Fernando Cabeza Quiles

Fernando Cabeza Quiles, nado en Ponferrada en 1953, é un polígrafo galego que destaca pola súa obra sobre a toponimia de Galicia.

Fernando Cabeza Quiles

Biografía
Nacemento	1953 (70/71 anos) Ponferrada, España
Actividade
Ocupación	Polígrafo, poeta
Xénero artístico	Poesía

Traxectoria

Nado en Ponferrada, pero ligado toda a súa vida a Galicia, Cabeza Quiles diplomouse primeiramente en Maxisterio e despois licenciouse en Filoloxía Hispánica. Bergantiñán por residencia, viviu primeiro na Estrada e Ribeira, e actualmente mora en Carballo (A Coruña). Colaborador en prensa e radio, é socio fundador do Instituto de Estudos Bergantiñáns. Tamén pertence á Asociación Galega de Onomástica. É sobriño-bisneto de Salvador Cabeza de León.

Nos anos da década de 1980 comezou a publicar artigos monográficos escritos en castelán no suplemento cultural de La Voz de Galicia, normalmente sobre un topónimo determinado de Galicia, cunha metodoloxía en que adoitaba expor paralelos polo normal peninsulares e engadía documentación, ao tempo que fornecía unha explicación etimolóxica. Estes artigos foron recollidos posteriormente en libro en 1992. Por eses anos redactou tamén artigos para a Gran Enciclopedia Gallega.

Cabeza Quiles, paralelamente ás súas investigacións toponímicas, desde mediados da década de 1990 publicou varios libros de relatos en galego, especialmente de narrativa infantil ou xuvenil. Escribe tamén poesía e forma parte do Batallón Literario da Costa da Morte.

Algúns dos seus traballos desenvolven temática etnográfica, histórico-ensaística e mesmo xacobea.

Obra en galego

Toponimia

• Os nomes de lugar: topónimos de Galicia: a súa orixe e o seu significado. Vigo. Edicións Xerais de Galicia. 1992, 561 páxs ISBN 84-7507-688-2.
• Os nomes da terra: topónimos galegos. Noia. Editorial Toxosoutos. 2000, 480 páxs ISBN 84-89129-97-5.
• Toponimia de Galicia. Vigo. Galaxia. 2008, 703 páxs ISBN 978-84-9865-892-1.
• A toponimia celta de Galicia. Noia. Toxosoutos. 2014, 526 páxs ISBN 978-84-942224-4-3.
• Toponimia da Estrada. Real Academia Galega - Asociación Galega de Onomástica. 2018. ISBN 978-84-947823-6-7. 
• Toponimia de Carballo. Real Academia Galega - Asociación Galega de Onomástica. 2020. ISBN 978-84-17807-05-4. 

• Toponimia de Ribeira. Real Academia Galega - Asociación Galega de Onomástica. 2023. ISBN 978-84-947823-6-7. 

Ensaio

• Galegos en las Alpujarras granadinas. Noia. Editorial Toxosoutos. 2003 ISBN 84-95622-81-5.
• Galicia, o galego e os galegos. Noia. Toxosoutos. 2016 ISBN 978-84-945483-6-9.

Relatos

• O segredo dos zapatos e outros contos. Santiago de Compostela. Noroeste. 1996 (con ilustracións de Ángel Cabeza Quiles) ISBN 84-921561-8-X. Reeditado en 2021 por Edicións Embora. Ferrol (con ilustracións de Mon Lendoiro) ISBN 978-84-17824-50-1
• Chamáchesme moreniña: noticias fantásticas. Noia. Toxosoutos. 2000 ISBN 84-89129-89-4.
• Domingo de resurrección. Noia. Toxosoutos. 2005 ISBN 84-96259-66-8.
• Contos azuis. Vigo. Galaxia. 2009 ISBN 978-84-9865-198-0.

Poesía

• AA. VV., Nós. Corcubión. Concello de Corcubión. 1997.
• AA. VV., Rumbo ás illas. Ponteceso. Asociación Cultural Monte Branco, O Couto, Ponteceso. 1997.

