Premio Nobel de Fisioloxía ou Medicina
(Redirección desde «Premio Nobel de Medicina»)
O Premio Nobel de Fisioloxía ou Medicina é un premio atribuído anualmente pola Real Academia das Ciencias de Suecia que recompensa as persoas que se destaquen nas áreas de investigación da Fisioloxía ou da Medicina. É un dos premios internacionais de investigación científica instituídos en 1901 por Alfred Nobel, coñecidos como Premios Nobel e outórgase a "aqueles que, durante o ano anterior, conferisen o maior beneficios á humanidade".[1]
Premio Nobel de Fisioloxía ou Medicina | |
---|---|
Tipo | premio científico |
Data de fundación | 1901 |
Nomeado en referencia a | Alfred Nobel |
País | Suecia |
Na rede | |
https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/ | |
[ editar datos en Wikidata ] |
2021-2030
editar- 2024 Victor Ambros e Gary Ruvkun, pola descuberta dos microARN, unha nova clase de ARN.[1]
- 2023 Katalin Karikó e Drew Weissman
- polo desenvolvemento das tecnoloxías que permitiron a elaboración das vacinas contra a COVID-19.
- 2022 Svante Pääbo
- polos seus descubrimentos en xenética de especies extintas, coma o xenoma dos homínidos neandertais.[2]
- 2021 David Julius e Ardem Patapoutian
- polas súas pescudas sobre o sentido do tacto e a percepción da temperatura.
2011-2020
editar- 2020 Harvey J. Alter, Michael Houghton e Charles M. Rice
- pola descuberta do virus da hepatite C.
- 2019 William Kaelin, Gregg Semenza e Peter Ratcliffe
- pola súa descuberta de como as células perciben e se adaptan ao osíxeno dispoñible.
- 2018 Tasuku Honjo e James Allison
- polos seus traballos sobre o control do sistema inmunitario humano para combater o cancro.
- 2017 Jeffrey Hall, Michael Rosbash e Michael Young
- polas súas descubertas dos mecanismos moleculares que controlan o ritmo circadiano.
- 2016 Yoshinori Ōsumi
- 2015 William C. Campbell, Satoshi Omura e Youyou Tu
- pola descuberta de novas medicinas que combaten enfermidades parasitarias, Campbell e Omura a elefantíase e Tu a malaria.
- 2014 John O'Keefe, May-Britt Moser e Edvard Moser
- pola descubera das células que constitúen o sistema de xeoposicionamento do cerebro.
- 2013 James E. Rothman, Randy W. Schekman e Thomas C. Südhof
- polas súas descubertas na regulación do tráfico vesicular, un dos principais sistemas de transporte nas células
- 2012 John Gurdon e Shinya Yamanaka
- polo seu descubrimento de que as células adultas poden reprogramarse para adquirir múltiples funcións.
- 2011 Bruce Beutler, Jules Hoffmann e Ralph Steinman
- Beutler e Hoffmann polo descubrimentos sobre a activación da inmunidade innata e Steinman polas súas descubertas sobre as células dendríticas.
2001-2010
editar- 2010 Robert Edwards
- polo desenvolvemento da fertilización in vitro.
- 2009 Elizabeth Blackburn, Carol W. Greider e Jack Szostak
- polo descubrimento da telomerase e de como os cromosomas están protexidos por telómeros.
- 2008 Harald zur Hausen, Françoise Barré-Sinoussi e Luc Montagnier
- Hausen, polo descubrimento do virus do papiloma humano que causan o cancro cervical e os outros dous polo descubrimento do VIH.
- 2007 Mario Capecchi, Oliver Smithies e Martin Evans
- polos traballos sobre células nai e o descubrimento das células que causan as úlceras.
- 2006 Andrew Fire e Craig C. Mello
- polo descubrimento da ribointerferencia.
- 2005 Robin Warren e Barry Marshall
- polo seu descubrimento da bacteria Helicobacter pylori e o seu papel na úlcera de estómago e a gastrite
- 2004 Linda B. Buck e Richard Axel
- polos seus descubrimentos dos receptores odorantes e a organización do sistema olfactivo
- 2003 Paul Lauterbur e Sir Peter Mansfield
- por invención e desenvolvemento da resonancia magnética nuclear
- 2002 Sydnei Brenner, H. Robert Horvitz, John E. Sulston
- pola súa investigación sobre o fenómeno da apoptose cos vermes C. elegans.
