Arbo
Coordenadas: 42°6′38.84″N 8°18′46.11″O / 42.1107889, -8.3128083
Arbo é un concello da provincia de Pontevedra, pertencente á comarca da Paradanta. Segundo o INE en 2015 tiña 2846 habitantes (4121 en 2003). O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é «arbés» ou «arbense»[8].
| Arbo | |
|---|---|
  | |
 Casa do Concello. | |
 | |
| Situación | |
| Xentilicio[1] | arbés/arbesa arbense |
| Xeografía | |
| Provincia | Provincia de Pontevedra |
| Comarca | Comarca da Paradanta |
| Poboación | 2.622 hab. (2022)[2][3] |
| Área | 42,9 km²[3] |
| Densidade | 61,12 hab./km² |
| Entidades de poboación | 6 parroquias[4] |
| Capital do concello | Arbo |
| Política (2019[5]) | |
| Alcalde | Horacio Gil Expósito (PPdeG[6]) |
| Concelleiros | PPdeG: 6 Outros: Agrupación de Electores de Arbo 5 |
| Eleccións municipais en Arbo | |
| Uso do galego[7] (2011) | |
| Galegofalantes | 51,45% |
| Na rede | |
| http://www.concellodearbo.org/ | |
| [ editar datos en Wikidata ] | |
ToponimiaEditar
Unha teoría defende que o topónimo Arbo ou Arvo ten unha orixe hidronímica prerromana. Edelmiro Bascuas sinala un diploma do rei de Galiza Afonso VII no que se mencionaría un ‘’Sanctus Petrus de Arauo’’ xa no século XII. Outras opcións falan do celta “ard bó” (alto da vaca). A última hipótese dálle unha orixe latina, de ARVUM 'campo ou rexión arable'. O lugar de Agrosagro (en Carboentes, Rodeiro) era Arvo Sagro (con similar significado) na Idade Media[9].
XeografíaEditar
O concello está comprendido entre os montes da Paradanta e a ribeira do río Miño. Limita con Melgaço (Portugal) e cos concellos das Neves, A Cañiza e Crecente.
PoboaciónEditar
| Censo total | 2.846 (2015) |
|---|---|
| Menores de 15 anos | 268 (9.42 %) |
| Entre 15 e 64 anos | 1625 (57.1 %) |
| Maiores de 65 anos | 953 (33.48 %) |
HistoriaEditar
No concello apareceu unha machada neolítica, en Cabeiras, conservada no museo de Pontevedra. En San Xoán de Arbo existe un petróglifo, preto do río Miño.
O documento escrito máis antigo sobre Arbo e as súas terras é a concesión dun privilexio por parte do rei Afonso VII, que fai ao mosteiro de Melón unha doazón deste territorio. Consérvanse numerosos documentos posteriores en relación con outros privilexios e doazóns do mesmo mosteiro.
O enclave xeográfico que ocupa a zona, fronte á vila de Melgaço á outra banda do río, provocou que se vise directa ou indirectamente afectada por diferentes conflitos bélicos. Así, durante os séculos XVI e XVII tivo lugar a guerra de sucesión trala separación de Portugal da Coroa española con Filipe IV. Xa no século XIX, durante a Guerra da Independencia, en febreiro de 1809 tivo lugar un enfrontamento entre as tropas francesas e os veciños do lugar, que non foron quen de defender a ponte de Mourentán, un paso importante.
CulturaEditar
SímbolosEditar
O escudo heráldico oficial do concello de Arbo foi aprobado mediante decreto en 1995, e ten o seguinte brasonamento:
[...] de azur e encima de ondas de azur e prata, unha ponte cun só ollo, de prata, sumado de dúas chaves do mesmo, postas en sotuer, e franqueadas de dous acios de uvas de ouro; bordura de ouro con dúas lampreas da súa cor. Ó timbre, coroa real pechada.[10]
Ademais, en 2002 aprobouse tamén a bandeira do concello, sobre pano azul, a lamprea de amarelo e no cantón alto, ó batente, un acio de uvas, tamén de amarelo.[11]
PatrimonioEditar
A ponte de Mourentán é unha construción de cachotería do século XVIII, con arco oxival e rasante alomado. Cruza o río Deva, e formaba parte do antigo camiño real que unía Ribadavia con Salvaterra de Miño e Tui. Ten un só van, cunha luz de 12,4 m. Atópase en bo estado de conservación.
