Ceca de Pavia

ceca medieval italiana
Francesco Sforza
Duque de Milán (1450-1464)
Busto de Francisco Sforza
FRANCISCVS SFORTIA VICECOMES
Cabaleiro ao galope.
DVX MEDIOLANI COMES PAPIE.
Ceca de Pavia. Ducado. AU. 22,2 mm. 3,45 g.

A ceca de Pavia foi unha fábrica de moeda sita na cidade lombarda de Pavia, nacida por mor da capitalidade que esta cidade italiana desempeñou a partir da época ostrogoda e que mantivo a súa actividade, con interrupcións, ata mediados do século XV.[1][2]

Historia editar

Artigo principal: Ceca de Ticinum.

As orixes da ceca de Pavia remóntanse á ceca imperial romana de Ticinum, aberta cara a 275 d.C. e activa uns cincuenta anos, e que logo foi reactivada polo monarca ostrogodo Tótila (541- 552 d.C.). Entre o século X e as primeiras décadas do século XII, as emisións de Pavia supuñan a moeda circulante máis estendida no norte de Italia; utilizábanse no comercio tamén en Roma e no sur de Italia, e coñecíanse así mesmo en Francia e na Europa central.[3]

Posteriormente, a ceca experimentou un gran desenvolvemento entre os séculos XIV e XV, cando Pavia se converteu na sede da corte de Galeazzo II, Gian Galeazzo e, ata as primeiras décadas do século XV, de Filippo Maria Visconti. A ceca permaneceu operativa ata arredor de 1465, cando foi pechada por Francisco I Sforza. Posteriormente, durante o asedio de 1524 e 1525, cuñáronse en Pavia moedas obidionais en ouro e prata, que constitúen as derradeiras emisións monetarias da cidade.

Moeda ostrogoda editar

Durante a guerra gótica e coa caída de Roma (536) e de Rávena e Milán (539- 540) en mans bizantinas, a ceca do reino trasladouse a Pavia:[4] a primeira moeda certa cuñada na cidade foi, de feito, unha siliqua co monograma do rei Hildibaldo (540-541). É probable que os tremissis emitidos por Tótila,[3][5] coa efixie do emperador Xustiniano, se adscriban á ceca de Pavia, en tanto que, coa reconquista temporal de Roma polos ostrogodos (549-552), se retomou a cuñaxe de ouro na ceca de Roma, aínda que é difícil distinguir os sólidos e os tremissis —esta vez co busto do emperador Anastasio— producidos en Roma dos cuñados en Pavia.[6]

 
Tremissis de Tótila, rei ostrogodo (542-552).

Xunto á cuñaxe de ouro, a ceca de Pavia produciu tamén siliquas e medias siliquas de prata, co nome —ou monograma— de Tótila no reverso, xeralmente enmarcado por unha grilanda, e moedas de bronce. As moedas de bronce cuñadas en Pavia caracterízanse polo adxectivo FELIX combinado coa imaxe da cidade, o que indica que Pavia era a residencia do rei e a sede das estruturas administrativas e militares centrais do reino, de xeito diferente ás cuñadas en Roma, onde o título que fai referencia á cidade é INVICTA.[3]

Tras a caída de Roma en mans bizantinas, Pavia seguiu a ser a única ceca baixo o control dos ostrogodos. Desta época datan algunhas siliquas de prata cuñadas na ceca polo derradeiro soberano ostrogodo, Teia, finado en 552.[3]

Moeda longobarda editar

Artigo principal: Moeda longobarda.
 
Tremissis de Cuniperto, rei longobardo (680-700).

En época longobarda, sobre todo nas primeiras décadas logo da chegada deste pobo a Italia, non existía un monopolio real na cuñaxe de moeda, polo que, xunto á ceca de Pavia,[7] tamén funcionaban outras, recoñecibles polos signos alfabéticos das moedas.[6] Só a partir da segunda metade do século VII se produciu un certo control real sobre a cuñaxe de moeda. A partir do reinado de Cuniperto (680-700),[8] comezou a cuñaxe real e cesou a pseudoimperial, que imitaba modelos bizantinos.[3] Cuniperto emitiu dúas series de tremissis: a primeira adoptou o tipo coa Vitoria con grilanda e globo no reverso, en tanto que posteriormente o soberano promoveu unha reforma monetaria que impuxo un novo tipo de emisións, coa figura de San Miguel no reverso,[9] modelo que se mantivo en uso ata a primeira metade do século VIII. Algúns tremissis cuñados durante o reinado de Liutprando (712-744) levan unhas letras utilizadas probablemente como marcas identificadoras da ceca, e a ceca de Pavia —como anteriormente— identificábase pola letra T (Ticinum).[3]

 
Tremissis de Liutprando, rei longobardo (712-744).

