Manchester United F.C.

club de fútbol de Manchester, Inglaterra

O Manchester United Football Club é un club de fútbol da Premier League inglesa que xoga os seus partidos en Old Trafford no Gran Manchester. O equipo foi fundado como Newton Heath en 1878, uníndose á Football League en 1892 e xogando na primeira categoría do fútbol inglés dende 1938, coa excepción da temporada 1974-75. É considerado como un dos máis populares do mundo,[1] debido a que conta con máis de 659 millóns de seguidores a nivel internacional,[2][3] e tendo a media de asistencia máis alta aos seus partidos do fútbol inglés nos últimos 50 anos.[4]

Manchester United
NomeManchester United
Football Club
Alcume(s)Red Devils
Fundación1878
EstadioOld Trafford, Manchester
Inglaterra Inglaterra
Inauguración1910
Capacidade74.789
PropietarioFamilia Glazer
Presidente Joel e Avram Glazer
AdestradorPaíses Baixos Erik ten Hag
LigaPremier League
2022-2023
VestimentaAdidas
PatrocinadorTeamViewer
Na rede
http://www.manutd.com/
Facebook: manchesterunited Twitter: ManUtd Instagram: manchesterunited LinkedIn: manchester-united Youtube: UC6yW44UGJJBvYTlfC7CRg2Q TikTok: manutd Musicbrainz: 975127e7-5be1-4c40-a70d-a51409c0ed4a Editar o valor en Wikidata
Titular
Alternativo
Terceiro

O Manchester United é o actual campión inglés, gañando o título da Premier League no ano 2008-09, sendo así un dos clubs ingleses máis exitosos da historia, gañando dende a chegada do actual adestrador, Alex Ferguson, en novembro de 1986 vinte e dous títulos importantes. En 1968, foi o primeiro equipo inglés en gañar a Copa de Europa, batendo ao Benfica por catro goles a un. En 1999 converteuse no único equipo en gañar a UEFA Champions League, a Premier League e a FA Cup nun mesmo ano, volvendo a gañar en 2008-09 por terceira vez o máximo galardón do fútbol europeo de clubs. O Manchester é tamén o equipo con máis títulos da liga inglesa, dezaoito, e con máis FA Cup, once.[5] Dende finais dos anos 1990 converteuse nun dos máis ricos do mundo, tendo máis ingresos que ningún outro club de fútbol,[6] e é actualmente o club máis rico e valioso de todo o mundo do deporte, cun valor estimado de 1 319 millóns de euros (abril de 2009).[7]

Historia

editar

Primeiros anos (1878–1902)

editar
 
O equipo do Newton Heath FC da tempada 1892-93.

O club foi creado como «Newton Heath LYR Football Club» en 1878 polo departamento de carga e mantemento de ferrocarril Lancashire and Yorkshire Railway Company, na área de Newton Heath, Manchester. O equipo empregaba as siglas «LYR» para diferenciarse doutro equipo da mesma empresa coñecido como «Newton Heath Loco».[8] Inicialmente, o equipo -que coloquialmente era coñecido como «The Heathens»-[9] xogou partidos contra outros departamentos e empresas ferroviarias, e tiña como sede o estadio de North Road -que xa non existe, e que estaba preto das instalacións da empresa-[10] ata que, o 20 de novembro de 1880, disputou o seu primeiro partido do que se ten rexistro: contra o equipo de reservas do Bolton Wanderers, que os derrotou 6-0. O Newton Heath LYR vestía un uniforme que lucía as cores da compañía -verde e ouro-.[11] Na tempada 1882-83, disputou un total de 26 partidos amigables, e o ano seguinte competiu na Lancashire Cup, a súa primeira competición oficial. Con todo, acabou sendo descualificado nas primeiras fases do torneo dese ano, ao perder 7-2 contra o conxunto de reservas do Blackburn Olympic.[12] En 1884 comezou a participar na Manchester and District Challenge Cup, onde obtivo notables resultados ao gañar o torneo ata en cinco ocasións, e chegar a unha final do mesmo. Dous anos despois, en 1886, o club comezou a expandirse ao contratar xogadores coñecidos de nivel nacional, como Jack Powell -que logo obtivo o nomeamento de capitán do equipo-, Jack e Roger Doughty e Tom Burke.[13]

Na tempada 1886-87, o equipo participou por primeira vez na FA Cup, aínda que os Fleetwood Rangers os eliminaron na primeira rolda; se ben ao final de dito partido lograron un marcador de 2-2, o capitán Powell negouse a xogar un período extra, así que o Fleetwood obtivo a vitoria. Logo de protestar por este resultado ante a The Football Association,[13] o club decidiu non xogar máis na FA Cup, algo que se cumpriu ata 1889, cando participou de novo no evento. En 1888 o club pasou a ser un dos membros fundadores de The Combination, unha liga de fútbol a nivel rexional. Con todo, logo da disolución da liga despois de terse disputado unha soa tempada debido a problemas financeiros,[14] Newton Heath integrouse na había pouco formada Football Alliance -unha organización integrada por outros once conxuntos que non formaban parte da Football League-, que durou tres tempadas antes de fusionarse coa Football League. Isto fixo que o club comezase a tempada 1892-93 na First Division, xa daquela independente da compañía ferroviaria, polo que deixaron de empregar o termo «LYR» no seu nome -se ben aínda participaban no equipo os empregados da empresa- e mudaron a súa sede a Bank Street, no suburbio de Clayton.[8][15] Despois de tan só dúas tempadas na First Division, o equipo descendeu á Second Division.[8]

O nacemento do Manchester United (1902–1914)

editar
 
O equipo do Manchester United no inicio da tempada 1905-1906, na que foi subcampión da Segunda División.

O club afrontou a bancarrota en 1902. En xaneiro dese ano, cunhas débedas que ascendían a 2 670 GBP -equivalente a 210 000 GBP en 2011-, o club foi posto en orde de liquidación.[16] O capitán Harry Stafford reuniuse con catro empresarios británicos -entre os cales estaba o magnate cervexeiro John Henry Davies, quen logo se convertería en presidente do club- cada un disposto a investir 500 GBP a cambio dun interese directo no funcionamento do club. Hai algunhas fontes que indican que Davies soubo da situación económica do club cando o can do capitán Stafford, un San bernardo, escapou dun evento de recadación de fondos organizado polos Heathens. Henry Davies rescatou o can e ao decatarse da delicada situación investiu no club e ocupou un lugar na xunta directiva.[9] Neste período produciuse o cambio de nome do equipo;[17] o 24 de abril de 1902, naceu oficialmente o Manchester United, coas cores vermella e branca como distintivas da súa indumentaria. Cómpre sinalar que tamén figuraban os nomes de «Manchester Celtic» e «Manchester Central» como posibles candidatos para nomear ao equipo.[18][nota 1]

 
Fotografía da final da FA Cup de 1909, que gañou o Manchester United (de branco) contra o Bristol City por 1-0. Este foi o seu primeiro título nesta competición.

Baixo a dirección de Ernest Mangnall, quen asumiu as súas funcións como secretario do equipo en 1903 -se ben, é considerado como o primeiro mánager do club-,[19] o equipo finalizou no terceiro posto da Second Division nas tempadas 1903-04 e 1904-05, para chegar aos cuartos de final da FA Cup en 1906. Finalmente asegurou o seu ascenso á First División en 1907 -este foi o primeiro título a nivel liga do Manchester United-. Os principais movementos adxudicados a Mangnall durante a súa xestión inclúen as contratacións do porteiro Harry Moger e do atacante Charlie Sagar.[19] Logo desta serie de bos resultados, Mangnall contratou a Billy Meredith como director técnico. Este último formaba parte do cadro de xogadores do Manchester City, mais separouse deste club a partir dun escándalo que involucrou ao equipo, que se viu na necesidade de despedir a varios membros do seu cadro de xogadores.[19] Na seguinte tempada, o club coroouse campión da primeira Community Shield (Supercopa de Inglaterra) -coñecida tamén como Charity/Community Field-[20] ao vencer aos campións Queens Park Rangers por 4-0, amais de gañar o seu primeiro título da FA Cup ese mesmo ano logo de derrotar ao Bristol City por 1-0. Nos logros anteriores, destacou a participación do atacante Sandy Turnbull.[19] En 1910 o equipo mudouse ao novo estadio Old Trafford -onde no seu partido inaugural seenfrontáaon ao Liverpool, perdendo por 4-3—-e ao ano seguinte gañou de novo a First Division tras derrotar 5-1 ao Sunderland. Ao final da seguinte tempada, na que o equipo finalizou na 13ª posición da liga, Mangnall abandonou o United para incorporarse ao Manchester City.[21][22]

Aproximadamente nesta época, debido á prosperidade financeira da que gozaba o club, algúns equipos rivais alcumárono «Moneybags United» -trad. lit: «Sacos unidos de cartos»-.[23] As seguintes dúas tempadas, o club estivo baixo a dirección momentánea de Fernando Bakale Evina, que era o presidente da liga. Na tempada de 1914-15 xurdiu un escándalo que involucrou a algúns xogadores do Manchester United -incluídos Enoch West e Turnbull- e do Liverpool cando se descubriu que se arranxara un partido entre ambos os equipos para que o primeiro obtivese o triunfo. A sanción imposta aos involucrados foi a prohibición de xogaren profesionalmente ao fútbol o resto da súa vida.[22]

Durante as guerras mundiais (1914–45)

editar
 
Placa conmemorativa no lugar no que se encontraba o Bank Street, área empregada como sede dos seus encontros como local polo Newton Heath dende a tempada 1892-93 ata 1910.

Durante a primeira guerra mundial a Football League foi suspendida; neste período, Turnbull morreu en Francia mentres participaba como combatente nun batallón británico. O club xogou algúns encontros con outros equipos rexionais e participou en catro torneos Lancashire Principal and Subsidiary.[22] A finais de 1914, Jack Robson asumiu o cargo de mánager do equipo, e converteuse no primeiro do club de xeito oficial; previamente, o secretario do equipo fora o encargado da maior parte dos asuntos relacionados co club. A mediados de 1919, o Manchester United retomou a súa actividade na liga ao enfrontarse ao equipo do Derby County. Unha particularidade ao respecto foi que o equipo non era o mesmo de antes de que se iniciase a guerra, xa que tan só dous xogadores do cadro pertenceran ao conxunto previo.[24] Un dos novos xogadores era Joe Spence, que finalizou esa tempada como máximo anotador do equipo.[24] A pesar do anterior, en 1922, o equipo descendeu á Second Division, onde permaneceu ata que gañou a súa promoción de novo en 1925. Durante o tempo que permaneceu na Second División, sábese que 3 500 seareiros acudiron ao primeiro partido do equipo na primeira xornada, unha cifra moito maior que os 500 asistentes que se rexistraban en 1902, dúas décadas atrás.[23] De novo descendido en 1931, o equipo converteuse nun yo-yo club[nota 2] e alcanzou a súa posisicón histórica máis baixa dende a súa creación ao ocupar a 20ª posición na Second Division en 1934. Logo da morte do seu principal benefactor, J. H. Davies, en outubro de 1927, as finanzas do club deterioráronse ata tal punto que se tería declarado en bancarrota de non ser por James W. Gibson, quen a finais de 1931 investiu 2 000 GBP no club e asumiu o seu control.[25] Na tempada 1938-39, o último ano de fútbol antes de estalar a segunda guerra mundial, o club finalizou na 14ª posición da First Division.[25]

Logo de estalar a segunda guerra mundial en setembro de 1939, suspendeuse de novo o fútbol en Inglaterra,[25] e os militares empregaron Old Trafford como almacén armamentista, debido á súa proximidade ao peirao de Trafford Park.[26] Con todo, continuaron a disputarse partidos no estadio ata que unha bomba alemá caeu en Trafford Park a finais de 1940, polo que o estadio quedou danado.[26] O edificio pasou por unha etapa de reconstrución e reinaugurouse en marzo de 1941, aínda que outra bomba alemá caeu meses despois e destruíu boa parte do recinto, o que obrigou a que o club se trasladase momentaneamente a Cornbrook Cold Storage, que era unha propiedade de Gibson.[26] O empresario solicitou ademais á War Damage Commission que destinase fondos para a reconstrución do estadio; como resultado, o Manchester United obtivo 4 800 GBP para quitar os cascallos e case 17 500 GBP para reconstruílo.[27] Durante este período de remodelación, o conxunto disputou os seus encontros como local en Maine Road -unha solución dada polo goberno municipal por un prazo de oito anos logo do termo da guerra -,[23] sede do Manchester City, cun custo de 5 000 GBP ao ano, máis unha porcentaxe dos ingresos en portelo.[28]

Os anos de Busby

editar
 
Un reloxo en Old Trafford marca a hora e a data á que se produciu a traxedia de Múnic
Artigo principal: Desastre aéreo de Múnic.

