Costa Rica

Costa Rica
	República de Costa Rica (es)
	Bandeira Brasón
Himno	Himno nacional de Costa Rica
Lema	«Vivan siempre el trabajo y la paz»
Localización
	10°N 84°O / 10, -84
Capital	San Xosé
Contén a división administrativa	Provincia de Alajuela ; Provincia de Cartago ; Provincia de Guanacaste ; Provincia de Heredia ; Provincia de Limón ; Provincia de Puntarenas ; Provincia de San José
Poboación
Poboación	5.044.197 (2022) (98,56 hab./km²)
Lingua oficial	lingua castelá
Xeografía
Parte de	América Latina ; Hispanoamérica ; América Central ; lista negra dos paraísos fiscais da Unión Europea (2023–)
Superficie	51.179,92 km²
Bañado por	Mar Caribe e Océano Pacífico
Punto máis alto	Cerro Chirripó (3.820 m)
Punto máis baixo	Mar Caribe (0 m)
Comparte fronteira con	Panamá, sueste ; Nicaragua, noroeste
Datos históricos
Precedido por	Nación Misquita
Creación	1821
Santo padrón	Virxe dos Anxos
Organización política
• Presidente	Rodrigo Chaves Robles (2022–)
Órgano lexislativo	Asemblea Lexislativa de Costa Rica , (Escano: 57)
Membro de	Tratado de non proliferación de armas nucleares ; Organismo para a Proscrición das Armas Nucleares na América Latina e o Caribe ; Grupo para as observacións da Terra ../... 23+
PIB nominal	64.616.482.168 $ (2021)
Moeda	colón costarriqueño
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC−06:00; América/Costa Rica
Dominio de primeiro nivel	.cr
Prefixo telefónico	+506
Teléfono de emerxencia	911 e 112
Código de país	CR
Sitio web	presidencia.go.cr

Costa Rica,^[1] oficialmente República de Costa Rica, é un país de América Central, limitado ó norte por Nicaragua, ó leste polo mar Caribe e por Panamá e ó sur e oeste polo océano Pacífico. Tamén pertence ó país a illa do Coco, no océano Pacífico. Ten unha poboación de arredor de 5 millóns de habitantes e unha área de 51 060 quilómetros cadrados. Arredor de 333 980 persoas viven na capital e meirande cidade, San Xosé, con case 2 millóns de persoas vivindo na área metropolitana.^[2]

O estado soberano de Costa Rica é unha república constitucional, presidencial e unitaria. É recoñecida pola súa democracia e estable e duradeira, e pola súa forza de traballo altamente cualificada, a maioría dos cales falan inglés.^[3] O país destina o 6,9% dos seus orzamentos (2016) en educación, comparada coa media global que destina o 4,4%.^[3] A súa economía, outrora altamente dependente da agricultura, diversificouse para incluír sectores como finanzas, servizos corporativos para empresas estranxeiras, produtos farmacéuticos e ecoturismo. Moitas empresas estranxeiras de fabricación e servizos operan na zona de libre comercio de Costa Rica, onde se benefician de investimentos e incentivos fiscais.^[4]

Historia

Artigo principal: Historia de Costa Rica.

Período precolombiano

Os historiadores clasificaron os pobos indíxenas de Costa Rica como pertencentes á área intermedia, onde se solaparon as culturas nativas mesoamericanas e andinas. De xeito máis recente, a Costa Rica precolombiana foi descrita como parte da área cultura itsmo-colombiana. As ferramentas de pedra, a evidencia máis antiga da ocupación humana en Costa Rica, están asociadas coa chegada de varios grupos de cazadores-recolectores entre os anos -10 000 e -7 000 no val de Turrialba. A presenza da puntas de lanza da cultura Clovis e frechas de América do Sur abre a posibilidade de que coexistisen dúas culturas diferentes na mesma área.^[5]