Baixo o reinado de Desiderio (757-774), xunto ás moedas coa figura de San Miguel no reverso tamén se produciron tremissis, coa representación dunha flor de seis puntas no anverso. Estas moedas cuñáronse non só en Pavia —algúns exemplares levan a lenda FLAVIA TICINVM—, senón tamén noutros centros do norte de Italia e da Toscana.[3]

Ademais da produción de ouro, a ceca de Pavia cuñou tamén medias siliquas de prata, das que se conservan exemplares emitidos por Axilulfo (591-616), Adaloaldo (616-625), Ariperto I (653-661), Perctarito (661-662) e Grimoaldo (662-671), case todos caracterizados no anverso polo monograma do nome do rei, encerrado nunha grilanda.[10] Pola contra, non hai constancia de que se cuñasen moedas de bronce en Pavia.[11]

Moeda carolinxia editar

 
Diñeiro de Carlomagno, rei dos francos (768-814) e dos longobardos (774-814)

Coa conquista do reino lombardo, Carlomagno (768-814) fixo cuñar inicialmente, entre 774 e 781,[3] tremissis similares aos do rei Desiderio. Algúns deles levan no anverso a lenda DOMINS ou DOMINVS CAROLVS, e no reverso a inscrición FLAVIA TICINO, mentres que noutros, probablemente posteriores, o nome do soberano aparece agora asociado ao título real. A partir do ano 781,[12] Carlomagno revolucionou por completo o sistema monetario do reino: a cuñaxe de moedas articulouse en torno a un único nominal, a moeda de prata;[13] cesou a cuñaxe de moedas de ouro e de bronce, e pecharon numerosas cecas activas na época longobarda.[14] O novo sistema carolinxio baseábase na libra de prata (uns 327 gramos): cada libra (lira en Italia) constaba de vinte soldos (soldi) e cada soldo de doce diñeiros, polo que unha libra de prata equivalía a 240 diñeiros. A libra e o soldo eran múltiplos ideais e, de xeito diferente aos diñeiros, non se cuñaban naquel momento, senón que eran unidades de conta, polo que se producía unha moeda única, o diñeiro de prata, uniforme en todo o Imperio Carolinxio.[15]

 
Diñeiro de Lois ou Piadoso, emperador do Sacro Imperio (814-840).

A ceca de Pavia cuñou diñeiros cunha cruz no anverso e a lenda CARLVS REX FRANCORUM, en tanto que o monograma do soberano e as palabras PAPIA aparecen no reverso.[16] Os diñeiros do sucesor de Carlos, Lois I o Piadoso (814-840), caracterízanse, pola contra, pola lenda HLVDOVICUVSIMP no anverso, mentres que no reverso, para salientar o papel de Pavia como capital do reino, representan un edificio estilizado con dúas torres —quizais o palacio real— coa inscrición PAPIA arredor.[3] Tamén en Pavia, en tempos de Lois o Piadoso, cuñáronse diñeiros co busto do emperador no anverso e o edificio estilizado con dúas torres no reverso. Cara a 822, o soberano introduciu novos diñeiros, caracterizados pola inscrición CHRISTIANA RELIGIO no reverso e un templo —sen indicación da ceca de cuñaxe— no anverso, que tamén poderían estar cuñados na ceca de Pavia.[16]

Lotario I (840-855) fixo cuñar diñeiros coa lenda PAPIA no reverso moi similares aos de Lois o Piadoso, en tanto que nos de Lois II (855-875) e Carlos o Calvo (875-877) a produción de Pavia se caracteriza, ademais de pola correcta grafía de RELIGIO —que nas moedas milanesas se reproduce como REIICIO—, pola letra A non riscada e o B bastante parecido a un D.[3]