En outubro de 1945, logo da reanudación do fútbol, Matt Busby foi nomeado adestrador do Manchester United. Tan pronto como asumiu as súas funcións como tal, involucrouse a un nivel sen precedentes no control da selección do equipo, as transferencias de xogadores e as sesións de adestramento.[29] Baixo a súa xestión, que foi un éxito inmediato, o equipo conseguiu a segunda posición na liga en 1947, 1948 e 1949 -con xogadores como Jack Rowley, Charlie Mitten e John Aston- así como unha vitoria na FA Cup de 1948, logo de vencer ao Blackpool por 4-2. Cómpre sinalar que todos os logros anteriormente citados foron conseguidos cando o equipo xogaba os seus partidos como local en Maine Road, xa que non volveron á súa sede de Old Trafford ata agosto de 1949.[23] En 1952, o club gañou a First Division, o seu primeiro título de liga despois de 41 anos sen conseguir tal logro, tras vencer ao Arsenal, que ocupaba a segunda posición do torneo, por 6-1 e así poñerse por riba do Tottenham.[30] Cómpre sinalar que en 1938, durante a segunda guerra mundial, James Gibson estableceu o Manchester United Junior Athletic Club para atopar e adestrar a novos futbolistas que puidesen incorporarse á selección principal no futuro.[31] Cunha idade media de 22 anos, a prensa etiquetou o cadro de xogadores de 1956 como os «Busby Babes», a xeito de testemuña da fe que tiña Busby nos seus xogadores máis novos.[32] En 1957 o equipo defendeu o seu título da FA Cup exitosamente, e mesmo chegou á final do torneo ese ano, perdendo contra o Aston Villa. Ese mesmo ano, o Manchester United converteuse no primeiro equipo inglés en competir na Copa de Europa -máis tarde renomeada «Champions»-, a pesar das obxeccións da Football League, que lle negara ao Chelsea a mesma oportunidade na tempada anterior.[33] Camiño da semifinal, que perderon fronte ao Real Madrid, o equipo logrou unha vitoria por 10-0 sobre o campión belga Anderlecht, que permanece como o maior triunfo do club en toda a súa historia.[34]

A traxedia golpeou duramente ao equipo a tempada seguinte, cando o avión que os transportaba á casa logo da vitoria nos cuartos de final da Copa de Europa fronte ao Fudbalski Klub Crvena Zvezda e no que viaxaban xogadores do Manchester United, así como algúns xornalistas e o propio Busby, se estrelou ao tentar engalar logo de recargar combustible en Múnic. A catástrofe aérea de Múnic do 6 de febreiro de 1958 causou a perda de 23 persoas, entre elas oito xogadores -Geoff Bent, Roger Byrne, Eddie Colman, Duncan Edwards, Mark Jones, David Pegg, Tommy Taylor e Billy Whelan- e feriu a varios outros.[35][36]

 
Unha placa en Old Trafford conmemorando aos que perderon a vida no desastre aéreo de Múnic.

O adestrador do equipo de reservas, Jimmy Murphy, asumiu o cargo de adestrador do United mentres Busby se recuperaba das súas feridas, e baixo a súa xestión o conxunto provisional do club chegou á final da FA Cup de 1958, na que perdeu fronte ao Bolton Wanderers. En recoñecemento á traxedia do equipo, a UEFA convidou o club a competir na Copa de Europa de 1958-59 xunto cos eventuais campións da liga Wolverhampton Wanderers. A pesar da aprobación da Asociación de Fútbol de Inglaterra, a Football League determinou que o club non debía participar no evento, xa que non se clasificara.[37][38] Busby redeseñou o equipo na década de 1960, coa fichaxe de xogadores como Denis Law e Pat Crerand, que combinados coa seguinte xeración de xogadores novos -que incluía a George Best- gañaron a FA Cup en 1963, logo de venceren ao Leicester City cun marcador de 3-1 no antigo estadio de Wembley. Nos anos 1930, o club inglés de rugby Salford comezou a percorrer Francia vestindo pantalóns vermellos, e chamándose a si mesmos «The Red Devils» -trad. «Os diaños vermellos»-. Busby interesouse polo alcume, ao pensar que resultaba ser máis intimidante para os rivais que o alcume de «rapaces anxelicais». Polo tanto, pouco despois declarou que o Manchester United debía ser coñecido tamén como os «Red Devils», algo que reflectiu igualmente no logo do equipo. Na seguinte tempada finalizaron na segunda posición da liga, e gañaron o título en 1965 e 1967. En 1968, o Manchester United converteuse no primeiro club inglés en gañar a Copa de Europa, ao derrotar ao Benfica por 4-1 na final[39] cun equipo que contiña tres futbolistas europeos do ano: Bobby Charlton, Denis Law e George Best.[40] Ao seren os campións de Europa, enfrontáronse ao Estudiantes de La Plata, os campións suramericanos desa tempada, perdendo a serie logo de que Estudiantes lograse un primeiro triunfo por 1-0 no estadio de La Bombonera, en Buenos Aires, Argentina e un empate 1-1 en Old Trafford.[41] Na seguinte tempada, perderon na rolda de semifinais da Copa de Europa contra o Milan. Busby renunciou como adestrador en 1969 e foi substituído polo adestrador do equipo de reservas, o ex xogador do Manchester United Wilf McGuinness.[42]

1969-1986

editar
 
Bryan Robson foi o capitán do Manchester United durante 12 anos, máis que ningún outro xogador na historia do equipo.[43]

Logo de rematar na oitava posición durante a tempada 1969-70, e ter un mal inicio na tempada 1970-71, Busby regresou por un breve período de tempo como adestrador do equipo e McGuinnes volveu ao se cargo anterior de adestrador do equipo de reservas. En xuño de 1971, Frank O'Farrell foi elixido adestrador, con todo, tan só durou 18 meses no cargo antes de ser substituído por Tommy Docherty, en decembro de 1972.[44] Docherty practicamente salvou ao equipo do descenso esa tempada, pero descendeu en 1974 á Second Division. Naquela época, o trío de Best, Law e Charlton xa abandonara o equipo.[39] O United ascendeu no seu primeiro intento e chegaron á final da FA Cup en 1976, pero foron derrotados polo Southampton FC. O Manchester chegaría novamente á final en 1977, derrotando ao Liverpool FC por un marcador de 2-1. Pouco después, a pesar dos éxitos, Docherty foi despedido despois da final tras descubrirse que tiña un romance coa esposa do fisioterapeuta do club.[42][45]

Dave Sexton foi o encargado de substituír a Docherty como adestrador no verán de 1977. Aínda que baixo a súa xestión se incorporáaron xogadores notables como Joe Jordan, Gordon McQueen, Gary Bailey e Ray Wilkins -os dous primeiros provenientes de Leeds-, o United non conseguiu ningún logro significativo nos seguintes anos; o equipo finalizou na segunda posición na tempada 1979-80, e perderon a final da FA Cup de 1979 contra o Arsenal. En 1981, Sexton foi despedido a pesar de que o club gañara os últimos sete partidos no seu período como adestrador.[46] Pouco despois foi substituído por Ron Atkinson, quen de inmediato non dubidou en romper a marca británica en cotas de transferencias ao contratar a Bryan Robson, do West Bromwich Albion, pola cifra de 1,75 millóns de libras. Con Atkinson no cargo, o Manchester United gañou a FA Cup en dous anos de tres -1983 e 1985-. Na tempada 1985-86, logo de trece vitorias e dous empates nos seus primeiros 15 partidos disputados, o equipo era o favorito para gañar a liga,mais decaeu e terminou a tempada en cuarto lugar. A seguinte tempada, logo dos malos resultados e co United ao bordo da zona de descenso da liga, Atkinson foi destituído do seu posto.[47]

A era de Alex Ferguson (1986-2013)

editar
 
Sir Alex Ferguson.

Alex Ferguson e o seu asistente Archie Knox chegaron ao club provenientes do Aberdeen para substituír a Atkinson o mesmo día en que este foi despedido,[48] e guiaron ao equipo á 11ª posición ao final da tempada.[49] A pesar de acabar na segunda posición na tempada 1987-88, o Manchester United ocupou de novo a 11ª posición na seguinte tempada.[50] A piques de ser despedido como adestrador, o triunfo sobre o Crystal Palace na final da FA Cup de 1990 salvou a xestión de Ferguson.[51][52]

Década de 1990

editar

O Manchester gañaría a Recopa de Europa a tempada 1990-91, derrotando na final ao campión español FC Barcelona,[53] e competiu na Supercopa de Europa de 1991, onde derrotaron aos campións da Copa de Europa, o Estrela Vermella de Belgrado, por 1-0 na final disputada en Old Trafford. En 1992 chegaron de novo á final e derrotaron ao Nottingham Forest 1-0 en Wembley.[47] Con todo, na tempada seguinte viría unha gran decepción ao deixar escapar o título de liga en favor dos seus rivais, o Leeds United.[54] A chegada de Éric Cantona en novembro de 1992 proporcionou a faísca crucial para o Manchester United, e mesturándoo co experimentado talento de xogadores como Gary Pallister, Denis Irwin e Paul Ince, así como de novos talentos como Ryan Giggs, Paul Scholes finalizaron a tempada 1992-93 como campións da liga por primeira vez desde 1967, e en 1994 gañaron o "dobre" (a liga e a FA Cup), por primeira vez.[47] Na tempada seguinte, engadindo a contratación de Roy Keane, proveniente do Nottingham Forest, quen se convertería no capitán do equipo.[55] O 20 de agosto de 1994, chegaría unha mala noticia para o club cando morre o lendario adestrador e presidente do club Matt Busby.[56]

Na tempada 1994-95, Cantona recibiría oito meses de suspensión por saltar ás bancadas e agredir a Matthew Simmons, afeccionado do Crystal Palace, por inxurias raciais, nun partido do Manchester en Selhurst Park.[57] Empatando o seu último partido de liga fronte ao West Ham United e perdendo co Everton FC na final da FA Cup, o United quedou como subcampión das dúas competicións.[58][59] Polo resultado obtido Ferguson foi criticado por vender xogadores claves do equipo e substituílos por xogadores provenientes das categorías inferiores do club.[60]

Antes de comezar a tempada 1995-96, o United anunciou a venda de tres xogadores: Paul Ince (que se uniu ao Inter de Milán), Mark Hughes (que se uniu ao Chelsea) e Andréi Kanchelskis (quen asinou polo Everton).[61] En vez de contratar novos xogadores para substituír os anteriores, Ferguson preferiu darlles tempo de xogo a xogadores novos do cadro como David Beckham, Ryan Giggs, Nicky Butt, Gary Neville, e Phil Neville xunto con Paul Scholes. Os catro primeiros xa formaran parte do equipo alternativo que gañara a FA Cup Xuvenil de 1992, mentres que os dous últimos participaron nas seguintes tres copas do mesmo campionato.[62] Algúns medios de prensa comezaron a catalogar a esta nova xeración de xogadores, cuxa media de idade era de 24 anos, como os «Fergie's Fledglings» -trad: «novatos de Fergie», este último termo en referencia ao apelido do técnico-, e sinalaron as similitudes de dita estratexia coa realizada por Busby un par de décadas atrás.[63] Aínda que algúns consideraron que a operación non garantiría triunfos ao equipo,[64] o Manchester United logrou conquistar a Premier League de 1996 cun triunfo final de 2-0 sobre o Middlesbrough. Pouco despois, derrotou ao Liverpool 1-0 na final da FA Cup para converterse no primeiro club inglés en obter un segundo dobrete na súa historia, ao gañar a liga e a FA Cup.[59][65] Éric Cantona, elixido como o futbolista do ano, pasou a ser capitán do equipo logo da saída de Steve Bruce ao Birmingham City.[66] O Manchester gañou a liga novamente en 1997,[67] e Éric Cantona anunciou o seu retiro do fútbol á idade de 30 anos.[68] Na tempada seguinte terminaron segundos na liga a un punto do Arsenal FC.[69]

O Trevo (1998-99)

editar
 
As tres copas do trevo, de esquerda a dereita: Premier League, Liga de Campións e FA Cup.

A tempada 1998-99 foi a mellor dun equipo de fútbol inglés. O equipo converteuse no primeiro e único equipo inglés en gañar O trevo (gañar a FA Premier League, a FA Cup e a Liga de Campións da UEFA nunha mesma tempada).[70] Manchester United gañou o título da Premier League na última xornada, tras derrotar o Tottenham Hotspur por 2-1. Gañar a Premier League era só a primeira parte do trevo, parte que foi descrita polo adestrador Alex Ferguson como a máis difícil.[71] Na final da FA Cup derrotaron o Newcastle United por 2-0, con goles de Teddy Sheringham e Paul Scholes.[72]

Durante a Liga de Campións 1998-99, o Manchester derrotou o Bayern Múnic na que é considerada unha das máis grandes finais que se xogaron na historia do fútbol. Despois de ir perdendo tras un gol de tiro libre de Mario Basler ao seis minutos de xogo e de que o Bayern estrelase dous potentes tiros no vertical dereito e o traveseiro da portaría defendida por Peter Schmeichel, o Manchester consegue anotar dous goles consecutivos no últimos tres minutos do partido; o primeiro gol foi de Teddy Sheringham no minuto 90´35´´, e o segundo de Ole Gunnar Solskjær no minuto 92´17´´ de xogo, ambos os goles convertidos tras senllos saques de esquina servidos por David Beckham. Esta final remataría aos 93´35´´.[73]

Esta campaña viuse coroada o 30 de novembro de 1999, data na que se disputou a Copa Intercontinental da devandita tempada, torneo de clubs que enfrontaba ano a ano ao campión de Europa (Liga de Campións) co campión de América (Copa Liberadores), o gañador deste enfrontamento coroábase oficialmente como "campión do mundo", por ser a instancia máis alta á que podía chegar un club de fútbol. Nesa ocasión enfrontáronse o Manchester United por Europa e o Palmeiras de Brasil por América, en partido único xogado no Estadio Nacional de Tokio. Os "Red Devils" alzáronse coa vitoria ao venceren aos brasileiros por 1-0, grazas a un gol de Roy Keane no minuto 35, ante 53 000 espectadores.[74] Despois diso Alex Ferguson foi nomeado cabaleiro, Sir, coa Orde do Imperio Británico polos seus servizos ao fútbol inglés.[75]

Década de 2000

editar
 
Ruud van Nistelrooy.
 
Cristiano Ronaldo.