InfraestruturasEditar
O concello está atravesado pola estrada PO-400, que vai de Salvaterra de Miño a Crecente. Está conectada con Portugal cunha ponte internacional sobre o río Miño que une o concello coa poboación veciña de Melgaço.
Na estación de Arbo ten parada a liña 6 de Media Distancia de Adif na conexión Vigo-León e mais o tren Intercity Madrid-Vigo.
EconomíaEditar
Nos últimos anos, a súa poboación decreceu considerabelmente a pesar de que algúns sectores económicos creceron. O máis espectacular foi o caso do cultivo e comercio de viño. Adegas sonadas teñen a súa base aquí (As Laxas, Marqués de Vizhoja, Bodegas Eidosela,...). Grazas á boa calidade do clima, conseguiuse unha variedade de albariño de alta calidade, que pertence ao Consello Regulador das Rías Baixas. Outro sector de importancia é o turismo rural. Existen tres casas de hospedaxe e unha manchea de restaurantes, especializados na lamprea, produto estelar do concello, que lle dedica a súa festa principal no mes de abril.
| Evolución da poboación de Arbo Fontes: INE e IGE. | ||||||||||||||||
| 1900 | 1930 | 1950 | 1981 | 2004 | 2009 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
| 5.267 | 5.245 | 6.442 | 5.037 | 4.018 | 3.877 | 3.741 | {{{13}}} | {{{14}}} | {{{15}}} | {{{16}}} | {{{17}}} | |||||
| (Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.) | ||||||||||||||||
Galería de imaxesEditar
- Artigo principal: Galería de imaxes de Arbo.
ParroquiasEditar
| Galicia | Provincia de Pontevedra | Parroquias de Arbo | |
|---|---|
|
Arbo (Santa María) | Barcela (San Xoán) | Cabeiras (San Sebastián) | Cequeliños (San Miguel) | Mourentán (San Cristovo) | Sela (Santa María) |
Lugares de ArboEditar
Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Arbo vexa: Lugares de Arbo.
NotasEditar
- ↑ Véxase no Galizionario.
- ↑ Instituto Nacional de Estadística, ed. (27 de decembro de 2019). "Cifras oficiales de población resultantes de la revisión del Padrón municipal a 1 de enero". Consultado o 2 de xuño de 2020.(en castelán).
- ↑ 3,0 3,1 Instituto Galego de Estatística. (2022) "Arbo".Información municipal. Sociedade e poboación. Xunta de Galicia.
- ↑ Nomenclátor de Galicia. Busca directa. Xunta de Galicia
- ↑ "Resultados eleccións 2019". Arquivado dende o orixinal o 25 de xuño de 2019. Consultado o 02 de xuño de 2019.
- ↑ Federación Galega de Municipios e Provincias (ed.). "Arbo". www.fegamp.gal. Consultado o 15 de setembro de 2019.
- ↑ Neira, Carlos. "Evolución do uso do galego por concellos". Arquivado dende o orixinal o 5 de decembro de 2019. Consultado o 14 de outubro de 2014.
Fonte: IGE. Datos dispoñibles nas Táboas Dinámicas de Google
- ↑ Costas González, X.-H. (2016): Os xentilicios de Galicia e dos outros territorios de lingua galega, páx. 40. Universidade de Vigo. ISBN 978-84-8158-706-7
- ↑ Costa, M. (31 de outubro de 2009). "Los nombres de los concellos galegos: A)". Verba escrita.
- ↑ DOG, ed. (16 de xuño de 1995). "DECRETO 196/1995, do 16 de xuño, polo que se aproba o escudo heráldico do Concello de Arbo.". Consultado o 8 de abril de 2014.
- ↑ DOG, ed. (25 de abril de 2002). "DECRETO 165/2002, do 25 de abril, polo que se aproba a bandeira do Concello de Arbo (Pontevedra).". Consultado o 8 de abril de 2014.
Véxase taménEditar
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Arbo  |
Ligazóns externasEditar
- www.concellodearbo.org Arquivado 05 de maio de 2010 en Wayback Machine.