Moeda dos reis nacionais editar

O período de 888 a 963, abranguido entre o final da dinastía carolinxia e a vinda da dinastía otoniana ou saxoa, foi testemuña dunha sucesión de gobernantes que reinaron durante breves períodos de tempo. Pavia conservou o seu papel de capital do Reino de Italia e a súa ceca cuñou diñeiros para Berengario I (888-924), Guido III de Spoleto (889-894), Lamberto II de Spoleto (891-898), Arnulfo de Carintia (894-899), Lois III (900-905), Rodolfo II de Borgoña (922-937), Hugo de Arles (923-947) e Berengario II (950-961), en asociación co seu fillo, e Lotario II de Lotarinxia (855-869).[16]

 
Diñeiro de Berengario I, rei de Italia (887-924) e emperador do Sacro Imperio (915-924).

Berengario I fixo cuñar diñeiros co título de rei entre 888 e 915, e máis tarde, entre 915 e 924, co de emperador. As moedas cuñadas en Pavia durante o reinado de Berengario I teñen unha lixeira forma de cunca e son de dous tipos diferentes: o primeiro leva no anverso a cruz patada rodeada de pequenos globos, e no reverso un templo tetrástilo coa inscrición INPAPIA CIVITAS no frontón, mentres que o segundo, probablemente cuñado entre 902 e 924, leva un monograma de Cristo no anverso e a inscrición, en tres liñas, PAPIA CI(vitas). No entanto, o poder de Berengario I non era firme; tivo que loitar contra Guido de Spoleto e Arnulfo de Carintia e, entre 894 e 896, para se enfrontar de novo a Guido de Spoleto, tivo que chegar a un acordo con Arnulfo de Carintia, que foi coroado rei de Italia, deixando a Berengario I o goberno do reino. Os diñeiros cuñados conservan as imaxes da cruz con pequenos globos e o templo tetrástilo, pero levan no anverso a inscrición ARNVULFVSPIVSREX, en tanto que no reverso, arredor do nome da ceca, PAPI(a), vai a inscrición BERENGARIVSRE.[3]

Nos turbulentos anos que seguiron, sucedéronse no trono varios reis (Lamberto de Spoleto, Lois III, Rodolfo II de Borgoña, Hugo da Provenza e Lotario II), cada un dos cales fixo cuñar na ceca de Pavia diñeiros de prata de características moi similares, cambiando principalmente a lenda co nome do soberano, ata Berengario II, que foi coroado rei de Italia na basílica de San Miguel Maior, xunto co seu fillo Adalberto en 950. Os diñeiros de Berengario II caracterízanse pola inscrición no anverso BERENGARIVS, combinada, no centro, pola palabra REX, e no reverso polo nome do seu fillo (ADALBERTVS) con PAPIA no centro.[16]

Moeda otoniana editar

 
Diñeiro de Otón I, rei de Italia (951-973) e emperador do Sacro Imperio (962-973).

Otón I (951-973), inicialmente rei de Italia e coroado emperador en 962, interveu para restaurar a autoridade do Imperio en moitos campos, incluído o monetario. Durante o século X, a moeda de prata desvalorizárase ata o punto de que Berengario II, cara a 947, chegou a debilitar a súa aliaxe engadíndolle maior proporción de cobre.[3] Otón I impuxo un estrito control real sobre a calidade e o peso dos diñeiros cuñados en Pavia, xa que os mestres cuñadores debían responder ante un alto funcionario real; esta supervisión impediu a desvalorización das moedas cuñadas en Pavia, ao contrario que noutras cecas, como a de Milán, onde o proceso continuou durante moito tempo.[16] A devandita supervisión viuse favorecida tamén polo feito de que con moita frecuencia, entre 965 e 1002, os propios emperadores permaneceron en Pavia durante longo tempo. O diñeiro de Pavia converteuse así nunha moeda estable e forte, demandada para todas as transaccións en todo o norte de Italia e tamén moi estendida en Roma e nas rexións do sur de Italia. Grazas á súa calidade, a moeda de Pavia seguiu a ter sona de ser a mellor da Italia do norte ata a segunda metade do século XII, cando a súa área de cuñaxe se reduciu ao noroeste de Italia. As causas da perda de importancia da moeda de Pavia tiveron o seu xerme nos cambios políticos e sociais que se sucederon en Pavia —e tamén noutras partes do centro-norte de Italia— durante o século XI, e en particular coa destrución do Palacio Real en 1024, que provocou a desaparición do vasto aparato burocrático que durante décadas supervisara e garantira a calidade da moeda de Pavia, de modo que esta se foi axustando ás demais cuñadas na zona, á medida que cesaba o control imperial.[3]

