A Illa de Arousa

concello da comarca do Salnés, na provincia de Pontevedra
Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: A Illa e Arousa.

Coordenadas: 42°33′16″N 8°51′50″O / 42.55444, -8.86389

A Illa de Arousa é unha illa e concello da provincia de Pontevedra, situada no interior da ría de Arousa. Segundo o IGE en 2015 tiña 4956 habitantes. O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é arousán/arousana.

A Illa de Arousa
Bandeira de A Illa de Arousa---Escudo de A Illa de Arousa
A Illa de Arousa.Galicia.30.jpg
Casa do concello.
Situacion A Illa de Arousa.PNG
Situación
Xentilicio[1]arousán
Xeografía
ProvinciaProvincia de Pontevedra
ComarcaComarca do Salnés
Poboación4.926 hab. (2019)[2][3]
Área7,0 km²[3]
Densidade703,71 hab./km²
Entidades de poboación20[4]
Capital do concelloArousa
Política (2019[5])
AlcaldeCarlos Iglesias Cores (PSdeG[6])
ConcelleirosBNG: 1
PPdeG: 4
PSdeG-PSOE: 6
Eleccións municipais na Illa de Arousa
Uso do galego[7] (2011)
Galegofalantes75,37%
Na rede
ailladearousa.es
[ editar datos en Wikidata ]

PoboaciónEditar

A poboación da Illa de Arousa mantense bastante estable nos últimos anos sobre os cinco mil habitantes[8].

Censo total, en 2015 4956 habitantes
Menores de 15 anos 733 (14,79 %)
Entre 15 e 64 anos 3246 (65,5 %)
Maiores de 65 anos 977 (19,71 %)

XeografíaEditar

A illa ten unha superficie de 7 km², acadando a súa maior altitude no Con do Forno (68 m). Desde setembro de 1985 está unida ao continente por unha ponte de 2 km.

Algunhas das súas praias son A Area da Secada, A Lavanqueira, O Vao, Camaxe, Carreirón, Espiñeiro e O Cabodeiro.

A illa ten catro peiraos: O Xufre, (onde se comercializa o marisco e o peixe), Cabodeiro, Naval e O Campo. Hai tres paseos marítimos: O Campo, O Cantiño e o que vai do IGAFA (Instituto Galego de Formación en Acuicultura) á Area da Secada. É tamén de interese turístico o faro de Punta Cabalo.

As precipitacións danse en inverno e en outono e en menor cantidade en primavera; no verán as precipitacións son menores de 50 mm. En todo o ano danse máis de 1000 mm de choivas e é rara a vez que cae algunha nevada en inverno xa que a última foi no 1985. As temperaturas medias de inverno son de 10 °C e no verán de 21,5 °C, con máximas de 40 °C en agosto.

O miradoiro do Santo é o punto máis alto da illa dende onde se pode contemplar a vila e parte da súa contorna.

HistoriaEditar

A illa xa foi habitada nos primeiros tempos do Paleolítico (quedando mámoas na illa Guidoiro Areoso) e na idade de bronce, en épocas en que o nivel do mar era máis baixo. Da época romana quedan restos dunha vila preto da punta do Naso, e localizouse unha necrópole na praia dos Bufos.

No ano 912 a metade da illa pasou a pertencer ao mosteiro de San Martiño Pinario, da orde de san Bieito, trala doazón do bispo de Iria Sisnando. No ano 929 o rei Afonso IV fundou o mosteiro de San Xián.

No século XII, ante as invasións dos normandos, o arcebispo Xelmírez ordenou a construción de naves e torres para protexer a costa, converténdose a illa nun punto de encontro para as tropas.

 
Peirao.

A partir de 1845 desenvolveuse a industria de salgado e pesca da sardiña, chegando a haber sete factorías. En 1879 inaugurouse a fábrica de salgado Goday, a segunda implantada en Galicia.

Trala división territorial de 1833 converteuse en concello, pero en 1873 pasou a formar parte de Vilanova de Arousa, ao que pertenceu até 1996 agás entre 1935 e 1945, cando formou parte de Vilagarcía de Arousa. En 1996 volveu ser concello de seu, logo da presión social da veciñanza.

O 7 de outubro de 1934 tivo lugar a Independencia da Illa de Arousa que durou unhas horas.[9]

O 14 de setembro de 1985 inaugurouse a ponte que une a illa a terra, que dinamizou a economía da poboación. Até entón os desprazamentos tiñan lugar en pequenos barcos.

Tradicionalmente a economía estivo baseada na pesca e no marisqueo, pero actualmente está máis diversificada.

