Salvaterra de Miño

concello da comarca do Condado, na provincia de Pontevedra

Salvaterra de Miño[8] é un concello da provincia de Pontevedra, pertencente á comarca do Condado. Segundo o IGE en 2014 tiña 10.048 habitantes. O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é «salvaterrense».

Salvaterra de Miño
Casa do Concello.
Situación
Xentilicio[1]salvaterrense
Xeografía
ProvinciaProvincia de Pontevedra
ComarcaComarca do Condado
Poboación10.274 hab. (2023)[2][3]
Área62,5 km²[3]
Densidade164,38 hab./km²
Entidades de poboación17 parroquias[4]
Política (2023 [5])
AlcaldesaMarta Valcárcel Gómez (PPdeG[6])
ConcelleirosBNG: 4
PPdeG: 9
PSdeG-PSOE: 4
Eleccións municipais en Salvaterra de Miño
Uso do galego[7] (2011)
Galegofalantes63,66%
Na rede
http://www.concellodesalvaterra.org
editar datos en Wikidata ]

Xeografía editar

O concello, de 62,5 km², está situado ao sur da provincia de Pontevedra, na confluencia dos vales do río Tea e o Miño. Limita ao norte con Mondariz e Ponteareas, ao sur con Monção (na beira portuguesa do Miño), ao leste coas Neves (a través dos montes da Paradanta) e ao oeste con Salceda de Caselas e a parroquia tudense de Caldelas de Tui.

Demografía editar

Evolución histórica da poboación
Distribución de idade da poboación editar
Censo total de habitantes 10048
Menores de 15 anos 1397
Entre 15 e 64 anos 6361
Maiores de 65 anos 2290

Historia editar

O 24 de maio de 991 o rei Vermudo II doou á Arquidiocese de Santiago de Compostela o señorío e val de Salvaterra, herdado do seu pai Ordoño III. A fundación da vila de Salvaterra foi promovida en 1218 polo rei Afonso IX. O obxectivo era facilitar a viláns e pecheiros os medios de burlar os excesos dos señores feudais. Tralas guerras entre Tareixa de Portugal e Urraca de Castela a comezos do século XIII, Salvaterra pertenceu a Portugal. En 1643 foi ocupada por tropas castelás no marco da Guerra de restauración portuguesa. O nome de Salvaterra aparece no século XIV, cando se substituíu o topónimo da vila de Lazoiro.[9]

Segundo relata Vasco da Ponte, logo da Gran Guerra Irmandiña, cando Pedro Madruga pasou a Portugal fuxindo do arcebispo de Compostela e do conde de Monterrei, asaltou a gornición de Salvaterra.

En 1568 o señor de Salvaterra, Diego Sarmiento, acudiu con 500 homes á defensa de Pontevedra contra as incursións do pirata Francis Drake, que xa desembarcara en Vigo.

Até 1916 recibía simplemente o nome de Salvaterra, pero ese ano pasou a ser Salvaterra de Miño para distinguilo doutros concellos de España, como Salvatierra-Agurain en Araba ou Salvatierra de Esca en Zaragoza[10].

Cultura editar

Patrimonio editar

Pazo de Dona Urraca editar

O castelo de Salvaterra ou castelo de Dona Urraca é unha fortaleza medieval ao pé do río Miño. As súas orixes remóntanse aos séculos X e XI. Ocupa unha superficie de 9 700 m² conformados polo recinto amurallado coas súas garitas, a Casa do Conde, o Pazo de Dona Urraca e a Capela da Virxe da Oliva. Do século XII consérvanse as chamadas Covas de Dona Urraca, coa súa escaleira de caracol.

O castelo de Salvaterra e a súa contorna histórica foron declarados en 1949 Bens de Interese Cultural.

Etnografía editar

Festas e celebracións editar

Salvaterra na literatura popular editar

  • Vilanova é do rei,/ Salvaterra da raíña;/ se eu fora filla do rei/ Vilanova érache miña [12].

