Wikipedia

Grupo da táboa periódica

Un grupo ou familia da táboa periódica é cada unha das columnas verticais da táboa. Os grupos adoitan ter tendencias periódicas máis significativas que os períodos e os bloques. As teorías mecánico cuánticas modernas sobre a estrutura atómica explican as tendencias dos grupos propoñendo que os elementos dentro do mesmo grupo xeralmente teñen a mesma configuración electrónica na súa capa de valencia.[1] Consecuentemente, os elementos do mesmo grupo tenden a ter unha química compartida e exhiben unha clara tendencia nas propiedades cun número atómico crecente.[2] Porén, nalgunhas partes da táboa periódica como o bloque-d e o bloque-f, as semellanzas horizontais poden ser tan importantes ou incluso máis pronunciadas que as semellanzas verticais.[3][4][5]

Seguindo a convención internacional de nomes, os grupos numéranse dende o 1 ata o 18 dende a columna máis á esquerda (os metais alcalinos) ata a columna máis á dereita (os gases nobres).[6] Previamente os grupos indicábanse con números romanos. En América, os números romanos ían seguidos dunha "A" se o grupo estaba no bloque s ou p, ou dunha "B" se o grupo estaba no bloque d. Os números romanos utilizados corresponden co último díxito da convención de nomes actual. En Europa as letras eran semellantes, pero a "A" utilizábase se o grupo estaba antes do grupo 10 e a "B" para este grupo e os seguintes. A maiores, os grupos 8, 9 e 10 adoitaban tratarse coma un grupo triplo, coñecido de forma colectiva en ámbalas dúas notacións como o grupo VIII. En 1988 entrou en vigor o novo sistema de nomeamento da IUPAC, desbotando os nomes anteriores.[7] Algúns destes grupos recibiron nomes triviais non sistemáticos, malia que algúns destes nomes non son de uso habitual. Os grupos do 3 ó 10 non teñen nomes triviais e noméanse simplemente polo seu número de grupo ou polo nome do primeiro membro do grupo, xa que estes teñen poucas semellanzas e tendencias verticais.[6]

Os elementos dun mesmo grupo tenden a seguir uns padróns de raio atómico, enerxía de ionización e electronegatividade. De arriba a abaixo nun grupo, os raios atómicos dos elementos aumentan, e xa que van tendo progresivamente máis niveis de enerxía cheos, os seus electróns de valencia atópanse máis lonxe do núcleo progresivamente. Dende a parte superior, cada elemento sucesivo ten unha menor enerxía de ionización xa que vai resultando máis doado eliminar un electrón, xa que os átomos presentan unha unión cada vez menor. De forma semellante, os grupos presentan unha diminución da electronegatividade de arriba a abaixo por mor da cada vez maior distancia entre os electróns de valencia e os núcleos.[8] Porén, existen excepcións a estas tendencias. Por exemplo, no grupo 11, a electronegatividade increméntase nos elementos inferiores do grupo.[9]