Patrimonio histórico-artísticoEditar

FestasEditar

  • Festa do Patrón: o 7 de xaneiro, San Xulián. Duran tres días, logo de Reis.
  • Todos os Santos/ Día de Pedir/ Magosto/ Samaín: entre o 30 de outubro e o 2 de novembro é a festa de Defuntos, e consérvase a tradición de iren os rapaces a pedir polas portas unha esmoliña "polos defuntiños que van alá". As cabazas, que na Arousa se chaman botefas, tamén se facían antes de importar o Halloween e recuperar o Samaín (nome irlandés que se pronuncia Xauin). O magosto a princios de novembro adoita coincidir nesas datas.
  • Entroido: o carnaval é unha das celebracións máis importantes na Arousa desde hai moito tempo, tendo noticias de comparsas dos anos 20 e 30, das que se conservan letras. Actualmente acode moita xente dos arredores, especialmente o luns de Entroido.
  • Festas do Carme: as festas do verán duran cinco ou seis días, adicados aos quintos, a san Ramón, san Roque, santo Antonio, e á Virxe do Carme. O día do Carme é sempre un sábado, e celébrase normalmente a finais de xullo, variando a data para que coincida con mareas vivas, pois con marea alta celébrase a procesión marítima na que participan centos de embarcacións levando a arousáns e visitantes.

Festas gastronómicasEditar

  • Festa da Navalla, o 27 de xullo
  • Festa do Mexillón, o 1º domingo de agosto.
  • Festa do Polbo, a 1ª fin de semana de setembro.
  • Festa gastronómica do Mar, todas as fins de semana de agosto agás a 1ª (que é a do mexillón).

A Illa de Arousa na literatura popularEditar

  • Na Arousa non hai mozas,/ en Boiro todas son vellas;/ vivan as de Santo Isidro/ que n’hai mozas como elas [10].

Galería de imaxesEditar

Artigo principal: Galería de imaxes da Illa de Arousa.
 
Illa de Arousa vista dende A Curota (A Pobra do Caramiñal).

  • Fotografía de satélite da Illa de Arousa.

  • O porto do Campo.

  • Descargando mexillón.

  • Praia do Bao.

  • Posta de sol.

  • Placa altimétrica.

  • As mans do mar de Arousa (Lucas Míguez, 2007).

  • Faro.

  • Bandeira da Illa de Arousa, Pontevedra.[11]

ParroquiasEditar

Galicia | Provincia de Pontevedra | Parroquias da Illa de Arousa

A Illa de Arousa (San Xulián)

Lugares da Illa de ArousaEditar

Para unha lista completa de todos os lugares do concello da Illa de Arousa vexa: Lugares da Illa de Arousa.

NotasEditar

  1. ↑ Véxase no Galizionario.
  2. ↑ Instituto Nacional de Estadística, ed. (27 de decembro de 2019). "Cifras oficiales de población resultantes de la revisión del Padrón municipal a 1 de enero". Consultado o 2 de xuño de 2020. (en castelán).
  3. ↑ 3,0 3,1 Instituto Galego de Estatística. (2019) "A Illa de Arousa".Información municipal. Sociedade e poboación. Xunta de Galicia.Este produto emprega a API de datos do Instituto Galego de Estatística (IGE), pero non está certificado ou aprobado polo IGE.
  4. ↑ Nomenclátor de Galicia. Busca directa. Xunta de Galicia (Escribir o nome do concello e premer en Buscar)
  5. ↑ Resultado eleccións 2019
  6. ↑ Federación Galega de Municipios e Provincias (ed.). "A Illa de Arousa". www.fegamp.gal. Consultado o 15 de setembro de 2019. 
  7. ↑ Neira, Carlos. "Evolución do uso do galego por concellos". Arquivado dende o orixinal o 5 de decembro de 2019. Consultado o 14 de outubro de 2014. Fonte: IGE. Datos dispoñibles nas Táboas Dinámicas de Google 
  8. ↑ Consulta do padrón municipal → Seleccionar tódolos anos, total de sexos, total nacionalidade e concello da Illa de Arousa
  9. ↑ Un día para la independencia
  10. ↑ Fermín Bouza Brey: "Cantigas populares da Arousa", en Arquivos do Seminario de Estudos Galegos III, 1929, 153-204 [en facsímile II], 170. No texto: n-hai. Santo Isidro de Posmarcos é unha parroquia de Pobra de Caramiñal.
  11. ↑ Decreto 175/2008, do 17 de xullo,D.O.G. núm. 160 (20 de agosto de 2008)

Véxase taménEditar

Outros artigosEditar

Traído desde "https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=A_Illa_de_Arousa&oldid=5490465"