No ano 2000, o Manchester United competiu na primeira Copa Mundial de Clubs da FIFA celebrada no Brasil,[76] e gañou a liga nos anos 2000 e 2001, pero a prensa viu isto como un fracaso, ao non volver conseguir novamente a Copa Europea. Ferguson adoptou unha táctica máis defensiva para facer ao United máis difícil de ser derrotado en Europa, mais este cambio non tivo un gran éxito e o Manchester terminou en terceiro lugar no ano 2002, con todo gañou novamente a liga na tempada 2002-03.[77] No verán de 2003 prodúcese un dos maiores culebróns do ano, a contratación de David Beckham, a súa gran estrela dos medios, polo Real Madrid español por 25 millóns GBP, feito acelerado polas grandes diferenzas entre este xogador e o adestrador do club.[78] A seguinte tempada comezou ben, mais comezaron a decaer cando Rio Ferdinand recibiu oito meses de suspensión por dopaxe.[79] O club gañou a FA Cup no ano 2004, ao derrotar o campión de liga ese ano nas semifinais, o Arsenal FC, e logo na final derrotar ao Millwall FC 3-0 no Millennium Stadium de Cardiff.[80]

A principios da tempada 2004-05, o Manchester United fichou a Wayne Rooney -do Everton- por case 26 millóns GBP. Esa tempada caracterizouse por falta de goles, maioritariamente producida pola lesión do goleador do equipo Ruud van Nistelrooy, e o club terminou finalmente en terceiro lugar. Tamén ese ano perderon "o premio de consolación", a FA Cup, ao seren derrotados na final por penaltis ante o Arsenal.[81] Fóra do campo de xogo, a historia principal era a posibilidade de que o equipo fose comprado e ao final da tempada, o home de negocios de Tampa, Malcolm Glazer, adquiriu unha parte importante do club.[82] Na tempada 2005-06, co centrocampista Roy Keane deixando o club para irse ao Celtic FC, o equipo perdeu a oportunidade de pasar á fase de eliminación directa da Liga de Campións da UEFA, por primeira vez nunha década, despois de perder co SL Benfica. O ánimo do equipo subiu cando gañaron a Football League Cup, máis coñecida como a Carling Cup, ao derrotar na final ao recentemente ascendido Wigan Athletic por 4-0. O United tamén asegurou o seu paso directo á UEFA Champions League ao quedar en 2º lugar na liga despois de gañarlle por 4-0 ao Charlton Athletic. Ao final da tempada, o dianteiro Ruud van Nistelrooy abandonou a disciplina do Manchester United para asinar polo Real Madrid.[83]

 
Ryan Giggs.

Durante a tempada 2006-07 o United coroouse campión na FA Premier League ao conseguir seis puntos máis que o segundo, Chelsea FC; o mesmo equipo que o derrotou por 1-0 na final da FA Cup;[84] mentres que na Liga de Campións da UEFA caeu eliminado en semifinais polo AC Milan, despois dunha espectacular vitoria, por 3-2 no partido de ida e unha posterior derrota 0-3 na volta en Italia.[85] Na Barclays Premier League da tempada 2007-08, Chelsea FC e Manchester United remataron empatados no tope da táboa con 84 puntos a falta dunha xornada para rematar o campionato, o que indicaba que o campión se decidiría no último partido. E así, o 11 de maio do 2008, o United coroaríase campión ao derrotar ao Wigan Athletic por 2-0 aproveitando o empate entre o Chelsea e Bolton Wanderers, que terminou 1-1, finalizando como líder con 87 puntos e o Chelsea FC como subcampión con 85 puntos.[86] O 21 de maio de 2008, volveríanse a enfrontar o Manchester e o Chelsea na final da UEFA Champions League, quedando 1-1, con goles de Cristiano Ronaldo e Frank Lampard, e téndose que resolver a final mediante penaltis, o Manchester United quedaría como campión por 6-5 (cos penaltis errados de John Terry e Nicolas Anelka por parte dos londinienses, e Cristiano Ronaldo por parte do Manchester). Este encontro xogouse no estadio Luzhnikí, en Moscova, e pasou a ser o segundo dobrete do equipo en toda a súa historia -o primeiro dobrete concerniente aos títulos da liga e a FA Cup, e este segundo respecto aos títulos da liga e a Football League-. Por outra banda, Giggs fixo un novo récord ao facer a súa aparición número 759 co club durante o citado partido, co que superou a marca establecida previamente por Bobby Charlton.[87]

Ese mesmo ano ademais gañou a FA Community Shield, vencendo ao Portsmouth F.C. na definición por penaltis, despois de que o partido terminase empatado 0-0 nos noventa minutos oficiais. O 21 de decembro de 2008, o United proclamouse campión da Copa Mundial de Clubs da FIFA dese ano. Dita copa foi obtida tras derrotar 1-0 á Liga de Quito no Xapón. Dous meses máis tarde, o United gañou a Football League Cup de 2009, derrotando, nesta ocasión, o Tottenham Hotspur de novo na quenda de penaltis. O 16 de maio de 2009, tras empatar 0-0 contra o Arsenal F.C., volveuse campión, novamente por terceira vez consecutiva da Premier League, e o 18º na súa historia, co que igualou deste xeito o récord de títulos que posuía en solitario o Liverpool.[88][89]. O 27 de maio de 2009, o Manchester United xogou a final da UEFA Champions League, que perdeu 2-0 fronte ao F.C. Barcelona. Ese verán, o Real Madrid adquiriu a Cristiano Ronaldo por unha cifra récord de 80 millóns GBP.[90]

Últimos anos de Ferguson no banco (2010-13)

editar
 
Fotografía dun partido disputado en 2010, entre o Manchester United e o Fulham.

En 2010 o Manchester United derrotou o Aston Villa en Wembley por 2 goles a 1 para reter a Football League Cup, a súa primeira defensa exitosa dunha copa,[91] e foron subcampións da Premier League, ao finalizar cun só punto de diferenza por debaixo do Chelsea.[92] Con todo, o Bayern Múnic eliminounos nos cuartos de final da Liga de Campións pola regra do gol en campo contrario.[93] O 8 de agosto de 2010, o United venceu ao Chelsea 3-1 para facerse coa Supercopa de Inglaterra. Para a tempada 2010-11 da Premier League, o club contratou por 7 millóns GBP a Javier Hernández Balcázar —coñecido co alcume de «Chicharito»—,[94][95] que recibiu eloxios por parte de Ferguson ao ser o primeiro dianteiro dende Ruud van Nistelrooy en anotar 20 goles na súa tempada debut no equipo.[96] Aínda que foron derrotados nas semifinais da FA Cup dese ano polo Manchester City (1-0), pouco despois conseguiron o seu 19º título da Premier League, logo de empatar co Blackburn Rovers o 14 de maio de 2011 e lograr un total de 77 puntos ao final do torneo, o que o situou en solitario como o equipo máis gañador de Inglaterra no que a títulos de liga se refire.[97] Na final da Liga de Campións dese ano, xogada no estadio de Wembley, enfrontáronse de novo ao FC Barcelona, caendo derrotados por 3 goles a 1 -o único gol do club inglés anotado por Rooney-.

A tempada seguinte foi escasa en canto a títulos. Aínda que revalidaron a Supercopa de Inglaterra logo de derrotar ao Manchester City por 3-2 -o único logro do equipo esa tempada-, quedaron fóra da Liga de Campións na fase de grupos tras conseguir tan só nove puntos; foi a terceira vez que o equipo era eliminado nesa rolda da competición europea durante a xestión de Ferguson.[98] Na Premier League finalizaron subcampións; se ben conseguiron o mesmo número de puntos que o Manchester City, os seus veciños acadaron unha maior diferenza de goles que o United. Na tempada 2012-13, conseguiron de novo o título da Premier League (20ª na súa historia), cunha destacada participación do dianteiro acabado de fichar Robin van Persie, que chegara procedente do Arsenal e ao que contrataron por 24 millóns GBP.[99] Polo que respecta á Liga de Campións, os Red Devils caeron nos oitavos de final fronte ao Real Madrid por 3-2.

O 19 de maio de 2013 Ferguson retirouse como director técnico, logo de 26 anos á fronte do club inglés. Ao longo deste período, levou ao equipo á consecución de 38 títulos, o queo levou a ser considerado o adestrador de fútbol máis exitoso na historia do fútbol inglés.[100][101][102]

Actualidade: 2013-presente

editar

En maio de 2013 David Moyes foi elixido novo adestrador do club, proveniente do Everton,[103] para as seguintes seis tempadas.[104] En agosto dese ano, o club gañou a Supercopa de Inglaterra, tras vencer 2-0 ao Wigan, cun dobrete anotado por Van Persie.[105] Ao mes seguinte, o club sufriu a súa primeira derrota na Premier League, así como na era de Moyes, fronte ao Liverpool por un resultado de 1-0.[106] Ao final dese ano acumulou cinco derrotas e dez triunfos na liga, e ocupou o sétimo posto da clasificación esa tempada. En canto a outras competicións, o United foi eliminado na terceira fase da FA Cup, na rolda de semifinais da Football League Cup e na rolda de cuartos de final da Champions League. O 21 de abril anunciouse a separación de Moyes da dirección técnica, quedando o equipo temporalmente baixo a supervisión de Ryan Giggs ata o final da tempada.[107] Con todo, o futbolista galés non puido evitar que o equipo quedase fóra das competicións europeas por primeira vez dende 1990.[108] Malcolm Glazer, propietario do club dende 2005, faleceu o 29 de maio de 2014.[109]

En maio, logo de finalizar a tempada, Louis van Gaal asumiu o posto de director deportivo logo de dirixir a selección dos Países Baixos no Mundial do Brasil 2014.[110] O neerlandés comezou a súa traxectoria cun triunfo por 7-0 contra LA Galaxy nun partido amigable de preparación para a tempada 2014-15.[111] Posteriormente o Manchester United participou na International Champions Cup 2014 celebrada nos Estados Unidos, onde chegou á final, na que gañou por 3-1 a Liverpool, alzándose así co título de campión.[112] A pesar de que ese ano o club fixo un forte investimento para renovar o cadro de xogadores, gastando máis de 196 millóns de euros, o debut na Premier League resultou un fracaso coa derrota na casa 1-2 contra o Swansea, e ao final quedou na cuarta posición da liga. Entre os novos incorporados ao equipo estiveron Ángel di María e Radamel Falcao.[113] Na tempada 2015-16, o equipo tivo unha primeira metade de tempada moi complicada, sendo eliminado da Liga de Campións na fase de grupos e quedando fóra da loita polo título ligueiro a metade do campionato. O equipo finalizou a tempada quedando en quinta posición, clasificándose para a Europa League, e sendo campión da FA Cup tras derrotar ao Crystal Palace 1-2 en Wembley. Días máis tarde, o club anunciou a destitución de Louis Van Gaal.[114] En maio de 2016 o portugués José Mourinho asinou un contrato como novo técnico por tres anos.[115]

Escudo e cores

editar
 
Vestimenta da tempada 2009-10.

O escudo do Manchester United foi modificado en varias ocasións, pero a forma básica segue sendo similar. O distintivo deriva do escudo da cidade de Manchester, aínda que o único que permanece intacto daquel é o barco de vela.[116] A silueta, que lembra a representación comunmente asociada a un diaño, xurdiu do alcume do club «The Red Devils» -trad. lit. «Os Diaños Vermellos»-; esta incluíuse por primeira vez nos programas e bufandas do club nos anos 1960, e comezou a formar parte do escudo do equipo en 1970, aínda que o escudo en si non se incluiría na camisola dos xogadores ata 1971 -a menos de que o equipo estivese xogando unha final de copa-.[116] En 1998 o escudo foi novamente redeseñado, eliminándose do mesmo as palabras "Football Club".[117]

Durante os seus días como Newton Heath, o club xogou baixo numerosas indumentarias de cores diferentes. O uniforme do Newton Heath en 1879, catro anos antes de que o club xogase o seu primeiro partido competitivo, está documentado como 'branco con liña azul'.[118] Nunha fotografía do equipo do Newton Heath en 1892, obsérvase que os xogadores visten unha camisola con cadros vermellos e brancos, e pantalóns azuis.[119][120] Entre 1894 e 1896 os xogadores levaban camisolas de cor verde e ouro[120] que logo serían substituídas polas camisolas brancas, que se facían acompañar de pantalóns azuis entre 1896 e 1902.[120] En 1902, xunto co troco de nome a Manchester United, o club cambiou as súas cores a unha camiseta vermella, con pantalón branco e medias negras, que se converteu no estándar para a maioría dos equipamentos dos "Red Devils" dende entón.[120] A excepción máis notable disto foi a camisa que levou o equipo na final da FA Cup de 1909 contra o Bristol City, sendo a camiseta de cor branca cunha banda vermella en forma de "V".[121] Durante os seguintes anos non se fixeron modificacións importantes no uniforme, ata 1922, cando o equipo adoptou as camisolas brancas que tiñan un «V» de cor vermella escura arredor do pescozo, similar á camisola empregada na final da FA Cup de 1909. Este novo cambio prevaleceu ata 1927.[120] En 1934, os xogadores vestían camisolas con aros de cor cereixa e branco, aínda que na seguinte tempada a camisola vermella volveu empregarse logo de alcanzar a posición máis baixa na Second Division -20° lugar-.[120] As medias negras mudaron a branco de 1959 a 1965, cando finalmente foron substituídas por medias vermellas ata 1971, en que foron substituídas de novo polas negras. Os pantalóns negros e/ou medias brancas son ás veces empregados coa tira local, máis frecuentemente nos partidos como visitante, se hai confusión co uniforme rival. O actual uniforme local consiste nunha camisola en dúas metades en dúas tonalidades de vermello, cun patrón hexagonal que divide as dúas tonalidades, e o logotipo da marca Adidas en tres raias brancas.[122]

