Culleredo

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Culleredo.

Culleredo (AFI: /kuʎeˈɾeðo̝/) é un concello galego da provincia da Coruña. Pertence á comarca da Coruña e está situado na área central da provincia, na comarca da Coruña, no extremo sur da ría do Burgo, no ano 2014 tiña 29.434 habitantes distribuídos en 62,3 km². O xentilicio é culleredés.

Culleredo

Localización
43°16′40″N 8°24′43″O
Estado	España
Comunidade autónoma	Galicia
Provincia	provincia da Coruña
Capital	Tarrío
Poboación
Poboación	31.085 (2024) (493,41 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Mancomunidade de municipios da área da Coruña Comarca da Coruña
Superficie	63 km²
Altitude	570 m
Comparte fronteira con	A Coruña Carral Cambre Cerceda Arteixo A Laracha Oleiros
Organización política
• Alcalde	José Ramón Rioboo (2017–)
Eleccións municipais en Culleredo
Identificador descritivo
Código postal	15189
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	15031
Sitio web	culleredo.org

Neste concello sitúase o aeroporto de Alvedro, un dos tres aeroportos de Galicia. Ese mesmo nome, Alvedro, era o que recibía o concello antigamente.

Xeografía

Situación

Limita ao norte cos concellos da Coruña e de Oleiros e a ría do Burgo, ao oeste co de Arteixo, ao leste co de Cambre e ao sur co de Carral, co concello da Laracha da comarca de Bergantiños e co concello de Cerceda da comarca de Ordes.

Orografía e hidrografía

O concello está presidido polo monte Xalo (572 m) no extremo sur do mesmo, e a partir del vanse sucedendo vales e pequenos outeiros ata o nivel do mar na ría do Burgo. Os vales están sucados polo río Valiñas e o rego de Trabe, todos eles pertencentes á conca do río Mero que desemboca na ría do Burgo.

Clima

Climáticamente atópase no mesmo clima que o resto de Galicia, de tipo oceánico europeo, con temperaturas suaves e gran cantidade de precipitacións.

Demografía

A poboación a 1 de xaneiro de 2019 era de 30.402 habitantes, 14.635 homes e 15.717 mulleres, segundo o IGE.

Culleredo. Gráfica de poboación.
División menor: 1.000 habitantes.
Fontes: Instituto Nacional de Estadística e Instituto Galego de Estatística.
Gráfica elaborada por: Wikipedia.

Na gráfica pódese apreciar claramente o forte incremento de poboación a partir de 1970 debido á súa condición de cidade dormitorio asociada á cidade da Coruña.

Xentilicio (véxase no Galizionario): cullerdense.

Censo total 2019	30.402 habitantes
Menores de 16 anos	5.079 (16.71 %)
Entre 16 e 64 anos	20.158 (66.31 %)
Maiores de 64 anos	5.165 (17.00 %)

Evolución da poboación de Culleredo   Fontes: INE e IGE.
1900	1930	1950	1981	2004	2009	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
7.495	8.004	8.738	13.129	24.640	28.227	29.207	29.416	29.415	29.434	29.593	29.638	29.982	30.221	30.402	30.685
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

Economía

O Burgo.

Este é un municipio fortemente influenciado pola súa proximidade á cidade da Coruña, o que provoca que as parroquias limítrofes coa cidade estean moi urbanizadas, achegando a parroquia de Rutis 13.392 habitantes e a do Burgo 8.216 á poboación municipal no ano 2008. Estas parroquias están na súa meirande parte habitadas por xente moza que desenvolve as súas actividades profesionais na cidade da Coruña ou nos polígonos industriais das súas aforas. En cambio, as outras parroquias son semirrurais e a poboación está integrada por persoas de maior idade en proporción e, en moitos máis casos está dedicada ó sector primario. Dentro deste segundo grupo de parroquias cabe distinguir dous grupos, o formado por Almeiras e Culleredo, grandemente influenciados pola presenza do aeroporto de Alvedro e do polígono industrial do mesmo nome. Concentradas no sector secundario, a primeira, e nos servizos institucionais, como capital do municipio (en Tarrío, na parroquia de Culleredo), e no sector gandeiro, a segunda. Por outro lado todas as demais están orientadas cara ó sector primario, aínda que tamén sexa importante a presenza nelas de moitas segundas residencias de cidadáns da Coruña.

