Mitoloxía grega

A mitoloxía grega comprende a colección de lendas sobre deuses gregos e heroes antigos, orixinariamente creada e difundida dentro da tradición oral e poética desta antiga civilización do Mediterráneo oriental. As fontes superviventes da mitoloxía grega son transcricións destas narracións faladas, ou ben revisións literarias posteriores. Aínda que os gregos non practicaban a relixión, coñecían estas historias que formaban parte do seu acervo cultural.

A trindade grega e a distribución dos tres reinos da Terra: Deus Zeus (ceo), Poseidón (mares e océanos) e Hades (Inframundo). Theos (deuses menores) son os fillos desta trindade.

Busto de Zeus. (Sala Rotonda, Museo Pio-Clementino, Cidade do Vaticano).

HistoriaEditar

Prometeo rouboulles o lume aos deuses

Nas diversas lendas, historias e himnos, os deuses da Grecia antiga son case todos descritos como humanos en aparencia, aínda que non envellecen, son case inmunes a todas as feridas e enfermidades e capaces de tornarse invisibles, viaxar grandes distancias case instantaneamente e falar a través dos seres humanos con ou sen o seu coñecemento. Cada deidade tiña a súa aparencia específica, xenealoxía, intereses, personalidade e área de especialidade. Porén, estas descricións sufrían variacións locais que non sempre concordaban coas empregadas noutras partes do mundo helénico da época. Cando se aludía a eles na poesía ou na oración, facíase mediante unha combinación do seu nome e epítetos, servindo estes para identificalos polas devanditas distincións do resto dos deuses.

Nas lendas, estes seres son descritos coma unha longa familia multixeracional. Os seus membros máis vellos crearon o mundo tal e como o coñecemos. Os deuses da xeración máis recente (e relevante) para a antiga relixión grega aparecéranse en persoa aos gregos, segundo se describe nos poemas épicos durante a "idade dos heroes", o que se entende como unha referencia á arcaica idade escura (sobre 1200 a 800 a.C.) que precedeu á civilización clásica grega. Proporcionaron aos belicosos antepasados un número limitado de milagres, ensinándolles unha selección de habilidades útiles ademais dos métodos de adoración aos deuses, premiaron a virtude e castigaron o vicio, e enxendraron fillos con humanos. Estes nenos metade humanos metade deuses son coñecidos como "os heroes", e ata o establecemento da democracia os seus descendentes reclamaban o dereito a gobernar sobre a base da súa divina ascendencia e presunta habilidade divinamente herdada de gobernar ben.

Os deuses do panteón grego adoptaban figuras humanas e personificaban as forzas do Universo. Igual que os homes, os deuses helenos eran impredecibles e por iso unhas veces tiñan un sentido estrito da xustiza e outras eran crueis e vingativos. O seu favor alcanzábase por medio dos sacrificios e da piedade, pero estes procedementos non eran sempre efectivos posto que os deuses eran moi volubles.

A mitoloxía grega comparte unha estreita similitude coa romana, canto ao nome de varios deuses e personaxes de importancia. Tamén se relacionan no aspecto mitolóxico da relixión: crenzas, tradicións e todo o ligado ou referente a mitoloxía.

A natureza da mitoloxía gregaEditar

Aínda que todas as culturas teñen as súas propias mitoloxías, o devandito termo é de cuñaxe grega grega e tiña un significado especializado dentro da súa cultura.
O termo grego mythologia compúñase de dúas palabras mythos, un discurso ritualizado e logos, un argumento ou historia convincente e ordenada.

Orixinalmente, entón, a mitoloxía é unha tentativa de traer sentido ás narrativas estilizadas que os gregos recitaban en festivais, borboriñaban en locais sagrados e espallaban en banquetes de aristócratas.

Visión xeralEditar

O espectro da mitoloxía grega é enorme. Abrangue desde os crimes máis crueis dos primeiros deuses e as sanguentas guerras de Troia e Tebas, á infancia de Hermes e o sufrimento de Demetrio por Perséfone.

Do mesmo xeito que os seus veciños, os gregos acreditaban un panteón de deuses e deusas que se asociaban a aspectos específicos da vida. Afrodita, por exemplo, era a deusa do amor, mentres que Ares era o deus da guerra e Hades o dos mortos.

Algunhas deidades como Apolo e Dioniso revelaban personalidades complexas e unha variedade de funcións, en canto outros como Estia (literalmente "lar") e Helios ("sol") eran pouco máis que personificacións. Existían tamén deidades de lugares específicos, como deuses de ríos e ninfas de nacentes e cavernas. Tumbas de herois e heroínas locais eran igualmente veneradas.

A pesar de que centenas de seres puideran ser considerados deuses ou herois, algúns non representaban máis que folclore ou eran honrados soamente en lugares (Trophonius) e/ou festivais específicos (Adonis).

