Salvaterra de Miño

Salvaterra de Miño
Epónimo	río Miño
Localización
	42°04′59″N 8°29′53″O / 42.083055555556, -8.4980555555556
Estado	España
Comunidade autónoma	Galicia
Provincia	provincia de Pontevedra
Capital de	Condado de Salvaterra
Capital	O Castelo
Poboación
Poboación	10.471 (2024) (168,89 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Mancomunidade da Área Intermunicipal de Vigo
Superficie	62 km²
Altitude	32 m
Comparte fronteira con	Tui ; A Cañiza ; Mondariz ; Monção ; As Neves ; Salceda de Caselas ; Ponteareas ; Valença
Organización política
• Alcaldesa	Marta Valcárcel Gómez (2019–)
	Eleccións municipais en Salvaterra de Miño
Identificador descritivo
Código postal	36450
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	36050
Sitio web	concellodesalvaterra.org

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Salvaterra e Miño.

Salvaterra de Miño^[1] é un concello da provincia de Pontevedra, pertencente á comarca do Condado. Segundo o IGE en 2024 tiña 10.459 habitantes. O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é «salvaterrense».

Xeografía

O concello, de 62,5 km², está situado ao sur da provincia de Pontevedra, na confluencia dos vales do río Tea e o Miño. Limita ao norte con Mondariz e Ponteareas, ao sur con Monção (na beira portuguesa do Miño), ao leste coas Neves (a través dos montes da Paradanta) e ao oeste con Salceda de Caselas e a parroquia tudense de Caldelas de Tui.

Demografía

Evolución histórica da poboación

Distribución de idade da poboación

Censo total de habitantes	10459
Menores de 15 anos	1278
Entre 15 e 64 anos	6378
Maiores de 65 anos	2443

Historia

O 24 de maio de 991 o rei Vermudo II doou á Arquidiocese de Santiago de Compostela o señorío e val de Salvaterra, herdado do seu pai Ordoño III. A fundación da vila de Salvaterra foi promovida en 1218 polo rei Afonso IX. O obxectivo era facilitar a viláns e pecheiros os medios de burlar os excesos dos señores feudais. Tralas guerras entre Tareixa de Portugal e Urraca de Castela a comezos do século XIII, Salvaterra pertenceu a Portugal. En 1643 foi ocupada por tropas castelás no marco da Guerra de restauración portuguesa. O nome de Salvaterra aparece no século XIV, cando se substituíu o topónimo da vila de Lazoiro.^[2]

Segundo relata Vasco da Ponte, logo da Gran Guerra Irmandiña, cando Pedro Madruga pasou a Portugal fuxindo do arcebispo de Compostela e do conde de Monterrei, asaltou a gornición de Salvaterra.

En 1568 o señor de Salvaterra, Diego Sarmiento, acudiu con 500 homes á defensa de Pontevedra contra as incursións do pirata Francis Drake, que xa desembarcara en Vigo.

Até 1916 recibía simplemente o nome de Salvaterra, pero coa reforma da nomenclatura municipal de España de 1916 pasou a chamarse Salvaterra de Miño para distinguilo doutros concellos de España, como Salvatierra-Agurain en Araba ou Salvatierra de Esca en Zaragoza^[3].

Cultura

Patrimonio

Castelo de Salvaterra (Pazo de Dona Urraca)
Covas de Dona Urraca
Murallas do século XVII
Capela da Oliveira
Igrexa de San Lourenzo de Salvaterra
Pazo de Lira
Pazo-torre de Petán
Portalón da Inquisición
Pazo de Barreiras
Pazo da Fillaboa
Ponte de Fillaboa
Pazo de Santo Amaro
Pazo do Piñeiro
Pazo de Souto

Pazo de Dona Urraca

O castelo de Salvaterra ou castelo de Dona Urraca é unha fortaleza medieval ao pé do río Miño. As súas orixes remóntanse aos séculos X e XI. Ocupa unha superficie de 9 700 m² conformados polo recinto amurallado coas súas garitas, a Casa do Conde, o Pazo de Dona Urraca e a Capela da Virxe da Oliva. Do século XII consérvanse as chamadas Covas de Dona Urraca, coa súa escaleira de caracol.

O castelo de Salvaterra e a súa contorna histórica foron declarados en 1949 Bens de Interese Cultural.

Etnografía

Festas e celebracións

Festa do viño do Condado.
Festival da Poesía no Condado.^[4]

Salvaterra na literatura popular

Vilanova é do rei,/ Salvaterra da raíña;/ se eu fora filla do rei/ Vilanova érache miña ^[5].

Economía

Salvaterra ten características de cidade satélite de Vigo, da cal dependen economicamente a meirande parte dos seus habitantes. Preto do núcleo principal da vila atópase un pequeno polígono industrial. A partir de 2001 comezou a proxectarse a Plataforma Loxística Salvaterra-As Neves (PLISAN), proxectada no leste do concello co obxectivo de aliviar a falta de solo industrial na Área Metropolitana de Vigo. Despois de vinte anos de litixios e construción^[6] promovida polo Consorcio da Zona Franca de Vigo, a Xunta de Galiza e o Porto de Vigo, espérase que se efectúe a construción de numerosas naves industriais de distintas firmas^[7]^[8] nos vindeiros anos.

