Sendeirismo

deporte que consiste percorrer a pé rutas por camiños e sendeiros

O sendeirismo, unha especialidade do montañismo, é unha actividade deportiva non competitiva que se realiza sobre camiños balizados e homologados polo organismo competente de cada país. Consiste en camiñar principalmente polo campo seguindo sendas ou camiños. Etimoloxicamente a palabra provén de sendeiro.

Sendeirismo nos Pireneos (España), polo GR-11, nas proximidades do pico Anayet

O sendeirismo busca achegar ás persoas ao medio natural e ao coñecemento da zona a través do patrimonio e os elementos etnográficos e culturais, utilizando preferentemente o sistema tradicional de vías de comunicación, tales como canellóns reais, camiños veciñais, sendas e carreiros.[1]

O sendeirismo constitúe unha simbiose entre deporte, cultura e as paisaxes naturais.[Cómpre referencia]

O sendeirismo é unha actividade que pode confundirse co excursionismo. Segundo despréndese da extensa literatura sobre deportes ao aire libre, o excursionismo sería a disciplina máis próxima e precursora do sendeirismo, aínda que a diferenza deste, discorre por carreiros non balizados e, por tanto, non conta coas garantías de seguridade e calidade que proporcionan os sendeiros homologados. Na maioría de ocasións, a actividade adoita desenvolverse durante un mesmo día.

Historia do sendeirismo

editar

España

editar

En España, o feito de sinalizar carreiros co fin de facilitar o seu percorrido produciuse con anterioridade a 1972 en diversas partes da xeografía, pero sempre con carácter local. Pódese dicir que o sendeirismo se introduciu en España a través da chegada en 1972 dun escrito da Association de Tourisme Pédestre de París á Federación Española de Montañismo (actualmente FEDME - Federación Española de Deportes de Montaña e Escalada - ) no que se solicitaba a continuación do itinerario europeo E-4 desde a fronteira en Puigcerdá (Cataluña) até a parte meridional da Península Ibérica[2]

Ao ano seguinte, en 1973, decidiuse adoptar o sistema francés de sinalización e tomar a normativa do país veciño para desenvolver un borrador sobre normativa de sinalización e aprobar o 1.er. Plan de Sendeiros.

No ano 1975, en concreto o día 2 de marzo, Enric Aguadé Sans e Joan Cullell pintan a primeira marca branca e vermella en Tivissa (Tarragona, España), pertencente ao GR-7, que hoxe en día se estende até Tarifa e forma parte de devandito itinerario europeo E-4.

Nos anos 90, triunfaron os carreiros PR. Foi a década da consolidación, generalización e popularización do sendeirismo como deporte, e a época na que devandito deporte transcendeu do mundo montañeiro á poboación en xeral.

Na actualidade, a homologación das rutas en España corresponde ás federacións territoriais de montaña correspondentes, segundo sexa o carreiro, e conforme á lexislación vixente nas comunidades autónomas que a posúen.

Galicia

editar

En Galicia tamén foi nos anos 90 cando comezan a marcarse os sendeiros.

As rutas de pequeno percorrido en Galicia son diferenciadas polas siglas PR-G (literalmente "Pequeño Recorrido Gallego") que ás veces é traducido por Pequeno Roteiro Galego.

O primeiro PR-G foi marcado nas proximidades de Vigo pola entidade deportiva Club Montañeiros Celtas. É o PR-G 1 Galiñeiro, que ascende ó cumio do mesmo nome e que percorre montes das parroquias de Zamáns (de Vigo) e Vincios (de Gondomar).

A homologación das rutas PR-G correspóndelle á Federación Galega de Montañismo.

O Sendeiro Homologado

editar
 
Marca no tronco dunha árbore dun GR.

Un sendeiro homologado, segundo o Comité Estatal de Sendeirismo da Federación Española de Montañismo, é unha instalación deportiva, identificada por un código de marcas patentado, que se desenvolve preferentemente no medio natural e sobre viarios tradicionais, e que conta co visto e prace do organismo competente ao cumprir os requisitos esixidos pola lexislación de cada país. O seu fin é facilitar ao cidadán o seu percorrido con seguridade e calidade.

O feito de estar homologado implica que o carreiro se atopa sinalizado con devandito sistema de marcas, que conta cunha topoguía descritiva, que existe un compromiso de mantemento por parte do promotor e que cumpre os requisitos establecidos polo organismo competente en cada país e que en España é a Federación Española de Deportes de Montaña e Escalada (FEDME).

