Xosé María Álvarez Cáccamo

Xosé María Álvarez Cáccamo, tamén coñecido como Pepe Cáccamo, nado en Vigo o 6 de xullo de 1950, é un escritor galego, crítico literario e profesor de lingua e literatura.

Xosé María Álvarez Cáccamo

Biografía
Nacemento	(es) José María Álvarez Cáccamo. 6 de xullo de 1950 (74 anos) Vigo, España
Educación	Universidade de Santiago de Compostela
Actividade
Campo de traballo	Ciencia da literatura, crítica literaria e literatura
Ocupación	crítico literario, profesor universitario, escritor, especialista en literatura, estudoso da literatura
Xénero artístico	poesía, narrativa, literatura infanto-xuvenil, teatro, ensaio
Obra
Obras destacables (1991) O lume branco
Familia
Pai	Xosé María Álvarez Blázquez
Irmáns	Celso Álvarez Cáccamo Alfonso Álvarez Cáccamo Berta Álvarez Cáccamo
Premios
(2015)  O/A escritor/a na súa terra (2001)  Premio Arume (1986)  Premio Esquío de poesía (1986)  Premio da Crítica de poesía galega  Premio de poesía Miguel González Garcés

Traxectoria

Estudou Filoloxía Románica na Universidade de Santiago de Compostela. Desde 1973 foi profesor de ensino secundario. Reside en Santa Cristina de Cobres, Vilaboa.

Ademais de poesía, ten publicados relatos breves, teatro e literatura infantil. A súa obra traduciuse ao catalán, castelán, éuscaro e italiano. Obtivo os premios Esquío, González Garcés e Arume e os Premios da Crítica de Galiza e de España.

Fixo parte do consello editorial das coleccións de Poesía "Mogor" (1976-1980) e "Pero Meogo" (1980) e dos consellos de redacción dos suplementos "Galicia Literaria" de Diario 16 de Galicia (1990-1992) e "Faro das Letras" de Faro de Vigo (1993-1996). Entre 1984 e 2002 formou parte do equipo directivo da Asociación de Escritores en Lingua Galega, da que foi presidente interino tras a dimisión de Carlos Mella (2001) e a elección de Bernardino Graña (2002), e foi coordenador das súas revistas "Nó" e "Contemporánea". Foi membro fundador do "Foro da Cultura" e de "Esculca Observatorio para a defensa dos direitos e as liberdades". Formou parte entre 2003 e 2010 do consello de redacción da revista Grial. Formou parte do colectivo Burla Negra.