Rituais de maior abranxencia e os grandes templos eran dedicados, na súa maioría, a un selecto círculo de deuses, notadamente os doce do Olimpo, Heracles e Asclepio. Estas deidades eran o foco central dos cultos pan-Helenicos.

Moitas rexións e vilas tiñan os seus propios cultos ás ninfas, deuses menores ou aínda a herois e heroínas descoñecidos noutros lugares. A maioría das cidades adoraban os deuses maiores con rituais peculiares e tiñan para estes lendas igualmente propias.

A mitoloxía na literatura clásica gregaEditar

A mitoloxía foi unha fonte básica de inspiración para os autores gregos, desde Homero na épica coa Odisea e a Ilíada ata as grandes Traxedias gregas, con Sófocles e Eurípides. Dentro desta influencia da mitoloxía na literatura destacan a saga troiana (Aquiles, Ulises, Heitor, Paris, Helena, Agamenón, Menelao, Ifixenia...) e a saga tebana (Edipo, Iocasta, Antígona...)

Xenealoxía dos deuses gregos segundo HerodotoEditar

Caos
o baleiro

Tártaro
o Abismo

Xea
a Terra

Eros
o Desexo^[1]

Érebo
as Tebrass

Nix
a Noite

Moro
a Condena

Oniros
os Ensoños

Némesis
a Vinganza

Momo
a Culpa

Filotes
o Afecto

Geras
a Vellez

Tifón
a Tempestade

Urano
o Ceo

Ourea
as Montañas

Ponto
o Mar

Éter
o Firmamento

Hemera
o Día

Tánato
a Morte

Hipnos
o Soño

Eris
a Discordia

Apate
a Falsedade

Ezis
a Angustia

Moiras &
Keres

Erinias

Xigantes (mitoloxía grega)

Melíades

Afrodita^[2]

Hecatónquiros

Titanes

Ciclopes

Oceánides

Deméter

Hestia

Hera

Helíades

Hades

Poseidón

Zeus

Musas

Atlas

Ío

Pléione

Apolo

Artemisa

Perséfone

Atenea

Hebe

Hefesto^[3]

Ares

Híades

Hespérides

Pléyades

Hermes

Afrodita^[2]

Dioniso

Eros^[1]

NotasEditar

↑ ^1,0 ^1,1 Orixe conflictivo. A Eros xeralmente menciónase como o fillo de Afrodita e Ares, pero aa Teogonía de Hesíodo ubicao como un dos seres primordiais, nado do vacío (Caos).
↑ ^2,0 ^2,1 Existen dúas fontes principais contradictorias que afrontan a orixe de Afrodita: Hesíodo (Teogonía) afirma que "nace" da escuma do mar despois de que Crono castrou a Urano, o que implicaría que é filla de Urano; pero Homero (Ilíada, libro V) ten a Afrodita como filla de Zeus e Dione. Segundo Platón (O banquete 180e), ambas foron completamente diferentes: Afrodita Urania e Afrodita Pandemos.
↑ Segundo Homero, nunha versión sustentada ademais por pinturas de vaselas áticas, Hefesto foi o fillo de Zeus e Hera. Pero na Teogonía de Hesíodo 924ff, Hera dalle vida asexualmente, para vingarse de Zeus e o nacemento asexual de Atenea. Varios textos serodios tamén atestiguan isto, a saber. Biblioteca mitolóxica i. 3.5; Higino, Prefacio das Fábulas.

Véxase taménEditar

Ligazóns externasEditar

Greek Mythology Link de Carlos Parada (en inglés)
Theoi Project, unha guía do antigo panteón grego (en inglés)
Encyclopedia Mythica (en inglés)
Rea - Mitoloxía grega
Perseus Digital Library, colección de textos completos de fontes clásicas e comentarios sobre literatura, filosofía e historia gregas, romanas e modernas (en inglés)

[eros-1] 1,0 ^1,1 Orixe conflictivo. A Eros xeralmente menciónase como o fillo de Afrodita e Ares, pero aa Teogonía de Hesíodo ubicao como un dos seres primordiais, nado do vacío (Caos).

[aphrodite-2] 2,0 ^2,1 Existen dúas fontes principais contradictorias que afrontan a orixe de Afrodita: Hesíodo (Teogonía) afirma que "nace" da escuma do mar despois de que Crono castrou a Urano, o que implicaría que é filla de Urano; pero Homero (Ilíada, libro V) ten a Afrodita como filla de Zeus e Dione. Segundo Platón (O banquete 180e), ambas foron completamente diferentes: Afrodita Urania e Afrodita Pandemos.

[3] Segundo Homero, nunha versión sustentada ademais por pinturas de vaselas áticas, Hefesto foi o fillo de Zeus e Hera. Pero na Teogonía de Hesíodo 924ff, Hera dalle vida asexualmente, para vingarse de Zeus e o nacemento asexual de Atenea. Varios textos serodios tamén atestiguan isto, a saber. Biblioteca mitolóxica i. 3.5; Higino, Prefacio das Fábulas.

[1]

[2]

[3]