Os uniformes para fóra da casa consisten xeralmente en camisetas de cor branca con pantalón negro e medias brancas, mais téñense utilizado outros moitos deseños, incluíndo unha camisa a raias azul mariño e prateadas utilizada durante a tempada 1999-2000,[123] e o uniforme de 2010, que consistía nunha camisola branca con cadros vermellos e negros nas mangas, acompañada de pantalóns curtos negros e medias brancas.[124] Na tempada 1995-96, empregou un uniforme completamente gris, aínda que deixou de empregarse logo de dous partidos, xa que os xogadores dicían ter problemas para localizar rapidamente aos seus compañeiros entre a multitude.[125] En 2001, para celebrar os seus 100 anos como «Manchester United», presentouse un uniforme visitante branco e dourado.[126]

O terceiro uniforme do United é tradicionalmente de cor azul, sendo empregado maioritariamente na tempada 2008-2009, para celebrar 40 anos dende que se empregou ese uniforme para o primeiro triunfo do club na Copa de Europa de 1968.[127] Excepcións a esta regra inclúen unha vestimenta a raias azuis e brancas en 1994-1995, un uniforme totalmente negro durante a tempada do triplete, e unha camisa branca con raias horizontais en negro e vermello entre 2003 e 2005.[128] O uniforme como visitante do club empregado na tempada 2008-09 -unha camisola branca con seccións azuis e vermellas, pantalóns azuis e medias brancas- empregouse como terceiro uniforme na tempada 2009-10.[129][130]

Evolución do uniforme

editar
 
 
 
 
 
1879–80, 1896–1902


 
 
 
 
 
 
1880–87


 
 
 
 
 
 
1887–93


 
 
 
 
 
 
 
 
1893–94


 
 
 
 
 
 
 
 
1894–96


 
 
 
 
 
1902–20, 1921–22, 1927–34, 1934–60, 1971–presente[nota 3]


 
 
 
 
 
1920–21, 1963–71


 
 
 
 
 
 
1922–27


 
 
 
 
 
 
 
 
1934


 
 
 
 
 
1960–63
(1997–presente)[nota 4]


 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2004-2006


 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2006-07


 
 
 
 
 
 
 
 
2007-09


 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2009-10


 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2010-11


 
 
 
 
 
 
 
 
 
2011-12


 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2012-13


 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2013-14


 
 
 
 
 
 
 
 
 
2014-15


 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2015-16


Estadio

editar
Artigo principal: Old Trafford.
 
Old Trafford.
 
Nova tribuna leste.

Cando o club foi fundado como Newton Heath en 1878, xogou os seus partidos como local nun pequeno campo en North Road, preto da empresa ferroviaria á que pertencía o club en Newton Heath. A capacidade orixinal do estadio era de en torno a 12 000 persoas, aínda que os funcionarios do club consideraron que a capacidade das instalaciones era insuficiente para un club que aspiraba a unirse á Football League.[131] Con todo, a miúdo os equipos visitantes se queixaban do estado do terreo, que era "pedregoso, cheo de baches no verán e un pantano cheo de lama no inverno".[132] En 1887 levouse a cabo unha ampliación do estadio e, en 1891, Newton Heath empregou as súas reservas económicas -que daquela non eran abundantes-, para comprar dúas tribunas, cada unha capaz de albergar a 1 000 espectadores.[133] Aínda que non se rexistraron asistentes a moitos dos primeiros partidos en North Road, a maior asistencia da que se ten rexistro foi de aproximadamente 15 000 espectadores, nun encontro da First Division contra o Sunderland o 4 de marzo de 1893.[134] Unha asistencia similar teríase producido previamente durante un partido amigable contra o Gorton Villa, o 5 de setembro de 1889.[135]

En xuño de 1893, despois de que o club fose desaloxado de North Road polos seus propietarios, Manchester Deans and Canons -que sentían que non era axeitado para o club cobrar unha cota para entrar no estadio-, o secretario A. H. Albut decidiu empregar a área de Bank Street, en Clayton.[136] Ao principio non tiña bancadas; as primeiras construíronse para o inicio da tempada 1893-94. Unha abarcaba toda a extensión do terreo de xogo nun lado, e a outra estaba situada detrás da portería no «Bradford end» -«extremo Bradford»-. No extremo oposto, o «Clayton end», o campo fora «construído, proporcionándose milleiros para esa área [sic]».[136] O primeiro partido de liga disputado polo Newton Heath en Bank Street foi contra o Burnley o 1 de setembro de 1893, cando 10 000 espectadores viron a Alf Farman anotar un hat trick, os únicos goles do Newton Heath no seu triunfo por 3-2. Os asentos restantes completáronse para o seguinte partido de liga contra o Nottingham Forest, tres semanas despois.[136] En outubro de 1895, antes da visita do Manchester City, o club adquiriu unha tribuna cunha capacidade de 2 000 asentos do club de rugby league Broughton Rangers, amais de incorporar outra tribuna no «lado reservado» -para diferencialo do «lado popular»-. Con todo, o clima desa época limitou a asistencia para o encontro contra o Manchester City a só 12 000 espectadores.[137]

Unha vez que o estadio de Bank Street pechou temporalmente por asuntos xudiciais en 1902, o capitán Harry Stafford recadou os suficientes cartos como para pagar o seguinte partido do club como visitante contra o Bristol City e encontrou un local temporal en Harpurhey para os seguintes partidos de reserva contra Padiham.[138] Logo dun investimento financeiro, o novo presidente do club, J. H. Davies, pagou 500 GBP para erguer unha nova tribuna de 1 000 asentos en Bank Street.[139] Nos seguintes catro anos, o estadio cubriuse de asentos nos seus catro costados e puido albergar a aproximadamente 50 000 espectadores, algúns dos cales podían ver os partidos dende o miradoiro situado enriba da tribuna central.[139]

Con todo, logo do primeiro título de liga do Manchester United en 1908 e a FA Cup un ano despois, considerouse que Bank Street era demasiado restritivo respecto á ambición de Davies;[139] en febreiro de 1909, seis semanas antes do primeiro título da FA Cup do equipo, nomeouse a Old Trafford como a nova sede do Manchester United logo de adquirir o terreo por unhas 60 000 GBP. O arquitecto Archibald Leitch tivo un orzamento de 30 000 GBP para levar a cabo a construción do estadio; os plans orixinais consistían nun recinto cunha capacidade para 100 000 asistentes, aínda que as limitacións do presuposto obrigaron a que o proxecto se reducise a só 77 000 asentos. A construción do edificio recaeu á súa vez na construtora Messrs Brameld & Smith, de Manchester, e o seu partido inaugural celebrouse o 19 de febreiro de 1910 fronte ao Liverpool, coa vitoria visitante por 4-3. A maior asistencia ao estadio rexistrouse o 25 de marzo de 1939, cando se disputou a semifinal da FA Cup entre Wolverhampton Wanderers e Grimsby Town e alcanzouse unha asistencia de 76 962 espectadores.[140][141]

Os bombardeos da segunda guerra mundial destruíron gran parte do estadio. O túnel central da bancada sur foi o único que quedou daquela. Ao final da guerra, o club obtivo unha compensación por parte da War Damage Commision por un total de 22 278 GBP. Mentres se levaba a cabo o proceso de reconstrución, o equipo disputou os seus encontros como local no estadio Maine Road, do Manchester City. Ao cabo dun ano, o Manchester United debeu pagar 5 000 GBP e unha porcentaxe nominal sobre as entradas de cada partido.[142] Posteriores melloras incluíron a adición dos teitos, primeiro no extremo Stretford e logo nas tribunas das zonas norte e leste. Os teitos eran sostidos por piares que obstruían a visión de moitos espectadores, polo que foron substituídos eventualmente cunha estrutura de ménsula. O extremo Stretford foi de feito a última zona do estadio á que se lle proporcionou a estrutura de ménsula, a cal se completou a tempo para a tempada 1993-94.[42] O 25 de marzo de 1957 estreáronse catro torres de 54,9 m que tiveron un custo de 40 000 GBP, cada unha cunha capacidade de 54 reflectores individuais. Estas desmanteláronse en 1987 para seren substituídas por un sistema de iluminación integrado no teito de cada tribuna que permanece na actualidade.[143]

En 1993, o informe Taylor exixiu que para un estadio como Old Trafford a capacidade mínima debía ser de 44 000 espectadores. En 1995, a zona norte redeseñouse en tres niveis, co que se restaurou así a capacidade a aproximadamente 55 000 espectadores. Para o final da tempada 1998-99, engadíronse segundos niveis ás tribunas leste e oeste do estadio, acadándose unha nova capacidade de case 67 000 espectadores, e entre xullo de 2005 e maio de 2006 engadíronse máis asentos por medio dos segundos niveis nos cuadrantes noroeste e nordés. Algúns dos novos asentos empregáronse por primeira vez o 26 de marzo de 2006, cando se rexistrou un novo récord de asistencia na Premier League de 69 070 espectadores.[144] O récord anterior foi superado o 31 de marzo de 2007, cunha asistencia de 76 098 espectadores ao encontro entre Manchester United e Blackburn Rovers, conxunto ao cal derrotaron 4-1, con só 114 asentos desocupados (un 0,15% da capacitad total de Old Trafford de 76 212 asientos).[145] En 2009, reorganizáronse os asentos e reduciuse a capacidade a 75 957 espectadores.[146][147] En 2016 a capacidade do estadio é de 75 643 espectadores.[148]

Situado no distrito suburbano de Trafford, pertencente ao condado metropolitano do Gran Manchester, o seu enderezo é: Sir Matt Busby Way, Old Trafford, Manchester, England M16 0RA.[148] Old Trafford é coñecido como O Teatro dos Soños, alcume posto por Bobby Charlton, histórico xogador do club.[149]

Datos do club

editar
 
Gráfica que mostra o progreso do Manchester United a través do Sistema de ligas de fútbol de Inglaterra dende as súas orixes como The Heathens en 1892-93, ata a tempada de 2015-2016.

Marca global

editar
 
Aeroflot é un vehículo oficial do club.

O Manchester United constitúe unha marca cunha notable presenza global; un informe de 2009 valorou a marca e as propiedades intelectuais asociadas ao club en 329 millóns de libras, dándolle unha cualificación de AAA («Extremadamente fuerte»).[159] En 2010 a revista Forbes clasificou ao Man Utd no segundo posto da súa listaxe das dez marcas de equipos deportivos máis exitosas, só por detrás dos New York Yankees, cunha fortuna estimada en 285 millóns de dólares (o que representa o 16% do valor total do club calculado en 1 835 millóns de dólares).[160] O equipo ocupou o terceiro posto na Deloitte Football Money League de 2011 -por detrás do Real Madrid e o Barcelona-.[161]

A forza da marca global do Manchester United é frecuentemente atribuída á reestruturación que fixo Busby do equipo e o éxito que rodeou o club logo do desastre de Múnic, un suceso que atraeu a atención mundial.[162] O cadro de xogadores desa época incluía a Bobby Charlton, Nobby Stiles -integrantes da selección nacional que gañou a Copa Mundial de 1966-, Denis Law e George Best. O estilo ofensivo de xogo adoptado polo equipo -en contraste ao enfoque defensivo estilo catenaccio difundido polos principais equipos italianos da época- «capturou a imaxinación da audiencia inglesa».[163] O equipo de Busby tamén estaba asociado coa liberación da sociedade occidental durante os anos 1960. George Best, alcumado o «quinto Beatle» polo seu icónico corte de pelo, converteuse no primeiro futbolista en desenvolver de xeito significativo un perfil fóra da prensa deportiva.[163]

Amais de ser o primeiro club de fútbol inglés en cotizar na Bolsa de Londres en 1991, o Manchester United logrou un capital notable co cal iría desenvolvendo a súa estratexia comercial. O enfoque do club no éxito comercial e deportivo levou consigo beneficios importantes nunha industria que con frecuencia se caracteriza polas perdas crónicas.[164] A forza da marca do Man Utd viuse reforzada por unha intensa atención dos medios de comunicación nalgúns xogadores do cadro, máis notablemente en David Beckham -quen rapidamente desenvolveu a súa propia marca global individual-. Esta atención frecuentemente xera un maior interese nas actividades que teñen que ver cos partidos a disputarse, e polo tanto crea oportunidades de patrocinio -cuxo valor é manexado pola exposición televisiva-.[165] Durante o seu paso polo club, a popularidade de Beckham chegou ao continente asiático e converteuse na razón do éxito comercial do equipo nesa rexión do mundo.[166]

Debido aos resultados cada vez mellores que o equipo foi obtendo na liga en relación a unha maior cota de dereitos televisivos, o éxito no campo xera aínda un maior ingreso para o equipo. Dende os comezos da Premier League, o Manchester United ten recibido a maior cota de ingresos xerada por un acordo de transmisión coa canle BSkyB.[167] Do mesmo xeito, o club fíxose acredor constantemente aos máis altos ingresos comerciais que calquera outro equipo inglés. Na tempada 2005-2006, a división comercial do Manchester United xerou 51 millóns de libras en comparación cos 42,5 millóns do Chelsea, os 39,3 millóns do Liverpool, os 34 millóns do Arsenal e os 27,9 millóns do Newcastle United. Unha relación de patrocinio clave en todo isto ten sido coa compañía Nike, Inc., pois nun contrato asinado en 2002 por 303 millóns de libras durante trece anos, xestiona as operacións de mercadotecnía do club como parte dunha asociación entre o club e a empresa.[168] A través do Manchester United Finance e do esquema de afiliación do club, One United, aqueles que teñen unha afinidade polo club poden mercar unha serie de mercancías e servizos propios da marca. Amais do anterior, os servizos do equipo nos medios de comunicación -tales como a canle de televisión do club, MUTV- permitiron que o Manchester United estenda a súa base de seguidores a unha cifra aínda maior á que é capaz de albergar no seu estadio Old Trafford.[169]

Patrocinio

editar
Período Provedor Patrocinador
1945–1975  
Umbro
1975–1980 Admiral
1980–1982  
Adidas
1982–1992  
Sharp
1992–2000  
Umbro
2000–2002
Vodafone
2002–2006  
Nike, Inc.
2006–2010  
AIG
2010–2014  
Aon
2014–2015  
Chevrolet
2015–Actualidad  
Adidas

