Premio Nobel de Fisioloxía ou Medicina

(Redirección desde «Premio Nobel de Medicina»)

O Premio Nobel de Fisioloxía ou Medicina é un premio atribuído anualmente pola Real Academia das Ciencias de Suecia que recompensa as persoas que se destaquen nas áreas de investigación da Fisioloxía ou da Medicina. É un dos premios internacionais de investigación científica instituídos en 1901 por Alfred Nobel, coñecidos como Premios Nobel e outórgase a "aqueles que, durante o ano anterior, conferisen o maior beneficios á humanidade".[1]

Premio Nobel de Fisioloxía ou Medicina
Tipopremio científico
Data de fundación1901
Nomeado en referencia aAlfred Nobel
PaísSuecia
Na rede
https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/
editar datos en Wikidata ]

2021-2030

editar
2024 Victor Ambros e Gary Ruvkun, pola descuberta dos microARN, unha nova clase de ARN.[1]
2023 Katalin Karikó e Drew Weissman
polo desenvolvemento das tecnoloxías que permitiron a elaboración das vacinas contra a COVID-19.
2022 Svante Pääbo
polos seus descubrimentos en xenética de especies extintas, coma o xenoma dos homínidos neandertais.[2]
2021 David Julius e Ardem Patapoutian
polas súas pescudas sobre o sentido do tacto e a percepción da temperatura.

2011-2020

editar
2020 Harvey J. Alter, Michael Houghton e Charles M. Rice
pola descuberta do virus da hepatite C.
2019 William Kaelin, Gregg Semenza e Peter Ratcliffe
pola súa descuberta de como as células perciben e se adaptan ao osíxeno dispoñible.
2018 Tasuku Honjo e James Allison
polos seus traballos sobre o control do sistema inmunitario humano para combater o cancro.
2017 Jeffrey Hall, Michael Rosbash e Michael Young
polas súas descubertas dos mecanismos moleculares que controlan o ritmo circadiano.
2016 Yoshinori Ōsumi
polas súas pescudas sobre a autofaxia celular, que explica algunhas das características de enfermidades como o párkinson ou o cancro.
2015 William C. Campbell, Satoshi Omura e Youyou Tu
pola descuberta de novas medicinas que combaten enfermidades parasitarias, Campbell e Omura a elefantíase e Tu a malaria.
2014 John O'Keefe, May-Britt Moser e Edvard Moser
pola descubera das células que constitúen o sistema de xeoposicionamento do cerebro.
2013 James E. Rothman, Randy W. Schekman e Thomas C. Südhof
polas súas descubertas na regulación do tráfico vesicular, un dos principais sistemas de transporte nas células
2012 John Gurdon e Shinya Yamanaka
polo seu descubrimento de que as células adultas poden reprogramarse para adquirir múltiples funcións.
2011 Bruce Beutler, Jules Hoffmann e Ralph Steinman
Beutler e Hoffmann polo descubrimentos sobre a activación da inmunidade innata e Steinman polas súas descubertas sobre as células dendríticas.

2001-2010

editar
2010 Robert Edwards
polo desenvolvemento da fertilización in vitro.
2009 Elizabeth Blackburn, Carol W. Greider e Jack Szostak
polo descubrimento da telomerase e de como os cromosomas están protexidos por telómeros.
2008 Harald zur Hausen, Françoise Barré-Sinoussi e Luc Montagnier
Hausen, polo descubrimento do virus do papiloma humano que causan o cancro cervical e os outros dous polo descubrimento do VIH.
2007 Mario Capecchi, Oliver Smithies e Martin Evans
polos traballos sobre células nai e o descubrimento das células que causan as úlceras.
2006 Andrew Fire e Craig C. Mello
polo descubrimento da ribointerferencia.
2005 Robin Warren e Barry Marshall
polo seu descubrimento da bacteria Helicobacter pylori e o seu papel na úlcera de estómago e a gastrite
2004 Linda B. Buck e Richard Axel
polos seus descubrimentos dos receptores odorantes e a organización do sistema olfactivo
2003 Paul Lauterbur e Sir Peter Mansfield
por invención e desenvolvemento da resonancia magnética nuclear
2002 Sydnei Brenner, H. Robert Horvitz, John E. Sulston
pola súa investigación sobre o fenómeno da apoptose cos vermes C. elegans.
2001 Leland H. Hartwell, R. Timothy Hunt, Paul M. Nurse