 
Diñeiro de Henrique II ou Santo, rei de Italia (1002-1024) e emperador do Sacro Imperio (1014-1024).

Os diñeiros cuñados por Otón I presentan a inscrición IMPERATOR no anverso, co nome do soberano, OTTO, no centro, e o nome da cidade, PAPIA, no reverso. Non moi diferentes foron as cuñadas baixo Otón II (973-983) e Otón III (983-1002), caracterizadas no reverso pola inscrición, referida a Pavia, INCLITA CIVITAS ou CIVITAS GLORIOSA.[17] Á morte de Otón III, Arduíno I (1002-1014) conseguiu facerse coroar rei de Italia na basílica de San Miguel Maior de Pavia en 1002. Arduíno fixo cuñar diñeiros coa inscrición no anverso INVS GRACIA DI REX e, no centro, o seu nome, ARDO.[3] Pero a chegada do emperador Henrique II (1014-1024) puxo fin ao seu reinado. O novo soberano impuxo unha revolución no deseño da moeda: lembrando en parte os diñeiros emitidos por Lotario I, o anverso representaba unha cruz no campo, con catro pequenos globos a cada beira, en tanto que o reverso amosaba unha gran hasta, rematada cunha cruz, e a inscrición PAPIA.[16]

De Conrado II o Sálico a Henrique V editar

Conrado II o Sálico, rei de Italia entre 1026 e 1039 e emperador a partir de 1027, fixo cuñar diñeiros moi semellantes aos otonianos, abandonando os símbolos relixiosos e restaurando iconograficamente a autoridade imperial. Levan no anverso o nome do soberano en tres liñas, mentres que no reverso figura a inscrición PAPIA.[16]

 
Diñeiro de Henrique IV (emp. 1084-1106) ou Henrique V (1111-1125).

Co seu sucesor, Henrique III o Negro (1039-1056), os diñeiros comezaron a cuñarse segundo unha tipoloxía iconográfica estandarizada, ata o punto de que ás veces resulta difícil determinar baixo que soberano se produciron. En efecto, se os de Henrique III levan no reverso a inscrición PAPIA CI(vitas) dividida en tres liñas, os de Henrique IV (1056-1105) e os de Henrique V (1105-1025) presentan unicamente a inscrición, tamén en tres liñas, PAPIA.[16]

Os diñeiros emitidos en Pavia por Henrique III seguen a presentar as características dos "antigos diñeiros de Pavia", producidos pola ceca de Pavia na época dos otonianos, como a lei de prata (800 milésimas) e o peso, que adoito supera os 1,30 gramos. No entanto, a partir da segunda metade do século XI, mesmo a moeda de Pavia, que ata daquela fora a máis importante de Italia e unha das de maior circulación en Europa, sufriu un progresivo fenómeno de envilecemento.[16]

Cara a 1110, xunto cos antigos diñeiros, cuñáronse outros novos, frecuentemente denominados nas fontes da época —como o cronista xenovés Caffaro di Rustico da Caschifellone— como bruni ou bruneti, cuxo peso roldaba o gramo e cuxa lei oscilaba entre as 500 e as 430 milésimas de prata. En Xénova, onde ata 1140 —cando a cidade comezou a cuñar a súa propia moeda— se utilizou xeralmente a moeda de Pavia, no século XII un "diñeiro de Pavia vello" —duns 1,30 gramos e unha lei de prata de 800 milésimas— equivalía a tres diñeiros xenoveses, en tanto que tres diñeiros xenoveses correspondían a dous "diñeiros de Pavia novos" (os bruni).[16]