Alén disto, destacan tamén a produción de viño, a extracción de áridos no río Mendo, o turismo e a pesca da lamprea.

Galería de imaxes

Vexa o artigo principal en: Galería de imaxes de Salvaterra de Miño

Castelo de Salvaterra, Pazo de Dona Urraca
Igrexa de San Lourenzo
Murallas de Salvaterra
Ponte de Fillaboa

Parroquias

Galicia \| Provincia de Pontevedra \| Parroquias de Salvaterra de Miño
Alxén (San Paio) \| Arantei (San Pedro) \| Cabreira (San Miguel) \| Corzáns (San Miguel) \| Fiolledo (San Paio) \| Fornelos (San Xoán) \| Leirado (San Salvador) \| Lira (San Simón) \| Lourido (Santo André) \| Meder (Santo Adrián) \| Oleiros (Santa María) \| Pesqueiras (Santa Mariña) \| Porto (San Paulo) \| Salvaterra (San Lourenzo) \| Soutolobre (Santa Comba) \| Uma (Santo André) \| Vilacova (San Xoán)

Lugares de Salvaterra de Miño

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Salvaterra de Miño vexa: Lugares de Salvaterra de Miño.

Notas

↑ Nomenclátor da Xunta de Galicia. Busca das parroquias de Salvaterra de Miño.
↑ Navaza, Gonzalo (2016). Universidade da Coruña, eds. "A orixe literaria do nome da Coruña". Revista Galega de Filoloxía 17: 119–164. ISSN 1576-2661. doi:10.17979/rgf.2016.17.0.1873.
↑ Méndez Fernández, Luz (2016). Real Academia Galega, ed. "Galicia no Decreto de 1916". Boletín da Real Academia Galega (377): 365–383. ISSN 1576-8767.
↑ "SCDCondado.org". Arquivado dende o orixinal o 29 de novembro de 2009. Consultado o 20 de setembro de 2010.
↑ Xaquín Lorenzo Fernández: Cantigueiro popular da Limia Baixa 1973, 161. San Salvador de Vilanova dos Infantes é parroquia de Celanova; Salvaterra de Miño, concello da provincia de Pontevedra.
↑ Prego, Carlos (2021-09-19). "La Plisan coge fuerza... en la veintena". Faro de Vigo (en castelán). Consultado o 2022-05-14.
↑ Carneiro, José (2022-05-06). "O polo industrial pesqueiro da Plisan colle forza cunha terceira factoría de 12.000 m2". Faro de Vigo (en castelán). Consultado o 2022-05-14.
↑ ue03523 (2020-08-31). "A matriz de Albo activa a “megaplanta” da Plisan para iniciar a súa actividade en 2022". Observatorio do solo empresarial. Consultado o 2022-05-14.

Véxase tamén

Bibliografía

Oya Pérez, Elisa. Informe Económico año 2004 Antena Salvaterra de Miño (en castelán).

Ligazóns externas

Gonzalo Navaza en "O Seminario de Onomástica responde (Real Academia Galega, 7.10.2024)

[1] Nomenclátor da Xunta de Galicia. Busca das parroquias de Salvaterra de Miño.

[navaza2016-2] Navaza, Gonzalo (2016). Universidade da Coruña, eds. "A orixe literaria do nome da Coruña". Revista Galega de Filoloxía 17: 119–164. ISSN 1576-2661. doi:10.17979/rgf.2016.17.0.1873.

[3] Méndez Fernández, Luz (2016). Real Academia Galega, ed. "Galicia no Decreto de 1916". Boletín da Real Academia Galega (377): 365–383. ISSN 1576-8767.

[4] "SCDCondado.org". Arquivado dende o orixinal o 29 de novembro de 2009. Consultado o 20 de setembro de 2010.

[5] Xaquín Lorenzo Fernández: Cantigueiro popular da Limia Baixa 1973, 161. San Salvador de Vilanova dos Infantes é parroquia de Celanova; Salvaterra de Miño, concello da provincia de Pontevedra.

[6] Prego, Carlos (2021-09-19). "La Plisan coge fuerza... en la veintena". Faro de Vigo (en castelán). Consultado o 2022-05-14.

[7] Carneiro, José (2022-05-06). "O polo industrial pesqueiro da Plisan colle forza cunha terceira factoría de 12.000 m2". Faro de Vigo (en castelán). Consultado o 2022-05-14.

[8] ue03523 (2020-08-31). "A matriz de Albo activa a “megaplanta” da Plisan para iniciar a súa actividade en 2022". Observatorio do solo empresarial. Consultado o 2022-05-14.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]