Wikipedia

Arsenio Iglesias

futbolista e adestrador de fútbol galego
Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Arsenio Iglesias (homónimos).

Arsenio Iglesias Pardo, tamén coñecido como o Bruxo de Arteixo[1] ou o Raposo de Arteixo,[2] ou simplemente Arsenio,[3] nado na Baiuca (Arteixo) o 24 de decembro de 1930 e finado na Coruña o 5 de maio de 2023, foi un futbolista e adestrador de fútbol galego que estivo unido durante boa parte da súa carreira ao Deportivo da Coruña, onde acadou importantes éxitos deportivos, converténdose nunha das figuras máis destacadas da historia do club.

Modelo:BiografíaArsenio Iglesias

(2016) Editar o valor en Wikidata
Biografía
Nacemento(gl) Arsenio Iglesias Pardo Editar o valor en Wikidata
24 de decembro de 1930 Editar o valor en Wikidata
A Baiuca, España Editar o valor en Wikidata
Morte5 de maio de 2023 Editar o valor en Wikidata (92 anos)
A Coruña, España Editar o valor en Wikidata
Causa da mortepárkinson Editar o valor en Wikidata
Lugar de sepulturaArteixo Editar o valor en Wikidata
Outros nomesO bruxo de Arteixo
O raposo de Arteixo
Arsenio Editar o valor en Wikidata
Altura1,69 m Editar o valor en Wikidata
Actividade
Ocupaciónfutbolista, adestrador de fútbol Editar o valor en Wikidata
Período de actividade1951 Editar o valor en Wikidata - 1966 Editar o valor en Wikidata
Deportefútbol Editar o valor en Wikidata
Posición de xogoDianteiro Editar o valor en Wikidata
Traxectoria Editar o valor en Wikidata
  Equipo Número de eventos xogados Puntos/goles/tantos anotados
1948–1950   Bergantiños FC
1950–1951   Deportivo Fabril
1951–1957   Deportivo da Coruña 141(33)
1957–1958   Sevilla FC 8(2)
1958–1964   Granada CF 109(23)
1961–→ cesión:    Albacete Balompié 4(2)
1964–1965   Real Oviedo 39(8)
1965–1966   Albacete Balompié
  Adestrador Número de eventos xogados Puntos/goles/tantos anotados
1967–1970   Deportivo Fabril
1970–1973   Deportivo da Coruña
1973–1977   Hércules CF
1977–1978   Real Zaragoza
1978–1979   Burgos CF
1979–1980   Elche CF
1980–1981   AD Almería
1982–1985   Deportivo da Coruña
1987–1988   SD Compostela
1988–1991   Deportivo da Coruña
1992–1995   Deportivo da Coruña
1996–1996   Real Madrid CF
2005–2008   Galicia Editar o valor en Wikidata
Premios
BNE: XX1020823 BUSC: iglesias-arsenio-1930

Como futbolista xogaba de dianteiro, e tras pasar polo Bergantiños, o Fabril e o Xuvenil, debutou en Primeira División co Deportivo na tempada 1951/52. Xogou seis anos co club coruñés, disputando 146 partidos oficiais e marcando 33 goles. Na tempada 1957/58 xogou no Sevilla, co que debutou na Copa de Europa, e a continuación recalou no Granada, onde militou durante seis tempadas, tres delas na máxima categoría. Na primeira delas anotou nove goles na Copa do Xeneralísimo, axudando ao seu equipo a acadar unha histórica final contra o FC Barcelona, na que Arsenio fixo o único gol granadino. Na segunda metade da tempada 1963/64 fichou polo Oviedo, contribuíndo á súa salvación con dous goles na promoción de permanencia, e despois de xogar outro ano no club asturiano pechou a súa carreira no Albacete.

Comezou a súa traxectoria como adestrador en 1967 no Fabril, ao que dirixiu ata 1971 cando se sentou por primeira vez no banco do Deportivo para substituír o cesado Roque Olsen. Conseguiu o ascenso a Primeira esa mesma tempada e permaneceu dúas máis como adestrador do club na máxima categoría. Entre 1973 e 1977 adestrou o Hércules, sendo artífice da época dourada do club alacantino. No seu primeiro ano logrou o ascenso dende Segunda división, e nos dous seguintes acadou a quinta e a sexta posición da Primeira división. Na tempada 1977/78 foi campión de Segunda co Zaragoza, e a continuación pasou polo Burgos, o Elche e o Almería, antes de regresar en 1982 ao Deportivo da Coruña. Deixou o equipo en 1985 e despois dun breve paso polo Compostela volveu ao Deportivo en 1988. En 1991 devolveu o Deportivo á Primeira división case dúas décadas despois e acto seguido deixou o fútbol. Con todo, o Deportivo recorreu a el ao ano seguinte, tras a destitución de Boronat, para salvar a difícil situación do equipo. Logrou a permanencia e ficou tres anos máis como adestrador branquiazul, dando inicio á era do chamado Súper Dépor. Obtivo un terceiro posto na liga e dous subcampionatos, o segundo deles despois de ocupar o liderado durante a meirande parte da tempada ata perdelo na derradeira xornada contra o Valencia, a do famoso penalti de Đukić. Na súa última tempada conquistou a Copa do Rei, o primeiro título oficial da historia do Deportivo, nunha final disputada contra o Valencia no Santiago Bernabéu en dous días, ao ser o partido suspendido pola intensa choiva. O seu último club foi o Real Madrid, ao que chegou mediada a tempada 1995/96 para substituír a Valdano.

En 2005 foi designado xunto a Fernando Vázquez, adestrador da selección galega, combinado que recuperaba a súa actividade despois de décadas de ausencia. Ambos os técnicos dirixiron o equipo galego nos catro encontros que este disputou ata 2008. A importancia de Arsenio no fútbol coruñés e no deporte galego en xeral, valéronlle numerosas homenaxes e recoñecementos, entre elas un monumento situado nas inmediacións do estadio de Riazor ou a Medalla Castelao que lle foi concedida no 2012.

Traxectoria

editar

Como futbolista

editar

Comezos en Arteixo

editar

Foi o noveno fillo dunha familia labrega da Baiuca, en Arteixo, sendo seus pais Arsenio Iglesias González e Dolores Pardo Alvedro.[4][5] Axiña demostrou sentir unha gran paixón polo fútbol, deporte que comezou a practicar xunto a outros rapaces da vila, xogando descalzos con pelotas de goma ou feitas con trapos.[6] Durante a adolescencia xogou algúns partidos co Penouqueira, de xeito esporádico, pois o club aínda non estaba federado.[7]

Ciudad Jardín e Bergantiños (1947-1950)

editar

En 1946 marchou á Coruña para estudar na Escola do Traballo (hoxe IES Fernando Wirtz),[8] e ao ano seguinte comezou a xogar no CD Ciudad Jardín,[7] debutando cun triplete contra o Orzán (3-2).[9] Militou só un ano no modesto club coruñés, pois fixouse nel Antonio Vázquez Mouzo, presidente do Bergantiños, que o levou para o equipo carballés, que militaba naquel entón na Serie A Rexional e que disputaba tamén o Campionato Galego de Afeccionados.[10][7][11] Durante esta época compaxinaba os estudos e o fútbol co seu traballo na montaxe da liña eléctrica para os trolebuses da Coruña a Carballo.[12]

Fabril e Xuvenil (1950-1951)

editar

Despois de dúas tempadas no Bergantiños, e de xogar un partido coa Ximnástica Lucense na Copa Galicia fronte á Orensana, marcando un gol,[13][8] fichou en 1950 polo Fabril, que xogaba tamén na Serie A, e que naquel entón aínda non era filial do Deportivo da Coruña, mais mantiña un convenio con este. Alí coincidiu con xogadores como Carlos Torres ou Fernando Pavón e tivo como adestrador a Chacho, quen tamén o dirixira no Bergantiños.[14]

Deportivo da Coruña (1951-1957)

editar

En 1951 fichou polo Deportivo da Coruña, e xogou algúns encontros co filial deste en Terceira, o Xuvenil, onde realizou destacadas actuacións, cun equipo no que xogaban entre outros Otero, Dieste ou Juananco.[15] En outubro dese ano, despois dun partido contra o Polvorín no que anotou catro goles,[16] o adestrador do Deportivo, Chacho, subiuno para o primeiro equipo, que tiña varias baixas na dianteira.

