Década de 1980

A década de 1980 foi o período de tempo que transcorreu de 1 de xaneiro de 1980 ata 31 de decembro de 1989.

Segundo milenio

Século XX

1970   1980   1990

1980  · 1981  · 1982  · 1983  · 1984 1985  · 1986  · 1987  · 1988  · 1989

No mundo, foi unha época en que se atoparon grandes mudanzas en varios aspectos do cotián, na saúde, nas ciencias e na economía. No escenario económico, ocorreu unha exuberancia significativa, decorrente da circulación de riquezas ocorrida coa migración dalgunhas industrias para pequenos países asiáticos.

1980

Artigo principal: 1980.

• Manifestacións masivas en Galicia contra o Estatuto do aldraxe imposto pola UCD de Madrid recortando o autogoberno do Estatuto dos dezaseis.
• 21 de decembro referendo que refrenda o Estatuto de Autonomía de Galicia cunha baixa participación do corpo electoral.

Arte e cultura

• 3 de maio, constitución da Asociación de Escritores en Lingua Galega en Santiago de Compostela.
• Cara a Times Square, novela en galego de Camilo Gonsar.

1981

Artigo principal: 1981.

• 1 de xaneiro, Grecia ingresa na CE, converténdose no décimo membro desta organización.
• 2 de xaneiro, Peter Sutcliffe, o Destripador de Yorkshire, é arrestado.
• 21 de febreiro - Lanzamento do observatorio espacial Hinotori.
• 23 de febreiro, intento marrado de golpe de estado do tenente coronel Tejero en España, máis coñecido como o 23-F.
• 28 de abril publícase a Lei Orgánica 1/1981, do 6 de abril pola que se aproba o Estatuto de Autonomía para Galicia
• 1 de maio, morre a primeira vítima da intoxicación por aceite de colza desnaturalizado, a intoxicación alimentaria máis grave de tódolos tempos, con máis de 20 000 afectados.
• 16 de xullo - Mahathir bin Mohamad convértese en primeiro ministro de Malaisia.
• 1 de novembro - Proclámase a independencia de Antiga e Barbuda.

1982

Artigo principal: 1982.

• 1 de xaneiro, Javier Pérez de Cuéllar asume o cargo de secretario xeral das Nacións Unidas.
• 4 de xaneiro, o periódico coruñés La Voz de Galicia cumpre cen anos.
• 11 de xaneiro, promulgación do Estatuto de Autonomía de Cantabria e de Asturias.
• 14 de marzo, en California (Estados Unidos), Metallica da o seu primeiro concerto.
• 14 de abril, nace La Voz de la Escuela, suplemento escolar semanal de La Voz de Galicia.
• 30 de maio, España convértese en membro número dezaseis da Organización do Atlántico Norte OTAN.
• 10 de agosto, aprobado o estatuto de autonomía das Illas Canarias.

1983

Artigo principal: 1983.