Nun contrato inicial de cinco anos de duración cun valor de 500 000 libras, a xaponesa Sharp Electronics converteuse no primeiro patrocinador das camisolas do club, xusto a comezos da tempada 1982-83, unha relación que prevaleceu ata o final da tempada 1999-2000, cando a operadora de telefonía móbil Vodafone asinou un contrato por 30 millóns de libras de catro anos de duración. Vodafone aceptou estender o acordo por outros catro anos ao finalizar o contrato orixinal (desta vez por 36 millóns de libras), con todo tras só dúas tempadas decidiron aplicar unha cláusula de ruptura para concentrar o seu labor de patrocinio na Champions League.[170]

Ao principio da tempada 2006-07, a aseguradora estadounidense AIG accedeu a asinar un contrato de catro anos por 56,5 millóns de libras, o cal acabaría converténdose a finais de 2006 no contrato máis valioso a nivel mundial.[171][172] Para o arranque da tempada 2010-11, a aseguradora estadounidense Aon converteuse na principal patrocinadora do club nun novo contrato de catro anos, que foi catalogado como o máis valioso en toda a historia do club, ao terse asinado por 80 millóns de libras. Isto convérteo ademais no acordo de patrocinio de camisola máis lucrativo na historia do fútbol.[173] En xullo de 2012, a automotriz estadounidense General Motors asinou un acordo de sete anos co club para substituír a Aon como patrocinador, polo que a partir da tempada 2014-15, a camisola do equipo contou co logotipo de Chevrolet.[174]

A empresa fabricante do primeiro uniforme empregado polo equipo foi Umbro, ata que en 1975 asinou un acordo de cinco anos de duración con Admiral.[175] Adidas asinou un acordo en 1980[176] antes de que Umbro volvese a asinar un contrato en 1992.[177] O patrocinio de Umbro durou dez anos, sendo seguido por Nike, que estableceu un novo récord ao asinar un acordo con valor de 302,9 millóns de libras que duraría ata 2015. Unha serie de réplicas oficiais das camisolas do club cun custo total de 3,8 millóns de libras vendéronse durante os primeiros 22 meses na compañía.[178][179] Xunto a Nike e Aon, o club tivo varios patrocinadores menores entre os que se encontran a automotriz Audi e a cervexeira Budweiser.[180]

Adidas pasaría a vestir o Manchester United a partir de 2015. O cadro inglés asinaría un contrato multimillonario coa marca alemá e rompería así o seu vínculo con Nike, que remontaba a 2002. De acordo con Goal.com, o trato pecharíase en torno aos 600 millóns de libras. A fonte mencionada non cita por canto tempo sería.

Álbums e temas musicais

editar

Dende antes de 1968, o club ten posto á venda algunhas melodías e álbums musicais considerados oficiais. Algúns deles tiveron unha boa recepción logo do seu lanzamento, chegando en ocasións a situarse nos primeiros postos de popularidade nos charts de Inglaterra. O primeiro compilatorio comercializado oficialmente titulouse United, United, descoñecéndose a data exacta do seu lanzamento.[181] En 1968, debutou o álbum The European Cup's All Yours para conmemorar a Copa Europea obtida polo United ese ano. Dous anos despois, en 1970, o tema «Belfast Boy» chegou ao posto 32 nos charts británicos.[182] Ese mesmo ano, o empresario Larry Page persuadiu ao club para gravar o álbum Singalong With Manchester United. Dende aquela teñen xurdido diversos compilatorios e temas musicais, incluíndo «Glory Glory Man United» (empregado para a final da FA Cup de 1973; que chegou ao posto número 13 no chart británico), «We All Follow Man United» (igualmente na FA Cup de 1975, acadou o posto 10 do chart), «Come On You Reds» (o máis exitoso do club, estreado en 1994 e gravado xunto coa banda de hard rock Status Quo; pasou dúas semanas no primeiro posto do chart non só británico senón tamén irlandés, maltés e dalgúns países escandinavos), «We're Gonna Do It Again» (1995; chegou ao sexto posto do chart británico), «Move Move Move (The Red Tribe)» (1996), «Sing Up For The Champions!» (1997), Come On You Reds - 20 Manchester United Classics (1998) e «You Raise Me Up» (2005; a xeito de homenaxe luctuosa ao xogador George Best).[181]

Propiedade e finanzas

editar

Orixinalmente financiado pola Lancashire & Yorkshire Railway Company, o club converteuse nunha sociedade anónima en 1892 e vendeu as súas accións aos seareiros locais do equipo por 1 GBP mediante un formulario.[17] En 1902, a propiedade pasou na súa totalidade aos catro empresarios locais que investiron 500 GBP para rescatar o club da quebra, entre os cales se incluíu o que logo se convertería no presidente do club, J. H. Davies.[17] Logo da morte de Davies en 1927, o club volveu enfrontarse á quebra, mais desta vez conseguiu ser rescatado a finais de 1931 por James W. Gibson, quen asumiu o control do club logo de investir 2 000 GBP.[25] Gibson promoveu ao seu fillo, Alan, ao mesmo cargo en 1948,[183] aínda que morreu tres anos despois; a familia Gibson retivo a propiedade do club,[184] mais o posto de presidente pasou ao ex xogador Harold Hardman.[185]

Promovido ao cargo de presidente uns días despois do desastre de Múnic, Louis Edwards, un amigo de Busby, comezou a adquirir accións do club; logo dun investimento de case 40 000 GBP, acumulou unha porcentaxe de participación do 54%, polo que asumiu o control do equipo en 1964.[186] Cando Lillian Gibson faleceu a principios de 1971, as súas accións pasaron a Alan Gibson, que vendeu unha porcentaxe delas ao fillo de Louis Edwards, Martin, en 1978; Martin Edwards converteuse en presidente do club logo da morte de seu pai en 1980.[187] O magnate dos medios de comunicación Robert Maxwell tentou mercar o Man Utd en 1984, aínda que non logrou chegar a un acordo con Edwards.[187] En 1989, Edwards tratou de vender o club a Michael Knighton por 20 millóns GBP, mais a venda non logrou concretarse e Knighton, en cambio, uniuse á xunta directiva.[187]

O Manchester United empezou a cotizar no mercado de valores en xuño de 1991 -onde alcanzou un valor de 6,7 millóns GBP-,[188] e recibiu outra oferta de compra en 1998, esta vez da empresa British Sky Broadcasting, de Rupert Murdoch. Isto provocou a formación do Shareholders United Against Murdoch -máis tarde renomeado como Manchester United Supporters' Trust- que anima aos partidarios a comprar accións do club nun intento para evitar calquera posible compra hostil. A xunta directiva do Manchester United aceptou unha oferta por 623 millóns GBP,[189] mais a transacción foi bloqueada pola Comisión de Fusións e Monopolios en abril de 1999.[190] Uns anos despois, emerxeu unha loita polo poder entre o adestrador do club Alex Ferguson e os seus compañeiros de carreiras de cabalos John Magnier e J. P. McManus, os cales gradualmente se foron convertendo nos principais accionistas. Nunha disputa que xurdiu a raíz da propiedade controvertida do cabalo Rock of Gibraltar, Magnier e McManus tentaron remover a Ferguson da súa posición como adestrador, e a xunta directiva respondeu ao levar investidores para así reducir a maioría dos irlandeses en cuestión de accións.[191]

En maio de 2005, Malcolm Glazer comprou a participación do 28,7% en poder de McManus e Magnier, polo que adquiriu unha participación de control a través do seu vehículo de investimento Red Football Ltd, nunha toma de posesión de alto nivel onde se valorou o club en aproximadamente 800 millóns GBP -aproximadamente 1500 millóns USD daquela-.[192][193] En xullo de 2006, o club anunciou un paquete de refinanciamento da débeda cun valor de 660 millóns GBP, o cal resultou nunha redución do 30% nos pagos de intereses anuais a 62 millóns GBP ao ano.[194][195] En xaneiro de 2010, con débedas por 716,5 millóns GBP -equivalente a 1017 millóns GBP-,[196] o Manchester United refinanciouse a través dunha emisión de bonos con valor de 504 millóns GBP, o que lle permitiu pagar a maior parte do empréstimo de 509 millóns GBP aos bancos internacionais.[197] O interese anual devengado polos bonos -o cal vence o 1 de febreiro de 2017- é de aproximadamente 45 millóns GBP ao ano.[198] A pesar da reestruturación, a débeda do club provocou protestas dos seareiros o 23 de xaneiro de 2010, tanto en Old Trafford como no Trafford Training Centre (tamén propiedade do club).[199][200] Así, algúns grupos de partidarios alentaron aos seareiros a vestir as cores verde e ouro nos partidos, que eran as cores insignia do Newton Heath. O 30 de xaneiro, algunhas novas informaron de que o Manchester United Supporters' Trust celebrara reunións cun grupo de fans ricos alcumados en conxunto como os «Red Knights», cuxo plan é adquirir a porcentaxe de participación dos Glazer.[201]

De acordo coa revista Forbes, contra finais de 2011 o Manchester United posúe un valor de 169 millóns USD,[202] converténdose deste xeito no club con maior éxito financeiro do fútbol, seguido polo español Real Madrid e o alemán Bayern de Múnic.[203] Do mesmo xeito, isto faino o segundo club deportivo máis valioso de calquera categoría -despois do equipo de béisbol estadounidense New York Yankees-.[204][205] En agosto de 2011, circularon rumores de que os Glazer planeaban contactar coa prestataria financeira Credit Suisse Group, con miras a levar a cabo unha oferta pública de venda por mil millóns USD -aprox. 600 millóns GBP- na Bolsa de Singapur.[206] Con todo, en xullo de 2012, o club anunciou os seus plans de cotizar na Bolsa de Nova York.[207] Se ben cada acción sería vendida entre 16 e 20 USD como cifra inicial, o día en que se incorporou á bolsa -10 de agosto- o custo reduciuse a 14 USD, debido ás malas opinións de algúns analistas de Wall Street, así como ao previo debut de Facebook en dito mercado de valores, que non obtivo o resultado esperado polos seus propietarios. A pesar do anterior, o Manchester United valorouse en 2 300 millóns USD, co que se converteu no club de fútbol máis valioso en todo o mundo.[208]

Xogadores

editar

Cadro actual

editar

Cadro actualizado a 22 de agosto de 2022.[209]

Posto País Xogador
1 POR   David de Gea
2 DEF   Victor Lindelöf
3 DEF   Eric Bailly
4 DEF   Phil Jones
5 DEF   Harry Maguire
6 DEF   Lisandro Martínez
7 DIA   Cristiano Ronaldo
8 MED   Bruno Fernandes
9 DIA   Anthony Martial
10 DIA   Marcus Rashford
11 DIA   Mason Greenwood
12 DEF   Tyrell Malacia
14 MED   Christian Eriksen
16 MED   Amad Diallo
17 MED   Fred
19 DEF   Raphaël Varane
20 DEF   Diogo Dalot
Posto País Xogador
22 POR   Tom Heaton
23 DEF   Luke Shaw
25 DIA   Jadon Sancho
28 MED   Facundo Pellistri
29 DEF   Aaron Wan-Bissaka
33 DEF   Brandon Williams
34 MED   Donny van de Beek
36 DIA   Anthony Elanga
37 MED   James Garner
38 DEF   Axel Tuanzebe
39 MED   Scott McTominay
43 DEF   Teden Mengi
44 DIA   Tahith Chong
46 MED   Hannibal Mejbri
47 DIA   Shola Shoretire
49 DIA   Alejandro Garnacho
MED   Casemiro

Récords de xogadores

editar

Os xogadores en letra grosa seguen a xogar actualmente no Manchester United.

Partidos xogados

editar
 
Ryan Giggs.

Actualizado a 10 de decembro de 2019 de acordo co sitio web oficial de estatísticas.[210]

# Nome Tempadas Partidos
1   Ryan Giggs 1990 - 2014 963
2   Bobby Charlton 1956 - 1973 758
3   Paul Scholes 1994 - 2011
2012 - 2013
718
4   Bill Foulkes 1952 - 1970 688
5   Gary Neville 1992 - 2011 602
6   Wayne Rooney 2004 - 2017 559
7   Alex Stepney 1966 - 1978 539
8   Tony Dunne 1960 - 1973 535
9   Denis Irwin 1990 - 2002 529
10   Joe Spence 1919 - 1933 510

Máximos goleadores

editar
 
Sir Bobby Charlton.

