Provincia de Pontevedra
Capital | Pontevedra |
Área | 4.494,64 km² |
Poboación | 942.665 (2021) |
Densidade | 210,32 hab./km² |
Concellos | 61 |
Xentilicio | Pontevedrés, Pontevedresa |
Pontevedra é unha das catro provincias de Galicia creadas por Javier de Burgos en 1833. Limita ao norte coa provincia da Coruña, ao leste coa provincia de Ourense e a provincia de Lugo, ao sur con Portugal e ao oeste co océano Atlántico. A súa capital é a cidade de Pontevedra, con 82.828 habitantes en 2022, sendo Vigo a súa maior cidade cunha poboación de 292.374 habitantes (2022). É a provincia máis pequena e a segunda máis poboada de Galicia trala da Coruña.

HistoriaEditar
Por favor, axuda na mellora deste artigo ou sección ampliando a información que achega. Se cadra, podes atopar máis información na páxina de conversa. |
DemografíaEditar
A súa poboación é de 945.408 habitantes en 2020 (456.452 homes e 488.956 mulleres). Representa o 34,99 % da poboación galega aínda que, en superficie, Pontevedra só supón o 15,2 %. A cidade máis grande e poboada da provincia é Vigo.

Evolución da poboación de Provincia de Pontevedra Fontes: INE e IGE. | ||||||||||||||||
1900 | 1930 | 1950 | 1981 | 2004 | 2009 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
457.262 | 568.011 | 671.609 | 859.897 | 930.931 | 959.764 | 963.511 | 958.428 | 955.050 | 950.919 | 947.374 | 944.346 | 942.731 | 941.772 | 942.665 | 945.408 | {{{17}}} |
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.) |
Obsérvase un crecemento demográfico constante desde os censos que tiña xa no XIX (457.262 habitantes en 1900, 641.763 en 1940), atenuándose o incremento notablemente entre os anos 1940 e 1960 a consecuencia da emigración a Europa e a outras zonas de España. Esta tendencia estabilizadora rómpese co desenvolvemento industrial de Vigo que, nos últimos decenios do século XX, permite incrementos no censo de ata o 13 % entre os anos 70 e 80. A partir deste momento prodúcese unha nova desaceleración (a poboación crece só un 2 % entre os anos 1990 e 2000) mantendo unha liña ascendente até o ano 2011.
Pontevedra é a segunda provincia máis poboada da Comunidade e tamén a máis pequena, cunha densidade de poboación en 2020 de 210,34 habitantes por km², fronte á media de 91,36 no conxunto de Galicia. A poboación distribúese de forma moi irregular e aparece concentrada nos municipios costeiros: só Pontevedra e Vigo concentran o 40,19 % dos habitantes da provincia.
A concentración de habitantes en Vigo [1] trouxo consigo a demanda desta cidade de situar alí certos servizos administrativos. Tanto a Administración autonómica como a periférica estatal localizaron en Vigo diversas unidades administrativas, como a Delegación Provincial de Pesca. Este fenómeno tamén deu pé a movementos sociais que reivindican a capitalidade ou a creación dunha quinta provincia galega que acolla a Vigo e a súa área de influencia. Coa reforma da estrutura orgánica periférica da Xunta aprobada polo goberno de Feijóo a principios de 2009, Vigo equipárase ás catro capitais de provincia coa creación de cinco Delegados do Goberno.
XeografíaEditar
A extensión xeográfica da provincia é de 4.494,64 km², o que a converte nunha das provincias menos extensas de España, só por riba das provincias vascas e canarias.
Xeoloxicamente, considérase dividida en tres seccións verticais: unha zona costeira cara a occidente, unha zona de montaña cara a oriente e unha depresión central.
A fachada marítima está formada por 398 km de costas peninsulares e 109 km de costas insulares, entre a ría de Arousa (que separa Pontevedra da Coruña) e a desembocadura do Miño (que a separa de Portugal). Outras rías definitorias da costa pontevedresa son a de Pontevedra e a de Vigo. Constitúen o conxunto denominado Rías Baixas e son as rías galegas máis grandes: de entre 20 e 30 km de lonxitude e de profundidades que chegan a supera-los 50 metros. Fronte a estas rías distribúese un importante número de illas e illotes, entre as que cómpre destaca-los arquipélagos de Ons e as Cíes, así como as illas de Cortegada, Malveiras, Arousa, A Toxa, Tambo, San Simón e Toralla.
A partir deste bordo costeiro ábrese unha chaira cunha altitude media que varía entre os 100 metros na foxa de Caldas ós 500-800 metros no centro e sur. Nesta chaira elévanse alturas residuais como os montes Xiabre, Castrove, o Galiñeiro ou A Groba.
Cara ó leste érguese unha zona montañosa conformada polas cadeas de Farelo, Faro, Candán ou do Suído, entre outras.