Obra en galego

Culturgal 2010

Poesía

• Praia das furnas (1983). Vigo: Xerais. ISBN 9788475070995.
• Arquitecturas de cinza (1985). Caixa Ourense.
• Os documentos da sombra (1986). Santiago: Sotelo Blanco Edicións. ISBN 84-86021-39-1.
• Luminoso lugar de abatimento (1987). Ferrol: Sociedade de Cultura Valle-Inclán. 77 páxs. ISBN 9788486046224.
• Cimo das idades tristes (1988). Santiago: Sotelo Blanco. ISBN 978-8486021962.
• Fragmentos de mar (1989). Edición de autor.
• Acordar contigo en alba (1991). Ángel Caffarena.
• Prego de cargos (1991). Edición do autor.
• O lume branco (1991). Culleredo: Espiral Maior. Foi traducida ao catalán e ao francés
• De mañá que medo (tristura e paixón en Compostela) (1993). Santiago: Laiovento.
• Colección de espellos (1994). Culleredo: Espiral Maior. 48 páxs. ISBN 9788488137326.
• Calendario perpetuo (1997). Culleredo: Espiral Maior. 112 páxs. ISBN 9788489814257.
• A escrita das aves de marzo (1997). Lisboa: Edições Tema.
• Os cadernos da ira (1999). Culleredo: Espiral Maior. 58 páxs. ISBN 9788489814714.
• Vocabulario das orixes (2000). Deputación da Coruña
• Depósito natural (1995-2001). (2002). Deputación de Pontevedra.
• Ancoradoiro. Obra poética (1983-2003) (2003). Culleredo: Espiral Maior. 419 páxs. ISBN 9788495625830.
• Maré do pobo a arder (2003). Edición do autor.
• Habitación del mar. Antología, 1983-2003 (2004). Editorial Olifante (edición bilingüe galego-castelán). 143 páxs. ISBN 978-8485815531.
• Vilar dos fillos (2004). Difusora de Artes e Ideas, edición de tiraxe limitada e numerada.
• Manuscritos do ar (2007). Bourel. 44 páxs. ISBN 978-84-934024-4-0.
• Vento de sal (2008). Vigo: Editorial Galaxia, Col. Dombate. 112 páxs. ISBN 978-84-9865-052-5.
• Cántico dos topónimos esdrúxulos (2010). Culleredo: Espiral Maior. Con ilustracións do autor.
• De sombras e poemas que son casas (2010). (antoloxía poética sonora con CD) Vigo: Edicións do Cumio. ISBN 9788482892252.
• A boca da galerna. Luz da materia contra o invento de Deus (2012). Culleredo: Espiral Maior (edición bilingüe galego-castelán). 72 páxs.
• CaRa inversa, con Baldo Ramos (2014). Libros Náuticos, Libros da Frouma. 104 páxs. ISBN 978-84-617-0594-8.
• Tempo de cristal e sombras (2014). Culleredo: Espiral Maior. ISBN 978-84-92646-85-2.
• Criptografías (2022). Santiago: Alvarellos. Con Baldo Ramos. 70 páxs. ISBN 978-84-18567-33-9.
• Serendos obsolimos (2022). Bourel.
• A liña da vida (2023). Chan da pólvora. ISBN 978-84-126863-8-8.

Narrativa

X. M. Álvarez Cáccamo na libraría Chan da Pólvora, de Compostela

• Microtopofanías (1992). Santiago: Laiovento. 88 páxs. ISBN 978-84-87847-16-5.
• A luz dos desnortados (1996). Culleredo: Espiral Maior. Foi traducida ao catalán 100 páxs. ISBN 9788488137777.
• Ninguén de ningures (2005). Edición de autor non venal.
• As últimas galerías (2015). Vigo: Galaxia. 204 páxs. ISBN 9788498656190. Novela.

Literatura infanto-xuvenil

• Pedro e as nubes (1996). O Barco de Vapor, SM. 80 páxs. ISBN 9788434851924.
• Ganapán das palabras (1998). Pontevedra: Kalandraka. Foi traducida ao castelán. En 2016, Ilustracións de María Xosé Fernández. 32 páxs. ISBN 9788484649175.
• Dinosaurio Belisario (2001). Pontevedra: Kalandraka. 40 páxs. ISBN 9788484645849. Ilustracións Carles Arbat. Foi traducida ao castelán, catalán, éuscaro e portugués
• Lúa de pan (2002). Sada: Ediciós do Castro. 74 páxs. ISBN 978-84-8485-057-1. Poesía para nenos e nenas.
• O segredo do pan (2005). Obradoiro. Ilustracións de Xan López Domínguez. 86 páxs. ISBN 9788482242361.
• Un home impuntual (2010). Vigo: Galaxia. Ilustracións de Manuel Pizcueta. 36 páxs. ISBN 978-84-9865-283-3.
• Sopa de estrelas (2016). Santiago: Urco Editora. Ilustracións Berta Cáccamo. 50 paxs. ISBN 978-84-15699-74-3.

Teatro

• Monstro do meu labirinto (1987). A Coruña: Cadernos da Escola Dramática Galega.
• Casa dormida (1988). A Coruña: Cadernos da Escola Dramática Galega.

