Oleiros

Oleiros
	Castelo de Santa Cruz.
Situación
Xentilicio	oleiresa
Xeografía
Provincia	Provincia da Coruña
Comarca	Comarca da Coruña
Poboación	37.271 hab. (2022)
Área	43,8 km²
Densidade	850,94 hab./km²
Entidades de poboación	9 parroquias
Capital do concello	Oleiros
Política (2019)
Alcalde	Ángel García Seoane (Alternativa dos Veciños)
Concelleiros	BNG: 1; PPdeG: 4; PSdeG-PSOE: 2; Outros: AV 13, C´s 1
	Eleccións municipais en Oleiros
Uso do galego (2011)
Galegofalantes	17,46%
Na rede
	oleiros.org
	v; c; e;
	[ editar datos en Wikidata ]

Coordenadas: 43°19′59.22″N 8°19′1.54″O / 43.3331167, -8.3170944

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Oleiros (homónimos).

Oleiros é un concello da provincia da Coruña, pertencente á comarca da Coruña. Segundo o IGE no 2018 tiña 35.559 habitantes (34.963 no 2015, 33.550 no 2010, 31.694 no 2007, 31.264 no 2006, 30.467 no 2005, 29.671 no 2004). O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é «oleirés/oleiresa».

XeografíaEditar

Unha vista da Coruña dende Bastiagueiro, en Oleiros.

Limita ao norte coa ría de Ares, ao leste cos concellos de Sada e Bergondo, ao sur cos de Cambre e Culleredo e ao oeste co concello da Coruña e coa ría do Burgo, da cal abrangue a costa da marxe dereita oposta á da cidade da Coruña. Está situado no interior da unidade xeográfica chamada Xistos Cristalinos de Bergondo, creada no Precámbrico.

ToponimiaEditar

Segundo o Padre Sarmiento^[8] o topónimo Oleiros fai referencia ás olas en que se celebraban antigamente os soterramentos^[9].

HistoriaEditar

Da época da cultura castrexa consérvanse trece castros:^[10]^[11]

Da Idade Media consérvanse poucos restos, entre eles atópase a Igrexa Románica de Dexo do século XII consagrada polo arcebispo Xelmirez no ano 1108.

O castelo de Santa Cruz está situado nun illote na enseada do mesmo nome, no Porto de Santa Cruz. Foi mandado construír por Diego das Mariñas no século XVI para completar o sistema defensivo da baía coruñesa, xunto co castelo de Santo Antón, o castelo de San Diego e o castelo de Santo Amaro. No século XIX foi mercado pola familia Quiroga-Pardo Bazán. En 1939 foi doado pola filla de Emilia Pardo Bazán á arma de cabalería para organizar colonias dos orfos de guerra civil ata 1978. O castelo quedou abandonado ata 1989 cando foi mercado polo concello. O Castelo de Santa cruz está declarado Ben de Interese Cultural. Actualmente é o Centro de Extensión Universitaria e Divulgación Ambiental de Galicia^[12]

DemografíaEditar

É o segundo concello máis poboado da comarca da Coruña e o décimo concello galego en poboación.

Censo total ⁽²⁰¹⁵⁾	35.013 habitantes
Menores de 15 anos	5.645 (16.12 %)
Entre 15 e 64 anos	22.677 (64.77 %)
Maiores de 65 anos	6.436 (19,11 %)

Evolución da poboación de Oleiros Fontes: INE e IGE.
1900	1930	1950	1981	2004	2009	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021
6.972	9.115	10.564	15.039	29.671	33.443	34.133	34.386	34.470	34.563	34.693	35.013	35.198	35.559	36.075	36.534	{{{17}}}
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

EconomíaEditar

A economía de Oleiros estivo durante séculos centrada no sector agrario, gandeiro e pesqueiro. No porto de Lorbé existe unha das depuradoras de mexillóns máis importantes de Galiza.

A proximidade á cidade da Coruña fixo medrar a poboación do concello que pasou dunha etapa de cidade dormitorio, nas zonas máis próximas, e de ocio preto das praias. Oleiros é agora un concello residencial e de alta calidade de vida. O concello ten múltiples urbanizacións, zonas de vivendas e equipamento residencial. Nos últimos anos construíronse zonas verdes, zonas peonís e infraestruturas para mellorar a vida diaria no concello. O novo acceso ao concello é a Vía ártabra (AG-13), estrada de alta capacidade que ligará o concello coa autoestrada AP-9.

PatrimonioEditar

O museo dos Oleiros forma parte do Centro Cultural As Torres de Santa Cruz, unha das máis importantes escolas de cerámica popular. Acolle unha colección única en Europa de cerámica popular, e é sede dunha das feiras máis importantes de cerámica tradicional de España, que cada ano acolle centos de ceramistas que expoñen as súas pezas.

Oleiros na literatura popularEditar

Refraneiro

O que pasou a Marola, pasou a mar toda^[13].

Cantigueiro

Ferrolana, por te ver,/ pasei o mar da Marola/ a pique de me perder.

Lugares de intereseEditar

Praia de Santa Cristina.

Praias

Museos

Salas de exposicións

Casa Charry (Oleiros)

Monumentos

Estatua de Che Guevara

Galería de imaxesEditar

Artigo principal: Galería de imaxes de Oleiros.

Casa do concello.

Santaia de Liáns

Faro de Mera.