Debutou na Primeira División na xornada 8 da tempada 1951/52, nun encontro que enfrontou ao Deportivo contra o FC Barcelona no Camp de les Corts e que acabou 6-1 para os barceloneses.[17] Seis días despois marcou o seu primeiro gol, contra o Español no estadio de Riazor, e xa non saíu da formación titular en toda a tempada.[18] A pesar de chegar tarde ao equipo, acabou como máximo goleador deste, empatado con Oswaldo e Moll a sete goles, dous deles anotados nun mesmo partido contra o Real Madrid de Pahiño, e outro contra o FC Barcelona na segunda volta, onde conseguiu superar ao histórico gardameta Ramallets.[19] A lenda conta que despois de anotar, Arsenio colleu a bóla e pediu desculpas ao porteiro catalán. Con todo, segundo o dianteiro, isto foi unha invención dos seus compañeiros.[20]

Na seguinte tempada estivo varias xornadas de baixa por lesión, precisando dunha operación cirúrxica antes de comezar a competición.[21] Reapareceu na xornada 5 no derbi co Celta de Vigo,[22] pero non conseguiu máis dun gol en toda a tempada, na que o equipo acabou preto do descenso, tendo que xogar unha promoción de permanencia. Para dita promoción chegou ao banco o arxentino Helenio Herrera (o quinto adestrador da tempada), que tería unha grande influencia na carreira de Arsenio. O equipo acabou logrando a salvación nun agónico derbi co Celta.[23] Durante esa tempada e a seguinte Arsenio alternou a titularidade coa suplencia, nun equipo con destacados xogadores do medio do campo para diante, entre eles Pahiño, Luis Suárez e algúns membros da antiga Orquestra Canaro.[24] No verán de 1954 participou co equipo na xira suramericana, e marcou un gol fronte ao Peñarol no Estadio Centenario.[25]

Comezou a campaña 1954/55 cumprindo unha sanción da tempada anterior, onde fora expulsado por unha liorta con Biosca nun encontro de Copa fronte ao FC Barcelona.[26] Ao seu regreso fíxose cunha praza fixa na dianteira do equipo dirixido por Toba, sendo titular en todos os restantes encontros de liga, e marcou sete goles, contribuíndo a que o equipo acabase sétimo por segundo ano consecutivo. Na tempada seguinte disputou todos os partidos de liga, marcando outros sete goles, incluído o número 600 do Deportivo en Primeira.[27] Ademais participou na primeira conquista para o equipo coruñés do Trofeo Teresa Herrera na súa décima edición, nun partido de 130 minutos contra o Athletic que a prensa da época definiu como un dos máis memorábeis da historia do fútbol coruñés.[28]

A súa mellor cifra goleadora conseguiuna na 1956/57, na que marcou oito goles en 24 partidos. Con todo, o equipo rematou penúltimo e descendeu a Segunda despois de nove tempadas na elite.

Sevilla FC (1957-1958)

editar

Para a tempada 1957/58, deixou o Deportivo despois de seis tempadas, e fichou polo subcampión de liga, o Sevilla FC, que pagou preto dun millón de pesetas ao club coruñés polo xogador arteixán, ademais das cesións de Liz e Arenas.[29] Asinou co club andaluz xa antes de rematar a tempada anterior, sendo o adestrador sevillista aínda Helenio Herrera, pero ao chegar á cidade hispalense o arxentino xa non estaba no banco, o que foi unha gran decepción para Arsenio.[30]

No Sevilla coincidiu con xogadores históricos do club como Juan Arza, Busto, Campanal II ou Valero.[31] Debutou o 26 de setembro de 1957, nun partido da Copa de Europa contra o Benfica de Mário Coluna.[32] Xogou tamén os oitavos de final contra o AFG danés, pero a súa participación co equipo adestrado esa tempada por Grech primeiro, e Villalonga despois, reduciuse a 11 encontros entre as tres competicións, e tres goles.

Granada CF (1958-1964)

editar

Na tempada seguinte foi traspasado xunto a Ramoní ao Granada CF de Scopelli, nunha operación pola que Gilberto Navarro pasou a ser xogador do Sevilla, e na que entrou tamén Loren, cedido ao Granada.[33] Disputou só 17 encontros de liga na súa primeira tempada, e non conseguiu ningún gol neles. O equipo acabou en postos de promoción de permanencia e Scopelli foi destituído xa antes do remate, sendo substituído por Jenő Kalmár. O húngaro mudou o xogo do equipo e Arsenio tivo unha destacada actuación na Copa do Xeneralísimo, marcando nove goles na competición e sendo determinante para que o equipo acadase unha histórica final, a primeira e única da historia do club.[34] Marcou dous goles contra o Elche en dezaseisavos de final, outros dous contra o Cádiz en oitavos, tres contra o Plus Ultra en cuartos e outro nas semifinais contra o Valencia. Deste xeito, o equipo chegou ata a final, onde se mediu ao FC Barcelona de Helenio Herrera no Santiago Bernabéu. Arsenio marcou de cabeza tras un centro de Loren o único gol do Granada, insuficiente para contrarrestar os catro do equipo catalán, liderado no campo polo seu ex compañeiro Luis Suárez e por Sándor Kocsis.[35] O húngaro acabou como máximo goleador da Copa (11 goles) e Arsenio segundo (9). Unha semana despois xogou a permanencia contra o Sabadell, facendo de cabeza o primeiro dos cinco goles cos que o seu equipo deixou practicamente sentenciada a eliminatoria.[36]

Na tempada 1959/60 foi titular indiscutible, e marcou oito goles, pero a súa participación baixou na seguinte, xa sen Kalmár no banco, na que xogou só 17 encontros, marcando dous goles, contra o Real Madrid e o Barcelona.[37] O equipo acabou último e descendeu á Segunda división. Na parte final da tempada foi cedido ao Albacete para reforzar o equipo na fase polo ascenso a Segunda, xunto ao tamén ex do Deportivo Dagoberto Moll.[38] Na primeira eliminatoria enfrontáronse ao La Felguera, e Arsenio marcou tanto na ida, disputada no campo de La Barraca, como na volta no Carlos Belmonte, gañando o equipo manchego por un global de 3-1.[39][40] Gañaron tamén a seguinte eliminatoria, contra o Badalona, logrando así o obxectivo de subir á categoría de prata.

Xa de volta en Granada, xogou dúas tempadas e media máis en Segunda, elevando os seus números co club ata os 130 encontros e 37 goles.