En principio, as características que poden esperarse dun carreiro homologado son as seguintes:

  • Ser apto para a gran maioría da poboación.
  • Ser transitable durante todo o ano.
  • A utilización e recuperación de antigos camiños de comunicación fronte a rutas máis modernas.
  • Ter interese paisaxístico, histórico, etnográfico ou ambiental.
  • Fomentar a actividade senderista dunha zona.
  • Non ter grandes desniveis durante tramos prolongados e evitar a ascensión a cimas montañosas.
  • Non transitar por tramos con tráfico rodado ou zonas que en condicións normais presenten algún risco.
  • Non precisar para o seu percorrido de coñecementos, técnicas ou materiais especiais.
  • Estar sinalizado suficientemente co sistema oficial de cada país.
  • Contar cunha topoguía descritiva do itinerario así como dos valores ambientais, paisaxísticos, culturais e etnográficos do percorrido.

Sendeiros PR-G en Galicia

editar
    • PR-G 1, O Galiñero
    • PR-G 2, Monte Aloia
    • PR-G 4, Camiño Real de San Pedro de Rocas
    • PR-G 5, Eifonso
    • PR-G 6, Ruta da Batalla de Brión
    • PR-G 7, Ruta do Faro
    • PR-G 8, Morgallón - Río Sor - Morgallón
    • PR-G 9, Alba - Outeiros
    • PR-G 11, Río Tambre - Devesa do Nimo
    • PR-G 12, Monte San Lois
    • PR-G 14, Ruta do Loio
    • PR-G 16, Circular de Neda
    • PR-G 17, Arredor de Cambre
    • PR-G 19, Tui - Candelas - Tui
    • PR-G 20, Circular de Cuntis
    • PR-G 21, Cuntis - Valga
    • PR-G 22, Panorámico de Valga
    • PR-G 23, Circular de Ferrol
    • PR-G 24, A Freixa
    • PR-G 25, Foxo do Lobo
    • PR-G 26, Santo Aparecido - Xunqueiras
    • PR-G 27, Ruta de Queguas
    • PR-G 28, Ruta de Padrendo
    • PR-G 29, Sendero de San Xurxo
    • PR-G 30, Sendero de A Picaraña
    • PR-G 31, Quintela de Leirado - Serra de Laboeiro
    • PR-G 32, Celanova - Serra de Laboeiro
    • PR-G 33, Bande - Serra de Laboeiro
    • PR-G 34, Terrachá - Queguas
    • PR-G 35, O río dos dous nomes
    • PR-G 36, Sendero de San Xoán de Cova
    • PR-G 37, Ruta dos Muíños
    • PR-G 38, Costa da Morte
    • PR-G 39, Fraga das Reigadas
    • PR-G 45, Sendero vistas de Cabanas
    • PR-G 46, Sendero de Forgoselo
    • PR-G 47, Sendero de San Sadurniño
    • PR-G 48, Entre Rías
    • PR-G 59, Ruta da Auga
    • PR-G 60, Cicular de Priegue
    • PR-G 61, Camos - Parada - Chandebrito
    • PR-G 62, Ruta dos Petróglifos
    • PR-G 67, Sendero Histórico de Mos
    • PR-G 68, Vía escondida
    • PR-G 69, Sendero Frai Martín Sarmiento
    • PR-G 70, Sendero Laxe - Punta Insua
    • PR-G 71, Ruta Pombar - Reboredo
    • PR-G 72, Ruta Loña do Monte - Virxe do Monte
    • PR-G 73, Ruta Faramontaos - Nigueiroá
    • PR-G 74, Ruta Valdoperro - O Campo
    • PR-G 75, Ruta Nogueira - Liñares
    • PR-G 76, Senda do Río Avia
    • PR-G 77, Senda de Boborás
    • PR-G 78, Senda da Pena Corneira
    • PR-G 79, Senda do Arenteiro
    • PR-G 80, Senda de Santa Marta
    • PR-G 81, Ruta da Fraga da Becerreira
    • PR-G 82, Ruta do monte Roxal - Teixido
    • PR-G 83, Ruta do Vento
    • PR-G 84, Ruta de subida o Picato
    • PR-G 85, Ruta da Fraga de Vilapena
    • PR-G 86, Senderismo viñedos da Ribeira Sacra
    • PR-G 87, Senderismo pola costa norte de Oleiros
    • PR-G 88, Sendeiro Bardáns - Castenda (Concello de Tordoia)
    • PR-G 89, Sendeiro Santaia - Cabaleiros (Concello de Tordoia)
    • PR-G 90, Ruta do Río Grande - Río Beluso
    • PR-G 91, Ruta Piscinas do Río Pedras - Portela
    • PR-G 92, Ruta Circular Ribeira - Axeitos - Ribera
    • PR-G 93, Ruta da Ribeira do Ulla - Concello de Touro (A Coruña)