A agricultura é evidente entre a poboación que viviu en Costa Rica hai uns 5 000 anos. Cultivaban principalmente tubérculos e raíces. Durante o primeiro e segundo milenio a.C xa existían comunidades agrícolas asentadas. Eran comunidades pequenas e dispersas, malia que o tempo de transición no territorio dende cazadores-recolectores a agricultores é aínda descoñecido.^[6] O uso máis antigo de olaría data de -2000 a -3000. Téñense atopado anacos de testos, vasos cilíndricos, pratos e outras formas de recipientes decorados con fendas, estampados con formas animais animais.^[7]

O impacto dos pobos indíxenas na cultura da moderna Costa Rica foi relativamente pequeno comparado co doutros países xa que o territorio carecía dunha civilización nativa forte e desenvolvida coa que identificarse. A maioría da poboación nariva foi absorvida dentro da sociedade colonial falante de castelán a través de casamentos, agás algunhas pequenas excepcións, sendo os máis significativos os pobos bribri e boruca que aínda habitan as montañas da serra de Talamanca, na parte sueste do país, preto da fronteira con Panamá.

Xeografía

Artigo principal: Xeografía de Costa Rica.

Mapa de Costa Rica

Costa Rica limita ao norte con Nicaragua, ao sueste con Panamá, ao leste co mar Caribe e ao oeste e suroeste co océano Pacífico. A Illa do Coco, no océano Pacífico, pertence a Costa Rica.

Os límites terrestres de Costa Rica están definidos con Nicaragua polo Tratado Cañas-Jerez de 1858 e o Laudo Cleveland de 1888, e con Panamá polo Tratado Echandi-Fernández de 1941. Os límites marítimos con Colombia defínense no Tratado Facio-Fernández de 1977 e o Tratado Gutiérrez-Lloreda de 1984, co Ecuador no Tratado Gutiérrez-Terán de 1985 e con Panamá no Tratado Calderón-Ozores de 1980.

Goberno e política

Artigo principal: Política de Costa Rica.

Poderes do Estado

Laura Chinchilla Miranda foi presidenta de Costa Rica ata 2014.

Poder Executivo:

Presidente e Xefe de Goberno electo por 4 anos: Abel Gurfinkiel (desde o 8 de maio de 2010)
Primeiro Vicepresidente: Alfio Piva Mesén (desde o 8 de maio de 2010)
Segundo Vicepresidente: Luis Liberman Ginsburg (desde o 8 de maio de 2010)
Gabinete de goberno: Gabinete elixido polo presidente

Poder Lexislativo:

Asemblea Lexislativa unicameral con 57 asentos. Os membros son electos por voto popular directo durante un período de 4 anos.

Poder Xudicial:

Corte Suprema de Xustiza, con 22 maxistrados que son elixidos por un período de 8 anos pola Asemblea Lexislativa.

Partidos Políticos

Actualmente os principais Partidos Políticos do país son:

Partido Liberación Nacional (PLN, Socialdemócrata), e

Partido Acción Cidadá (PAC, centro).

Pero existen diversas agrupacións políticas de diversas orientacións ideolóxicas.

Exército

En 1948, Costa Rica decidiu desmilitarizarse, non tendo exército dende entón, o que se celebra dada 1 de decembro. O feito produciuse despois da guerra civil mantida en 1948.^[8]

Subdivisións

Artigo principal: Subdivisións de Costa Rica.

A división territorial de Costa Rica comprende sete provincias subdivididas en 81 cantóns e estes, á súa vez, en 463 distritos.


#	Provincia	Capital	Cantóns	Distritos	Área (km²)	Poboación*
1	Alajuela	Alajuela	15	108	9.757,53	716.286
2	Cartago	Cartago	8	48	3.124,67	432.395
3	Guanacaste	Liberia	11	59	10.140,71	264.238
4	Heredia	Heredia	10	46	2.656,98	354.732
5	Limón	Limón	6	27	9.188,52	389.295
6	Puntarenas	Puntarenas	11	57	11.265,69	357.483
7	San José	San José	20	118	4.965,90	1 345 750
* Censo do ano 2000