De 1140 a 1220 editar

Ata a chegada de Federico II (1220-1250), a ceca de Pavia seguiu cuñando diñeiros co nome do emperador Henrique,[16] aínda que reducindo progresivamente tanto o peso como a lei da prata; de feito, sábese que os diñeiros da segunda metade do século XII contiñan entre 0,21 e 0,22 gramos de prata —aproximadamente a metade que as moedas producidas nas primeiras décadas do século—. É probable que nas mesmas décadas tamén se cuñasen en Pavia novos diñeiros co nome do emperador Federico I (1155-1190),[18] caracterizados por un peso duns 0,70 a 0,80 gramos e unha lei de case 240 milésimas, bastante similares aos novos diñeiros milaneses, tamén chamados terzoli, cuñados entre 1120 e 1130.

Emisións de Federico II editar

 
Diñeiro de Federico II, emperador do Sacro Imperio (1220-1250).

Os anos do reinado de Federico II caracterizáronse por fondos cambios no sistema monetario vixente na zona lombarda. A ceca de Pavia,[16] mais tamén as de Milán, Como, Piacenza, Bérgamo, Lodi, Tortona e outras, produciron novas moedas: o groso (grosso), que pesaba aproximadamente 1,4 gramos e tiña unha lei de entre 900 e 950 milésimas de prata; o diñeiro (denaro), duns 0,70 a 0,90 gramos e entre 250 e 300 milésimas; e o óbolo, de 0,30 a 0,35 gramos e de 200 a 250 milésimas. A uniformidade destas moedas —non só en peso e lei, senón tamén nalgúns elementos decorativos, como a estrela de seis puntas— foi sancionada tamén por unha serie de convenios monetarios, o máis importante dos cales se estableceu en 1254 entre os municipios de Bérgamo, Brescia, Cremona, Parma, Pavia, Piacenza e Tortona, co fin de uniformar a circulación monetaria.[19][20]

Da segunda metade do século XIII á conquista dos Visconti (1359) editar

 
Grosso de Pavia (1299-1359).

Durante as derradeiras décadas do século XIII, a ceca de Pavia produciu mezzani (equivalentes ao medio diñeiro imperial) duns 0,78 gramos de peso e cunha lei de prata dunhas 160 milésimas. Estas moedas, aínda que con algunhas variantes, levan no anverso a inscrición AVGVSTVS CE(sar), cunha cruz patada no centro, en tanto que no reverso aparece a lenda IMPERATOR e,[21] no centro, PAPIA dividida en tres liñas. Xunto aos mezzani de billón, polo menos a partir de 1299, cuñouse tamén o grosso de prata, duns 2 gramos de peso e unha lei de 900 a 820 milésimas,[20] e que presenta características bastante similares ás dos grossi cuñados na mesma época noutras cidades lombardas e en Milán en particular.[22] No anverso, con algunhas variantes, figura a inscrición IMPERATOR e no centro PAPIA en tres liñas. Innovador é, en cambio, o deseño do reverso: San Siro amósase de pé baixo un arco sostido por dúas columnas; nunha man sostén o báculo e a outra está levantada, no acto de bendicir. A lenda é: SANCTVS SYRVS.[20] Esta iconografía será retomada algúns anos máis tarde polos ambrosini de ouro cuñados na ceca de Milán, substituíndo a San Srio por Santo Ambrosio.[22]

Emisións dos Visconti editar

Logo da conquista definitiva de Pavia pola familia Visconti (1359),[23] Galeazzo II (1354-1378), rememorando o seu pasado como capital do reino longoardo primeiro e de Italia despois, trasladou a súa residencia e a súa corte á cidade, convertendo así a Pavia na segunda capital do Estado dos Visconti, despois de Milán. Mesmo o primeiro duque de Milán, Gian Galeazzo (1395-1402), aínda que se desprazaba adoito entre Pavia e Milán, residía e tiña a súa corte principalmente en Pavia, onde ampliou o parque privado iniciado polo seu pai e fundou, como panteón dinástico, o mosteiro de Pavia, e o mesmo fixo, ata as primeiras décadas do século XV, Filippo Maria (1412-1447).[24][25]