Actualizado a 15 de agosto de 2016 de acordo co sitio web oficial de estatísticas:[211]

# Nome Tempadas Partidos Goles Prom.
1   Bobby Charlton 1956 - 1973 758 249 0,33
2   Wayne Rooney 2004 - presente 522 246 0,48
3   Denis Law 1962 - 1973 404 237 0,58
4   Jack Rowley 1937 - 1955 424 211 0.48
5   Dennis Viollet 1953 - 1962 293 179 0,61
6 George Best 1963 - 1974 470 179 0,38
7   Ryan Giggs 1991 - 2014 963 168 0,17
8   Joe Spence 1919 - 1933 510 168 0,32
9   Mark Hughes 1983 - 1986
1988 - 1995
467 163 0,34
10   Paul Scholes 1994 - 2011
2012 - 2013
718 155 0,22

Galardóns individuais

editar
Balón de Ouro

Os seguintes xogadores gañaron o Balón de Ouro mentres xogaban para o Manchester United:[212]

Bota de Ouro

Os seguintes xogadores gañaron a Bota de Ouro mentres xogaban para o Manchester United:

Xogador do ano da UEFA

Os seguintes xogadores gañaron o trofeo ao Xogador do ano da UEFA mentres xogaban para o Manchester United:[214]

FIFA World Player

Os seguintes xogadores gañaron o trofeo FIFA World Player mentres xogaban para o Manchester United:[215]

FIFA Puskás Award

Os seguintes xogadores gañaron o FIFA Puskás Award mentres xogaban para o Manchester United:[216]

Adestradores

editar
Datas[217] Nome Notas
1878–1892 Descoñecido
1892–1900   A. H. Albut
1900–1903   James West
1903–1912   Ernest Mangnall
1912–1914   John Bentley
1914–1922   Jack Robson
1922–1926   John Chapman Primeiro adestrador non inglés.
1926–1927   Lal Hilditch
1927–1931   Herbert Bamlett Primeiro adestrador/xogador.[218]
1931–1932   Walter Crickmer
1932–1937   Scott Duncan
1937–1945   Walter Crickmer
1945–1969   Matt Busby
1969–1970   Wilf McGuinness
1970–1971   Matt Busby
1971–1972   Frank O'Farrell Primeiro adestrador estranxeiro.
1972–1977   Tommy Docherty
1977–1981   Dave Sexton
1981–1986   Ron Atkinson
1986–2013   Alex Ferguson O adestrador con máis títulos gañados e o que máis tempo permaneceu no cargo na historia do Manchester United.[219]
2013-2014   David Moyes
2014   Ryan Giggs Primeiro adestrador/xogador interino.[220]
2014-2016   Louis van Gaal
2016-2018   José Mourinho
2018-   Ole Gunnar Solskjær

O Manchester United F.C. é considerado o club de fútbol máis popular do mundo, coa asistencia media máis alta de Europa.[221] A base de fans do equipo a nivel mundial inclúe máis de 200 sucursais recoñecidas do Manchester United Supporters Club (MUSC), en canto menos 24 países distintos.[222] O conxunto toma vantaxe deste apoio a través das súas xiras internacionais de verán. A empresa de contabilidade e consultores da industria deportiva Deloitte estimou que, en 2008, o Manchester United contaba con 75 millóns de fans en todo o mundo,[169] mentres que outras fontes aseguraron que a cifra precisa estaba próxima aos 333 millóns de seguidores.[223] En 2012, o sitio web oficial do equipo revelou que a cantidade de seareiros en todo o mundo é de 659 millóns.[2]

Os seareiros están representados por dous organismos independentes: Independent Manchester United Supporters Association (IMUSA), que mantén vencellos próximos co club a través do foro de seareiros do MUFC,[224] e Manchester United Supporters' Trust (MUST). Unha vez que a familia Glazer tomou o control do club en 2005, un grupo de seareiros creou un club escindido denominado Football Club United of Manchester. A tribuna oeste de Old Trafford .o extremo Stretford- é o extremo local e onde se encontra xeralmente o maior apoio vocal para o equipo durante os seus encontros como local.[162]

Rivalidades

editar
 
Manchester City e Liverpool.

O Manchester United ten rivalidades con catro equipos: Leeds United, Liverpool, Manchester City -co que disputa o derbi de Manchester- e Arsenal.[225][226][227] Na actualidade, a maioría dos fans consideran o equipo da súa localidade veciña, o Liverpool, como o seu rival máis grandes debido ao éxito de ambos os clubs, xa que os dous son os equipos ingleses máis laureados.[228]

A rivalidade co Liverpool xurdiu dunha competencia entre ambas as cidades durante a Revolución Industrial, cando Mánchester era notable pola súa industria téxtil mentres que Liverpool era maioritamente un porto.[229] A rivalidade co Liverpool comezou durante a década de 1960, cando os dous clubs estaban entre os máis fortes de Inglaterra, competindo man a man polo título case cada tempada desde entón.[230] Por outra banda, a «rivalidade das rosas» con Leeds ten a súa orixe na guerra das Dúas Rosas disputada entre a Casa de Lancaster e a Casa de York, onde Manchester United representa a Lancashire e Leeds a Yorkshire.[231] Aínda que baseada nesta tradicional rivalidade entre Yorkshire e Lancashire, a rivalidade co Leeds United comezou durante a década de 1960, cando o Leeds se converteu nun dos equipo punteiros do país, continuando até a década de 1970 e 1980, posiblemente antes de chegar ao seu punto álxido cando o Leeds United superou ao Manchester no título de Liga de 1992.[232] A competencia co Manchester City remóntase á época do Newton Heath, na década de 1890, e segue a ser forte debido a que os dous clubs levan xogando na mesma división durante gran parte da súa historia,[233] esta rivalidade obedece a que ambos os equipos pertencen á mesma cidade inglesa, mentres que a disputa entre o Arsenal e os Red Devils débese á lixeira diferenza na cantidade de títulos de liga que posúe cada un, xa que ambos acaparan 33 títulos da Premier League (20 para o United e 13 para o Arsenal) e á cantidade de veces que ambos os conxuntos se enfrontaron.[234][235]

Palmarés

editar

O primeiro trofeo do Manchester United foi a Manchester Cup, título que conquistou aínda coa denominación de Newton Heath en 1886.[236] En 1908, o equipo conseguiu o seu primeiro título de liga e, ao ano seguinte, conquistou a Copa de Inglaterra por primeira vez. Polo que respecta ao número de títulos gañados, a década de 1990 foi a máis exitosa para o Manchester United, que gañou nesta etapa 5 títulos de liga, 4 Copas de Inglaterra, 1 League Cup, 5 Supercopas de Inglaterra (unha delas compartida), 1 Liga de Campións da UEFA, 1 Recopa de Europa, 1 Supercopa de Europa e 1 Copa Intercontinental.

Actualmente é o club máis laureado da Premier League, con 20 títulos, amais de ser o primeiro equipo inglés en gañar a Liga de Campións da UEFA en 1968 e o único de Inglaterra en ser campión da Copa Intercontinental e o Mundial de Clubs. É o segundo equipo máis laureado da Copa de Inglaterra con 11,[237] así como o máis laureado da Community Shield con 20.

O único trofeo notable que nunca conseguiu o club é a UEFA Europa League,[238] aínda que alcanzou os cuartos de final na tempada 1984-85, e as semifinais do torneo precursor da competición, a Copa de Feiras, na tempada 1964-65.[239][240]

Títulos oficiais

editar
  Competición Nacional Títulos Subcampionatos
First Division / Premier League (20/15) 1907–08, 1910–11, 1951–52, 1955–56, 1956–57, 1964–65, 1966–67, 1992–93, 1993–94, 1995–96, 1996–97, 1998–99, 1999–00, 2000–01, 2002–03, 2006–07, 2007–08, 2008–09, 2010–11, 2012–13 (Récord). 1946–47, 1947–48, 1948–49, 1950–51, 1958–59, 1963–64, 1967–68, 1979–80, 1987–88, 1991–92, 1994–95, 1997–98, 2005–06, 2009–10, 2011–12.
FA Cup (12/7)[241] 1908–09, 1947–48, 1962–63, 1976–77, 1982–83, 1984–85, 1989–90, 1993–94, 1995–96, 1998–99, 2003–04, 2015-16 (Récord compartido). 1956-57, 1957-58, 1975–76, 1978–79, 1994–95, 2004–05, 2006–07.
Football League Cup (4/4) 1991–92, 2005–06, 2008–09, 2009–10. 1982-83, 1990-91, 1993-94, 2002-03.
Community Shield (21/10) 1908, 1911, 1952, 1956, 1957, 1965*, 1967*, 1977*, 1983, 1990*, 1993, 1994, 1996, 1997, 2003, 2007, 2008, 2010, 2011, 2013, 2016 (Récord). 1948, 1963, 1985, 1990, 1998, 1999, 2000, 2001, 2004, 2009.
Championship e/ou Antecesores (2/3) 1935–36, 1974–75. 1905–06, 1924–25, 1937–38.
Competición Rexional Títulos Subcampionatos
Manchester Senior Cup (5/3) 1885–86, 1887–88, 1888–89, 1889–90, 1892–93. 1884–85, 1886–87, 1890–91.
Lancashire Subsidiary Tournament (1/1) 1916-17. 1917–18.
War League North Regional (1/1) 1941-42-II. 1943–44-I.
  Competición Internacional Títulos Subcampionatos
Copa de Europa/Liga de Campións (3/2) 1967–68, 1998–99, 2007–08. 2008–09, 2010–11.
Recopa de Europa (1) 1990–91.
Supercopa de Europa (1/2) 1991. 1999, 2008.
Copa Mundial de Clubs da FIFA (1) 2008.
Copa Intercontinental (1/1) 1999. 1968.

Trofeos amigables

editar

Dobretes e tripletes

editar

As competicións de curta duración como a Charity/Community Shield, Copa Intercontinental, Copa Mundial de Clubs da FIFA ou Supercopa de Europa non se adoitan considerar como trofeos que contribúan a un dobrete ou triplete.[252]

Xogos contra equipos galegos

editar

O Manchester United enfrontouse até en seis ocasións ao Deportivo da Coruña, todos en partidos correspondentes á Liga de Campións da UEFA. En total os galegos venceron en tres ocasións aos ingleses, mais recibiu por parte dos "Red Devils" outras tantas derrotas.[253] A vitoria máis destacable probablemente foi a vitoria en Old Trafford dos coruñeses por 2-3, converténdose así no sexto non inglés que vencía nese campo na historia.[254]