1991-2000

editar
2000 Arvide Carlsson, Paul Greengard, Eric R Kandel
1999 Günter Blobel
por descubrir que as proteínas teñen sinais intrínsecos que gobernan o seu transporte e situación na célula.
1998 Robert F. Furchgott, Louis J. Ignarro, Feride Murade
polos seus traballos sobre o óxido nítrico
1997 Stanley B. Prusiner
descubrimento do prión como partícula infecciosa proteica
1996 Peter C. Doherty, Rolf M. Zinkernagel
polos seus descubrimentos sobre a resposta inmunitaria das células fronte ao ataque de organismos infecciosos.
1995 Edward B. Lewis, Christiane Nüsslein-Volhard, Eric F. Wieschaus.
1994 Alfrede G. Xilman, Martin Rodbell
1993 Richard J. Roberts, Phillip A. Sharp
polo seu traballo sobre os intróns, fragmentos de ADN que non ten nada que ver coa información xenética. Puideron describir que a información depositada nun xene non estaba disposta de forma continua senón que se atopaba fraccionada
1992 Edmond H. Fischer, Edwin G. Krebs
1991 Erwin Neher, Bert Sakmann

1981-1990

editar
1990 Joseph E. Murrai, E. Donnall Thomas
1989 J. Michael Bishop, Harold E. Varmus
Cos seus achados puido comprenderse a produción de tumores malignos a partir de cambios que se producen en xenes normais dunha célula, que non só son producidos por virus senón que tamén poden ser producidos por radiacións, substancias químicas etc.
1988 Sir James W. Black, Xertrude B. Elion, Xeorxe H. Hitchings
1987 Susumu Tonegawa
Polo seu descubrimento do fundamento xenético na formación dunha ampla variedade de anticorpos
1986 Stanlei Cohen, Rita Levi-Montalcini
1985 Michael S. Brown, Joseph L. Goldstein
1984 Niels K. Jerne, Georges J.F. Köhler, César Milstein
1983 Barbara McClintock
polo seu traballo cos transposóns.
1982 Sune K. Bergström, Bengt I. Samolsson, John R. Vane
1981 Roger W. Sperry, Davide H. Hubel, Torsten N. Wiesel

1971-1980

editar
1980 Baruj Benacerraf, Jean Dausset, George D. Snell
1979 Allan M. Cormack, Godfrey N. Hounsfield
1978 Werner Arber, Daniel Nathans, Hamilton O. Smith
1977 Roger Guillemin, Andrew V. Schally, Rosalyn Sussman Yalow
1976 Baruch S. Blumberg, D. Carleton Gajdusek
1975 David Baltimore, Renato Dulbecco, Howard Martin Temin
1974 Albert Claude, Christian de Duve, George E. Palade
1973 Karl von Frisch, Konrad Lorenz, Nikolaas Tinbergen
polos seus traballos en Etoloxía: comportamento e comunicación animal.
1972 Gerald M. Edelman, Rodney R. Porter
1971 Earl W. Sutherland, Jr.

1961-1970

editar
1970 Sir Bernard Katz, Ulf von Euler, Julius Axelrod
1969 Max Delbrück, Alfred Hershey, Salvador Luria
1968 Robert W. Holley, Har Gobind Khorana, Marshall W. Nirenberg
1967 Ragnar Granit, Haldan Keffer Hartline, George Wald
1966 Peyton Rous, Charles Brenton Huggins
1965 François Jacob, André Lwoff, Jacques Monod
1964 Konrad Bloch, Feodor Lynen
polos seus traballos sobre o metabolismo do colesterol
1963 Sir John Carew Eccles, Alan Lloyd Hodgkin, Andrew Fielding Huxley
1962 Francis Harry Compton Crick, James Dewey Watson, Maurice Hugh Frederick Wilkins
1961 Georg von Békésy

1951-1960

editar
1960 Sir Frank Macfarlane Burnet, Peter Brian Medawar
1959 Severo Ochoa, Arthur Kornberg
1958 George Wells Beadle, Edward Lawrie Tatum, Joshua Lederberg
1957 Daniel Bovet
logra sintetizar o primeiro antihistamínico clinicamente dispoñíbel
1956 André Frédéric Cournand, Werner Forssmann, Dickinson W. Richards
1955 Axel Hugo Theodor Theorell
polos seus traballos sobre os procesos bioquímicos das enzimas
1954 John Franklin Enders, Thomas Huckle Weller, Frederick Chapman Robbins
1953 Hans Adolf Krebs, Fritz Albert Lipmann
descrición do Ciclo de Krebs
1952 Selman Abraham Waksman
descubrimento do antibiótico estreptomicina
1951 Max Theiler
polo desenvolvemento das primeiras vacinas efectivas para a febre amarela