A ceca de Pavia na época dos Visconti cuñou moedas similares ás producidas pola ceca de Milán,[20] como o maxestoso florín emitido tanto por Galeazzo II como por Gian Galeazzo,[22] duns 3,53 gramos de ouro, cun cabaleiro con armadura no anverso, adobiado cunha crista que representa un dragón, sostendo unha espada na man. Logo aparece, repetida, a fazaña da queima do tizón con dous caldeiros de auga, en tanto que a lenda reza: GALEAZ VICECOMES. No reverso, o escudo dos Visconti no centro, cuberto por un gran helmo con cimeira e un dragón, coa lenda: DOMINVS MEDIOLANI PAPIE.[20]

 
Grosso de prata ou Pegione de Galeazzo II, cuñado ca. 1365-1375.

A ceca de Pavia produciu así mesmo o grosso de prata, coñecido tamén como pegione, do que existen diversas variantes. No anverso amósase o escudo dos Visconti cun helmo con crista en forma de cabeza de dragón e coa inscrición GALEAZ VICECOMES DOMINVS MEDIOLANI PAPIE. No reverso, a figura de San Sirio nunha cadeira de beizón e a lenda S. SIRVS PAPIA. É probable que estas moedas, cuxo peso rolda os 2,60 gramos, cunha lei de prata dunhas 910 milésimas,[20] fosen cuñadas tamén por Gian Galeazzo, quen, omitindo a primeira parte do seu nome, fixo cuñar moedas co mesmo nome que o seu pai. Tamén se cuñaron en Pavia algúns exemplares do grosso, atribuídos no pasado á ceca de Milán, nos que a figura de San Sirio se substitúe pola de San Ambrosio.[22]

Tamén Filippo Maria emitiu moedas similares na ceca de Pavia: grossi co escudo do condado de Pavia no anverso, bissoli (duns 0,50 gramos) e sesini (que no campo amosan o biscione dos Visconti).[20]

Da morte de Filippo Matra Visconti ao pechamento da ceca (c. 1465) editar

Á morte de Filippo Maria en 1447, as autoridades municipais proclamaron a comuna libre ou República de San Siro, pero a nova entidade foi efémera, xa que o 15 de setembro dese mesmo ano o duquen de Milán Francisco Sforza (1450-1466) acadou a lealdade de Pavia e foi nomeado conde da cidade. Malia a súa brevísima duración, a República de San Siro emitiu unha moeda de cobre, moi parecida á equivalente cuñada pola República Ambrosiana, coa cabeza de San Siro e a inscrición S.SIRVS PAPIE no anverso, e unha cruz, rodeada de besantes e coa lenda COMVNITAS PAPIE no reverso.[20]

Para Francisco Sforza, a ceca de Pavia produciu ducados de ouro, que retoman a figura do cabaleiro xa presente nos floríns da época dos Visconti, enriquecidos polos tres aneis de diamantes. Tamén cuñou grandes moedas de prata de dous soldos, que xeralmente presentan no anverso a serpe dos Visconti flanqueada polas iniciais de Sforza, seguidas da lenda FRANCISCVS SFORCIA, mentres que no reverso amosan unha cruz encerrada nun marco de catro lóbulos e levan a inscrición COMES PAPIE. Outras das moedas cuñadas en Pavia para Francisco Sforza son os soldos e os sesini.[20]

 
Pegione de Francesco Sforza, duque de Milán (1450-1466).

Descoñécese o ano exacto do pechamento da ceca de Pavia; un documento de 1466 dá conta de que nesa data a ceca xa non estaba en funcionamento, mais non fora aínda desmantelada, polo que é probable que cesara a súa actividade pouco tempo antes.[20]

En 1474, as autoridades municipais de Pavia solicitáronlle ao Maxistrado das Rendas Ducais a posibilidade de reabrir a ceca, mais a petición foi rexeitada porque nos capítulos do contrato da ceca de Milán se establecera que as únicas cidades baixo control dos Sforza que podían cuñar moeda eran Milán e Xénova. No entanto, dado o papel de Pavia —o castelo dos Visconti albergaba a biblioteca e os arquivos ducais, e o mosteiro veciño, unida ao castelo polo gran parque dos Visconti, era o templo dinástico ducal, por non mencionar que o título de conde de Pavia estaba reservado ao herdeiro do trono ducal—[25], a ceca de Milán estaba obrigada a cuñar unha certa cantidade de moedas co símbolo do condado de Pavia en relevo, no canto do escudo do Ducado de Milán.[20]

Emisións obsidionais de 1524 editar

 
Testone do asedio de Pavia (1524).