Ensaio

• Galego cero (1979). Vigo: Editorial Castrelos. 178 páxs. Prólogo de Xesús Alonso Montero. ISBN 978-84-7041-099-4.
• Vida de Antón Avilés de Taramancos (2003). Galaxia. 136 páxs. ISBN 978-84-8288-591-9.
• Memoria de poeta (2006). Vigo: Galaxia. 500 páxs. ISBN 978-84-8288-892-7.
• Tempo do pai (2008). Vigo: Galaxia. 188 páxs. ISBN 978-84-9865-062-4. Biografía do seu pai Xosé María Álvarez Blázquez.
• Espazos do poema. Poética, lectura crítica e análise textual (2009). Culleredo: Espiral Maior. 418 páxs. ISBN 9788492646272.
• A voz quebrada. Da memoria histórica e do terror fascista (2014). Gondomar: Instituto de Estudos Miñoranos. ISBN 978846168568.
• As artes na vida de Ánxel Huete (2017). Santiago: Laiovento. 142 páxs. ISBN 978-84-8487-351-8.

Álvarez Cáccamo en Moaña

Obras colectivas

• Escolma de poesía galega (1976-1984) (1984). Sotelo Blanco.
• Desde a palabra, doce voces (1986). Sotelo Blanco.
• Monólogos (1987) .Sotelo Blanco, teatro.
• Sis poetes gallecs (1990). Editorial Columna. Edición bilingüe galego-catalán.
• Literatura galega século XX (1992). Galaxia.
• Magritte x 3 (1993). Laiovento.
• Los caminos de la voz: seis poetas gallegos de hoy (1995). Deputación de Granada. Edición bilingüe galego-castelán a cargo de Luciano Rodríguez Gómez.
• Desde mil novecentos trinta e seis: homenaxe da poesía e da plástica galega aos que loitaron pola liberdade (1995). Ediciós do Castro.
• Berra liberdade (Escritores galegos por Amnistía Internacional) (1996). Galaxia.
• Novo do trinque (1997). Bloque Nacionalista Galego. Relatos.
• Clásicos e modernos: tres leituras poéticas (1999). Universidade da Coruña.
• Antoloxía consultada da poesía galega 1976-2000 (2000). Tris Tram.
• Escolma de familia (2000). Xerais, poesía.
• Alma de beiramar (2003). Asociación de Escritores en Lingua Galega.
• Carlos Casares: a semente aquecida da palabra (2003). Consello da Cultura Galega.
• Negra sombra. Intervención poética contra a marea negra (2003). Espiral Maior.
• Raiceiras e vento. A obra poética de Antón Avilés de Taramancos (2003). Laiovento.
• XVIII Festival da Poesía do Condado (2004). S. C. D. Condado.
• Xela Arias, quedas en nós (2004). Xerais, poesía.
• X. Espazo para un signo (2005). Xerais.
• Cartafol poético para Alexandre Bóveda (2006). Espiral Maior.
• Poemas pola memoria (1936-2006) (2006). Xunta de Galicia.
• Poética da casa (2006). Xunta de Galicia.
• Presenza do poema (2006). Espiral Maior.
• Bernardino Graña. Homenaxe no 75 aniversario (2007). Xerais.
• Dix-sept poètes galiciens 1975-2000. Dezasete poetas galegos 1975-2000 (2008). Universidade da Coruña.
• O Miño, unha corrente de memoria. Actas das xornadas sobre a represión franquista no Baixo Miño (2008). Alén Miño, Ponteareas.
• Poemas ao pai (2008). Espiral Maior.
• Marcos Valcárcel. O valor da xenerosidade (2009). Difusora.
• En defensa do Poleiro. A voz dos escritores galegos en Celanova (2010). Editorial Toxosoutos.
• Pel con pel (2010). Galaxia.
• 15-M: O pobo indignado (2011). Laiovento.
• XXV Festival da Poesía no Condado. Sem as mulheres nom há revoluçom (2011). S. C. D. Condado.
• Á beira de Beiras. Homenaxe nacional (2011). Galaxia.
• Cociñando ao pé da letra (2011). Galaxia. Colaboración con varios autores sobre poesía e cociña.
• Preludios para Miguel Anxo Fernán-Vello (2011). Laiovento.
• Tamén navegar (2011). Toxosoutos.
• Urbano. Homenaxe a Urbano Lugrís (2011).
• Banqueiros (2012). Laiovento.
• Cartafol de soños, homenaxe a Celso Emilio Ferreiro no seu centenario (1912-2012) (2012).
• A cidade na poesía galega do século XXI (2012). Editorial Toxosoutos.
• Versus cianuro. Poemas contra a mina de ouro de Corcoesto (2013). A. C. Caldeirón
• 150 Cantares para Rosalía de Castro (2015).
• De Cantares Hoxe. Os Cantares Gallegos de Rosalía de Castro no século XXI (2015). Fundación Rosalía de Castro/Radio Galega.
• 6 poemas 6. Homenaxe a Federico García Lorca (2015). Biblos Clube de Lectores. Poesía.
• Os aforismos do riso futurista (2016). Xerais. Aforismos.