Varios

• "A toponimia de Santa Uxía" en O Imo, Revista Cultural da Barbanza. Ribeira. Asociación Cultural Vionta, 1984.
• "A pesca da balea nos mares de Bergantiños", en A Regueifa nº 4, Revista Cultural de Bergantiños. Carballo. Agrupación Cultural Lumieira, 1988.
• "As preocupacións mariñeiras no folklore popular", en Coloquio de Etnografía Marítima (Santiago, 1984). Santiago. Consellería de Pesca. 1988, páxs. 149-161.
• "A toponimia dalgunhas romarías galegas, un exemplo de etnolingüística", en As Linguas e as Identidades, Universidade de Santiago de Compostela. 1997, páxs. 291-294.
• O trasno rebuldeiro (Antoloxía de literatura infantil da Costa da Morte). Asociación Neria, Vimianzo e Asociación Cultural Monte Branco, O Couto, Ponteceso, 1997.
• "Os xalleiros na olería de Buño", en De propostas. Concello de Malpica de Bergantiños. 2000.
• "Sobre o nome da Estrada", en A Estrada. Miscelánea histórica e cultural, Museo do Pobo Estradense "Manuel Reimóndez Portela", nº 4, 2001, páxs. 11-22.
• "Sobre o topónimo Brea", en A Estrada. Miscelánea histórica e cultural, Museo do Pobo Estradense "Manuel Reimóndez Portela", nº 5, 2002, páxs. 123-132.
• "En torno ó topónimo Toedo", en A Estrada. Miscelánea histórica e cultural, Museo do Pobo Estradense "Manuel Reimóndez Portela", nº 6, 2003, páxs. 155-161.
• "Borobó en Bergantiños", en Homenaxe a Borobó. Sada. Ediciós do Castro. 2003, páxs. 111-115.
• "O topónimo Baloira", en A Estrada. Miscelánea histórica e cultural, Museo do Pobo Estradense "Manuel Reimóndez Portela", nº 7, 2004, páxs. 149-153.
• "Algúns topónimos da parroquia de Guimarei", en A Estrada. Miscelánea histórica e cultural, Museo do Pobo Estradense "Manuel Reimóndez Portela", nº 8, 2005, páxs. 21-29.
• "Algúns topónimos das parroquias da Estrada, Matalobos, Ouzande e Toedo" en A Estrada. Miscelánea histórica e cultural, Museo do Pobo Estradense "Manuel Reimóndez Portela", nº 9, 2006, páxs. 115-133.
• "A toponimia das parroquias de Rebordelos, Noicela, Vilela, Lema e Razo", en Andando por Bergantiños 9. Instituto de Estudos Bergantiñáns. 2006, páxs.49-56.
• "Toponimia ribadaviense", en A Fundación, Asociación de Amigos do Museo Etnolóxico e do Conxunto Histórico de Ribadavia, Boletín nº 11 (xullo-decembro), 2006.
• "Algúns topónimos das parroquias de Sabucedo, Liripio, Codeseda e Souto", en A Estrada. Miscelánea histórica e cultural, Museo do Pobo Estradense "Manuel Reimóndez Portela", nº 10, 2007, páxs. 147-156.
• "Olives, un topónimo singular", en A Estrada. Miscelánea histórica e cultural, Museo do Pobo Estradense "Manuel Reimóndez Portela", nº 13, 2010, páxs. 171-178.
• "As pegadas xacobeas do concello da Estrada (I)", en A Estrada. Miscelánea histórica e cultural, Museo do Pobo Estradense "Manuel Reimóndez Portela", nº 14, 2011, páxs. 199-223.
• Follas de Carballo (relatos). Carballo. Asociación Cultural Lumieira, 2011.
• "A toponimia das parroquias de Artes, Sofán e Berdillo", en Andando por Bergantiños 12. Instituto de Estudos Bergantiñáns. 2011, páxs. 27-32.
• "A toponimia das parroquias de Barizo, Mens e Vilanova", en Andando por Bergantiños 13. Instituto de Estudos Bergantiñáns. 2012, páxs. 21-30.
• "As pegadas xacobeas do concello da Estrada (e II)", en A Estrada. Miscelánea histórica e cultural, Museo do Pobo Estradense "Manuel Reimóndez Portela", nº 15, 2012, páxs. 261-281.
• "Meavía, A Estrada e outros topónimos viarios e xacobeos de Tabeirós-Terra de Montes", en A Estrada. Miscelánea histórica e cultural, Museo do Pobo Estradense "Manuel Reimóndez Portela", nº 16, 2013, páxs. 107-126.
• Contos da taberna. Ferrol, Edicións Embora, 2014.
• Pico Sacro. Ferido polo lóstrego e a lenda, Alvarellos, 2017.
• O río Anllóns, arteria principal da comarca de Bergantiños, Instituto de Estudos Bergantiñáns, Carballo (A Coruña). 2020.
• O Chan da Embarrada, conxunto megalítico en Ferreira (Coristanco), Concello de Coristanco. 2021.
• Monte Neme. O Olimpo bergantiñán, Instituto de Estudos Bergantiñáns, Carballo (A Coruña). 2023.

Obra en castelán

Ensaio

• Gallegos en las Alpujarras granadinas. Noia. Toxosoutos. 2005 ISBN 84-96259-78-1.
• Galicia, lo gallego y los gallegos. A Coruña. Editorial Medulia. 2022 ISBN 978-84-125532-4-6.

Varios

• "Los topónimos Carregal, Carracedo y Carrizal", en El Museo de Pontevedra XXXVII. Deputación Provincial de Pontevedra, CSIC. 1983, p. 423-427.
• "El caballo en las peregrinaciones a Compostela", en Galicia en Madrid, nº 3, xullo-agosto de 1992, p. 16-17.

Véxase tamén

Bibliografía

• "Cabeza Quiles, Fernando". Gran Enciclopedia Galega Silverio Cañada (DVD). El Progreso. 2005. ISBN 84-87804-88-8. 

Ligazóns externas

• Entrevista con Cabeza Quiles no programa Salseiros da Televisión do Barbanza.^[cando?]