HidrografíaEditar
A provincia está percorrida por diversos ríos, todos eles de dirección leste-oeste, de caudal abundante e regular. Son o Ulla (que marca o límite coa provincia da Coruña), o Umia, o Lérez, o Verdugo, o Oitavén e o Miño (que marca o límite con Portugal). A esta rede fluvial hai que sumar numerosos cursos menores que van desemboscar na costa atlántica.
Cómpre destaca-los encoros de Portodemouros (no río Ulla), Eiras (no río Oitavén), Pontillón, Caldas e Zamáns.
ClimatoloxíaEditar
O clima dominante é o atlántico temperado húmido, normalmente benigno polo efecto moderador oceánico. Tendo en conta os datos procedentes da estación de Lourizán (representativos das Rías Baixas) e de Mouriscade (Lalín) (representativos da zona alta do interior), a temperatura media oscila en torno ós 15 °C. As máximas superan os 30 °C en xullo e agosto e as mínimas chegan ós 0 °C en xaneiro, aínda que no interior poden chegar a -14 °C.
As choivas son abondosas, polas de masas de aire húmidas introducidas polas correntes de suroeste que penetran facilmente ó longo das rías. As cifras medias oscilan entre os 1.500 e os 2.000 milímetros de auga anuais na costa e superan os 2.000 mm no interior montañoso, onde non son raras as precipitacións en forma de neve. As néboas son un fenómeno habitual, sobre todo ó longo dos ríos.
Espazos naturaisEditar
As condicións orográficas e climatolóxicas permitiron un alto nivel de biodiversidade en distintas zonas da provincia, algunhas delas recoñecidas como espazos naturais con diferente grao de protección:
- Parque Nacional:
- Illas Atlánticas [2] (agás o arquipélago de Sálvora que pertence ó concello coruñés de Ribeira)
- Parques Naturais:
- Zonas especiais de Conservación (ZEC):
- Monumento Natural:
- Zonas de Especial Protección para as Aves (ZEPA):
- Zona Húmida de Importancia Internacional (RAMSAR):
- Outros espazos:
EconomíaEditar
Por favor, axuda na mellora deste artigo ou sección ampliando a información que achega. Se cadra, podes atopar máis información na páxina de conversa. |
Divisións administrativa e relixiosaEditar
Pontevedra divídese en 61 concellos (véxase a lista de concellos de Pontevedra), distribuídos en 10 comarcas [3]:
- O Baixo Miño: comprende os seguintes concellos: A Guarda, Oia, O Rosal, Tomiño e Tui.
- Caldas: comprende os concellos de Caldas de Reis, Catoira, Cuntis, Moraña, Pontecesures, Portas e Valga.
- O Condado: comprende os concellos de Mondariz, Mondariz-Balneario, As Neves, Ponteareas e Salvaterra de Miño.
- Deza: comprende os concellos de Agolada, Dozón, Lalín, Rodeiro, Silleda e Vila de Cruces.
- O Morrazo: comprende os concellos de Bueu, Cangas, Marín e Moaña.
- A Paradanta: comprende os concellos de Arbo, A Cañiza, Covelo e Crecente.
- Pontevedra: comprende os concellos de Barro, Campo Lameiro, Cotobade (fusionado co de Cerdedo, da comarca de Tabeirós-Terra de Montes), A Lama, Poio, Ponte Caldelas, Pontevedra e Vilaboa.
- O Salnés: comprende os concellos de Cambados, O Grove, A Illa de Arousa, Meaño, Meis, Ribadumia, Sanxenxo, Vilagarcía de Arousa e Vilanova de Arousa.
- Tabeirós-Terra de Montes: comprende os concellos de Cerdedo (fusionado con Cotobade, da comarca de Pontevedra), A Estrada e Forcarei.
- Vigo: comprende os concellos de Baiona, Fornelos de Montes, Gondomar, Mos, Nigrán, Pazos de Borbén, O Porriño, Redondela, Salceda de Caselas, Soutomaior e Vigo.
Así mesmo, a provincia está dividida en 7 partidos xudiciais (Cambados, A Estrada, Lalín, Ponteareas, Pontevedra, Tui e Vigo).
Os concellos pontevedreses distribúense en tres dioceses: de Tui-Vigo: ao sur da ría de Vigo e o río Verdugo, de Lugo: a comarca do Deza, e de Santiago de Compostela: resto da provincia.