Economía editar

Salvaterra ten características de cidade satélite de Vigo, da cal dependen economicamente a meirande parte dos seus habitantes. Preto do núcleo principal da vila atópase un pequeno polígono industrial. A partir de 2001 comezou a proxectarse a Plataforma Loxística Salvaterra-As Neves (PLISAN), proxectada no leste do concello co obxectivo de aliviar a falta de solo industrial na Área Metropolitana de Vigo. Despois de vinte anos de litixios e construción[13] promovida polo Consorcio da Zona Franca de Vigo, a Xunta de Galiza e o Porto de Vigo, espérase que se efectúe a construción de numerosas naves industriais de distintas firmas[14][15] nos vindeiros anos.

Alén disto, destacan tamén a produción de viño, a extracción de áridos no río Mendo, o turismo e a pesca da lamprea.

Galería de imaxes editar

Vexa o artigo principal en: Galería de imaxes de Salvaterra de Miño

Parroquias editar

Galicia | Provincia de Pontevedra | Parroquias de Salvaterra de Miño

Alxén (San Paio) | Arantei (San Pedro) | Cabreira (San Miguel) | Corzáns (San Miguel) | Fiolledo (San Paio) | Fornelos (San Xoán) | Leirado (San Salvador) | Lira (San Simón) | Lourido (Santo André) | Meder (Santo Adrián) | Oleiros (Santa María) | Pesqueiras (Santa Mariña) | Porto (San Paulo) | Salvaterra (San Lourenzo) | Soutolobre (Santa Comba) | Uma (Santo André) | Vilacova (San Xoán)

Lugares de Salvaterra de Miño editar

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Salvaterra de Miño vexa: Lugares de Salvaterra de Miño.

Notas editar

  1. Véxase no Galizionario.
  2. Instituto Nacional de Estadística, ed. (27 de decembro de 2019). "Cifras oficiales de población resultantes de la revisión del Padrón municipal a 1 de enero". Consultado o 2 de xuño de 2020. (en castelán).
  3. 3,0 3,1 Instituto Galego de Estatística. (2023) "Salvaterra de Miño".Información municipal. Sociedade e poboación. Xunta de Galicia.
  4. Nomenclátor de Galicia. Busca directa. Xunta de Galicia
  5. Goberno de España, Ministerio del Interior (ed.). "Elecciones 2023" (en castelán). Consultado o 21 de xuño de 2023. 
  6. "El PSdeG gobernará sobre 1,2 millones de gallegos, el PP a 667.000, y el BNG a 360.000". La Voz de Galicia (en castelán). Consultado o 21 de xuño de 2023. 
  7. Neira, Carlos. "Evolución do uso do galego por concellos". Arquivado dende o orixinal o 5 de decembro de 2019. Consultado o 14 de outubro de 2014. Fonte: IGE. Datos dispoñibles nas Táboas Dinámicas de Google 
  8. Nomenclátor da Xunta de Galicia. Busca das parroquias de Salvaterra de Miño.
  9. Navaza, Gonzalo (2016). Universidade da Coruña, eds. "A orixe literaria do nome da Coruña". Revista Galega de Filoloxía 17: 119–164. ISSN 1576-2661. doi:10.17979/rgf.2016.17.0.1873. 
  10. Méndez Fernández, Luz (2016). Real Academia Galega, ed. "Galicia no Decreto de 1916". Boletín da Real Academia Galega (377): 365–383. ISSN 1576-8767. 
  11. "SCDCondado.org". Arquivado dende o orixinal o 29 de novembro de 2009. Consultado o 20 de setembro de 2010. 
  12. Xaquín Lorenzo Fernández: Cantigueiro popular da Limia Baixa 1973, 161. San Salvador de Vilanova dos Infantes é parroquia de Celanova; Salvaterra de Miño, concello da provincia de Pontevedra.
  13. Prego, Carlos (2021-09-19). "La Plisan coge fuerza... en la veintena". Faro de Vigo (en castelán). Consultado o 2022-05-14. 
  14. Carneiro, José (2022-05-06). "O polo industrial pesqueiro da Plisan colle forza cunha terceira factoría de 12.000 m2". Faro de Vigo (en castelán). Consultado o 2022-05-14. 
  15. ue03523 (2020-08-31). "A matriz de Albo activa a “megaplanta” da Plisan para iniciar a súa actividade en 2022". Observatorio do solo empresarial. Consultado o 2022-05-14. 

Véxase tamén editar

Bibliografía editar