Real Oviedo (1964-1965)

editar

En febreiro de 1964 foi traspasado ao Real Oviedo, que ocupaba as derradeiras prazas da Primeira división.[41][42] Foi unha petición do novo adestrador, o galego Eduardo Toba, que pediu tamén os reforzos dos coruñeses Matito e Jaime Blanco.[43] Debutou na xornada 20 fronte ao Pontevedra,[44] e aínda que tardou uns partidos en atopar a forma,[45] acabou por facer grandes actuacións. Marcou tres goles, un deles conseguido contra o histórico Iríbar en San Mamés, co que o Oviedo gañou pola mínima e saíu dos postos de descenso directo nos que levaba metido varias xornadas. O equipo acabou clasificado para xogar a fase pola permanencia, e conseguiu manterse na máxima categoría ao derrotar ao Hércules por un global de 4-2, con dous goles de Arsenio.[46][47]

Na tempada 1964/65 foi fixo nas aliñacións do adestrador Quique e nas do seu substituto Diestro. A pesar dun bo inicio de tempada o equipo obtivo só unha vitoria entre a xornada 7 e a 23, caendo ata as últimas posicións e perdendo finalmente a categoría xunto ao Deportivo. Arsenio marcou catro goles, o último deles nun partido de Copa fronte ao Osasuna no Carlos Tartiere.[48]

Albacete (1965-1966)

editar

Na tempada 1965/66 regresou ao Albacete, de novo en Terceira, despois de que un grupo de socios do club costease a súa fichaxe.[49] Ao remate da campaña colgou as botas, aos 35 anos de idade.[27]

Como adestrador

editar

Fabril (1967-1970)

editar

Co título de adestrador rexional no peto púxose á fronte do Fabril en agosto de 1967.[50] O equipo despregou un gran xogo ofensivo e logrou sonadas vitorias,[51] como un 9-1 fronte ao Lemos en Riazor con catro goles de Chapela II,[52] ou un 6-0 sobre o Arousa,[53] rematando no terceiro posto da Terceira División, a segunda mellor clasificación da historia do club. Continuou como adestrador do Fabril, así como segundo adestrador do Deportivo, durante dúas tempadas e media máis, pero na 1969/70 non puido manter a categoría, despois de que a reestruturación da Terceira división provocase o descenso de 96 dos 160 equipos da categoría, incluído o equipo fabrilista que rematou 11º no seu grupo de 20.[54]

Deportivo da Coruña (1970-1973)

editar

O 31 de decembro de 1970 colleu as rendas do primeiro equipo do Deportivo da Coruña, despois de que fose destituído Roque Olsen a noite anterior.[55][56] O equipo branquiazul ocupaba naquel momento a cuarta posición da Segunda división, empatado a puntos co Castellón, quinto. Arsenio debutou no banco do equipo o 3 de xaneiro de 1971, no partido da xornada 18 contra o Racing de Ferrol que acabou con empate a dous goles.[57] Chegou á derradeira xornada no quinto lugar, xogándose todo no último partido contra o Rayo Vallecano, que estaba segundo. No decisivo encontro, o equipo de Arsenio bateu por 1-0 ao de Orizaola cun solitario gol de Beci, clasificándose terceiro e regresando así á máxima categoría despois de dous anos de ausencia, acompañado no ascenso por Betis, Burgos e Córdoba.[58] Ademais na Copa do Xeneralísimo eliminou á UD Salamanca, ao Real Madrid (vixente campión) e ao Celta de Vigo, alcanzando os cuartos de final, onde foi eliminado polo FC Barcelona de Vic Buckingham.[59]

A tempada 1971/72 foi a do debut de Arsenio nos bancos da Primeira División. O Deportivo mantivo practicamente o mesmo bloque de xogadores que lograron o ascenso, coa incorporación de Zugazaga como único cambio destacado,[60] e rematou na 14ª posición, conseguindo así a permanencia. Ao ano seguinte non puido manter a categoría, descendendo na última xornada ao perder contra o Atlético de Madrid, que gañou ese día a liga.[61]

 
Placa da Avenida de Arsenio Iglesias en Arteixo

Hércules (1973-1977)

editar

En 1973 principiou unha das etapas máis exitosas da súa carreira, á fronte do Hércules CF, que militaba entón na Segunda división. Destacaban naquel equipo xogadores como Baena, Nagy ou o coruñés Manolete, este último cedido ao equipo polo Valencia por petición expresa de Arsenio. A pesar dun mal inicio, con catro derrotas nos seis primeiros partidos, o equipo recompúxose e comezou a lograr bos resultados, sufrindo só cinco derrotas nas restantes 32 xornadas. Subiu ata a segunda posición, só por detrás do Betis de Ferenc Szusza, e logrou ascender a Primeira despois de sete anos de ausencia.[62]

Para a tempada 1974/75 na máxima categoría, o Hércules reforzouse con numerosas fichaxes como as de Santoro, Giuliano, Quique, Juan Carlos, Arieta II ou Barrios. Tras uns irregulares resultados, o equipo ocupaba postos de descenso a falta de dez xornadas. Con todo, os de Arsenio conseguiron seis vitorias e tres empates neses dez encontros, subindo ata a quinta posición final, a mellor clasificación da historia do club.[63] Quedaron ademais empatados a puntos coa Real Sociedad, cuarta, e a dous puntos dos subcampións, o Zaragoza de Carriega.

A boa xeira prolongouse durante o inicio da tempada 1975/76, e transcorridas dez xornadas o Hércules ocupaba a segunda praza da táboa. Despois de máis de media tempada entre as catro primeiras posicións, finalmente acabou sexto, con 36 puntos, os mesmos que na tempada anterior.[64] Na cuarta e derradeira tempada de Arsenio no club alacantino, este rematou 13º e acadou os cuartos de final da Copa do Rei, onde foi eliminado na quenda de penaltis polo Betis, que logo sería o campión. Estes anos de triunfos profesionais foron acompañados no persoal dunha época de fonda tristura e saudade, ao ter que vivir afastado da súa familia, unha situación que comezou en Alacant pero que continuou o resto da súa carreira e pola que tivo que recibir tratamento médico.[65]

Real Zaragoza (1977-1978)

editar

Na tempada 1977/78 regresou á Segunda división para adestrar o Zaragoza.[66] Foi un difícil ano para o técnico, duramente criticado pola afección polo xogo defensivo do equipo, a pesar de que este acabou proclamándose campión despois de permanecer invicto na Romareda, onde só cedeu dous empates en todo a campaña, e grazas en gran parte aos 22 goles de Pichi Alonso.[67]

Burgos CF (1978-1979)

editar

Na tempada seguinte fichou polo Burgos CF, que comezaba a súa quinta tempada na máxima categoría, a terceira consecutiva.[68] Non tivo grandes problemas para manter a categoría, conseguindo a permanencia con varias xornadas de antelación. A falta de catro partidos ocupaba a oitava praza da táboa; con todo, tres derrotas consecutivas fixeron que baixase ata o 13º posto final. A pesar de que o club lle ofreceu a renovación, decidiu non aceptala.[69]

Elche CF (1979-1980)

editar

En novembro de 1979 chegou ao Elche, de 2ª, para substituír o paraguaio Heriberto Herrera, que sufrira unha trombose.[70][71] Colleu o equipo na metade da táboa e acabou na cuarta posición, a dous puntos dos postos de ascenso.

