña Occidental Estados Unidos |
Polo desenvolvemento das bases dos reloxos atómicos. Polo desenvolvemento da trampa de ións. |
1990 | Jerome Isaac Friedman Henry Way Kendall Richard E. Taylor |
Estados Unidos Estados Unidos Canadá |
Por establecer as bases para o modelo de quarks. |
1991 | Pierre-Gilles de Gennes | Francia | Pola xeneralización de métodos de estudo a formas
complexas de materia |
1992 | Georges Charpak | Francia | Pola invención e desenvolvemento de detectores de partículas. |
1993 | Russell Alan Hulse Joseph Hooton Taylor |
Estados Unidos | Descuberta dun púlsar nun sistema de estrelas binarias. |
1994 | Bertram N. Brockhouse Clifford G. Shull |
Canadá Estados Unidos |
Estudo da estrutura e das propiedades dos cristais. |
1995 | Martin Lewis Perl Frederick Reines |
Estados Unidos | Descuberta do leptón τ. Pola detección do neutrino. |
1996 | Douglas Dean Osheroff David Morris Lee Robert Coleman Richardson |
Estados Unidos | Polo descubrimento da superfluideza no Helio-3. |
1997 | Claude Cohen-Tannoudji Steven Chu William Daniel Phillips |
Francia Estados Unidos Estados Unidos |
Desenvolvemento de métodos para arrefecer e atrapar átomos con luz láser. |
1998 | Robert B. Laughlin Horst L. Störmer Daniel C. Tsui |
Estados Unidos Alemaña Estados Unidos |
Polo descubrimento dunha nova forma de fluído cuántico con excitacións cargadas fraccionais (efecto Hall cuántico). |
1999 | Gerardus 't Hooft Martinus J. G. Veltman |
Países Baixos | Por dilucidar a estrutura cuántica da interacción electrofeble na física de partículas. |
2000 | Zhores Ivanovich Alferov Herbert Kroemer Jack S. Kilby |
Belarús Alemaña Estados Unidos |
Desenvolvemento de heteroestruturas semi-condutoras para a electrónica rápida e a optoelectrónica. |
2001 | Eric A. Cornell Wolfgang Ketterle Carl E. Wieman |
Estados Unidos Alemaña Estados Unidos |
Pola realización doa condensado de Bose-Einstein en gases enrarecidos de átomos alcalinos. |
2002 | Masatoshi Koshiba (小柴 昌俊) Raymond Davis Riccardo Giacconi |
Xapón Estados Unidos Estados Unidos |
Polas súas contribucións pioneiras á astrofísica, en particular na detección de neutrinos cósmicos (Koshiba e Davis), e a descuberta das fontes astrofísicas de raios X (Giacconi). |
2003 | Alekséi Alekséyevich Abrikósov (Алексей Алексеевич Абрикосов) Vitaly L. Ginzburg (Виталий Лазаревич Гинзбур) Anthony J. Leggett |
Rusia Rusia Estados Unidos |
Polas súas contribucións pioneiras á teoría dos supercondutores e superfluídos. |
2004 | David Gross, H. David Politzer e Frank Wilczek | Estados Unidos | Polos seus descubrimentos sobre as interaccións dos quarks formulando o concepto de liberdade asintótica en cromodinámica cuántica. |
2005 | Roy J. Glauber | Estados Unidos Estados Unidos Alemaña |
Roy J. Glauber pola súa contribución á teoría cuántica de coherdanza óptica. John L. Hall e Theodor W. Hänsch, polas súas contribucións ó desenvolvemento da espectroscopía de precisión baseada en láser, incluíndo a técnica de frecuencia óptica combinada. |
2006 | George Fitzgerald Smoot John Cromwell Mather | Estados Unidos | Pola descuberta da natureza dos corpos negros, da radiación cósmica de fondo e das súas anisotropías. |
2007 | Albert Fert | Francia Alemaña |
Polas simultáneas da magnetorresistencia xigante. |
2008 | Makoto Kobayashi,e Toshihide Maskawa, e mais Yoichiro Nambu |
Xapón Estados Unidos |
Polo descubrimento da orixe da disimetría que predí cando menos a existencia de tres familias de quarks. Polo descubrimento dos mecanismos de disimetría espontánea en física subatómica. |
2009 | Charles K. Kao, Willard S. Boyle |
Hong Kong Estados Unidos |
Polos seus traballos na comunicación óptica e de circuítos semicondutores. |
2010 | Andre Geim, Konstantín Novosiólov |
Rusia | Polos seus traballos no desenvolvemento do grafeno. |
2011 | Saul Perlmutter, Adam Riess e Brian Schmidt. |
Estados Unidos Australia |
Polo descubrimento da expansión acelerada do universo a través do estudo e observación das supernovas. |
2012 | Serge Haroche David Wineland |
Francia Estados Unidos |
Pola súa metodoloxía revolucionaria que permitiu medir e manipular os sistemas individuais de quanto. |
2013 | Peter Higgs François Englert |
Reino Unido Bélxica |
Polos seus traballos e concepción do bosón de Higgs. |
2014 | Isamu Akasaki Hiroshi Amano Shuji Nakamura |
Xapón | Pola invención do LED azul, que permite iluminación branca, brillante e de baixo consumo. |
2015 | Takaaki Kajita Arthur B. McDonald |
Xapón Canadá |
Pola descuberta das oscilacións dos neutrinos, que permiten demostra que os neutrinos teñen masa. |
2016 | David J. Thouless Duncan Haldane Michael Kosterlitz |
Reino Unido Reino Unido Reino Unido |
Polos descubrimentos teóricos nas transicións de fase topolóxicas e as fases topolóxicas da materia. |