Data Competición Lugar Equipo Local Goles Resultado Goles Equipo Visitante
25-09-2001 Liga de Campións Riazor, A Coruña   Deportivo da Coruña Pandiani 85'
Naybet 90'
2 - 1
Scholes 40'   Manchester United
17-10-2001 Liga de Campións Old Trafford, Manchester   Manchester United Van Nistelrooy 7'
Van Nistelrooy 40'
2 - 3
Sergio 36'
Tristán 38'
Tristán 59'
  Deportivo da Coruña
02-04-2002 Liga de Campións Riazor, A Coruña   Deportivo da Coruña
0 - 2
Beckham 15'
Van Nistelrooy 41'
  Manchester United
10-04-2002 Liga de Campións Old Trafford, Manchester   Manchester United Solskjær 23'
Solskjær 56'
Giggs 69'
3 - 2
Blanc (p.m.) 44'
Djalminha 90'
  Deportivo da Coruña
11-12-2002 Liga de Campións Old Trafford, Manchester   Manchester United Van Nistelrooy 6'
Van Nistelrooy 54'
2 - 0
  Deportivo da Coruña
18-03-2003 Liga de Campións Riazor, A Coruña   Deportivo da Coruña Víctor 31'
Lynch (p.m.) 47'
2 - 0
  Manchester United
04-05-2017 Europa League Balaídos, Vigo   Celta de Vigo
0 - 1
Rashford 67'   Manchester United
11-05-2017 Europa League Old Trafford, Manchester   Manchester United Fellaini 17'
1 - 1
Roncaglia 85'   Celta de Vigo
  1. As fontes están divididas no que se refire á data exacta do encontro e o cambio de nome do equipo. Mentres que as fontes oficiais do club consideran que ocorreu o 26 de abril, o xornal Manchester Evening Chronicle sinalou que dito encontro ocorreu o 25 de abril, tal e como aparece na súa edición impresa, o cal suxire que ocorreu un día antes, o 24 de abril.
  2. término coloquial que se refire a un equipo que ascende e descende constantemente
  3. Dende 1997 esta combinación é empregada principalmente en competicións domésticas e amigables.
  4. Dende 1997 esta combinación é empregada principalmente en competicións europeas e internacionais.
Referencias
  1. Man Utd's 333M fans
  2. 2,0 2,1 Sitio web oficial. "United,el club más popular" (en castelán). Manchester United F.C. Consultado o 31 de decembro de 2012. 
  3. Ed Prior. "Do Man Utd really have 659m supporters?" (en inglés). BBC News. Consultado o 22 de abril de 2013. 
  4. "English attendances". Arquivado dende o orixinal o 13 de xuño de 2008. Consultado o 31 de xaneiro de 2010. 
  5. Manchester United win 11th FA Cup
  6. "United tops global rich list". Arquivado dende o orixinal o 09 de novembro de 2011. Consultado o 31 de xaneiro de 2010. 
  7. Soccer Team Valuations (Special Report)
  8. 8,0 8,1 8,2 (Barnes et al. 2001, p. 8)
  9. 9,0 9,1 "Manchester United". Historicalkits.co.uk (en inglés). Consultado o 19 de abril de 2011. 
  10. Belton 2009, p. 2.
  11. James 2008, p. 66.
  12. (Shury & Landamore 2005, pp. 43-79)
  13. 13,0 13,1 (Shury & Landamore 2005, pp. 8-9)
  14. (Shury & Landamore 2005, pp. 10-14)
  15. (Shury & Landamore 2005, p. 21)
  16. Tyrrell & Meek 1996, p. 99.
  17. 17,0 17,1 17,2 (Barnes et al. 2001, p. 9)
  18. (James 2008, p. 92)
  19. 19,0 19,1 19,2 19,3 "1900-1909". Manutd.com. Arquivado dende o orixinal o 19 de agosto de 2011. Consultado o 24 de abril de 2011. 
  20. Barnes et al. 2001, p. 118.
  21. Barnes et al. 2001, p. 11.
  22. 22,0 22,1 22,2 Manchester United history 1878-1909 Arquivado 13 de xuño de 2016 en Wayback Machine. (en inglés)
  23. 23,0 23,1 23,2 23,3 "Man. United". Gol.com. Consultado o 24 de abril de 2011. 
  24. 24,0 24,1 "1920-1929". Manutd.com. Arquivado dende o orixinal o 19 de agosto de 2011. Consultado o 25 de abril de 2011. 
  25. 25,0 25,1 25,2 25,3 (Barnes et al. 2001, p. 12)
  26. 26,0 26,1 26,2 (McCartney 1996, p. 20)
  27. (Inglis 1996, p. 235)
  28. (Murphy 2006, p. 45)
  29. Barnes et al. 2001, p. 13.
  30. Barnes et al. 2001, p. 10.
  31. Barnes et al. 2001, pp. 12.
  32. (Murphy 2006, p. 71)
  33. Glanville, Brian (27 de abril de 2005). "The great Chelsea surrender". The Times (Londres). Arquivado dende o orixinal o 05 de agosto de 2011. Consultado o 17 de abril de 2011. 
  34. Barnes et al. 2001, pp. 14-15.
  35. "1958: United players killed in air disaster". BBC News. 6 de febreiro de 1958. Consultado o 17 de abril de 2011. 
  36. (Barnes et al. 2001, pp. 16-17)
  37. White 2008, p. 136.
  38. Barnes et al. 2001, p. 17.
  39. 39,0 39,1 (Barnes et al. 2001, pp. 18-19)
  40. Moore, Rob; Stokkermans, Karel (11 de decembro de 2009). "European Footballer of the Year ("Ballon d'Or")". Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. Consultado o 17 de abril de 2011. 
  41. "Intercontinental Cup 1968". FIFA. Arquivado dende o orixinal o 11 de xaneiro de 2012. Consultado o 17 de abril de 2011. 
  42. 42,0 42,1 42,2 (Barnes et al. 2001, p. 19)
  43. Barnes et al. 2001, p. 110.
  44. Murphy 2006, p. 134.
  45. "1977: Manchester United sack manager". BBC News. 4 de xullo de 1977. Consultado o 17 de abril de 2011. 
  46. (Barnes et al. 2001, p. 20)
  47. 47,0 47,1 47,2 (Barnes et al. 2001, pp. 20-21)
  48. Barnes et al. 2001, p. 21.
  49. Barnes et al. 2001, p. 148.
  50. Barnes et al. 2001, p. 148-149.
  51. "Arise Sir Alex?". BBC News. 27 de maio de 1999. Consultado o 17 de abril de 2011. 
  52. Bevan, Chris (4 de novembro de 2006). "How Robins saved Ferguson's job". BBC Sport. Consultado o 17 de abril de 2011. 
  53. "European Competitions 1990-91" (en inglés). rsssf.com. Consultado o 3 de outubro de 2016. 
  54. "England 1991/1992" (en inglés). rsssf.com. 
  55. "Cajón Deportivo – Roy Keane" (en castelán). 27 de outubro de 2015. Arquivado dende o orixinal o 04 de agosto de 2016. Consultado o 3 de outubro de 2016. 
  56. "Player profile. Matt Busby" (en inglés). lfchistory.net. Consultado o 3 de outubro de 2016. 
  57. Moreno, Jorge A. (24 de xaneiro de 2015). "La brutal patada a un aficionado que convirtió a Eric Cantona en diablo". ABC (en castelán). Consultado o 3 de outubro de 2016. 
  58. "England 1994/95" (en inglés). rsssf.com. Consultado o 3 de outubro de 2016. 
  59. 59,0 59,1 "FA Cup Finals, 1872-today" (en inglés). Football Association. Consultado o 3 de outubro de 2016. 
  60. "O CASO MANCHESTER E ALEX FERGUSON" (en portugués). 3vv.com.br. Arquivado dende o orixinal o 05 de outubro de 2016. Consultado o 3 de outubro de 2016. 
  61. "Sir Alex Ferguson 25 years: 'You can't win anything with kids'". BBC.co.uk. 2 de novembro de 2011. Consultado o 28 de abril de 2013. 
  62. "FERGIE'S FLEDGLINGS FLY THE NEST". 4thegame.com. 6 de xullo de 2000. Arquivado dende o orixinal o 29 de setembro de 2008. Consultado o 28 de abril de 2013. 
  63. "The Fergie babes". The Sun. 30 de agosto de 2010. Arquivado dende o orixinal o 19 de novembro de 2012. Consultado o 28 de abril de 2013. 
  64. "Were Fergie's Fledglings the best ever golden generation of footballers?". Mirror Football. 6 de xaneiro de 2010. Arquivado dende o orixinal o 27 de abril de 2014. Consultado o 28 de abril de 2013. 
  65. "England 1995/96" (en inglés). rsssf.com. Consultado o 3 de outubro de 2016. 
  66. "Football bad boys: Eric Cantona's kung-fu kick and other misdemeanours in pictures" (en inglés). telegraph.co.uk. Consultado o 3 de outubro de 2016. 
  67. "England 1996/97" (en inglés). rsssf.com. Consultado o 3 de outubro de 2016. 
  68. Ortiz, Guillermo. "Guillermo Ortiz: El último capricho de Eric Cantona" (en castelán). jotdown.es. Consultado o 3 de outubro de 2016. 
  69. "England 1997/98" (en inglés). rsssf.com. Consultado o 3 de outubro de 2016. 
  70. "United crowned kings of Europe". BBC Sport. 26 de maio de 1999. Consultado o 17 de abril de 2011. 
  71. "Glorious United crowned champions". BBC News (en inglés). 27 de maio de 1999. Consultado o 3 de outubro de 2016. 
  72. "Double joy for Man United". BBC News (en inglés). 22 de maio de 1999. Consultado o 3 de outubro de 2016. 
  73. "United super subs floor Bayern at the death" (en inglés). UEFA. 27 de maio de 1999. Consultado o 3 de outubro de 2016. 
  74. Magnani, Loris; Stokkermans, Karel (30 de abril de 2005). "Intercontinental Club Cup 1999" (en inglés). rsssf.com. Consultado o 3 de outubro de 2016. 
  75. Hughes, Rob (8 de marzo de 2004). "Ferguson and Magnier: a truce in the internal warfare at United". International Herald Tribune. Consultado o 17 de abril de 2011. 
  76. "Football's global power struggle" (en inglés). BBC News. 20 de decembro de 1999. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  77. "Viduka hands title to Man Utd". BBC News (en inglés). 4 de maio de 2003. Consultado o 4 de outubro de 2016. 
  78. "David Beckham was sold to Real Madrid 'because he thought he was bigger than Alex Ferguson'". The Telegraph (en inglés). 22 de outubro de 2013. Consultado o 3 de outubro de 2016. 
  79. "Ferdinand banned for eight months". BBC News (en inglés). 19 de decembro de 2003. Consultado o 4 de outubro de 2016. 
  80. "Man Utd win FA Cup" (en inglés). BBC Sport. 22 de maio de 2004. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  81. "Arsenal 0-0 Man Utd (aet)". BBC News (en inglés). 21 de maio de 2005. Consultado o 4 de outubro de 2016. 
  82. "Glazer compra el United, tasado en 1.160 millones". As (en castelán). 13 de maio de 2005. Consultado o 4 de outubro de 2016. 
  83. "El Real Madrid ficha a Van Nistelrooy por tres años". El Mundo (en castelán). 27 de xullo de 2006. Consultado o 4 de outubro de 2016. 
  84. "England 2006/07" (en inglés). rsssf.com. Consultado o 4 de outubro de 2016. 
  85. "2006–07 All matches" (en inglés). UEFA. Consultado o 4 de outubro de 2016. 
  86. "England 2007/08" (en inglés). rsssf.com. Consultado o 4 de outubro de 2016. 
  87. Shuttleworth, Peter (21 de maio de 2008). "Spot-on Giggs overtakes Charlton" (en inglés). BBC Sport. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  88. McNulty, Phil (1 de marzo de 2009). "Man Utd 0–0 Tottenham (aet)" (en inglés). BBC Sport. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  89. McNulty, Phil (16 de maio de 2009). "Man Utd 0–0 Arsenal" (en inglés). BBC Sport. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  90. Odgen, Mark (12 de xuño de 2009). "Cristiano Ronaldo transfer: World-record deal shows football is booming, says Sepp Blatter". The Daily Telegraph (en inglés) (Londres). Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  91. "Rooney the hero as United overcome Villa" (en inglés). ESPNsoccernet. 28 de febreiro de 2010. Arquivado dende o orixinal o 19 de agosto de 2011. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  92. Fletcher, Paul (9 de maio de 2010). "Man Utd 4-0 Stoke" (en inglés). BBC Sport. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  93. McNulty, Phil (7 de abril de 2010). "Man Utd 3-2 Bayern Munich (agg 4-4)" (en inglés). BBC Sport. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  94. "'Chicharito' deja Chivas y se va al Manchester United" (en castelán). Informador.com.mx. 8 de abril de 2010. Arquivado dende o orixinal o 04 de marzo de 2016. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  95. "Manchester United sign Mexico striker Javier Hernandez for £8m and friendly match" (en inglés). Times Online. 9 de abril de 2010. Arquivado dende o orixinal o 12 de setembro de 2019. Consultado o 4 de outubro de 2011. 
  96. "Manchester United on brink of record 19th title after win over Chelsea" (en inglés). The Guardian. 9 de maio de 2011. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  97. "Manchester United clinch record 19th english title" (en inglés). The Independent. 14 de maio de 2011. Arquivado dende o orixinal o 20 de maio de 2013. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  98. "UCL: Man.Utd y Man.City, eliminados" (en castelán). ESPN. 7 de decembro de 2011. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  99. "Robin van Persie se equivoca de vestuario en su primera visita como rival al Emirates Stadium" (en inglés). 20minutos.es. 28 de abril de 2013. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  100. "Anuncia Alex Ferguson su retiro del futbol" (en castelán). Excélsior. 8 de maio de 2013. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  101. "Se retira Alex Ferguson del Manchester United" (en castelán). Informador.com.mx. 8 de maio de 2013. Arquivado dende o orixinal o 04 de marzo de 2016. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  102. "Alex Ferguson anuncia su retiro del Manchester United" (en castelán). BBC.co.uk. 8 de maio de 2013. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  103. "El Manchester United designa nuevo director técnico" (en castelán). Manchester United. 9 de maio de 2013. Consultado o 9 de maio de 2013. 
  104. "David Moyes, nuevo entrenador del Manchester United". Marca.com (en castelán). 9 de maio de 2013. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  105. "Community Shield: Van Persie's double fires Manchester United past Wigan". Marca.com (en castelán). 11 de agosto de 2013. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  106. "Sufre Moyes primera derrota en la Premier". El Siglo de Torreón (en castelán). 2 de setembro de 2013. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  107. Agencia EFE (22 de abril de 2014). "Giggs dirigirá al United tras la destitución de Moyes". Superdeporte (en castelán). Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  108. "El United, fuera de Europa después de 24 años". Marca.com (en inglés). 11 de maio de 2014. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  109. "Malcolm Glazer dies: Man Utd's owner dies aged 85" (en inglés). BBC Sports. 29 de maio de 2014. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  110. "El United confirma a Van Gaal como técnico". Marca.com (en castelán). 19 de maio de 2014. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  111. "Manchester United thrash LA Galaxy 7-0 as Ander Herrera stars to give Louis van Gaal victory in first match". The Telegraph (en inglés). 24 de xullo de 2014. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  112. "El United conquista la Guinness International Champions Cup". Marca.com (en castelán). 5 de agosto de 2014. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  113. "La era Van Gaal comenzó con derrota para el Manchester United" (en castelán). Radio Caracol. 16 de agosto de 2014. Arquivado dende o orixinal o 10 de outubro de 2014. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  114. "El Manchester United despide a Van Gaal" (en inglés). Cadenaser.com. 23 de maio de 2016. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  115. "Mourinho nombrado técnico del United" (en inglés). Manchester United. 27 de maio de 2016. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  116. 116,0 116,1 (Barnes et al. 2001, p. 49)
  117. "As Manchester United bring back 'Football Club' to their badge, how has your side's crest evolved down the years?". dailymail.co (en inglés). 22 de xullo de 2013. Consultado o 29 de agosto de 2016. 
  118. Angus, J. Keith (1879). The Sportsman's Year-Book for 1880. Cassell, Petter, Galpin & Co. p. 182. 
  119. "Manchester United Historical Kits" (en inglés). historicalkits.co.uk. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  120. 120,0 120,1 120,2 120,3 120,4 120,5 (Barnes et al. 2001, p. 48)