- Lista dos concellos máis poboados da provincia:
Este artigo (ou sección) está desactualizado(a). A información fornecida mudou ou é insuficiente. |
Posición | Concello | 1970 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | 2019 |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1º | Vigo | 197.144 | 258.724 | 278.050 | 287.282 | 297.241 | 295.364 |
2º | Pontevedra | 52.452 | 65.137 | 75.148 | 75.864 | 82.400 | 83.029 |
3º | Vilagarcía de Arousa | 24.076 | 29.453 | 31.760 | 33.823 | 37.903 | 37.456 |
4º | Redondela | 22.128 | 27.202 | 27.751 | 29.090 | 30.006 | 29.218 |
5º | Cangas | 19.026 | 20.798 | 21.729 | 23.756 | 26.121 | 26.542 |
6º | Marín | 19.816 | 22.647 | 23.218 | 25.487 | 25.864 | 24.319 |
7º | Ponteareas | 14.497 | 15.013 | 15.630 | 18.844 | 23.561 | 22.877 |
8º | A Estrada | 27.550 | 25.719 | 21.947 | 22.216 | 21.759 | 20.479 |
9º | Lalín | 19.405 | 17.666 | 19.777 | 20.266 | 21.127 | 20.218 |
10º | O Porriño | 10.044 | 13.517 | 15.093 | 16.076 | 18.075 | 19.848 |
11º | Moaña | 15.060 | 17.053 | 16.781 | 18.026 | 19.336 | 19.399 |
12º | Nigrán | 9.048 | 12.336 | 14.008 | 16.302 | 17.879 | 17.675 |
13º | Sanxenxo | 11.804 | 13.899 | 14.659 | 16.203 | 17.586 | 17.347 |
14º | Poio | 9.051 | 11.573 | 12.978 | 14.291 | 16.501 | 17.082 |
15º | Tui | 12.600 | 14.975 | 15.346 | 16.089 | 17.236 | 16.701 |
16º | Mos | 11.183 | 13.102 | 13.414 | 13.920 | 14.942 | 15.078 |
17º | Gondomar | 8.679 | 10.009 | 10.440 | 11.631 | 13.973 | 14.286 |
18º | Cambados | 10.644 | 12.628 | 12.503 | 13.328 | 13.946 | 13.744 |
19º | Tomiño | 9.865 | 10.499 | 10.130 | 11.111 | 13.604 | 13.499 |
20º | Baiona | 7.887 | 9.702 | 9.690 | 10.873 | 12.258 | 12.122 |
21º | Bueu | 11.006 | 11.961 | 11.506 | 12.548 | 12.348 | 12.009 |
22º | O Grove | 8.537 | 9.917 | 10.367 | 11.061 | 11.241 | 10.650 |
23º | Vilanova de Arousa | 12.641 | 14.979 | 14.816 | 10.229 | 10.614 | 10.302 |
24º | A Guarda | 8.501 | 9.275 | 9.727 | 9.936 | 10.484 | 9.977 |
25º | Salvaterra de Miño | 8.093 | 8.675 | 8.252 | 8.320 | 9.546 | 9.819 |
26º | Caldas de Reis | 8.466 | 8.702 | 9.042 | 9.453 | 10.060 | 9.785 |
27º | Salceda de Caselas | 5.063 | 5.618 | 5.696 | 6.349 | 8.665 | 9.164 |
28º | Silleda | 10.493 | 9.980 | 9.619 | 9.175 | 9.199 | 8.687 |
29º | Soutomaior | 5.775 | 5.434 | 4.959 | 5.398 | 7.223 | 7.395 |
30º | O Rosal | 5.899 | 5.558 | 5.777 | 5.892 | 6.613 | 6.234 |
31º | Vilaboa | 5.394 | 6.001 | 5.806 | 5.755 | 6.024 | 5.874 |
32º | Valga | 6.075 | 6.108 | 6.269 | 6.275 | 6.103 | 5.869 |
33º | Cerdedo-Cotobade | - | - | - | - | - | 5.699 |
34º | Ponte Caldelas | 8.022 | 7.678 | 7.833 | 6.390 | 6.319 | 5.494 |
35º | Meaño | 5.421 | 5.801 | 5.313 | 5.398 | 5.444 | 5.272 |
36º | Vila de Cruces | - | 8.439 | 7.481 | 7.108 | 6.325 | 5.246 |
37º | A Cañiza | 7.477 | 7.810 | 8.025 | 7.022 | 6.461 | 5.180 |
38º | Ribadumia | - | - | 4.013 | 4.240 | 5.107 | 5.052 |
39º | A Illa de Arousa | - | - | - | 4.953 | 5.020 | 4.926 |
40º | Meis | 4.761 | 5.213 | 5.102 | 4.949 | 4.988 | 4.791 |
41º | Cuntis | - | - | - | 5.611 | 5.066 | 4.677 |
43º | Mondariz | - | - | - | 5.480 | 5.081 | 4.440 |
44º | Moraña | - | - | - | 4.316 | 4.398 | 4.179 |
Símbolos de PontevedraEditar
No escudo de Pontevedra represéntase, sobre fondo azul, unha ponte de tres ollos, con elementos da muralla nos extremos da ponte e un cruceiro no centro. Estes mesmos elementos forman o escudo da capital.
NotasEditar
Véxase taménEditar
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Provincia de Pontevedra |
BibliografíaEditar
- Gran Enciclopedia Galega, s. v. Pontevedra
- LEIRO, Adela; DAPORTA, Mon e CAAMAÑO RIVAS, Víctor: Espazos naturais. Provincia de Pontevedra. A Nosa Terra, Vigo, 2003.