AD Almería (1980-1981)

editar

Na 1980/81 fichou pola AD Almería, na que sería a segunda tempada do club na Primeira división, e onde sucedeu no banco ao triunfante Maguregui, que logrou o ascenso e acadou a novena posición ao ano seguinte. A súa etapa almeriense durou só ata a xornada 18, cando o equipo ocupaba a derradeira posición, sendo entón destituído por primeira e única vez na súa carreira.[72][73]

2ª etapa no Deportivo (1982-1985)

editar

En xuño de 1982, despois de varios meses viaxando polo mundo como observador da Federación Española, enviando informes de equipos rivais ao seleccionador José Santamaría,[74] regresou ao Deportivo, que despois da súa marcha case unha década antes levaba anos vagando pola Segunda división, a Segunda B e a Terceira.[75]

Na súa primeira tempada nesta nova etapa, o club coruñés, no que xogaban futbolistas como Parrocho, Piña, Silvi, Ballesta, Vara ou Traba, ocupou os postos de ascenso a Primeira durante a maior parte do ano e chegou á derradeira xornada na terceira posición. Con todo, o ascenso frustrouse nun último partido contra o Rayo Vallecano en Riazor que acabou en derrota, nun dos días máis tristes da historia do club.[76] Chegou tamén ata a final da Copa da Liga de Segunda, onde caeu contra o Atlético Madrileño de Joaquín Peiró.[77]

Nas dúas seguinte campañas os resultados empeoraron e o Deportivo rematou na 9ª e na 13ª praza, moi lonxe do seu obxectivo. Ante as presións de certos sectores da contorna do club decidiu abandonar o seu posto.

Compostela (1987-1988)

editar

Dende a súa marcha do Deportivo tivo ofertas de varios equipos que rexeitou pois non quería saír de novo de Galicia.[78] En decembro de 1987 o presidente do Compostela, Manuel Carballal, recorreu a el para que sentase no banco santiagués substituíndo ao cesado Manolo Petaca, proposta que aceptou.[78] Alí dirixiu entre outros a Villalba, Luisito, Ochoa e Baleato, pero o seu paso por Compostela durou só dous meses e medio, ata que volveu recibir a chamada do Deportivo.

 
Busto de Arsenio Iglesias en fronte do estadio de Riazor.

3ª etapa no Deportivo (1988-1991)

editar

Chegou ao Deportivo a finais de febreiro de 1988, despois de recibir a carta de liberade do Compostela. Faltaban 14 xornadas para o remate da tempada 1987/88 e o equipo coruñés ocupaba postos de descenso a Segunda B despois dunha desgraciada campaña que incluíu o paso de dous adestradores antes de Arsenio, Eusebio Ríos e Luis Rodríguez Vaz, e incluso a morte dun dos xogadores do equipo, Javier Sagarzazu.[79] Baixo o mando de Arsenio o Deportivo salvouse no minuto 92 do derradeiro partido, grazas a un solitario gol de Vicente Celeiro contra o Racing de Santander.[80]

Na tempada seguinte o equipo rematou décimo na liga, e deu a sorpresa na Copa do Rei, chegando por primeira vez na súa historia ás semifinais, despois de eliminar a Arenteiro, As Pontes, San Sebastián, Sabadell, Real Sociedad e Mallorca. Nas semifinais enfrontouse ao Valladolid de Vicente Cantatore. O Deportivo gañou na ida por 1-0 cun gol de Raudnei, mentres que na volta Albis empatou a eliminatoria no minuto 82, forzando unha prórroga na que o equipo de Valladolid saíu vitorioso cun tanto do lucense Manolo Peña.[81][82] Na 1989/90 o Deportivo remata cuarto despois dunha irregular tempada, logrando unha das dúas prazas para a promoción de ascenso contra un rival de Primeira. Este foi o Tenerife, que esa mesma tempada eliminara ao Deportivo na primeira rolda da Copa do Rei. Os de Arsenio non pasaron do empate a cero no Heliodoro e caeron derrotados en Riazor cun gol de Eduardo Ramos, tendo que continuar un ano máis en Segunda.[83]

Foi finalmente na campaña 1990/91 cando Arsenio conseguiu o ascenso para o Deportivo. Nunha tempada con numerosas e importantes incorporacións, como as de Albis, Joaquín Villa, os vascos Yosu, Albistegi, Uralde e Mujika, ou os iugoslavos Kanatlarovski, Stojadinović e Đukić, o Deportivo mantívose toda a tempada entre os cinco primeiros. Nun último encontro fronte ao Murcia, en Riazor, no que ardeu parte do estadio, o Deportivo certificou o segundo posto, a un só punto do Albacete de Benito Floro, regresando á Primeira división case dúas décadas despois, e, igual que a vez anterior, con Arsenio no banco.[84] Ao remate do partido contra o Murcia, o adestrador arteixán anunciou a súa retirada dos bancos.[85][86]

Súper Dépor (1992-1995)

editar

Na temporada de retorno do Deportivo a Primeira, o club comezou con mal pé, e en abril de 1992 o presidente Augusto César Lendoiro destituíu a Marco Antonio Boronat tras ser goleado en Albacete, botando man unha vez máis da experiencia de Arsenio case un ano despois de que este anunciase a súa retirada.[87] Volveu para salvar a categoría nas oito últimas xornadas, e conseguiu evitar o descenso directo pero non a promoción. O rival dos galegos naquela histórica promoción foi o Betis de Felipe Mesones. O Deportivo gañou na ida en Riazor cunha escasa marxe de 2-1, con goles de Albistegi e do búlgaro Kiriakov, mentres que o tenso partido de volta no Benito Villamarín acabou con empate a cero e cunha famosa e icónica aperta entre Arsenio e o capitán deportivista, Martín Lasarte.[88][89] Ademais neses días o equipo disputou por segunda vez na súa historia unhas semifinais da Copa do Rei. Con todo, os de Arsenio non puideron centrarse na eliminatoria copeira, pois o seu principal obxectivo era a promoción de permanencia, e caeron por un global de 3-1 contra o Atlético de Madrid de Luis Aragonés.[88]

Uns días despois o seu contrato foi renovado e deu comezo así a etapa de máis éxito da súa carreira, a do coñecido como Súper Dépor.[90] Para a tempada 1992/93 o equipo renovouse e chegaron entre outros Nando, Aldana e os brasileiros Mauro Silva e Bebeto. Cos goles de Bebeto e Claudio o Deportivo conseguiu cinco vitorias nos primeiros cinco partidos, incluídos dous triunfos contra Celta de Vigo e Real Madrid. Derrotou tamén ao FC Barcelona de Cruyff e mantivo o liderado ata a undécima xornada, cando perdeu contra o Atlético de Madrid. Volveu ocupar o primeiro posto entre as xornadas 20 e 24, caendo logo ao terceiro posto que ocuparía ata o final de tempada. Deste xeito Arsenio clasificou ao Deportivo para a Copa da UEFA por primeira vez na súa historia. Na Copa do Rei, pola contra, o equipo caeu en 1/16 de final contra o Mérida de Ufarte na quenda de penaltis.[91]

Na seguinte tempada chegaron entre outros Voro, Donato e Alfredo. O debut de Arsenio e do Deportivo na Copa da UEFA produciuse contra o Aalborg danés, contra o que perderon na ida no Aalborg Stadion por 1-0 cun gol de Søren Thorst, pero ao que golearon na volta en Riazor por 5-0, cun triplete de Bebeto e dous goles de Claudio. A continuación eliminaron ao Aston Villa e caeron en oitavos contra o Eintracht Frankfurt. Tamén en oitavos quedaron fóra da Copa do Rei, onde os eliminou o Oviedo de Radomir Antić. As cousas foron moito mellor na liga, onde con 22 vitorias e só 18 goles encaixados, ocuparon a primeira praza entre a xornada 14 e a 37. Chegaron á derradeira xornada contra o Valencia cun punto de vantaxe sobre o FC Barcelona, segundo, mentres Arsenio pedía cautela ante a excesiva euforia na Coruña.[92] No partido final o Deportivo non puido pasar do empate a cero co Valencia e Đukić fallou un famoso penalti no tempo de desconto, que podería terlle dado ao equipo galego o título de liga, que foi finalmente para Barcelona. A pesar da decepción o Deportivo de Arsenio conseguiu aquela tempada o segundo subcampionato da súa historia, 44 anos despois do primeiro.[93]

Na tempada 1994/95 o equipo mantivo practicamente o mesmo bloque de futbolistas, con Julio Salinas e Villarroya como únicas fichaxes destacadas. Os bos resultados continuaron e o Deportivo volveu acadar o subcampionato de liga, esta vez por detrás do Real Madrid de Valdano. Tamén na Copa da UEFA repetiu a actuación do ano anterior, caendo de novo en oitavos, esta vez fronte ao Borussia Dortmund de Ottmar Hitzfeld, tras encaixar dous goles nos minutos finais da prórroga do partido de volta no Westfalenstadion.[94]

 
Estadio Arsenio Iglesias na Coruña.