• 1 de xaneiro - Historia de Internet: ARPANET deixa o protocolo NPC e adopta o TCP/IP.
• 4 de xaneiro, Vaga de atentados contra as posicións soviéticas en Cabul. 30 oficiais afgáns asasinados polos seus propios soldados.
• 22 de xaneiro - No hospital de Bellvitge de Barcelona realízase o primeiro trasplante de fígado de España.
• 23 de xaneiro
  • Emítese por primeira vez a serie de televisión The A Team.
  • O tenista sueco Björn Borg, pentacampeón de Wimbledon, explica as razóns da súa retirada da alta competición.
• 24 de xaneiro - O tenista estadounidense John McEnroe vence ó checo Ivan Lendl e proclámase campión do (Tennis Masters Cup) de Nova York.
• 25 de xaneiro
  • Xoán Paulo II promulga o novo Código de Dereito Canónico.
  • Deteñen ó nazi Klaus Barbie, o "Carniceiro de Lión", en Bolivia.
• 2 de febreiro - Retómanse en Xenebra as negociacións soviético-estadounidenses START, referidas á redución do armamento estratéxico
• 3 de febreiro - O Papa Xoán Paulo II presenta o novo Código de dereito canónico.
• 6 de febreiro - Trasládase a Klaus Barbie ao forte de Montcluc (Francia), para ser xulgado como autor dos crimes cometidos por forzas alemás baixo o seu mando na segunda guerra mundial.
• 7 de febreiro:
  • Realízase o primeiro transplante de páncreas en España.
  • Irán leva a cabo unha grande ofensiva contra Iraq.
  • Ábrense as portas do remodelado "Palacio de El Pardo" (Madrid), destinado no futuro á residencia de Xefes de Estado estranxeiros en visita a España.
• 13 de febreiro - Morren sesenta e catro xoves italianos no incendio dun cine en Turín.
• 14 de febreiro - Ariel Sharon dimite como Ministro de Defensa de Israel, acusado de instiga-la matanza nos campos de palestinos de Sabra e Chatila (Beirut).
• 16 de febreiro
  • A poboación de Sagunto (Valencia) inicia unha folga xeral na defensa da continuidade dos Altos Fornos do Mediterráneo.
  • Detidos en España os presuntos implicados na matanza de Boloña, que tivo lugar o 2 de agosto de 1980.
• 18 de febreiro
  • Matanza de Wah Mee: Morren 13 persoas tiroteadas en Seattle, Estados Unidos.
  • A dimisión de Landelino Lavilla como presidente de UCD prevese como indicio da fin dese partido.
  • "Venres Negro" en Venezuela: Logo dun século de estabilidade económica, o Banco Central anuncia a desvalorización do bolívar venezolano, dando comezo a unha prolongada crise económica no país petroleiro.
• 20 de febreiro
  • Sanguentos disturbios nas eleccións celebradas no estado federado de Assam (India).
  • Lanzamento do observatorio espacial xaponés Tenma.
• 22 de febreiro
  • Finaliza en Alxer a reunión do Consello Nacional Palestino, coa reelección de Iaser Arafat como presidente da OLP.
  • José María Ruiz-Mateos declara nunha rolda de prensa que "Rumasa non precisa diñeiro do estado para subsistir".
• 23 de febreiro - Nacionalización de Rumasa por parte do goberno español de Felipe González.
• 24 de febreiro - O Goberno español aproba o proxecto de incompatibilidades para os altos cargos.
• 25 de febreiro - Apróbanse en España os Estatutos de Autonomía de Baleares, Castela e León, Estremadura e Madrid.
• 28 de febreiro - Lánzase por primeira vez ao mercado o CD.
• 7 de marzo - Comézase a transmitir, en Estados Unidos a canle TNN, logo renomeada Spike TV.
• 8 de marzo - O presidente estadounidense Ronald Reagan chama á Unión Soviética "imperio do mal".
• 9 de marzo - A Canle 8 de Televisa cambia a súa orientación ao converterse en canle cultural. 2 anos máis tarde cambia a súa frecuencia á Canle 9.
• 22 de marzo - Nomeado presidente de Israel o laborista Haim Herzog.
• 23 de marzo - Ronald Reagan anuncia o Sistema Estratéxico de Defensa, coñecido como Guerra das Galaxias (Pola película Star Wars).
• 31 de marzo - Colombia - Un terremoto destrúe a cidade de Popayán.
• 18 de abril
  • Bombardeo da embaixada estadounidense en Beirut , (Líbano).
  • Comeza a transmisión de Disney Channel en Estados Unidos.
• 23 de abril- Si La Vie Est Cadeau, de Corinne Hermès, gaña por Luxemburgo a XXVIII Edición de Eurovisión celebrada en Múnic.
• 6 de maio - A revista alemá Stern publica os Diarios de Hitler. Máis tarde descubrirase que son falsificacións.
• 8 de maio - Eleccións municipais en España (2ª lexislatura).
• 9 de maio - O papa Xoán Paulo II retira a condena a Galileo Galilei.
• 25 de maio - Estrea do filme O regreso do Jedi nos Estados Unidos.
• 30 de maio - Fundación do Parlamento das Canarias
• 9 de xuño - Vitoria esmagadora do partido conservador de Margaret Thatcher nas eleccións británicas.
• 24 de xuño - Suicidio na Habana do expresidente cubano Osvaldo Dorticós
• 18 de agosto - O furacán Alicia golpea a costa de Texas, causando a morte de 22 persoas e cuantiosos danos materiais.
• 26 de agosto - Inundacións en Euskadi, Navarra e Burgos, causando 39 falecidos.
• 30 de agosto - Asasinato do intendente de Santiago de Chile, xeneral (R) Carol Urzúa, xunto cos seus dous escoltas. O atentado na súa contra reivindicouno o Movemento de Esquerda Revolucionaria.
• 1 de setembro - Cazas soviéticos derriban por erro a un avión comercial surcoreano con 269 pasaxeiros. (Ver Voo 007 de Korean Air)
• 10 de setembro - Inicio de emisións de "Televisió de Catalunya" (TV3)
• 23 de setembro - Na Arxentina, un operario comete un erro durante a reconfiguración dun panel de combustible, causando un accidente de criticidade, nun reactor experimental.
• 27 de setembro - Richard Stallman anuncia o desernrrolo do sistema operativo GNU.
• 3 de outubro - Xapón: entra en erupción o monte Oyama, destrúe 400 casas, incendia zona boscosa e unha lagoa.
• 5 de outubro - Descobremento do Asteroide 9007 James Bond
• 13 de outubro - O municipio murciano de Los Alcázares independízase dos municipios de San Javier e Torre Pacheco.
• 29 de outubro - Un terremoto en Turquía produce a morte de 1.330 persoas.
• 30 de outubro - Primeiras eleccións democráticas na Arxentina tras sete anos de ditadura militar.
• 15 de novembro - A parte turca de Chipre declárase independente.
• 17 de novembro:
  • Fundación do Exército Zapatista de Liberación Nacional (EZLN).
  • O Presidente Luis Alberto Monge proclama a Neutralidade Perpetua, activa e non armada de Costa Rica. Que resultaría ser unha máscara política, ante os intereses geopolíticos estadounideses na area, polo ascenso do sandinismo en Nicaragua
• 27 de novembro: - Accidente aéreo en Madrid, dun avión Boeing 747 da aeroliña Avianca, que estaba a cubrir o voo Charles de Gaulle París - El Dorado Bogotá.
• 10 de decembro - Raúl Alfonsín asume a presidencia da Arxentina.
• 17 de decembro:
  • Un incendio nunha discoteca de Madrid causa a morte de 83 persoas.
  • Un coche bomba do IRA mata a 6 persoas e produce 90 feridos en Londres.
• 21 de decembro: - España gaña por 12 goles a 1 a Malta no estadio Benito Villamarín de Sevilla para a clasificación da Eurocopa de 1984.
• 31 de decembro:
  • Brunei obtén a independencia do Reino Unido.
  • Explosión de dúas bombas en Francia. Unha, nun tren de París, mata a 3 persoas e fere a outras 19. A outra, nunha estación de Marsella, mata a 2 e fere a 34.