    • PR-G 94, Ruta dos Muíños do Folón e do Picón
    • PR-G 95, Sendero de "Os Carranos" - Covelo (Pontevedra)
    • PR-G 96, "Sendero Roteiro Mariñán - Costa Doce" (Sada)
    • PR-G 97, Roteiro mariñán do río Gobia
    • PR-G 98, Cañón do Sil - Santa Cristina
    • PR-G 99, Ruta da Auga de Guitiriz
    • PR-G 100, Sendero Natural Aciveiro - Candán
    • PR-G 101, Roteiro Mariñán Costa da Egoa (Carral)
    • PR-G 102, Sendero dos Muiños de Riomayor (Pontevedra)
    • PR-G 103, Sendero dos Petróglifos de Cobres (Pontevedra)
    • PR-G 104, Sendero da Croa (Pontevedra)
    • PR-G 105, Sendero dos Muiños da Barosa (Pontevedra)
    • PR-G 106, Sendero Chandovilar e Muiños de Vilaboa (Pontevedra)
    • PR-G 107, Sendero da Pedra Miranda (Pontevedra)
    • PR-G 108, Sendero de Tres Pinos (Pontevedra)
    • PR-G 109, Sendero das Almiñas e do Foxo do Lobo (Pontevedra)
    • PR-G 111, Ruta Arteixo Bregua Xalo Carral
    • PR-G 112, Sendero de Pescadores Río Miño - Tamuxe
    • PR-G 113, Ruta das Pontes del Río Lérez
    • PR-G 114, Ruta de senderismo Laxe - Traba
    • PR-G 115, Ruta Adro Vello - Lembranzas da historia (O Grove)
    • PR-G 116, Ruta Con negro Arte ao Natural (O Grove)
    • PR-G 117, Ruta da fraga aos muíños I e II (Mesía)
    • PR-G 118, Ruta dos Soutos (Vilariño de Conso)
    • PR-G 119, Ruta do Xabriña (Covelo)
    • PR-G 120, Ruta dos Penedos da Picaraña (Ponteareas)
    • PR-G 121, Ruta dos Tres Ríos (Touro)
    • PR-G 122, Ruta camiños do Tegra (A guarda)
    • PR-G 123, Ruta Ponte de Ramos (Cuntis)
    • PR-G 124, Ruta da Auga, Fontes e Lavadoiros de Parada (Silleda)
    • PR-G 125, Sendero de Visantoña (Santiso)
    • PR-G 126, Ruta dos Miradoiros - Lobeira - Faro das Luas (Arousa)
    • PR-G 128, Ruta do Pan (Ourense)
    • PR-G 129, Senda Rodís – Xesteda (Cerceda)
    • PR-G 130, Sendero Meirama - Xalo - Meirama (Cerceda)
    • PR-G 131, Ruta Cerceda - Portobrea (Cerceda)
    • PR-G 132, Ruta dos Montes de San Cibrán (Salceda de Caselas)
    • PR-G 133, Sendero Muíños do Poñente (Castroverde)
    • PR-G 134, Sendeiro de Pena Guímara (Fonsagrada)
    • PR-G 135, Roteiro da Escuadra (A Lama)
    • PR-G 137, Ruta dos Soutos de Cesuris (Manzaneda)
    • PR-G 138, Ruta Val do Glaciar de Prada (Manzaneda)
    • PR-G 141, Ruta do Ouro e do Camiño Real (Quiroga)
    • PR-G 142, Rota das férvedas (Carballo)
    • PR-G 143, Roteiro do Río Arnoia (Gomesende - Ramirás)
    • PR-G 144, Ruta Natural dos Castros e Nivieira (Rubiá)
    • PR-G 145, Ruta da Marronda - Alto Eo (Baleira)
    • PR-G 147, As Fragas da Ribeira e Lostegal (As Pontes de García R.)
    • PR-G 148, Camiño da ribeira: do río Anllóns ao mar de Corme (Ponteceso)
    • PR-G 151, Ruta das Lagoas - Rede da Terra Chá (Cospeito)
    • PR-G 152, Ruta dos Muíños - Rede da Terra Chá (Abadín)
    • PR-G 153, Augas de Fomiñá - Rede da Terra Chá (A Pastoriza)
    • PR-G 154, Ruta do Azúmara - Rede da Terra Chá (Castro de Rei)
    • PR-G 155, Miradoiro da Terra Chá - Rede da Terra Chá (Outeiro de Rei)
    • PR-G 157, Roteiro Augas Mestas - Doade (Quiroga - Sober)
    • PR-G 159, Sendero de Quintá - Río Donsal (Becerreá)
  1. "Manual de Senderos 2007 de la Federación Española de Deportes de Montaña y Escalada" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 21 de novembro de 2011. Consultado o 15 de xuño de 2016. 
  2. "Breve historia del senderismo en España, por la FEDME" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 19 de novembro de 2007. Consultado o 15 de xuño de 2016. 

Véxase tamén

editar

Outros artigos

editar