Mais o grande éxito de Arsenio esa tempada chegou na Copa do Rei. O Deportivo iniciou a súa andaina na competición nos oitavos de final, vencendo ao Lleida de Mané por un global de 7 goles a 1, tres deles obra de Salinas. Nos cuartos de final o rival foi Athletic de Javier Irureta, ao que o Deportivo deixou practicamente sentenciado no partido de ida en Riazor, cun resultado de 3-0, mentres que na volta o partido acabou con empate a cero. Nas semifinais o club coruñés derrotou por 0-2 ao Sporting de Gijón no partido de ida no Molinón, que xunto co 0-1 da volta foi suficiente para meterse na primeira final de Copa historia do Deportivo e a segunda de Arsenio, despois da que disputara como futbolista do Granada en 1959. A final disputouse contra o Valencia no Estadio Santiago Bernabéu e comezou o 24 de xuño de 1995. O marcador sinalaba un empate a un (con tantos de Manjarín para o Deportivo e de Mijatović para o Valencia), cando no minuto 79 o partido tivo que ser suspendido por mor da intensa choiva que estaba a caer na capital española. Tres días despois xogáronse os 11 minutos restantes, nos que o equipo de Arsenio conseguiu o primeiro título de Copa para un equipo galego, grazas a un gol de Alfredo.[95][96]

A pesar de todos estes éxitos e de que neste último ano o Deportivo se fixese campión de Copa, Arsenio saíu do club non sen certa polémica coa directiva presidida por Augusto César Lendoiro, sendo anunciado John Benjamin Toshack como o seu substituto meses antes do remate da tempada.[97][98]

Real Madrid (1996)

editar
 
Homenaxe a Arsenio Iglesias, Lucas Pérez e Pablo Picasso na praia de Riazor co gallo do Lume Novo de 2023.

Mediada a temporada 1995/96, e ante a crise interna que estaba a experimentar o Real Madrid, daquela adestrado por Jorge Valdano, a directiva do club branco decidiu despedir ao técnico arxentino despois dunha derrota contra o Rayo na xornada 22 que deixou ao equipo no oitavo posto da táboa. O presidente Lorenzo Sanz chamou entón a Arsenio Iglesias para que se fixese cargo do equipo até final de temporada. Asinou contrato o 23 de xaneiro de 1996 e ocupouse do Real Madrid durante catro meses,[99] debutando con vitoria por 1-2 contra o Real Oviedo no Carlos Tartiere, con dous goles de Raúl.[100] En marzo dirixiu por primeira vez na Liga de Campións, nos cuartos de final contra a Juventus de Lippi. Gañou na ida no Bernabéu por 1-0, pero os italianos deixaron fóra ao equipo branco no partido de volta no Stadio delle Alpi con dous goles de Del Piero e Padovano.[101]

Aínda que conseguiu dar algo de estabilidade ao conxunto, que tiña grandes problemas dentro do vestiario,[102] non puido acadar a clasificación para competicións europeas ficando sexto, a tan só dous puntos do último clasificado para a UEFA, o Tenerife.

Selección galega (2005-2008)

editar

No 2005 foi designado para dirixir xunto con Fernando Vázquez o retorno da selección galega, combinado ao que adestraron en catro encontros, debutando na vitoria por 3-2 fronte ao Uruguai en San Lázaro.[103] Posteriormente, os dous técnicos dirixiron o equipo galego nos dous empates contra Ecuador e o Camerún en Riazor e Balaídos respectivamente,[104][105] e na vitoria por 3-2 contra Irán en Riazor en 2008.[106]

Deportivo de fútbol indoor (2008)

editar

No 2008 organizouse a primeira edición da Liga española e da Copa de España de fútbol indoor. Con tal motivo formouse un equipo de veteranos do Deportivo da Coruña, no que se reencontraban ex xogadores do club como Fran, José Ramón, Djalminha ou Manjarín. Arsenio foi o encargado de adestrar ao equipo, que conseguiu ambos títulos tanto ese ano como en 2010, convertendo así ao Deportivo no primeiro gran dominador deste deporte en España.[107][108][109][110]

Legado e recoñecementos

editar

Mais alén da súa traxectoria deportiva, Arsenio recibiu a simpatía da sociedade galega polo seu xeito de ser e de enfrontarse á vida, humilde, sinxelo, e á vez espelido,[111] e gañou popularidade polas súas declaracións á prensa, onde se deixaba ver dita humildade.[112] Exemplos disto son o seu coñecido desagrado polo termo "Súper Dépor" ou o seu chamamento á cautela nos días previos ao desenlace da liga 1993/94, nun momento no que A Coruña case celebraba xa un título que nunca chegou, e onde Arsenio fixo famosa a frase "ollo á festa, que cha quitan dos fociños, pero inmediatamente".[113][92][114]

En 1994 o concello de Arteixo púxolle o seu nome a unha rúa, chamada dende entón Avenida Arsenio Iglesias.[115] Ao ano seguinte o concello da Coruña inaugurou un monumento na súa honra, situado no Paseo Marítimo á altura do estadio de Riazor, preto dos monumentos a Otero, Chacho e Acuña. Trátase dun busto de bronce realizado polo escultor Eduardo Rodríguez Osorio, que morreu uns meses antes da inauguración, sendo esta a súa última obra.[116]

 
Necrolóxica.

En 2012 foille concedida a Medalla Castelao e catro anos despois a insignia de Ouro e Brillantes do Deportivo da Coruña, a maior distinción que concede o club.[117][118][119] En 2020 foi homenaxeado pola cidade da Coruña, sendo nomeado Fillo Adoptivo da cidade, e dándolle o seu nome a unha rúa e á Cidade Deportiva da Torre.[120][121] En 2024 inaugurouse na Coruña unha rúa co seu nome, a travesía Arsenio Iglesias, situada a carón da célebre Torre de Maratón do estadio de Riazor.[122]

O grupo coruñés Os Diplomáticos de Monte-Alto dedicoulle a canción "Manda Tralla (oda a Arsenio)".[123]

Vida persoal

editar

Casou en 1956 con Carmen Vázquez García, unha mestra escolar natural de Loureda,[124][125] e tiveron catro fillos: María del Carmen, Arsenio, Antonio e Pablo.[126]

Finou como consecuencia do párkinson o 5 de maio de 2023. A súa capela ardente instalouse no estadio de Riazor, a primeira vez que isto se facía. Foi soterrado no cemiterio novo de Arteixo.[127]

