Comarca de Bergantiños

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Bergantiños.

A comarca de Bergantiños é unha das 53 comarcas galegas. Esta situada na provincia da Coruña e a súa capital é Carballo. Pertencen a esta comarca os concellos de Cabana de Bergantiños, Carballo, Coristanco, A Laracha, Laxe, Malpica de Bergantiños e Ponteceso. Ten unha superficie de 743,51 km² e tiña 66.840 habitantes no ano 2020.

Comarca de Bergantiños
Provincia	Provincia da Coruña
Área	743,51 km²
Poboación	66.840 hab. (2020)
Densidade	89,9 hab./km²
Concellos	Cabana de Bergantiños Carballo Coristanco A Laracha Laxe Malpica de Bergantiños Ponteceso
Xentilicio	bergantiñán, bergantiñá

Xeografía

Sitúase ao oeste da provincia da Coruña, en plena Costa da Morte, limitando ao norte co océano Atlántico e a comarca da Coruña, ao sur coa comarca do Xallas e a comarca da Terra de Soneira, ao leste coa comarca de Ordes e ao oeste co océano Atlántico. Os seus 743,51 km² de extensión repártense de maneira desigual entre os seus 7 concellos, dende o máis pequeno, Laxe, que abrangue unha superficie de 36,78 km², ata o máis grande, Carballo, que ten unha superficie de 186,09 km².

Vista desde a parroquia de Canduas da desembocadura do río Anllons.

O río máis importante, e no que se artella toda a rede hidrográfica da comarca, é o río Anllóns que atravesa esta comarca de leste a oeste formando no seu discorrer polas terras de Bergantiños un val e na súa desembocadura forma un estuario, que dá diversas formas segundo a marea estea baixa ou alta, antes de desembocar na ría de Corme e Laxe. O cumio de máis importancia é o monte Castelo (598 m). Bergantiños dispón de numerosas praias, como as de Baldaio, Balares, Laxe e Traba de Laxe, Area Maior de Malpica e Razo-Baldaio, Rebordelo en Cabana.

O clima desta comarca é de temperaturas suaves, con pequenas oscilacións térmicas e abundantes precipitacións.

Economía

Na economía desta comarca destacan sobre todo a agricultura a gandaría e a pesca. Entre os portos da comarca destacan os de Caión, Malpica, Corme e Laxe.

Lugares de interese

Entre o patrimonio histórico destacan o Dolmen de Dombate, a Pedra da Arca e o Castro de Borneiro, a Torre da Penela, a igrexa e as Torres de Mens e as Torres de Nogueira (Coristanco). Entre os espazos naturais salientar o Refuxio de Verdes ao pé do río Anllóns, o areal de Baldaio, a enseada do río Anllóns, as praias de Laxe, Traba Razo e Balares, os porto de Malpica, Corme, Laxe así como as illas Sisargas xunto co cabo de Santo Adrián.

Concellos da comarca de Bergantiños

Bergantiños
Concello Poboación (2020) Extensión (km²) Densidade (hab./km²) Cabana de Bergantiños 4.216 100,23 42,06 Carballo 31.429 186,09 168,89 Coristanco 5.950 141,28 42,11 A Laracha 11.406 125,95 90,56 Laxe 2.990 36,78 81,29 Malpica de Bergantiños 5.352 61,22 87,42 Ponteceso 5.497 91,97 59,77 Bergantiños 66.840 743,51 89,90

Poboación

Con 66.840 habitantes en 2020, a comarca de Bergantiños é a cuarta comarca máis poboada da provincia da Coruña e a décima de Galiza. A meirande parte da poboación da comarca concéntrase na capital, o concello de Carballo, onde reside algo máis do 47% da poboación total da mesma. Por outra banda, o concello menos poboado é o de Laxe, que con 2.990 habitantes representa menos do 5% da poboación total da comarca. A perda de poboación converteuse nunha constante na comarca, onde case todos os concellos perden poboación coas únicas excepcións de Carballo e A Laracha.

Concello	N.º de parroquias	Habitantes
		1981	1986	1991	1996	2001	2006	2011	2016	2020
Cabana de Bergantiños	10	6.991	7.167	6.291	6.009	5.689	5.199	4.865	4.446	4.216
Carballo	18	25.713	26.962	26.033	27.287	28.497	29.985	31.303	31.256	31.429
Coristanco	15	10.314	10.271	9.334	8.416	8.098	7.582	7.102	6.426	5.950
A Laracha	13	11.710	12.007	10.521	10.791	10.666	10.803	11.337	11.295	11.406
Laxe	6	3.654	3.786	3.479	3.616	3.575	3.489	3.366	3.148	2.990
Malpica de Bergantiños	8	8.549	8.560	7.950	7.443	7.172	6.567	6.102	5.616	5.352
Ponteceso	14	8.714	8.607	8.035	7.663	7.118	6.588	6.134	5.703	5.497
Total	84	75.645	77.360	71.643	71.225	70.815	70.213	70.209	67.890	66.840

Fonte: IGE e Instituto Nacional de Estadística

Padrón municipal 2020	66.840 habitantes
Menores de 15 anos	7.937 (11,87 %)
Entre 16 e 64 anos	40.429 (60,49 %)
Maiores de 65 anos	18.474 (27,64 %)

Principais núcleos de poboación

Vista da vila e do porto de Caión

No ano 2020, os principais núcleos de poboación por concello eran:

• Cabana de Bergantiños: O Valado (185 hab.), As Grelas (137 hab.) e Canduas (129 hab.).
• Carballo: Carballo (19.168 hab.), A Baixa de Entrecruces (343 hab.) e Mirón (342 hab.).
• Coristanco: San Roque (529 hab.), Bormoio (317 hab.) e A Rabadeira (199 hab.).
• A Laracha: A Laracha (3.427 hab.), Paiosaco (727 hab.) e Caión (585 hab.).
• Laxe: Laxe (1.729 hab.), Matío (118 hab.) e Mórdomo (112 hab.).
• Malpica de Bergantiños: Malpica (1.849 hab.), Buño (488 hab.) e Barizo (238 hab.).
• Ponteceso: O Porto de Corme (1.068 hab.), A Trabe (597 hab.) e Ponteceso (455 hab.).

Historia

Pedra da Arca en Cerqueda, Malpica de Bergantiños

Debido a acidez do chan mesturada coas inmensas choivas predominantes na zona non se dispón de restos arqueolóxicos (os máis antigos que se puideron datar derón unha cronoloxía moi por debaixo dos atopados noutros sitios) nin antropolóxicos no que poder fundarse para determinar a maneira e forma de vida dos primeiros poboadores da comarca.

Do período megalitico atópanse varios monumentos dos que destacan os dolmens de Dombate, Pedra da Arca, Pedra Moura e Fornela dos Mouros.

Da Idade de Bronce atópanse numerosos castros dos que destacan os de Borneiro e Pedra da Arca.

Galería de imaxes

Artigo principal: Galería de imaxes da comarca de Bergantiños.

• 

  Situación da comarca de Bergantiños.

• 

  Dolmen de Dombate (Cabana de Bergantiños).

• 

  Pazo da Cultura (Carballo).

• 

  Carroza deseñada con patacas na Festa da pataca de Coristanco de 2005.

• 

  Vista xeral de Caión, parroquia costeira da Laracha.

• 

  Vista panoramica de Laxe.

• 

  Capela do Santo Hadrián (Malpica de Bergantiños) coas Illas Sisargas ó fondo.

• 

  Pazo de Eduardo Pondal (Ponteceso).

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Asociación de Desenvolvemento da Comarca de Bergantiños

---

Este artigo sobre comarcas de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---