- 2001 Leland H. Hartwell, R. Timothy Hunt, Paul M. Nurse
1991-2000
editar- 2000 Arvide Carlsson, Paul Greengard, Eric R Kandel
- 1999 Günter Blobel
- 1998 Robert F. Furchgott, Louis J. Ignarro, Feride Murade
- polos seus traballos sobre o óxido nítrico
- 1997 Stanley B. Prusiner
- 1996 Peter C. Doherty, Rolf M. Zinkernagel
- polos seus descubrimentos sobre a resposta inmunitaria das células fronte ao ataque de organismos infecciosos.
- 1995 Edward B. Lewis, Christiane Nüsslein-Volhard, Eric F. Wieschaus.
- 1994 Alfrede G. Xilman, Martin Rodbell
- 1993 Richard J. Roberts, Phillip A. Sharp
- 1992 Edmond H. Fischer, Edwin G. Krebs
- 1991 Erwin Neher, Bert Sakmann
1981-1990
editar- 1990 Joseph E. Murrai, E. Donnall Thomas
- 1989 J. Michael Bishop, Harold E. Varmus
- 1988 Sir James W. Black, Xertrude B. Elion, Xeorxe H. Hitchings
- 1987 Susumu Tonegawa
- Polo seu descubrimento do fundamento xenético na formación dunha ampla variedade de anticorpos
- 1986 Stanlei Cohen, Rita Levi-Montalcini
- 1985 Michael S. Brown, Joseph L. Goldstein
- 1984 Niels K. Jerne, Georges J.F. Köhler, César Milstein
- 1983 Barbara McClintock
- polo seu traballo cos transposóns.
- 1982 Sune K. Bergström, Bengt I. Samolsson, John R. Vane
- 1981 Roger W. Sperry, Davide H. Hubel, Torsten N. Wiesel
1971-1980
editar- 1980 Baruj Benacerraf, Jean Dausset, George D. Snell
- 1979 Allan M. Cormack, Godfrey N. Hounsfield
- 1978 Werner Arber, Daniel Nathans, Hamilton O. Smith
- 1977 Roger Guillemin, Andrew V. Schally, Rosalyn Sussman Yalow
- 1976 Baruch S. Blumberg, D. Carleton Gajdusek
- 1975 David Baltimore, Renato Dulbecco, Howard Martin Temin
- 1974 Albert Claude, Christian de Duve, George E. Palade
- 1973 Karl von Frisch, Konrad Lorenz, Nikolaas Tinbergen
- polos seus traballos en Etoloxía: comportamento e comunicación animal.
- 1972 Gerald M. Edelman, Rodney R. Porter
- 1971 Earl W. Sutherland, Jr.
1961-1970
editar- 1970 Sir Bernard Katz, Ulf von Euler, Julius Axelrod
- 1969 Max Delbrück, Alfred Hershey, Salvador Luria
- 1968 Robert W. Holley, Har Gobind Khorana, Marshall W. Nirenberg
- 1967 Ragnar Granit, Haldan Keffer Hartline, George Wald
- 1966 Peyton Rous, Charles Brenton Huggins
- 1965 François Jacob, André Lwoff, Jacques Monod
- 1964 Konrad Bloch, Feodor Lynen
- polos seus traballos sobre o metabolismo do colesterol
- 1963 Sir John Carew Eccles, Alan Lloyd Hodgkin, Andrew Fielding Huxley
- 1962 Francis Harry Compton Crick, James Dewey Watson, Maurice Hugh Frederick Wilkins
- 1961 Georg von Békésy
1951-1960
editar- 1960 Sir Frank Macfarlane Burnet, Peter Brian Medawar
- 1959 Severo Ochoa, Arthur Kornberg
- 1958 George Wells Beadle, Edward Lawrie Tatum, Joshua Lederberg
- 1957 Daniel Bovet
- logra sintetizar o primeiro antihistamínico clinicamente dispoñíbel
- 1956 André Frédéric Cournand, Werner Forssmann, Dickinson W. Richards
- 1955 Axel Hugo Theodor Theorell
- polos seus traballos sobre os procesos bioquímicos das enzimas
- 1954 John Franklin Enders, Thomas Huckle Weller, Frederick Chapman Robbins
- 1953 Hans Adolf Krebs, Fritz Albert Lipmann
- descrición do Ciclo de Krebs
- 1952 Selman Abraham Waksman
- descubrimento do antibiótico estreptomicina
- 1951 Max Theiler
- polo desenvolvemento das primeiras vacinas efectivas para a febre amarela
1941-1950
editar- 1950 Edward Calvin Kendall, Tadeus Reichstein, Philip Showalter Hench
- 1949 Walter Rudolf Hess, Antonio Caetano De Abreu Freire Egas Moniz
- 1948 Paul Hermann Müller
- polo seu descubrimento da alta eficacia do DDT como veleno de contacto no tratamento de artrópodos.