1984

Artigo principal: 1984.

• 1 de xaneiro: Independencia de Brunei.
• 1 de xaneiro: AT&T é dividida en 24 unidades independentes.
• 2 de xaneiro: Cinco barcos iraníes son atacados e destruídos pola Armada iraquí no Golfo Pérsico.
• 4 de xaneiro: Israel bombardea o Líbano causando máis de 100 mortos e 400 feridos na rexión de Baalbek.
• 5 de xaneiro: Richard Stallman comeza o proxecto GNU.
• 7 de xaneiro: Brunei convértese no sexto membro da Asociación de Nacións do Sueste Asiático (ASEAN).
• 10 de xaneiro: Os Estados Unidos e o Vaticano establecen completas relacións diplomáticas.
• 24 de xaneiro: Ponse á venda o primeiro Apple Macintosh.
• 13 de febreiro: Konstantin Chernenko sucede a Yuri Andropov como secretario xeral do Partido Comunista da URSS.
• 28 de xuño: Polémico e violento traslado a Galiza e enterramento dos restos de Castelao en San Domingos de Bonaval.
• 11 de xullo - Aprobouse a Lei de Creación da Compañía de Radio-Televisión de Galicia.
• 12 de xullo: Nace Victoria Anna Sánchez Perea, resultado da primeira fecundación in vitro en España, no Instituto Universitario Dexeus de Barcelona.
• 19 de xullo: Data do derradeiro avistamento do barco pesqueiro galego Montrove no caladoiro canario-sahariano. Desapareceron 16 persoas. A maioría dos tripulantes procedía do concello de Bueu.
• 16 de agosto: Lanzamento do satélite científico AMPTE.

1985

Artigo principal: 1985.

• Último achegamento do Cometa Halley preto da Terra.
• 11 de marzo: Mikhail Gorbachev é elixido presidente da Unión Soviética.
• 1 de xuño: inaugúrase a Casa das Ciencias, museo interactivo integrado dentro dos Museos Científicos Coruñeses .
• 12 de xullo: o Consello de Europa outorga a Santiago de Compostela o Premio Europa 1985 polo seu compromiso europeo.
• 24 de xullo: inaugúrase a TVG.
• 25 de xullo: comeza a emitir a TVG.
• 26 de novembro: Rodolfo Neri Vela convértese no primeiro astronauta mexicano.
• 4 de decembro: a UNESCO declara Santiago de Compostela Patrimonio da Humanidade.

1986

Artigo principal: 1986.