Palmarés

editar

Adestrador

editar
Deportivo

Zaragoza

Persoal

Notas

editar
  1. ↑ "El deportivismo despidió a 'O Bruxo de Arteixo' con gritos de "Arsenio, eres Dios"" (6 de maio de 2023). El Progreso (en castelán).
  2. ↑ "Arsenio Iglesias, O Raposo de Arteixo"[Ligazón morta] (21 de decembro de 2018). Concello de Arteixo.
  3. ↑ "Arsenio ya descansa en Arteixo, su leyenda perdura en Riazor" (6 de maio de 2023). La Opinión A Coruña (en castelán).
  4. ↑ "Tres gallegos en el Granada". La Voz de Galicia (en castelán). 25 de agosto de 1962. p. 5. 
  5. ↑ "Fallecio en Arteijo el padre del jugador Arsenio". La Voz de Galicia (en castelán). 6 de outubro de 1961. p. 5. 
  6. ↑ Ferreira, Mariluz (7 de agosto de 2010). "«Lembro a liberdade para xogar ao fútbol descalzo na estrada»". La Voz de Galicia (en castelán). Consultado o 27 de maio de 2021. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 "Arsenio Iglesias, o futbolista de A Baiuca". arteixo.org. Arquivado dende o orixinal o 27 de maio de 2021. Consultado o 27 de maio de 2021. 
  8. ↑ 8,0 8,1 Leirachá, Vicente (4 de maio de 1951). "5 minutos de charla con Arsenio Iglesias". La Voz de Galicia (en castelán). p. 6. 
  9. ↑ "El paso de Arsenio". La Voz de Galicia (en castelán). 11 de febreiro de 1977. p. 38. 
  10. ↑ "Arsenio Iglesias hará el saque de honor y García de Loza dirigirá el encuentro". La Voz de Galicia (en castelán). 13 de marzo de 2003. Consultado o 27 de maio de 2021. 
  11. ↑ "El campeonato de aficionados". La Voz de Galicia (en castelán). 2 de outubro de 1950. p. 5. 
  12. ↑ "Recuerdos de los tiempos del trolebús en Carballo". La Voz de Galicia (en castelán). 17 de novembro de 2016. Consultado o 27 de maio de 2021. 
  13. ↑ "Lucense 2, Orensana 1". La Noche (en castelán). 19 de xuño de 1950. p. 3. Consultado o 27 de maio de 2021. 
  14. ↑ Leirachá, Vicente (6 de abril de 1951). "El Fabril venció al Polvorín por 4-1". La Voz de Galicia (en castelán). 
  15. ↑ "Otero firmó ayer por el Juvenil". La Voz de Galicia (en castelán). 15 de setembro de 1951. p. 5. 
  16. ↑ "El Juvenil, muy recuperado, derroto al Polvorín por 8 a 1". La Voz de Galicia (en castelán). 16 de outubro de 1951. p. 5. 
  17. ↑ "La victoria del Barcelona sobre el Deportivo llegó con excesiva facilidad". La Noche (en castelán). 29 de outubro de 1951. p. 1. Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  18. ↑ "En un gran partido, el Deportivo derrotó al Español por 3-1". La Noche (en castelán). 5 de novembro de 1951. p. 1. Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  19. ↑ "En Riazor, empataron a un tanto Barcelona y Deportivo". Hoja Oficial del Lunes (en s). 18 de febreiro de 1952. p. 2. Consultado o 27 de maio de 2021. 
  20. ↑ Estévez, José Luis (6 de outubro de 1995). "La memoria del brujo". El País (en castelán). Consultado o 27 de maio de 2021. 
  21. ↑ "El jueves le quitarán la escayola a Arsenio". La Noche (en castelán). 26 de agosto de 1952. p. 3. Consultado o 27 de maio de 2021. 
  22. ↑ "Celta - Deportivo, el encuentro que puede estropear muchas quinielas". El Correo Gallego (en castelán). 12 de outubro de 1952. p. 6. Consultado o 27 de maio de 2021. 
  23. ↑ Relaño, Alfredo (23 de outubro de 2016). "Helenio Herrera, en el derbi gallego más dramático". El País (en castelán). Consultado o 28 de maio de 2021. 
  24. ↑ Miranda, Carlos (28 de outubro de 2016). "Arsenio, 65 años de blanquiazul". La Opinión A Coruña (en castelán). Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  25. ↑ "El Deportivo da la Coruña empató con el Peñarol, en Montevideo, a 2 tantos". El Correo Gallego (en castelán). 13 de xullo de 1954. p. 6. Consultado o 19 de abril de 2021. 
  26. ↑ "Biosca y Arsenio, sancionados". La Noche (en castelán). 7 de maio de 1954. p. 5. Consultado o 27 de maio de 2021. 
  27. ↑ 27,0 27,1 "Arsenio Iglesias, lenda do deportivismo, recibe a homenaxe de Riazor". Deportivo da Coruña. 14 de maio de 2016. Consultado o 28 de maio de 2021. 
  28. ↑ "Con todos los honores, el Deportivo se adjudica el X Trofeo Teresa Herrera, al vencer al Atlético de Bilbao (2-1)". La Noche (en castelán). 2 de setembro de 1955. p. 4. Consultado o 28 de maio de 2021. 
  29. ↑ "Se va Arsenio". El Pueblo Gallego (en castelán). 25 de xaneiro de 1957. p. 9. Consultado o 27 de maio de 2021. 
  30. ↑ "Arsenio explica su actuación sevillista". La Voz de Galicia (en castelán). 17 de setembro de 1958. p. 3. 
  31. ↑ "Arsenio Iglesias, nexo de unión entre el Bergantiños y el Sevilla" (en castelán). 17 de decembro de 2019. Consultado o 2 de xuño de 2021. 
  32. ↑ "El Sevilla clasificado para la Copa de Europa". El Pueblo Gallego (en castelán). 27 de setembro de 1957. p. 6. Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  33. ↑ "Arsenio y Ramoní, traspasados al Granada a cambio de Navarro". La Noche (en castelán). 9 de setembro de 1958. p. 14. Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  34. ↑ Rodríguez, Fran (18 de marzo de 2021). "El heredero de Jeno Kalmar visita su templo" (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 18 de marzo de 2021. Consultado o 28 de maio de 2021. 
  35. ↑ "El Barcelona se proclamó campeón del torneo de Copa de S.E. el Generalísimo, al vencer al Granada por 4 goles a 1". La Noche (en castelán). 22 de xuño de 1959. p. 4. Consultado o 28 de maio de 2021. 
  36. ↑ "El Granada derrotó ampliamente al Sabadell". La Noche (en castelán). 29 de xuño de 1959. p. 6. Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  37. ↑ "Magnífico triunfo del R. Madrid en Granda (3-2) con lo que pasa a ocupar el primer puesto". El Progreso (en castelán). 25 de outubro de 1960. p. 5. Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  38. ↑ "Juanito, entre o recordo de Arsenio e Moll na Mancha e o gol de Beci". La Opinión A Coruña. 24 de xaneiro de 2020. Consultado o 28 de maio de 2021. 
  39. ↑ "La Felguera 1, Albacete 2". La Noche. 22 de maio de 1961. p. 6. Consultado o 28 de maio de 2021. 
  40. ↑ "Albacete, 1; La Felguera, 0". Hoja oficial del lunes (en castelán). 29 de maio de 1961. p. 10. Consultado o 29 de maio de 2021. 
  41. ↑ "Arsenio y Jaime Blanco piensan en la promoción". La Voz de Galicia (en castelán). 3 de maio de 1964. p. 5. 