Durante o asedio de Pavia en 1524-1525, o comandante imperial da cidade, Antonio de Leyva, fixo cuñar unha serie de testoni de prata para pagar aos soldados da gornición. Estas moedas producíronse inicialmente con prata doada por de Leyva e posteriormente coa requisada á cidadanía e ás igrexas. O peso do testone oscila entre os 9,20 e os 7,20 gramos. Algúns exemplares levan no anverso unha cruz, o ano de cuñaxe (1524) e as iniciais de Antonio de Leyva A L, en tanto que outras amosan o ano e a lenda CES. PP. OB. (Cesariani Papie obsessi).[20]

Emisións de Belgioioso editar

Artigo principal: Moeda de Belgioioso.
 
Tálero de Belgioioso (1769).

Malia non ser cuñadas en Pavia, as moedas de Belgioioso adoitan considerarse entre as da zona de Pavia, xa que foron emitidas en 1769 por Antonio Barbiano di Belgioioso, alto funcionario imperial, ao ser elevado ao rango de príncipe do Sacro Imperio Romano Xermánico pola emperatriz María Tareixa (1740-1780), co título de príncipe de Belgioioso, localidade situada a poucos quilómetros de Pavia. O título, transmisible aos seus primoxénitos varóns, levaba consigo varios privilexios, entre eles o dereito a abrir unha ceca en Belgioioso e emitir alí moeda de ouro e de prata coa súa propia efixie. No entanto, o príncipe non creou obradoiro ningún para a cuñaxe de moedas, senón que se limitou a encargar á Casa da Moeda de Viena a produción dunha cantidade limitada de ongari (de peso e lei similares ao florín florentino) e táleros de prata coa súa propia imaxe e co escudo de armas da familia.[26]

Sedes da Ceca de Pavia editar

 
A igrexa de San Nicolò della Moneta, flanqueada pola Via della Zecca.

En 1961, durante as escavacións para a construción dunha vivenda no sector sueste da cidade, na zona abranguida entre as rúas Porta Damiani, Pedotti e Alboino, saíron á luz os restos dun gran edificio, probablemente de época tardorromana, de planta rectangular e con ábsida. Posteriormente especulouse coa posibilidade de que esta estrutura albergase a ceca durante o reinado ostrogodo.[3]

Máis tarde, quizais xa desde a época longobarda, cuñáronse moedas en Pavia no interior do Palacio Real,[3] en tanto que despois de 1024 a ceca se trasladou á actual Piazza Vittoria, preto da igrexa de San Nicolò della Moneta.[27]

