Osmio

elemento químico de número atómico 76

O osmio é un elemento químico de número atómico 76 que se atopa no grupo 8 da táboa periódica dos elementos. O seu símbolo é Os.

Osmio
Ru
 
 
76
Os
 
               
               
                                   
                                   
                                                               
                                                               
Os
Hs
RenioOsmioIridio
Táboa periódica dos elementos
[[Ficheiro:{{{espectro}}}|300px|center]]
Liñas espectrais do Osmio
Información xeral
Nome, símbolo, número Osmio, Os, 76
Serie química Metal de transición
Grupo, período, bloque 8, 6, d
Densidade 22610 kg/m3
Dureza 7
Aparencia Azul agrisado
N° CAS 7440-04-2
N° EINECS 231-114-0
Propiedades atómicas
Masa atómica 190,23(3)[1] u
Raio medio 130 pm
Raio atómico (calc) 185 pm
Raio covalente 128 pm
Raio de van der Waals pm
Configuración electrónica [Xe]4f145d66s2
Electróns por nivel de enerxía 2, 8, 18, 32, 14, 2
Estado(s) de oxidación 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, 0, -1, -2
Óxido Levemente ácido
Estrutura cristalina hexagonal
Propiedades físicas
Estado ordinario Sólido
Punto de fusión 3306 K
Punto de ebulición 5285 K
Punto de inflamabilidade {{{P_inflamabilidade}}} K
Entalpía de vaporización 627,6 kJ/mol
Entalpía de fusión 31,8 kJ/mol
Presión de vapor 2,52 Pa a 3300 K
Temperatura crítica  K
Presión crítica  Pa
Volume molar 8,42·10-6 m3/mol
Velocidade do son 4940 m/s a 293.15 K (20 °C)
Varios
Electronegatividade (Pauling) 2,2
Calor específica 130 J/(K·kg)
Condutividade eléctrica 10,9·106 S/m
Condutividade térmica 87,6 W/(K·m)
1.ª Enerxía de ionización 840 kJ/mol
2.ª Enerxía de ionización 1600 kJ/mol
3.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización3}}} kJ/mol
4.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización4}}} kJ/mol
5.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización5}}} kJ/mol
6.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización6}}} kJ/mol
7.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización7}}} kJ/mol
8.ª enerxía de ionización {{{E_ionización8}}} kJ/mol
9.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización9}}} kJ/mol
10.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización10}}} kJ/mol
Isótopos máis estables
iso AN Período MD Ed PD
MeV
184Os0,02%>5,6·1013 aα1,671180W
185OsSintético93,6 dε1,013185Re
186Os1,59%>2·1015 aα2,/22182W
187Os1,96estable con 111 neutróns
188Os13,24estable con 112 neutróns
189Os16,15estable con 113 neutróns
190Os26,26estable con 114 neutróns
191OsSintético15,4 dβ-0,314191Ir
192Os40,78%estable con 116 neutróns
193OsSintético30,11 dβ-1,141193Ir
194OsSintético6 aβ-0,097194Ir
Unidades segundo o SI e en condicións normais de presión e temperatura, salvo indicación contraria.

Trátase dun metal de transición branco agrisado, fráxil e duro. Clasifícase dentro do grupo do platino, e emprégase nalgúns aliaxes con platino e iridio. Atópase aliado en minas de platino e o seu tetraóxido, OsO4.

Emprégase tamén en síntese orgánica (como oxidante) e no proceso de coloración de tecidos (para a súa fixación), para a súa observación mediante microscopia electrónica, e noutras técnicas biomédicas. As aliaxes de osmio empréganse en contactos eléctricos, puntas de bolígrafos e outras aplicacións nas que é necesaria unha gran dureza e durabilidade.

Características principais editar

Características físicas editar

O osmio ten un ton gris azulado e é o elemento estábel máis denso: ten aproximadamente o dobre de densidade que o chumbo e é lixeiramente máis denso que o iridio.[2]

Características químicas editar

O osmio forma compostos con estados de oxidación que varían de −2 a +8, dos que os máis comúns son +2, +3, +4 e +8. O estado de oxidación +8 salienta porque, por non ser do +9 do iridio[3], é o estado de oxidación máis alto que alcanza calquera outro elemento, alcanzado só polo xenon,[4] rutenio,[5] hassio[6] e iridio.

O composto máis común que presenta o estado de oxidación +8 é o tetróxido de osmio. Este composto tóxico fórmase cando o osmio en po exponse ao ar. É un sólido cristalino moi volátil, solúvel na auga, de cor amarela pálida e cun forte cheiro.

Aplicacións editar

Só dous compostos de osmio teñen aplicacións importantes: tetróxido de osmio para a coloración de tecidos en microscopia electrónica e para a oxidación de alquenos na síntese orgánica e os osmatos non volátiles para reaccións de oxidación orgánica.[7]

Notas editar

  1. CIAAW
  2. Arblaster, J. W. (1989). "Densities of osmium and iridium: recalculations based upon a review of the latest crystallographic data" (PDF). Platinum Metals Review 33 (1): 14–16. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 07 de febreiro de 2012. Consultado o 27 de marzo de 2019. 
  3. Stoye, Emma (23 October 2014). "Iridium forms compound in +9 oxidation state". Royal Society of Chemistry. 
  4. Selig, H.; Claassen, H. H.; Chernick, C. L.; Malm, J. G.; et al. (1964). "Xenon tetroxide – Preparation + Some Properties". Science 143 (3612): 1322–3. Bibcode:1964Sci...143.1322S. JSTOR 1713238. PMID 17799234. doi:10.1126/science.143.3612.1322. 
  5. Barnard, C. F. J. (2004). "Oxidation States of Ruthenium and Osmium". Platinum Metals Review 48 (4): 157. doi:10.1595/147106704X10801. 
  6. "Chemistry of Hassium" (PDF). Gesellschaft für Schwerionenforschung mbH. 2002. Archived from the original on 14 de xaneiro de 2012. Consultado o 2007-01-31. 
  7. Bozzola, John J.; Russell, Lonnie D. (1999). "Specimen Preparation for Transmission Electron Microscopy". Electron microscopy : principles and techniques for biologists. Sudbury, Mass.: Jones and Bartlett. pp. 21–31. ISBN 978-0-7637-0192-5. 

Véxase tamén editar

Bibliografía editar