1941-1950

editar
1950 Edward Calvin Kendall, Tadeus Reichstein, Philip Showalter Hench
1949 Walter Rudolf Hess, Antonio Caetano De Abreu Freire Egas Moniz
1948 Paul Hermann Müller
polo seu descubrimento da alta eficacia do DDT como veleno de contacto no tratamento de artrópodos.
1947 Carl Ferdinand Cori, Gerty Theresa, nacida Radnitz Cori, Bernardo Alberto Houssay
1946 Hermann Joseph Muller
autor de notábeis estudos acerca da acción dos raios X como produtores de mutacións e da acción das radiacións sobre células
1945 Sir Alexander Fleming, Ernst Boris Chain, Sir Howard Walter Florey
polo descubrimento da penicilina e mellora dos métodos de produción.
1944 Joseph Erlanger, Herbert Spencer Gasser
1943 Henrik Carl Peter Dam, Edward Adelbert Doisy
polos seus traballos no descubrimento e a función fisiolóxica da vitamina K.
1942 1/3 destinado ao Fondo Principal e 2/3 ao Fondo Especial desta sección do premio
1941 1/3 destinado ao Fondo Principal e 2/3 ao Fondo Especial desta sección do premio

1931-1940

editar
1940 1/3 destinado ao Fondo Principal e 2/3 ao Fondo Especial desta sección do premio
1939 Gerhard Domagk
1938 Corneille Jean François Heymans
1937 Albert von Szent-Györgyi Nagyrapolt
1936 Sir Henry Hallett Dale, Otto Loewi
1935 Hans Spemann
1934 George Hoyt Whipple, George Richards Minot, William Parry Murphy
1933 Thomas Hunt Morgan
1932 Sir Charles Scott Sherrington, Edgar Douglas Adrian
1931 Otto Heinrich Warburg
polas súas investigacións sobre o citocromo na respiración celular

1921-1930

editar
1930 Karl Landsteiner
por descubrimento dos grupos sanguíneos
1929 Christiaan Eijkman, Sir Frederick Gowland Hopkins
1928 Charles Jules Henri Nicolle
polas súas investigacións sobre o tifo.
1927 Julius Wagner-Jauregg
1926 Johannes Andreas Grib Fibiger
polas súas investigacións sobre a hipótese inflamatoria na etiopatoxenia do cancro
1924 Willem Einthoven
polo seu descubrimento do electrocardiograma
1923 Frederick Grant Banting, John James Richard Macleod
por descubrir a insulina
1922 Archibald Vivian Hill, Otto Fritz Meyerhof

1911-1920

editar
1920 Schack August Steenberg Krogh
por establecer o mecanismo que regula o intercambio gasoso na respiración e por descubrir a fisioloxía dos vasos capilares
1919 Jules Bordet
polo achado dun factor bactericida presente no soro do sangue dos mamíferos, coñecido como complemento
1918 - Destinado ao Fondo Especial desta sección do premio.
1917 - Destinado ao Fondo Especial desta sección do premio.
1916 - Destinado ao Fondo Especial desta sección do premio.
1915 - Destinado ao Fondo Especial desta sección do premio.
1914 Robert Bárány
polas súas investigacións sobre o aparello vestibular no oído interno
1913 Charles Robert Richet
por descubrir a anafilaxe
1912 Alexis Carrel
traballos sobre sutura vascular e trasplante de vasos sanguíneos e órganos.
1911 Allvar Gullstrand
polo seu traballo con respecto ás dioptrías do ollo

1901-1910

editar
1910 Albrecht Kossel
polas súas investigacións en bioloxía celular, especialmente proteínas e ácidos nucléicos.
1909 Emil Theodor Kocher
polos seus traballos sobre a fisioloxía, patoloxía e cirurxía da glándula tiroide.
1908 Ilya Ilyich Mechnikov, Paul Ehrlich
polos seus estudos sobre o sistema inmunitario
1907 Charles Louis Alphonse Laveran
polas súas investigacións sobre as enfermidades causada por protozoos
1906 Camillo Golgi, Santiago Ramón y Cajal
polas súas investigacións sobre o sistema nervioso
1905 Robert Koch
polo descubrimento da causa da tuberculose
1904 Ivan Petrovich Pavlov
1903 Niels Ryberg Finsen
emprego da luz no tratamento do lupus vulgaris
1902 Ronald Ross
polas súas investigacións sobre a malaria
1901 Emil Adolf von Behring.
pola súa soroterapia para tratar a difteria
  1. 1,0 1,1 Vacas, Constanza (7 de outubro de 2024). "El Nobel de Medicina 2024 es para Victor Ambros y Gary Ruvkun". nationalgeographic.com.es (en castelán). Consultado o 16 de outubro de 2024. 
  2. "O Nobel de Medicina premia a Svante Pääbo, o pai do xenoma neandertal". GCiencia. 3 de outubro de 2022. 

Véxase tamén

editar

Ligazóns externas

editar