Notas editar

  1. "L'attività di zecca". En Bolis, A. (2007).
  2. Majocchi, P. (2010). "Sviluppo e affermazione di una capitale altomedievale: Pavia in età gota e longobarda". En Reti Medievali Rivista. XI. 2. Firenze University Press-
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 Brandolini, F. (2014).
  4. "Ticinum ostrogota". En Bolis, A. (2007).
  5. Arslan, E. A. (2004). "Dalla classicità al medioevo. La moneta degli Ostrogoti". En Quaderni Ticinesi, Numismatica e Antichità Classiche. XXXIII. Páxinas 429-462.
  6. 6,0 6,1 Arslan, E. A. (2011). "La produzione della moneta nell’Italia Ostrogota e Longobarda". En Travaini, L. (2011). Páxinas 367-413.
  7. "Papia longobarda". En Bolis, A. (2007).
  8. Arslan, E. A. (1984). "La Moneta Longobarda: per un corpus dei materiali". En Nuovi contributi agli studi longobardi in Italia, Atti del Convegno, Arsago Seprio, 29 settembre 1984. Páxinas 51-60.
  9. Arslan, E. A. (2007). "Breve storia della monetazione longobarda". En Vitri, S. Aurei Longobardi. La collezione di monete d'oro della Fondazione CRUP. Trieste. Páxinas 7-24. ISBN 9788888018690
  10. Arslan, E. A. (2016). "Un Ottavo di Siliqua a nome di Cunincpert nella Collezione Numismatica dell’Università di Pavia e la moneta longobarda in argento nel VII secolo". En Mazzoli, G.; Micieli, G. I Longobardi oltre Pavia. Cisalpino. Páxinas 73-106. ISBN 978-8820510831
  11. Arslan, E. A. (2002). "La moneta in rame nell’Italia longobarda". En Carrié, J-M.; Lizzi, R. (eds.) Humana sapit, Études d’Antiquité tardive offertes à Lellia Cracco Ruggini. Brepols,Turnhout. Páxinas 293-298. ISBN 978-2503512792
  12. Saccocci, A. (2005). "La monetazione del Regnum Italiae el'evoluzione complessiva del sistema monetario Europeo tra VIII e XII secolo". En XIII Congreso Internacional de Numismática, Madrid, 2003. Ministerio de Cultura y Deporte, Madrid. ISBN 978-8481812657
  13. Arslan, E. A. (2006). "Dalla moneta d’oro alla moneta d’argento. Carlo Magno e la moneta europea". En Carlo Magno e le Alpi. Viaggio al centro del Medioevo. Centro italiano di studi sull'alto Medioevo. Páxinas 75-104. ISBN 9788879880664
  14. "Papia mperiale". En Bolis, A. (2007).
  15. "Coin: The later medieval and modern coinages of continental Europe". En Encyclopaedia Britannica (Britannica.com)
  16. 16,00 16,01 16,02 16,03 16,04 16,05 16,06 16,07 16,08 16,09 16,10 16,11 Limido, M. (2011-2012).
  17. Limido, M. (2014).
  18. Arslan, Ermanno. "E.A.ARSLAN, Il ripostiglio di San Giovanni Domnarum, in Archeologia Urbana a Pavia, a cura di Hugo Blake, Parte I, Pavia 1995, pp.250-262". 
  19. Fusconi, G. (2011). "Un inedito denaro della zecca di Pavia attribuibile al Concordato monetario del 1254". En Panorama Numismatico. Páxinas 43-46.
  20. 20,00 20,01 20,02 20,03 20,04 20,05 20,06 20,07 20,08 20,09 20,10 20,11 Brambilla, C. (1883).
  21. "Dal Comune alla Signoria". En Bolis, A. (2007).
  22. 22,0 22,1 22,2 22,3 Perassi, C.; Bona, A. (2017). "Tra XIII e XIV secolo. Produzione nell'area monetaria di Milano e sue attestazioni nel Seprium". En Sannazaro, M. et al. 1287 e dintorni. Richerche su castelseprio a 730 anni dalla distruzione. SAP, Quingentole. ISBN 978-88-99547-18-9
  23. Romanoni, F. (2007). "Come i Visconti asediaro Pavia. Assedi e operazioni militari intorno a Pavia dal 1356 al 1359". En Reti Medievali-Rivista. VIII. Páxinas 1-28.
  24. Majocchi, P. (2015). "Non iam capitanei, sed reges nominarentur: progetti regi e rivendicazioni politiche nei rituali funerari dei Visconti (XIV secolo)". En Albonico, S.; Romano, S. Courts and Courtly Cultures in Early Modern Italy and Europe. Models and Languages. Viella. ISBN 978-88-6728-344-6
  25. 25,0 25,1 Covini, M. N. (2014). "Pavia dai Beccaria ai Visconti-Sforza. Metamorfosi di una città". En Davide, M. Le subordinazioni delle città comunali a poteri maggiori in Italia dagli inizi del secolo XIV all’ancien régime. CERM, Trieste. Páxinas 46-67. ISBN 978-88-95368-22-1
  26. Migliavacca, G. (1973). "Le monete di Belgioioso". En Mostra Filatelica e Numismatica, Pavia, Castello Visconteo, 10-12 Novembre 1973. Páxina 15.
  27. "La zecca di Pavia nei secoli". Paviaedintorni.it

Véxase tamén editar

Bibliografía editar

Outros artigos editar