- 1947 Carl Ferdinand Cori, Gerty Theresa, nacida Radnitz Cori, Bernardo Alberto Houssay
- 1946 Hermann Joseph Muller
- 1945 Sir Alexander Fleming, Ernst Boris Chain, Sir Howard Walter Florey
- polo descubrimento da penicilina e mellora dos métodos de produción.
- 1944 Joseph Erlanger, Herbert Spencer Gasser
- 1943 Henrik Carl Peter Dam, Edward Adelbert Doisy
- polos seus traballos no descubrimento e a función fisiolóxica da vitamina K.
- 1942 1/3 destinado ao Fondo Principal e 2/3 ao Fondo Especial desta sección do premio
- 1941 1/3 destinado ao Fondo Principal e 2/3 ao Fondo Especial desta sección do premio
1931-1940
editar- 1940 1/3 destinado ao Fondo Principal e 2/3 ao Fondo Especial desta sección do premio
- 1939 Gerhard Domagk
- 1938 Corneille Jean François Heymans
- 1937 Albert von Szent-Györgyi Nagyrapolt
- 1936 Sir Henry Hallett Dale, Otto Loewi
- 1935 Hans Spemann
- 1934 George Hoyt Whipple, George Richards Minot, William Parry Murphy
- 1933 Thomas Hunt Morgan
- 1932 Sir Charles Scott Sherrington, Edgar Douglas Adrian
- 1931 Otto Heinrich Warburg
- polas súas investigacións sobre o citocromo na respiración celular
1921-1930
editar- 1930 Karl Landsteiner
- por descubrimento dos grupos sanguíneos
- 1929 Christiaan Eijkman, Sir Frederick Gowland Hopkins
- 1928 Charles Jules Henri Nicolle
- polas súas investigacións sobre o tifo.
- 1927 Julius Wagner-Jauregg
- 1926 Johannes Andreas Grib Fibiger
- polas súas investigacións sobre a hipótese inflamatoria na etiopatoxenia do cancro
- 1924 Willem Einthoven
- polo seu descubrimento do electrocardiograma
- 1923 Frederick Grant Banting, John James Richard Macleod
- por descubrir a insulina
- 1922 Archibald Vivian Hill, Otto Fritz Meyerhof
1911-1920
editar- 1920 Schack August Steenberg Krogh
- por establecer o mecanismo que regula o intercambio gasoso na respiración e por descubrir a fisioloxía dos vasos capilares
- 1919 Jules Bordet
- polo achado dun factor bactericida presente no soro do sangue dos mamíferos, coñecido como complemento
- 1918 - Destinado ao Fondo Especial desta sección do premio.
- 1917 - Destinado ao Fondo Especial desta sección do premio.
- 1916 - Destinado ao Fondo Especial desta sección do premio.
- 1915 - Destinado ao Fondo Especial desta sección do premio.
- 1914 Robert Bárány
- polas súas investigacións sobre o aparello vestibular no oído interno
- 1913 Charles Robert Richet
- por descubrir a anafilaxe
- 1912 Alexis Carrel
- traballos sobre sutura vascular e trasplante de vasos sanguíneos e órganos.
- 1911 Allvar Gullstrand
- polo seu traballo con respecto ás dioptrías do ollo
1901-1910
editar- 1910 Albrecht Kossel
- 1909 Emil Theodor Kocher
- polos seus traballos sobre a fisioloxía, patoloxía e cirurxía da glándula tiroide.
- 1908 Ilya Ilyich Mechnikov, Paul Ehrlich
- polos seus estudos sobre o sistema inmunitario
- 1907 Charles Louis Alphonse Laveran
- polas súas investigacións sobre as enfermidades causada por protozoos
- 1906 Camillo Golgi, Santiago Ramón y Cajal
- polas súas investigacións sobre o sistema nervioso
- 1905 Robert Koch
- polo descubrimento da causa da tuberculose
- 1904 Ivan Petrovich Pavlov
- 1903 Niels Ryberg Finsen
- emprego da luz no tratamento do lupus vulgaris
- 1902 Ronald Ross
- polas súas investigacións sobre a malaria
- 1901 Emil Adolf von Behring.
- pola súa soroterapia para tratar a difteria
Notas
editar- ↑ 1,0 1,1 Vacas, Constanza (7 de outubro de 2024). "El Nobel de Medicina 2024 es para Victor Ambros y Gary Ruvkun". nationalgeographic.com.es (en castelán). Consultado o 16 de outubro de 2024.
- ↑ "O Nobel de Medicina premia a Svante Pääbo, o pai do xenoma neandertal". GCiencia. 3 de outubro de 2022.