Grupos da táboa periódica
Grupo IUPAC 1 2 3a a 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Mendeleiev (I–VIII) IA IIA IIIB IVB VB VIB VIIB VIIIB IB IIB IIIB IVB VB VIB VIIB b
CAS (EUA, A-B-A) IA IIA IIIB IVB VB VIB VIIB VIIIB IB IIB IIIA IVA VA VIA VIIA VIIIA
Antigo IUPAC (Europa, A-B) IA IIA IIIA IVA VA VIA VIIA VIIIB IB IIB IIIB IVB VB VIB VIIB 0
Nome trivial Metais alcalinos Metais alcalinotérreosr Metais de cuñaxe Metais volátiles Icoxasenos Cristalóxenos Nitroxenoidesr Calcóxenosr Halóxenosr Gases nobresr
Nome por elementor Grupo do litio Grupo do berilio Grupo do escandio Grupo do titanio Grupo do vanadio Grupo do cromo Grupo do manganes Grupo do ferro Grupo do cobalto Grupo do níquel Grupo do cobre Grupo do cinc Grupo do boro Grupo do carbono Grupo do nitróxeno Grupo do osíxeno Grupo do flúor Grupo do helio ou neon
Período 1 h H h He
Período 2 Li Be B C N O F Ne
Período 3 Na Mg Al Si P S Cl Ar
Período 4 K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
Período 5 Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
Período 6 Cs Ba La Ce–Lu Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
Período 7 Fr Ra Ac Th–Lr Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og
a O grupo 3 inclúe o escandio (Sc) e o itrio (Y). Para o resto do grupo, as fontes diferencian entre (1) lutecio (Lu) e laurencio (Lr), ou (2) lantano (La) e actinio (Ac), ou (3) o conxunto completo de 15+15 lantánidos e actínidos. A IUPAC comezou a finais de 2015 un proxecto para estandarizar a definición ben como (1) "Sc, Y, Lu e Lr", ou (2) "Sc, Y, La e Ac".[10]
b O grupo 18, os gases nobres, non foran descubertos cando Mendeleiev publicou a súa táboa orixinal. Posteriormente en 1902 Mendeleiev aceptou as evidencias da súa existencia indicando que poderían situarse nun novo "grupo 0", mantendo a consistencia e sen rachar o principio da táboa periódica.[11][12]
r Nome do grupo segundo recomenda a IUPAC.[13]
h O hidróxeno (H), malia situarse no grupo 1, non se considera parte dos metais alcalinos.[14]

Notas

editar
  1. ↑ Scerri 2007, p. 24.
  2. ↑ Messler, R. W. (2010). The essence of materials for engineers. Sudbury, MA: Jones & Bartlett Publishers. p. 32. ISBN 0-7637-7833-8. 
  3. ↑ Bagnall, K. W. (1967). "Recent advances in actinide and lanthanide chemistry". En Fields, P. R.; Moeller, T. Advances in chemistry, Lanthanide/Actinide chemistry. Advances in Chemistry 71. American Chemical Society. pp. 1–12. ISBN 0-8412-0072-6. doi:10.1021/ba-1967-0071. 
  4. ↑ Day, M. C., Jr.; Selbin, J. (1969). Theoretical inorganic chemistry (2ª ed.). Nova York: Nostrand-Rienhold Book Corporation. p. 103. ISBN 0-7637-7833-8. 
  5. ↑ Holman, J.; Hill, G. C. (2000). Chemistry in context (5ª ed.). Walton-on-Thames: Nelson Thornes. p. 40. ISBN 0-17-448276-0. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Leigh, G. J. (1990). Nomenclature of Inorganic Chemistry: Recommendations 1990. Blackwell Science. ISBN 0-632-02494-1. 
  7. ↑ Fluck, E. (1988). "New Notations in the Periodic Table" (PDF). Pure Appl. Chem. (IUPAC) 60 (3): 431–436. doi:10.1351/pac198860030431. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 25 de marzo de 2012. Consultado o 24 de marzo de 2012. 
  8. ↑ Moore, J. T. (2003). Chemistry For Dummies. For Dummies (1ª ed.). Nova York: Wiley Publications. p. 111. ISBN 978-0-7645-5430-8. 
  9. ↑ Greenwood & Earnshaw 1984, p. 30.
  10. ↑ "The constitution of group 3 of the periodic table". IUPAC. 18 de decembro de 2015. 
  11. ↑ Brescia, Frank (2012). Fundamentals of Chemistry: A Modern Introduction. Elsevier. p. 134. ISBN 9780323142311. 
  12. ↑ Satake, M. (2010). Periodic Table & Periodic Properties. Discovery Publishing House. p. 6. ISBN 9788171411610. 
  13. ↑ Connelly, NG; Damhus, T, eds. (2005). "section IR-3.5: Elements in the periodic table". Nomenclature of Inorganic Chemistry: IUPAC Recommendations 2005 (PDF). Cambridge: RSC Publishing. p. 51. ISBN 0-85404-438-8. 
  14. ↑ Weller, Mark; Overton, Tina; Rourke, Jonathan; Armstrong, Fraser (2014). Inorganic Chemistry. Oxford University Press. p. 298. ISBN 9780199641826. 

Véxase tamén

editar

Bibliografía

editar
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Grupo_da_táboa_periódica&oldid=6589333»