2017[5] | Rainer Weiss Kip Thorne Barry Barish |
Estados Unidos Estados Unidos Estados Unidos |
Pola descuberta das ondas gravitacionais. |
2018 | Arthur Ashkin Gérard Mourou Donna Strickland[6] |
Estados Unidos Francia Canadá |
Polos seus traballos no deseño e creación de ferramentas baseadas en luz. |
2019 | James Peebles (1/2) Michel Mayor (1/4) Didier Queloz (1/4) |
Canadá Suíza Suíza |
Pola contribución á nosa comprensión da evolución do Universo e do lugar da Terra no cosmos. |
2020 | Roger Penrose (1/2) Reinhard Genzel (1/4) Andrea Ghez (1/4) |
Reino Unido Alemaña Estados Unidos |
Polo descubrimento de que a formación de buratos negros é unha predición robusta da teoría xeral da relatividade. Polo descubrimento dun obxecto compacto supermasivo no centro da nosa galaxia. |
2021[7] | Syukuro Manabe (1/4) Klaus Hasselmann (1/4) Giorgio Parisi (1/2)[8] |
Xapón Alemaña Italia |
Pola modelaxe do clima terrestre, a cuantificación da variabilidade e a predición do cambio climático. Pola descuberta da interacción desordenada e das flutuacións en sistemas físicos. |
2022[9] | Alain Aspect John Clauser Anton Zeilinger |
Francia Estados Unidos Austria |
Polos seus avances sobre o control do entrelazamento cuántico. |
2023[10][11][12] | Pierre Agostini Ferenc Krausz Anne L'Huillier [13] |
Francia Hungría Francia |
Polos seus estudos das dinámicas dos electróns na materia e as súas contribucións á física do attosegundo. |
2024[14][15] | John Hopfield Geoffrey Hinton |
Estados Unidos Reino Unido/ Canadá |
Polos súas invencións e descubertas fundamentais para o desenvolvemento da aprendizaxe automática con redes neuronais artificiais. |
Notas
editar- ↑ O contido da lista de premiados está baseado na información da páxina dos premios Nobel, www
.nobelprize .org /nobel _prizes /physics /laureates / - ↑ Freire, Noelia (13 de xaneiro de 2024). "Erwin Schrödinger y su fascinante (aunque poco conocida) faceta filosófica". nationalgeographic.com.es (en castelán). Consultado o 9 de outubro de 2024.
- ↑ País, Ana (21 de marzo de 2021). "Maria Goeppert Mayer, la nobel de Física que explicó los "números mágicos" mientras investigaba sin que le pagaran". bbc.com (en castelán). Consultado o 9 de outubro de 2024.
- ↑ Montero, Tamara (12 de setembro de 2024). "Klaus von Klitzing, premio Nobel de Física: «No invertiría mi dinero en la fusión nuclear»". lavozdegalicia.es (en castelán). Consultado o 9 de outubro de 2024.
- ↑ Forssman, Alec (3 de outubro de 2017). "El Premio Nobel de Física de 2017 a la detección de las ondas gravitacionales". nationalgeographic.com.es (en castelán). Consultado o 9 de outubro de 2024.
- ↑ Freire, Noelia (17 de febreiro de 2024). "Donna Strickland, la primera Nobel de Física del siglo XXI". nationalgeographic.com.es (en castelán). Consultado o 9 de outubro de 2024.
- ↑ Redacción (5 de decembro de 2021). "Nobel de Física 2021 para los sistemas físicos complejos y los estudios del clima". rtve.es (en castelán). Consultado o 9 de outubro de 2024.
- ↑ Barone, Luca Tancredi (12 de outubro de 2021). "Giorgio Parisi, Nobel de Física: “Saber cómo funciona el vuelo de los estorninos puede servir para entender la moda”". elpais.com (en castelán). Consultado o 9 de outubro de 2024.
- ↑ Flores, Javier (6 de outubro de 2022). "Premio Nobel de Física 2022 para los investigadores del entrelazamiento cuántico". nationalgeographic.com.es (en castelán). Consultado o 9 de outubro de 2024.
- ↑ Raffio, Valentina (3 de outubro de 2023). "El Nobel de Física 2023 premia la técnica para entender qué pasa en menos de un segundo". elperiodico.com (en castelán). Consultado o 9 de outubro de 2023.
- ↑ Vacas, Constanza; Pereira Carvalho, Tiago (10 de abril de 2024). "Prémio Nobel de Física 2023 vai para Pierre Agostini, Ferenc Krausz e Anne L'Huillier". nationalgeographic.pt (en portugués). Consultado o 9 de outubro de 2024.
- ↑ Redacción (3 de outubro de 2023). "Premio Nobel de Física 2023: qué son los pulsos de luz de attosegundos por los que Pierre Agostini, Ferenc Krausz y Anne L'Huillier recibieron el galardón". bbc.com (en castelán). Consultado o 9 de outubro de 2023.
- ↑ Ansede, Manuel (6 de outubro de 2023). "Anne L’Huillier, ganadora del Nobel de Física: “Las personas estamos compuestas básicamente de espacio vacío”". elpais.com (en castelán). Consultado o 9 de outubro de 2024.
- ↑ Redacción (8 de outubro de 2024). "El Nobel de Física, para los científicos que enseñaron a aprender a las máquinas". lavozdegalicia.es (en castelán). Consultado o 9 de outubro de 2024.
- ↑ Criado, Miguel Ángel (8 de outubro de 2024). "Premio Nobel de Física 2024 a John Hopfield y Geoffrey Hinton por poner las bases de la inteligencia artificial". elpais.com (en castelán). Consultado o 9 de outubro de 2024.