Torre de Coruxo.

Casa Charry, Oleiros

ParroquiasEditar

As nove parroquias que compoñen o concello de Oleiros.

Galicia \| Provincia da Coruña \| Parroquias de Oleiros
Dexo (Santa María) \| Dorneda (San Martiño) \| Iñás (San Xorxe) \| Liáns (Santaia) \| Maianca (San Cosme) \| Oleiros (Santa María) \| Perillo (Santa Locaia) \| San Pedro de Nós (San Pedro) \| Serantes (San Xián)

LugaresEditar

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Oleiros vexa: Lugares de Oleiros.

NotasEditar

↑ Véxase no Galizionario.
↑ Instituto Nacional de Estadística, ed. (27 de decembro de 2019). "Cifras oficiales de población resultantes de la revisión del Padrón municipal a 1 de enero". Consultado o 2 de xuño de 2020. (en castelán).
↑ ^3,0 ^3,1 Instituto Galego de Estatística. (2022) "Oleiros".Información municipal. Sociedade e poboación. Xunta de Galicia.Este produto emprega a API de datos do Instituto Galego de Estatística (IGE), pero non está certificado ou aprobado polo IGE.
↑ Nomenclátor de Galicia. Busca directa. Xunta de Galicia (Escribir o nome do concello e premer en Buscar)
↑ Resultados eleccións 2019
↑ Concello de Oleiros na FEGAMP
↑ Neira, Carlos. "Evolución do uso do galego por concellos". Arquivado dende o orixinal o 5 de decembro de 2019. Consultado o 14 de outubro de 2014. Fonte: IGE. Datos dispoñibles nas Táboas Dinámicas de Google
↑ Padre Sarmiento (1754-55): Viaje a Galicia, páxs. 67 e 68.
↑ Cabeza Quiles, F.: Os nomes de lugar, p. 3145. Ed. Xerais, Vigo 1992.
↑ PXOM do Concello de Oleiros do ano 2014
↑ Traballo de Comendador Rey, Beatriz. Ferrer Cruz, J. Vázquez Collazo, S. Anuario Brigantino 2007, num .30
↑ O CEIDA -Centro de Extensión Universitaria e Divulgación Ambiental de Galicia-
↑ A Marola é un pequeno illote fronte á costa de Dexo-Serantes, no concello de Oleiros. Lino Lema Bouzas (compilador): Ditos e cantigas mariñeiras. I Encontro de embarcacións tradicionais, Galicia 1993, 7.

Véxase taménEditar

Outros artigosEditar

Eleccións municipais en Oleiros

Ligazóns externasEditar

Páxina web do Concello

[xentilicio_dic-1] Véxase no Galizionario.

[2] Instituto Nacional de Estadística, ed. (27 de decembro de 2019). "Cifras oficiales de población resultantes de la revisión del Padrón municipal a 1 de enero". Consultado o 2 de xuño de 2020. (en castelán).

[igemod-3] 3,0 ^3,1 Instituto Galego de Estatística. (2022) "Oleiros".Información municipal. Sociedade e poboación. Xunta de Galicia.Este produto emprega a API de datos do Instituto Galego de Estatística (IGE), pero non está certificado ou aprobado polo IGE.

[4] Nomenclátor de Galicia. Busca directa. Xunta de Galicia (Escribir o nome do concello e premer en Buscar)

[5] Resultados eleccións 2019

[6] Concello de Oleiros na FEGAMP

[Datos_de_2011_publicados_en_2014.-7] Neira, Carlos. "Evolución do uso do galego por concellos". Arquivado dende o orixinal o 5 de decembro de 2019. Consultado o 14 de outubro de 2014. Fonte: IGE. Datos dispoñibles nas Táboas Dinámicas de Google

[8] Padre Sarmiento (1754-55): Viaje a Galicia, páxs. 67 e 68.

[9] Cabeza Quiles, F.: Os nomes de lugar, p. 3145. Ed. Xerais, Vigo 1992.

[10] PXOM do Concello de Oleiros do ano 2014

[11] Traballo de Comendador Rey, Beatriz. Ferrer Cruz, J. Vázquez Collazo, S. Anuario Brigantino 2007, num .30

[12] O CEIDA -Centro de Extensión Universitaria e Divulgación Ambiental de Galicia-

[13] A Marola é un pequeno illote fronte á costa de Dexo-Serantes, no concello de Oleiros. Lino Lema Bouzas (compilador): Ditos e cantigas mariñeiras. I Encontro de embarcacións tradicionais, Galicia 1993, 7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Oleiros


Castelo de Santa Cruz.

Situación
Xentilicio^[1]	oleiresa
Xeografía
Provincia	Provincia da Coruña
Comarca	Comarca da Coruña
Poboación	37.271 hab. (2022)^[2]^[3]
Área	43,8 km²^[3]
Densidade	850,94 hab./km²
Entidades de poboación	9 parroquias^[4]
Capital do concello	Oleiros
Política (2019^[5])
Alcalde	Ángel García Seoane (Alternativa dos Veciños^[6])
Concelleiros	BNG: 1 PP^deG: 4 PS^deG-PSOE: 2 Outros: AV 13, C´s 1
Eleccións municipais en Oleiros
Uso do galego^[7] (2011)
Galegofalantes	17,46%
Na rede
oleiros.org
v c e
[ editar datos en Wikidata ]