Edicións

• Longa noite de pedra de Celso Emilio Ferreiro, 1985, Ediciós do Castro.
• Poesía galega completa, de Xosé María Álvarez Blázquez, 1987, Xerais.
• Onde o mundo se chama Celanova, de Celso Emilio Ferreiro, 1991, Xerais.
• 50 anos de poesía galega. A Xeración do 36, 1994, Editorial Penta. Con Xosé Carlos López Bernárdez.
• Obra poética. Antoloxía. Antón Avilés de Taramancos, 1998, A Nosa Terra e Asociación Socio-Pedagóxica Galega.
• O libro dos cen poemas. Antoloxía da poesía infantil galega, 2002, Espiral Maior. Con Marisa Núñez.

Obra en castelán

Poesía

• Laberinto el clavicornio (1977). Editorial Castrelos

Entrega dos Premios da Cultura Galega 2018.

Premios

• Premio da Crítica de España en 1986 por Os documentos da sombra
• Premio Esquío de poesía en 1986 por Luminoso lugar de abatimento
• Premio da Crítica de Galicia en 1998 por A escrita das aves de marzo
• Premio de poesía Miguel González Garcés en 1999 por Vocabulario das orixes
• Premio "O Escritor na súa Terra" da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega en 2015
• Premio da Cultura Galega de Letras, 2018

Vida persoal

É fillo de Xosé María Álvarez Blázquez e mais de María Luisa Cáccamo Frieben, e irmán de Alfonso, Celso e Berta Álvarez Cáccamo.

Notas

Referencias

Véxase tamén

Bibliografía

• Dicionario biográfico de Galicia. Ir Indo Edicións. 2010-2011. 
• "Álvarez Cáccamo, Xosé María". Enciclopedia Galega Universal. Ir Indo. 1999-2002. ISBN 84-7680-288-9. 
• Gran Enciclopedia Galega Silverio Cañada (DVD). El Progreso. 2005. ISBN 84-87804-88-8. 
• Barrera, F., ed. (2002). Gallegos. Quién es quien en la Galicia del siglo XXI. El Correo Gallego. p. 27. ISBN 84-8064-113-4. 
• Fernández del Riego, F. (1992) [1990]. Diccionario de escritores en lingua galega (2ª ed.). Do Castro. ISBN 84-7492-465-0. 
• Vilavedra, Dolores, ed. (1995). Diccionario da literatura galega. Autores I. Vigo: Editorial Galaxia. ISBN 84-8288-019-5. 

Ligazóns externas

• Páxina web do artista Pepe Caccamo
• Xosé María Álvarez Cáccamo na Biblioteca Virtual Galega.
• Entrevista de Literatura Galega do S.XX do alumnado do IES Manuel García Barros Arquivado 08 de marzo de 2014 en Wayback Machine.