  42. ↑ "Arsenio no fue al Oviedo en calidad de cedido". La Voz de Galicia (en castelán). 12 de febreiro de 1964. p. 6. 
  43. ↑ Leirachá, Vicente (26 de outubro de 2012). "El miedo es libre; nadie sabe nada". La Voz de Galicia (en castelán). Consultado o 28 de maio de 2021. 
  44. ↑ "El espíritu combativo y la buena forma física dieron al Pontevedra el empate". Hoja oficial del lunes (en castelán). 10 de febreiro de 1964. p. 5. Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  45. ↑ "La meta de Arsenio: ser entrenador". La Noche (en castelán). 22 de xullo de 1964. p. 6. Consultado o 28 de maio de 2021. 
  46. ↑ "En 1964 debutaba Arsenio" (en castelán). 9 de febreiro de 2021. Consultado o 28 de maio de 2021. 
  47. ↑ "Oviedo, 4 - Hércules, 1". La Noche (en castelán). 8 de xuño de 1964. p. 5. Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  48. ↑ "Las eliminatorias de la Copa dieron muchas sorpresas". Hoja oficial del lunes (en castelán). 17 de maio de 1965. p. 7. Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  49. ↑ "Un grupo de socios costeó el fichaje de Arsenio por el Albacete". La Voz de Galicia (en castelán). 16 de setembro de 1965. p. 5. 
  50. ↑ "Nuevo entrenador". La Noche (en castelán). 9 de agosto de 1967. p. 11. Consultado o 28 de maio de 2021. 
  51. ↑ "Un Deportivo-Racing apasionante". La Voz de Galicia (en castelán). 3 de xaneiro de 1971. p. 12. 
  52. ↑ "Perdió por amplia diferencia el Lemos en La Coruña, (9-1)". El Progreso (en castelán). 19 de decembro de 1967. p. 5. Consultado o 28 de maio de 2021. 
  53. ↑ "Fabril 6, Arosa 0". El Pueblo Gallego (en castelán). 9 de xaneiro de 1968. p. 14. Consultado o 28 de maio de 2021. 
  54. ↑ "Descendió el Fabril". La Voz de Galicia (en castelán). 2 de xuño de 1970. p. 13. 
  55. ↑ "Olsen, destituído. Arsenio pasa con carácter provisional a su puesto". La Voz de Galicia (en castelán). 31 de decembro de 1970. p. 19. 
  56. ↑ "Los entrenadores, siempre el blanco". El Pueblo Gallego (en castelán). 1 de xaneiro de 1971. p. 16. Consultado o 28 de maio de 2021. 
  57. ↑ "Deportivo - Racing de Ferrol 03/01/1971". BDFutbol (en castelán). Consultado o 28 de maio de 2021. 
  58. ↑ "El Deportivo - Después de un año de padecer - En primera división". El Pueblo Gallego (en castelán). 8 de xuño de 1971. p. 15. Consultado o 28 de maio de 2021. 
  59. ↑ "0-0: Justo resultado en Riazor". El Pueblo Gallego (en castelán). 15 de xuño de 1971. p. 11. Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  60. ↑ "Argentino a prueba por el Coruña". El Pueblo Gallego (en castelán). 29 de xullo de 1971. p. 12. Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  61. ↑ "Deportivo y Pontevedra, hundidos". El Pueblo Gallego (en castelán). 23 de maio de 1973. p. 18. Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  62. ↑ "Arsenio ascendió al Hércules". La Voz de Galicia (en castelán). 28 de maio de 1974. p. 17. 
  63. ↑ "Del Chorro al Tano, los internacionales del Hércules y su contexto histórico" (en castelán). 6 de outubro de 2020. Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  64. ↑ "Se cumplen 40 años del mejor momento de la historia del Hércules" (en castelán). 23 de novembro de 2015. Arquivado dende o orixinal o 17 de maio de 2022. Consultado o 29 de maio de 2021. 
  65. ↑ "Sabiduría a patadas". La Voz de Galicia (en castelán). 1 de decembro de 1991. p. 114. 
  66. ↑ "Arsenio, nuevo entrenador del Zaragoza". La Voz de Galicia (en castelán). 11 de xuño de 1977. p. 49. 
  67. ↑ Ferrer, Pedro Luis (14 de abril de 2020). "El sexto ascenso del Real Zaragoza (II)". As (en castelán). Consultado o 29 de maio de 2021. 
  68. ↑ González, José Damián (10 de setembro de 1978). "El Burgos, primer visitante en Vallecas". El País (en castelán). Consultado o 29 de maio de 2021. 
  69. ↑ "Arsenio no seguirá en el Burgos". La Voz de Galicia. 7 de xuño de 1979. p. 45. 
  70. ↑ "El Elche busca entrenador". La Voz de Galicia (en castelán). 15 de novembro de 1979. p. 51. 
  71. ↑ "Arsenio llegó a un acuerdo con Elche". La Voz de Galicia (en castelán). 17 de novembro de 1979. p. 45. 
  72. ↑ "Arsenio, cesado, ya no estuvo en el banquillo" (PDF). Mundo Deportivo (en castelán). 8 de xaneiro de 1981. p. 8. Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  73. ↑ "Sólo dos veces cambió de entrenador la AD" (en castelán). 10 de xaneiro de 2015. Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  74. ↑ "Llamado por la Federación Española Arsenio facilitará informes,técnicos sobre la valía de otras selecciones". La Voz de Galicia (en castelán). 17 de novembro de 1981. p. 32. 
  75. ↑ "Arsenio entrenará al Deportivo en la temporada próxima". La Voz de Galicia (en castelán). 4 de xuño de 1982. p. 52. 
  76. ↑ Centeno, Alexandre (6 de outubro de 2012). "El Rayo que destrozó Riazor". La Voz de Galicia (en castelán). Consultado o 30 de maio de 2021. 
  77. ↑ "Jugando con 10 hombres, el Deportivo acorraló al At. Madrileño al que ganó por 1 -0". La Voz de Galicia (en castelán). 30 de xuño de 1983. p. 52. 
  78. ↑ 78,0 78,1 "Arsenio iglesias firmó ayer compromiso como nuevo entrenador del Compostela". La Voz de Galicia (en castelán). 10 de decembro de 1987. p. 46. 
  79. ↑ "Sagarzazu falleció cuando se dirigía a Carral con el Deportivo para jugar contra el Orense". La Voz de Galicia (en castelán). 17 de agosto de 1987. p. 17. 
  80. ↑ "#ANosaHistoria: 30 anos do gol que salvou ao Dépor". Deportivo da Coruña. 22 de maio de 2018. Consultado o 30 de maio de 2021. 
  81. ↑ "#ANosaHistoria: Hai 30 anos que o Dépor xogaba a súa primeira semifinal de Copa". Deportivo da Coruña. 6 de xuño de 2019. Consultado o 30 de maio de 2021. 
  82. ↑ "Patética eliminación do Deportivo (2-0) e escándalo en Valladolid". 15 de xuño de 1989. Consultado o 30 de maio de 2021. 
  83. ↑ "25 años del histórico gol de Eduardo Ramos en Riazor" (en castelán). 11 de xuño de 2015. Consultado o 30 de maio de 2021. 
  84. ↑ "Lembramos a temporada do inesquecible ascenso do 9 de xuño de 1991 #Queimamosomeigallo". Deportivo da Coruña. 9 de xuño de 2016. Consultado o 30 de maio de 2021. 
  85. ↑ "Arsenio, feliz y relajado, anuncia su retirada tras consumar su gran sueño". La Voz de Galicia (en castelán) (A Coruña ed.). 10 de xuño de 1991. p. 24. 
  86. ↑ "Radiografía de un gallego astuto". La Voz de Galicia (en castelán). 10 de xuño de 1991. p. 52. 
