Panamá

Estado en América

A República de Panamá é un país de América Central, localizado entre Costa Rica e Colombia, o mar Caribe e o océano Pacífico. A súa principal fonte de ingresos é o portádego da canle de Panamá dende 1999, en que deixou de ser estadounidense e pasou a ser propiedade do Goberno de Panamá a través da empresa pública Autoridade da Canle de Panamá (ACP).

Modelo:Xeografía políticaPanamá
República de Panamá (es) Editar o valor en Wikidata
Imaxe

HimnoHimno Istmeño (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata

Lema«Pro Mundi Beneficio»
«Er Lles y Byd» Editar o valor en Wikidata
Localización
Editar o valor en Wikidata Mapa
 8°37′00″N 80°22′00″O / 8.61667, -80.36667
CapitalCidade de Panamá Editar o valor en Wikidata
Contén a división administrativa
Poboación
Poboación4.098.587 (2017) Editar o valor en Wikidata (55,25 hab./km²)
Lingua oficiallingua castelá Editar o valor en Wikidata
Xeografía
Parte de
Superficie74.177,3 km² Editar o valor en Wikidata
Auga2,9 % Editar o valor en Wikidata
Punto máis altoVolcán Barú (3.475 m) Editar o valor en Wikidata
Punto máis baixoMar Caribe (0 m) Editar o valor en Wikidata
Comparte fronteira con
Datos históricos
Precedido por
Creación 1903Independence recognized by country from which it separated (en) Traducir (Vicerreinado de Nova Granada) Editar o valor en Wikidata
Evento clave
10 de novembro de 1821Independência do Panamá da Espanha (pt) Traducir
3 de novembro de 1903independencia de Panamá Editar o valor en Wikidata
Organización política
Forma de gobernorepública Editar o valor en Wikidata
• Presidente Editar o valor en WikidataJosé Raúl Mulino (pt) Traducir (2024–) Editar o valor en Wikidata
Órgano lexislativoAssembleia Nacional do Panamá (pt) Traducir , (Escano: 71) Editar o valor en Wikidata
Membro de
PIB nominal67.406.738.052 $ (2021) Editar o valor en Wikidata
MoedaBalboa Editar o valor en Wikidata
Identificador descritivo
Fuso horario
Dominio de primeiro nivel.pa Editar o valor en Wikidata
Prefixo telefónico+507 Editar o valor en Wikidata
Teléfono de emerxencia911, 103 e 104 (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Código de paísPA Editar o valor en Wikidata
Outro
Irmandado con

Páxina webvisitpanama.com… Editar o valor en Wikidata
BNE: XX451237

A capital do país é Cidade de Panamá, oficialmente Panamá.

Xeografía

editar

A República do Panamá está situada no istmo que une a América Central con América do Sur. O país, dividido polo Canal do Panamá, está percorrido no centro por cadeas montañosas a maneira dun elevado espiñazo, mentres desde estas ás costas se desenvolven alturas de transición até as chairas costeiras, que son percorridas por ríos de curto percorrido.

No oeste do país érguese a serra de Talamanca, que se prolonga desde a veciña Costa Rica. Nela se levantan as maiores altitudes do país, que superan os 3.000 m, como o Cerro Echande (3.168 m), o volcán Chiriquí ou Barú (3.475 m) ou o Cerro Fábrega (3.335 m). Estas cimas son continuadas pola serra de Tabasará, con cimas de menor altura (Cerro Chorcha, 2.238 m; Cerro Chicú, 1.764 m). No lado sur-oriental do istmo as alturas son tamén menores (serra de San Blas, serra do Sapo, serranía do Darién).

Panamá conta con varias illas, das que cómpre citar na costa caribeña o arquipélado de Bocas del Toro pecha a lagoa litoral de Chiriquí. No océano Pacífico sitúanse as illas Secas, a illa de Coiba, a de Jicarón e a de Cebaco a oeste; no leste, dentro do golfo de Panamá, as illas das Perlas e a illa de San Miguel.

Os ríos son curtos debido á relativa escasa distancia entre os cordais montañosos e o mar. Entre os cursos fluviais que desaugan no mar Caribe, salientan o Sixaola, o Chagres e o Toabré. Na vertente do océano Pacífico cabe citar o Chiriquí, o Santa María e, xa no Darién, o Tuira (cun importante afluente, o Chucunaque) e río Sambu. Hai tamén algúns lagos, como os que serviron para facilitar a construción da grande canle transoceánica; fóra deles o Alajuela e oBayano son os maiores.

Xeografía política

editar
 
Mapa de Panamá con indicación das nove provincias e máis das tres comarcas indíxenas

Panamá está dividido en nove provincias e tres zonas indíxenas con status de provincias denominadas, comarcas indíxenas (correntemente ditas soamente comarcas). Os indios son 10% da poboación, outros 10% son pardos (indios e africanos). 17% está composta de negros e mulatos (africanos e europeos), 3% en afro-antilhanos. 5% son chineses. 42% son mestizos normais (indios e europeos). E resto son descendentes puros de europeos sen mestura.

Hai ademais dúas comarcas no interior de provinias e quee son consideradas equivalentes a un correxemento.

As provincias (entre parénteses as capitais respectivas) son:

  1. Bocas del Toro (Bocas del Toro).
  2. Chiriquí (David).
  3. Coclé (Penonomé).
  4. Colón (Colón).
  5. Darién (La Palma).
  6. Herrera (Chitré).
  7. Los Santos (Las Tablas).
  8. Panamá (Panamá).
  9. Veraguas (Santiago de Veraguas).

As tres comarcas indíxenas son:

  1. Emberá (Unión Choco).
  2. Kuna Yala (El Porvenir).
  3. Ngöbe-Buglé (Chichica).

As dúas comarcas subprovinciais son:

  1. Kuna de Madugandí (Akua Yala).
  2. Kuna de Wargandí (Nurra).

Historia

editar

Economía

editar
Artigo principal: Economía de Panamá.