Sempre Xonxa

Filme de 1989 dirixido por Chano Piñeiro

Sempre Xonxa é un filme galego dirixido por Chano Piñeiro e estreado en 1989.[2] Foi a primeira longametraxe galega rodada en 35 mm e comparte con Urxa, de Carlos A. López Piñeiro e Alfredo García Pinal, e con Continental, de Xavier Villaverde, a honra de ser unha das primeiras longametraxes de ficción en galego. Durante vinte anos foi o filme en galego máis visto da historia, con 62.203 espectadores nos cinemas logo da súa estrea,[1][3] só superado por O que arde en 2019.[4]

Sempre Xonxa
Logo do filme.
Ficha técnica
Título orixinalSempre Xonxa
DirectorChano Piñeiro
ProdutorManuel Martínez Mallo
GuiónChano Piñeiro
IntérpretesUxía Blanco
Miguel Ínsua
Xavier R. Lourido
MúsicaPablo Barreiro
Carlos Ferrant
Marcial Prado
FotografíaMiguel Ángel Trujillo
MontaxeCristina Otero
DistribuidoraBaños Films
Biblos Clube de Lectores
Ignacio Benedeti Cinema S.L.
La Voz de Galicia
Estrea25 de novembro de 1989
Duración114 minutos[1]
OrixeGalicia Galicia
XéneroDrama
Recadación138 638,32 €[1]
Na rede
IMDB: tt0098329 Filmaffinity: 616355 TCM: 512090 Editar o valor en Wikidata

Sinopse

editar
 
Escultura-banco homenaxe a Chano Piñeiro, elaborada pola Escola de Cantería da Deputación de Pontevedra. Praza do Concello de Forcarei, xullo de 2021.

Sempre Xonxa é un filme sobre as consecuencias emocionais da emigración. Dous nenos, Pancho e Birutas que viven placidamente na mesma aldea están platonicamente namorados de Xonxa. Pero un dos rapaces, o Birutas, ten que emigrar, deixando a Xonxa e a Pancho na aldea. Cando o Birutas regresa de América, convertido nun home rico, Xonxa xa está casada con Pancho.

Personaxes

editar

A historia abrangue o período que vai de 1946 a 1986, e estrutúrase en catro episodios, vinculado cada un deles a unha estación do ano. A primavera corresponde á infancia; o verán, á puberdade; o outono, á madurez e á forzada emigración; e o inverno á vellez e mais ó retorno.

Trátase dun filme realista, aínda que pode considerarse encadrado dentro do realismo máxico propio de Álvaro Cunqueiro, destacando neste sentido o personaxe do Caladiño, que entronca coa Galicia máxica e lendaria dos contos populares. Na primeira parte do filme aparece retratado o mundo da aldea galega durante o franquismo, ao igual que xa fixera Chano Piñeiro en Mamasunción.

Produción

editar

O guión de Sempre Xonxa coñeceu o seu primeiro bosquexo xa a finais de 1985, antes incluso da rodaxe de Esperanza. A inspiración encontrouna Chano Piñeiro nas historias da emigración que oíra relatar no seu Forcarei natal e nas aldeas de Rubillón e Baíste (Avión), nas que gravou Mamasunción. Tivo ata nove versións antes do guión definitivo en 1988. Entre versión e versión, Chano Piñeiro comezou a buscar as localizacións do filme. Atopounas en Santoalla, no concello de Petín.[5] Esta aldea sería a vila de Trasdomonte na ficción.

A rodaxe comezou en 1988 pero por motivos económicos e técnicos demorouse durante ano e medio. Polo camiño, esgotou as finanzas e a saúde do seu director. Foi estreada en 1989, acadando un grande éxito nos cines de Galicia. No resto de España pasou completamente desapercibida, o cal é facilmente comprensible debido á súa temática centrada na emigración e o mundo rural galegos. A nivel internacional gañou diversos premios e tivo unha certa vida comercial especialmente en países onde a emigración galega tiña certa presenza.

A personaxe de Xonxa foi interpretada por Uxía Blanco, un papel que a colocaría como a máis importante actriz do incipiente panorama audiovisual galego. Miguel Ínsua encarnou a Birutas, mentres que Xavier R. Lourido fixo de Pancho. Unha das interpretación máis salientables foi a de Roberto Vidal Bolaño como mestrescola da aldea. Tamén participaron no filme as actrices Aurora Redondo e Loles León, así como o fotógrafo Manuel Ferrol, que se interpretou a si mesmo, co que Piñeiro quixo facer unha homenaxe ós fotógrafos populares que retrataron a Galicia emigrante.

A rodaxe de Sempre Xonxa estivo ateigada de dificultades. Chano Piñeiro esperaba contar co apoio do ministerio de Cultura, que lle negou ata tres veces a subvención. As dificultades financeiras trabaron a produción e esgotaron a Chano Piñeiro. Só se continuou cando conseguiu o patrocinio da consellería de Cultura da Xunta de Galicia (dise que grazas á influencia de Xosé Luís Barreiro Rivas, vicepresidente do goberno galego, amigo de Piñeiro e forcareirés coma el), da Deputación de Pontevedra e da Comisión do V Centenario da descuberta de América.

Con todo, a produción presentaba complexidades que Chano Piñeiro non calibrou axeitadamente. Para empezar, tivo que alongar a rodaxe máis do previsto para poder rodar nas distintas estacións do ano. Ademais, o seu dominio da produción cinematográfica aínda non era completo, o cal supuxo máis demoras.

  1. 1,0 1,1 1,2 Catálogo ICAA (ed.). "Ficha da ICAA de Sempre Xonxa". Arquivado dende o orixinal o 01 de xuño de 2020. Consultado o 2 de novembro de 2019. 
  2. Arenas, José (25 de novembro de 1989). ""Cinegalicia", tres filmes para una puesta de largo". ABC (en castelán): 88. Consultado o 4 de novembro de 2009. 
  3. Mato, Mar (31 de outubro de 2019). ""O que arde" disputa a "Sempre Xonxa" a medalla de ouro do filme en galego máis visto da historia". Faro de Vigo. Consultado o 2 de novembro de 2019. 
  4. praza.gal, ed. (18 de novembro de 2019). "'O que arde' convértese no filme en galego máis visto en salas, superando a 'Sempre Xonxa'". Consultado o 20 de novembro de 2019. 
  5. Yáñez, María (10 de xullo de 2018). "‘Santoalla’, o documental que conta en clave de ‘thriller’ o homicidio de Martin Venfondern". Praza Pública. Consultado o 11 de xullo de 2018. 

Véxase tamén

editar

Outros artigos

editar

Ligazóns externas

editar