  87. ↑ "El último regreso de Arsenio". La Opinión A Coruña (en castelán). 24 de xaneiro de 2020. Consultado o 31 de maio de 2021. 
  88. ↑ 88,0 88,1 Centeno, Alexandre (15 de xuño de 2017). "«¡Ay, Martín, qué emoción!»". La Voz de Galicia (en castelán). Consultado o 31 de maio de 2021. 
  89. ↑ "A Lasarte le hicieron dos regalos para el corazón" (en castelán). 16 de xuño de 2017. Consultado o 31 de maio de 2021. 
  90. ↑ "Arsenio, confirmado como entrenador por un año más". La Voz de Galicia (en castelán). 24 de xuño de 1992. p. 38. 
  91. ↑ "Un ´ex-Mérida´" (en castelán). 20 de decembro de 2003. Consultado o 31 de maio de 2021. 
  92. ↑ 92,0 92,1 ""Nos la quitan de los fuciños": El origen de la frase más célebre de Arsenio Iglesias" (en castelán). 16 de maio de 2020. Consultado o 31 de maio de 2021. 
  93. ↑ "El histórico y fatídico penalti de Djukic cumple 25 años". Marca (en castelán). 14 de maio de 2019. Consultado o 31 de maio de 2021. 
  94. ↑ Romero de Paz, Fernando (12 de abril de 2013). "Cuando el Borussia Dortmund también hizo llorar al deportivismo" (en castelán). Consultado o 31 de maio de 2021. 
  95. ↑ Centeno, Alexandre (26 de xuño de 2020). "Bebeto, Alfredo, Manjarín y Fran reviven la conquista de la Copa de 1995". La Voz de Galicia (en castelán). Consultado o 31 de maio de 2021. 
  96. ↑ "#ANosaHistoria: Un cuarto de século do primeiro título branquiazul, a Copa de 1995". Deportivo da Coruña. 27 de xuño de 2020. Consultado o 31 de maio de 2021. 
  97. ↑ "Benjamin Toshack será el sustituto de Arsenio desde la próxima temporada". La Voz de Galicia (en castelán). 23 de marzo de 1995. p. 43. 
  98. ↑ Hermida, Xosé (2 de maio de 1995). "Arsenio cuenta los días para abandonar el Deportivo". El País (en castelán). Consultado o 31 de maio de 2021. 
  99. ↑ "Arsenio no se pone límites a su estancia en el Real". La Voz de Galicia (en castelán). 24 de xaneiro de 1996. p. 48. 
  100. ↑ "Arsenio ya rentabiliza el instinto de Raúl". La Voz de Galicia (en castelán). 29 de xaneiro de 1996. p. 32. 
  101. ↑ Sámano, José (21 de marzo de 1996). "Europa desnuda al Madrid". El País (en castelán). Consultado o 31 de maio de 2021. 
  102. ↑ "Sanz: «En el Madrid, Arsenio ya hizo bastante con aguantar»". La Voz de Galicia (en castelán). 7 de febreiro de 1999. p. 62. 
  103. ↑ "Arsenio y Fernando Vázquez dirigirán a la selección gallega". La Voz de Galicia (en castelán). 16 de novembro de 2005. Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  104. ↑ "A gran festa do fútbol rematou en empate: Galiza 1 - 1 Ecuador". Vieiros. 29 de decembro de 2006. Arquivado dende o orixinal o 18 de marzo de 2012. Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  105. ↑ "Un pobo contra os elementos". A Nosa Terra. 19 de xaneiro de 2008. Arquivado dende o orixinal o 19 de xaneiro de 2008. Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  106. ↑ "Goles de Nacho Novo y Losada mantienen a la selección gallega invicta". Galiciaé. 28 de decembro de 2008. Arquivado dende o orixinal o 11 de agosto de 2014. Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  107. ↑ "El Dépor hace historia y se adjudica la primera Liga «indoor» de veteranos". La Voz de Galicia (en castelán). 10 de maio de 2008. p. 34. 
  108. ↑ "El Depor gana la Liga de Fútbol Indoor". Marca (en castelán). 10 de maio de 2008. Consultado o 31 de maio de 2021. 
  109. ↑ Rodríguez, Rubén (8 de maio de 2010). "El Dépor vuelve a ser Súper". La Opinión A Coruña (en castelán). Consultado o 31 de maio de 2021. 
  110. ↑ "Djalma pone en pie el Palacio de Riazor". La Voz de Galicia (en castelán). 8 de maio de 2010. p. 30. 
  111. ↑ Rodríguez, José María (29 de decembro de 2020). "Arsenio, alma del SuperDépor". La Voz de Galicia. Consultado o 31 de maio de 2021. 
  112. ↑ Varela, María (25 de xaneiro de 2013). "Arsenio mantiene su tirón". La Opinión A Coruña (en castelán). Consultado o 31 de maio de 2021. 
  113. ↑ Ortiz, Guillermo (18 de abril de 2016). "«¡Tanto súper y tanta hostia!»: origen y apogeo de un equipo de ensueño" (en castelán). Consultado o 2 de xuño de 2021. 
  114. ↑ "Arsenio Iglesias nomeado Fillo Adoptivo da Coruña nun solemne e emotivo acto". Deportivo da Coruña. 6 de marzo de 2020. Consultado o 31 de maio de 2021. 
  115. ↑ "Arsenio entró en el callejero". La Voz de Galicia (en castelán). 25 de outubro de 1994. p. 54. 
  116. ↑ "El futuro recordará a Arsenio en bronce". La Voz de Galicia (en castelán). 30 de xuño de 1995. p. 48. 
  117. ↑ "Os deportistas Arsenio Iglesias e Míchel Salgado levan a medalla Castelao". El Progreso. 7 de xuño de 2012. Consultado o 2 de xuño de 2021. 
  118. ↑ "Arsenio pone la emoción en Riazor al recibir la insignia de oro y brillantes del Deportivo". La Voz de Galicia (en castelán). 18 de maio de 2016. Consultado o 2 de xuño de 2021. 
  119. ↑ "Arsenio Iglesias, lenda do deportivismo, recibe a homenaxe de Riazor". Deportivo da Coruña. 14 de maio de 2016. Consultado o 2 de xuño de 2021. 
  120. ↑ "Arsenio Iglesias xa é 'Fillo Adoptivo' da Coruña: "Estou emocionado"". Galicia Confidencial. 16 de xaneiro de 2020. Consultado o 31 de maio de 2021. 
  121. ↑ "A Cidade Deportiva da Torre recibe o nome de Arsenio Iglesias no 90 aniversario da lenda branquiazul". Deportivo da Coruña. 24 de decembro de 2020. Consultado o 31 de maio de 2021. 
  122. ↑ La travesía Arsenio Iglesias inmortaliza su leyenda en Riazor, en A Coruña
  123. ↑ Os Diplomáticos de Monte-Alto (11 de outubro de 2014). Manda tralla (oda a Arsenio) (YouTube). 
  124. ↑ "«No me gusta nada el fútbol»". La Voz de Galicia (en castelán). 16 de xullo de 1995. p. 40. 
  125. ↑ "El 'cole' que unió a los niños de Arteixo". La Opinión A Coruña (en castelán). 13 de outubro de 2013. Consultado o 1 de xuño de 2021. 
  126. ↑ Gómez, Amador (24 de xaneiro de 1996). "Una vida entregada a la pasión por el fútbol". La Voz de Galicia (en castelán). p. 49. 
  127. ↑ Arsenio Iglesias, despedido por milleiros de persoas
  128. ↑ "Spain - Footballer of the Year". rsssf.com (en inglés). Consultado o 1 de xuño de 2021. 

Véxase tamén

editar

Bibliografía

editar

Outros artigos

editar

Ligazóns externas

editar
Obtido de «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Arsenio_Iglesias&oldid=7021251»