• 1 de xaneiro - Ingreso de España e Portugal na CEE.
• 1 de xaneiro - Entrada en vigor do IVE en España.
• 2 de xaneiro - O Goberno italiano autoriza a construción dunha ponte entre Sicilia e a península, a traverso do Estreito de Messina.
• 28 de xaneiro - O transbordador espacial Challenger explota despois de engalar do Centro Espacial Kennedy, Florida, matando os seus 7 tripulantes.
• 12 de marzo - Celébrase unha consulta por Referendo pola permanencia de España na OTAN, obtendo os seguintes resultados: votos a favor 52,49 %, votos en contra 39,87 %, votos en branco 6,53 % e nulos 1,11 % dos votos emitidos.
• 26 de abril: na central nuclear de Chernóbil, Ucraína, prodúcese a maior catástrofe nuclear da historia. Á 01:23 a. m. no reactor número 4 prodúcese unha explosión por mor dunha proba de seguridade, realizada de forma incorrecta sumada á inseguridade dos reactores RBMK, ceibando toneladas de combustíbel nuclear á atmosfera, polo que en días posteriores debeuse evacuar aos habitantes da cidade de Pripyat e os seus arredores. Naquel entón, Ucraína era parte da Unión Soviética.
• 26 de abril: en Suacilandia é coroado rei Mswati III.

1987

Artigo principal: 1987.

• 13 de abril - Portugal e a República Popular da China asinan un acordo para a devolución de Macau en 1999.
• 11 de maio - Primeiro transplante de corazón e pulmón, en Baltimore, Maryland, Estados Unidos.
• 4 de xullo - Unha corte en Lión sentenza ao nazi Klaus Barbie á prisión perpetua.
• 23 de outubro - O Consello de Europa declara Primeiro Itinerario Cultural Europeo ó Camiño de Santiago.
• 5 de decembro - O cargueiro Cason, con 1.100 toneladas de produtos tóxicos, sofre un accidente nas costas de Fisterra.
• 8 de decembro - Conflito Israel-Palestina: comeza a primeira Intifada na Cisxordania e na Franxa de Gaza.
• 20 de decembro - O buque Doña Paz afúndese após chocar contra un petroleiro, ocasionando 4.341 vítimas mortais, facendo desta traxedia a maior catástrofe marítima en tempo de paz.

1988

Artigo principal: 1988.

• Chano Piñeiro inicia a rodaxe da longametraxe galega Sempre Xonxa.
• Acordo entre Irán e Iraq para o intercambio de prisioneiros e a retirada de tropas ás fronteiras existentes antes da guerra nun prazo máximo de 15 días.
• Augusto Pinochet é derrotado no plebiscito celebrado en Chile e perde o poder que ostentaba dende o seu golpe de Estado de 1973.
• Aterraxe do transbordador espacial norteamericano "Discovery" na base aérea de Edwards (deserto de Mojave), culminando con éxito a primeira misión da NASA dende o fatal accidente do Challenger no 1986.
• Fúndase Galiza Nova, organización das mocidades do BNG.
• 29 de febreiro - Un documento nazi implica a Kurt Waldheim, exsecretario xeral das Nacións Unidas, en deportacións durante a segunda guerra mundial.
• 10 de marzo - Presentación pública da Frente Popular Galega.
• 12 de marzo - Aparece Diario de Galicia.
• 17 de marzo - Un Boeing 727 colombiano da compañía Avianca colide co montañas na fronteira coa Venezuela, matando 143 persoas.
• 17 a 20 de marzo - Guerra de Independencia de Eritrea: A Fronte de Libertación Popular da Eritrea derrota o exército etíope e entra na cidade de Afabet.
• 30 de abril - Abertura da Expo'88 en Brisbane, Queensland, Australia.
• 28 de maio - Constitúese en Melide a Asociación de Gaiteiros Galegos. Ocupa a presidencia Ricardo Portela.
• 20 de agosto - Final da Guerra Irán-Iraq: estimase en 1 millón a soma dos mortos dos dous bandos.

Cabeceira de Diario de Galicia (Vigo), xornal que botou a andar en 1988.

1989

Artigo principal: 1989.

• 1 de xaneiro - Entra en vigor o Protocolo de Montreal, ratificado por 29 países e a CE, para protexer a capa de ozono.
• 1 de xaneiro - Israel deporta 15 palestinos dos territorios ocupados cara ao sur do Líbano acusados de participar na revolta palestina.
• 20 de xaneiro - Toma de posesión de George Herbert Walker Bush como 41º presidente dos Estados Unidos.
• 4 de xuño - República Popular da China, masacre na praza de Tiananmen, en Pequín.
• 9 de novembro - A República Democrática Alemá (RDA) decide a apertura das súas fronteiras a Occidente. Cae o muro de Berlín.
• 25 de novembro - Estréase o filme Sempre Xonxa, fito da cinematografía en galego.
• 17 de decembro - Nas eleccións autonómicas, o Partido Popular de Galicia consegue a maioría absoluta, e o seu candidato Manuel Fraga Iribarne convértese en presidente da Xunta de Galicia, cargo que desempeñaría durante 16 anos.