Infraestruturas e transporte

En canto ás comunicacións, atravesan o municipio as autoestradas AP-9 (A Coruña-Santiago-Vigo-Portugal) e A-6 (Madrid-A Coruña); as liñas de tren a Santiago de Compostela, Madrid e Lugo; a N-550 A Coruña-Tui, a AC-400 Muros-Sigrás e a AC-211 San Pedro de Nós-A Pasaxe. Tamén ten o aeroporto de Alvedro no termo municipal.

Historia e cultura

Torre de Celas de Peiro.

O Burgo de Faro, nome que recibía o concello nun principio, cobrou forza co traslado de moitos habitantes da Coruña que pretendían protexerse das incursións normandas. A prosperidade veu acompañada da instalación dos templarios e a construción de aceas por parte do mosteiro de Sobrado.

Afonso VIII ordenara repoboar a cidade da Coruña e o Burgo inicia o seu declive pasando a depender dos Andrade, conservándose unha das súas torres en Celas.

Toponimia

A terminación do concello en -redo, ó igual que moitos outros topónimos, fai referencia a nomes xermánicos de posuidores, como Guimaredo ou Recaredo.

Patrimonio arqueolóxico e arquitectónico

Vilaboa, Culleredo.

Turisticamente este municipio ten interesantes espazos e edificios:

• Museo Etnográfico de Culleredo
• Aeroporto de Alvedro
• Torre de Celas de Peiro
• Xardín botánico Ría do Burgo
• Pazo de Vilaboa
• Muíños de Acea de Ama (Museo dos Muíños de Acea de Ama)
• Paseo marítimo do Burgo
• Espazo natural protexido do monte Xalo
• Igrexa de Santiago do Burgo (século XI)
• Ponte do Burgo (século XII-XIII, reconstruída, escenario dun episodio da Guerra da Independencia)
• Ermida de S. Cosme de Sésamo (século X)
• Igrexa románica de Sto. Estevo de Culleredo
• Estación de ferrocarril de Bregua
• Igrexa de S. María de Rutis (antiga) (século XVI)
• Diversos castros ó longo de todo o termo municipal

Conta con diversas rutas de sendeirismo organizadas polo Concello por todo o municipio, moitas veces temáticas. A destacar entre estas as dos muíños, as das fontes e as das panaderías.

Símbolos

O concello ten como motivo principal do seu escudo a imaxe da ponte do Burgo, como queda definido na súa descrición: En campo de prata unha ponte de tres ollos a dúas augas de ouro, mazonado e perfilado de sable sobre ondas de azur e prata superado dunha cruz patada de goles acompañada a cada lado dunha vieira de prata perfilada de azur. Ao timbre coroa real pechada.

Culleredo na cultura popular

• As nenas de Vilaboa / din que non beben viño, / pero debaixo do mantelo / levan o xarro escondido.
• Cheguei ó alto do Castro, / e dei volta para atras,(sic) / adeus papeiros de Orro, / queiroeiros de Morás.

Política e goberno

Dende 1983 o seu alcalde foi Julio Sacristán, que gobernou de forma continua ata a súa retirada o 26 de outubro de 2017, día no que presentou a súa renuncia por motivos persoais. Foi substituído por José Ramón Rioboo o 7 de novembro de 2017.

Galería de imaxes

Artigo principal: Galería de imaxes de Culleredo.

• 
  Capela de San Cosme de Sésamo.
• 
  Antigo muíño de mareas na Acea de Ama.
• 
  Antigo Conservatorio de Música.
• 
  Ría do Burgo. En primeiro plano, paseo Marítimo.
• 
  Ría do Burgo coa marea baixa.
• 
  Vista de Fonteculler.
• 
  Cisnes na ría do Burgo.
• 
  Medoña de Chan do Castelo en Monte Xalo.
• 
  Placa altimétrica da casa do concello.

Lugares de Culleredo

Para unha listaxe completa de tódolos lugares do concello de Culleredo vexa: Lugares de Culleredo.

Véxase tamén

Outros artigos

• Eleccións municipais en Culleredo

Ligazóns externas

• Blog de noticias de Culleredo
• Asociación de veciños O Noso Burgo