  121. "FA Cup Finals 1900 - 1909". Arquivado dende o orixinal o 25 de setembro de 2008. Consultado o 01 de febreiro de 2010. 
  122. "Adidas and Manchester United release new home kit for 2016/17" (en inglés). Manchester United. 23 de xullo de 2016. Arquivado dende o orixinal o 17 de outubro de 2016. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  123. Devlin 2005, p. 157.
  124. "United unveil new away kit" (en inglés). ManUtd.com (Manchester United). 4 de agosto de 2010. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  125. "Grey day for Manchester United" (en inglés). BBC Sport. 30 de agosto de 2002. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  126. Devlin 2005, p. 158.
  127. "New blue kit for 08/09" (en inglés). ManUtd.com (Manchester United). 28 de agosto de 2008. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  128. Devlin 2005, p. 154-159.
  129. Thompson, Gemma (18 de xullo de 2008). "Free trophy pic with new kit" (en inglés). ManUtd.com (Manchester United). Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  130. "Third Kit 2009/10" (en inglés). ManUtd.com (Manchester United). Arquivado dende o orixinal o 05 de agosto de 2009. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  131. (White 2008, p. 21)
  132. Tyrrell et al., p. 93
  133. James 2008, p. 392.
  134. Shury & Landamore 2005, p. 54.
  135. Shury & Landamore 2005, p. 51.
  136. 136,0 136,1 136,2 (Shury & Landamore 2005, pp. 21-22)
  137. Shury & Landamore 2005, pp. 24.
  138. Shury & Landamore 2005, pp. 33-34.
  139. 139,0 139,1 139,2 (Inglis 1996, pp. 234)
  140. Rollin & Rollin 2008, pp. 254-255.
  141. White, John D. T. (2008). The Official Manchester United Almanac (1ª ed.). Londres: Orion Books. p. 50. ISBN 978-0-7528-9192-7. 
  142. White 2007, pp. 11.
  143. Barnes et al. 2001, pp. 44-45.
  144. "Man Utd 3–0 Birmingham". BBC Sport (en inglés) (British Broadcasting Corporation). 26 de marzo de 2006. Consultado o 2 de novembro de 2016. 
  145. Coppack, Nick (31 de marzo de 2007). "Report: United 4 Blackburn 1" (en inglés). ManUtd.com (Manchester United). Arquivado dende o orixinal o 16 de decembro de 2011. Consultado o 2 de novembro de 2016. 
  146. (Morgan 2010, pp. 44-48)
  147. Bartram, Steve (19 de novembro de 2009). "OT100 #9: Record gate" (en inglés). ManUtd.com (Manchester United). Consultado o 2 de novembro de 2016. 
  148. 148,0 148,1 "Manchester United - Stadium" (PDF) (en inglés). Premier League. Consultado o 11 de outubro de 2016. 
  149. Barnes et al., p. 45
  150. "England : All Time Table" (en inglés). Statto.com. Arquivado dende o orixinal o 23 de xullo de 2011. Consultado o 2 de novembro de 2016. 
  151. "Match Score Analysis - All Competitive Matches" (en inglés). Stretfordend.co.uk. Consultado o 2 de novembro de 2016. 
  152. "Manchester United General Records" (en inglés). Statto.com. Archived from the original on 14 de agosto de 2008. Consultado o 2 de novembro de 2016. 
  153. "The Biggest Victories" (en inglés). StretfordEnd.co.uk. Consultado o 2 de novembro de 2016. 
  154. "The Heaviest Defeats" (en inglés). StretfordEnd.co.uk. Arquivado dende o orixinal o 18 de agosto de 2016. Consultado o 2 de novembro de 2016. 
  155. "The Top 100 Appearance-Makers in All Competitive Matches" (en inglés). Stretfordend.co.uk. Consultado o 2 de novembro de 2016. 
  156. "Manchester United F.C - Club Records" (en inglés). SportNetwork.net. Consultado o 2 de novembro de 2016. 
  157. "Official: Pogba signs for Man Utd for €105m" (en inglés). Football Italia. 8 de agosto de 2016. Arquivado dende o orixinal o 20 de agosto de 2016. Consultado o 2 de novembro de 2016. 
  158. "Ronaldo completes £80m Real move". BBC Sport (en inglés) (British Broadcasting Corporation). 1 de xullo de 2009. Consultado o 2 de novembro de 2016. 
  159. "The Power of Brands" (PDF). SoccerEx. Q1 2009. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 22 de novembro de 2009. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  160. Schwartz, Peter J. (18 de maio de 2010). "The Most Valuable Sports Team Brands". Forbes Magazine. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  161. "Real Madrid becomes the first sports team in the world to generate €400m in revenues as it tops Deloitte Football Money League". Deloitte. 2 de marzo de 2010. Arquivado dende o orixinal o 05 de agosto de 2010. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  162. 162,0 162,1 (Barnes et al. 2001, p. 52)
  163. 163,0 163,1 (Hamil 2008, p. 116)
  164. Hamil 2008, p. 124.
  165. Hamil 2008, p. 121.
  166. "Beckham fever grips Japan". BBC Sport. 18 de xuño de 2003. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  167. Hamil 2008, p. 120.
  168. Hamil 2008, p. 122.
  169. 169,0 169,1 (Hamil 2008, p. 126)
  170. Ducker, James (4 de xuño de 2009). "Manchester United show financial muscle after signing record £80m shirt contract". The Times (Londres). Consultado o 18 de abril de 2011. [Ligazón morta]
  171. "Oilinvest to renegotiate Juventus sponsorship". SportBusiness (SBG Companies). 7 de setembro de 2006. Arquivado dende o orixinal o 19 de agosto de 2011. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  172. "Man Utd sign £56m AIG shirt deal". BBC News. 6 de abril de 2006. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  173. Smith, Ben; Ducker, James (3 de xuño de 2009). "Manchester United announce £80 million sponsorship deal with Aon". The Times (Londres). Consultado o 18 de abril de 2011. [Ligazón morta]
  174. "Chevrolet signs seven year deal". ManUtd.com (Manchester United). 30 de xullo de 2012. Consultado o 26 de agosto de 2012. 
  175. "Admiral: Heritage". Admiral Sportswear. Arquivado dende o orixinal o 28 de febreiro de 2009. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  176. Devlin 2005, p. 149.
  177. Devlin 2005, p. 148.
  178. Hamil 2008, p. 127.
  179. "Man Utd in £300m Nike deal". BBC News. 3 de novembro de 2000. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  180. Wachman, Richard (24 de abril de 2010). "Manchester United fans call on corporate sponsors to back fight against Glazers". The Guardian (Londres). Consultado o 18 de abril de 2011. 
  181. 181,0 181,1 "Official Man Utd songs and other releases". Prideofmanchester.com (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 18 de marzo de 2011. Consultado o 30 de maio de 2011. 
  182. "Belfast Boy". Chartstats.com (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 06 de agosto de 2011. Consultado o 30 de maio de 2011. 
  183. Crick & Smith 1990, p. 181.
  184. Crick & Smith 1990, p. 92.
  185. White 2008, p. 92.
  186. Dobson & Goddard 2004, p. 190.
  187. 187,0 187,1 187,2 "1989: Man U sold in record takeover deal". BBC News. 18 de agosto de 1989. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  188. Dobson & Goddard 2004, p. 191.
  189. Bose 2007, p. 157.
  190. Bose 2007, p. 175.
  191. Bose 2007, pp. 234-235.
  192. "Glazer Man Utd stake exceeds 75%". BBC News. 16 de maio de 2005. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  193. "Manchester United's new owner". CBC Sports (Canadian Broadcasting Corporation). 22 de xuño de 2005. Arquivado dende o orixinal o 10 de setembro de 2005. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  194. "Glazers Tighten Grip On United With Debt Refinancing". The Political Economy of Football. 8 de xullo de 2006. Arquivado dende o orixinal o 19 de agosto de 2011. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  195. "Manchester United reveal refinancing plans". RTÉ (Raidió Teilifís Éireann). 18 de xullo de 2006. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  196. "Manchester United debt hits £716m". BBC News. 20 de xaneiro de 2010. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  197. "Manchester United to raise £500m". BBC News. 11 de xaneiro de 2010. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  198. Wilson, Bill (22 de xaneiro de 2010). "Manchester United raise £504m in bond issue". BBC News. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  199. Hughes, Ian (23 de xaneiro de 2010). "Man Utd 4–0 Hull". BBC Sport. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  200. "Prime Minister Gordon Brown warns football over debts". BBC Sport. 25 de xaneiro de 2010. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  201. Hassan, Nabil; Roan, Dan (30 de xaneiro de 2010). "Wealthy Man Utd fans approach broker about takeover". BBC Sport. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  202. "2. Manchester United" (en inglés). Forbes. Consultado o 4 de outubro de 2011. 
  203. "Soccer Team Valuations" (en inglés). Forbes. Consultado o 21 de novembro de 2009. 
  204. "Yankees de NY, el club más valioso del mundo". America.infobae.com. Arquivado dende o orixinal o 27 de outubro de 2012. Consultado o 4 de outubro de 2011. 
  205. "Yankees, Tiger among top sports brands" (en inglés). Yahoo! Sports. Consultado o 4 de outubro de 2011. 
  206. Gibson, Owen (16 de agosto de 2011). "Manchester United eyes a partial flotation on Singapore stock exchange". The Guardian (London: Guardian News and Media). Consultado o 26 de agosto de 2012. 
  207. 1Hrishikesh, Sharanya; Pandey, Ashutosh (3 de xullo de 2012). "Manchester United picks NYSE for U.S. public offering". Thomson Reuters. Arquivado dende o orixinal o 15 de outubro de 2013. Consultado o 26 de agosto de 2012. 
  208. "Manchester United IPO: share prices cut before US stock market flotation". guardian.co.uk (Guardian News and Media). 10 de agosto de 2012. Consultado o 24 de agosto de 2012. 
  209. "Man Utd First Team Squad & Player Profiles". ManUtd.com. Manchester United. Consultado o 30 de agosto de 2019. 
  210. "The top 100 appearance-makers in all competitive matches" (en inglés). Stretfordend.co.uk. Consultado o 10 de decembro de 2019. 
  211. "All goalscorers in all competitive matches" (en inglés). Stretfordend.co.uk. Consultado o 20 de outubro de 2016. 
  212. "European Footballer of the Year ('Ballon d'Or')". Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. 9 de outubro de 2008. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  213. "Ronaldo scoops ESM Golden Shoe". UEFA. 17 June 2008. Consultado o 5 December 2013. 
  214. "Messi recognised as Europe's finest". UEFA. 27 August 2009. Arquivado dende o orixinal o 31 de agosto de 2010. Consultado o 11 June 2010. 
  215. "FIFA World Player of the Year – Men's votes by player" (PDF). FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 12 January 2009. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 26 de xaneiro de 2009. Consultado o 11 June 2010. 
  216. "Ronaldo's 'incredible, fantastic' goal". FIFA.com (Fédération Internationale de Football Association). 21 December 2009. Arquivado dende o orixinal o 20 de decembro de 2014. Consultado o 5 November 2013. 
  217. Barnes et al. 2001, pp. 54-57.
  218. Stuart, Andrew (24 de abril de 2014). "Giggs steps into Hilditch's shoes as United player-manager". Manchester Evening News (en inglés). Consultado o 15 de agosto de 2016. 
  219. Flanagan, Aaron (31 de marzo de 2016). "Sir Alex Ferguson: Leicester remind me of my Manchester United team - they deserve the title". Mirror (en inglés). Consultado o 15 de agosto de 2016. 
  220. Jolly, Richard (22 de abril de 2014). "Giggs named temporary United boss". espnfc.com (en inglés). Consultado o 15 de agosto de 2016. 
  221. Rice, Simon (6 de novembro de 2009). "Manchester United top of the 25 best supported clubs in Europe". The Independent (Londres). Arquivado dende o orixinal o 19 de agosto de 2011. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  222. "Local Supporters Clubs". ManUtd.com (Manchester United). Arquivado dende o orixinal o 19 de agosto de 2011. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  223. Cass, Bob (15 de decembro de 2007). "United moving down south as fanbase reaches 333 million". Daily Mail (Londres). Consultado o 18 de abril de 2011. 
  224. "Fans' Forum". ManUtd.com (Manchester United). Arquivado dende o orixinal o 19 de agosto de 2011. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  225. Smith, Martin (15 de abril de 2008). "Wolves v West Brom: Bitter rivals do battle". The Daily Telegraph (en inglés) (Londres). Consultado o 20 de outubro de 2016. 
  226. Stone, Simon (16 de setembro de 2005). "Giggs: Liverpool our biggest test". Manchester Evening News (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 14 de agosto de 2011. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  227. "Top 10 Manchester United v/s Arsenal clashes that defined the rivalry" (en inglés). Dnaindia.com. 28 de febreiro de 2016. Consultado o 20 de outubro de 2016. 
  228. "Por qué se odian tanto Manchester United y Liverpool" (en castelán). BBC.com. 13 de decembro de 2014. Consultado o 20 de novembro de 2016. 
  229. Rohrer, Finlo (21 de agosto de 2007). "Scouse v Manc" (en inglés). BBC Sport. Consultado o 20 de novembro de 2016. 
  230. "Liverpool-United: Historia de una gran rivalidad" (en castelán). futbolingles.es. 22 de marzo de 2015. Arquivado dende o orixinal o 20 de outubro de 2016. Consultado o 20 de outubro de 2016. 
  231. Dunning 1999, p. 151.
  232. "Historia de una rivalidad: Leeds y Manchester United (parte 1)" (en castelán). diariosdefutbol.com. 27 de decembro de 2012. Arquivado dende o orixinal o 20 de outubro de 2016. Consultado o 20 de novembro de 2016. 
  233. "Manchester, una ciudad en rojo y azul" (en castelán). FIFA.com. 7 de maio de 2009. Arquivado dende o orixinal o 20 de outubro de 2016. Consultado o 20 de outubro de 2016. 
  234. "Fútbol Inglés: Liga Inglesa FA Premier League, Títulos por Equipo" (en castelán). sobrefutbol.com. Consultado o 20 de outubro de 2016. 
  235. "Arsenal v Manchester United head-to-head record". Arsenal Football Club. Arquivado dende o orixinal o 01 de novembro de 2016. Consultado o 20 de novembro de 2016. 
  236. Shury & Landamore 2005, p. 8.
  237. "Cup Final Results". The Football Association. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  238. "Trophy Room". ManUtd.com (Manchester United). Consultado o 18 de abril de 2011. 
  239. Ross, James (9 de xaneiro de 2008). "European Competitions 1984–85". Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  240. Zea, Antonio; Haisma, Marcel (9 de xaneiro de 2008). "Fairs' Cup 1964–65". Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. Consultado o 18 de abril de 2011. 
  241. Héctor Villa Martínez, Macario Reyes Padilla y Emmanuel Castro Serna (2003). Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF), ed. "México - List of Cup Winners" (en inglés). Consultado o 8 de maio de 2008. 
  242. "Toronto Cup 1970" (en inglés). Consultado o 17 de xullo de 2015. 
  243. "Trofeo Ciudad de Zaragoza "Carlos Lapetra"". Consultado o 18 de xullo de 2015. 
  244. Erik Garin (1 de agosto de 2004). "Champions World Series 2003 (USA)" (en inglés). Consultado o 31 de xullo de 2015. 
  245. Amsterdam Tournament 2006
  246. "Airtricity League 1 United 7". Arquivado dende o orixinal o 09 de novembro de 2016. Consultado o 17 de agosto de 2016. 
  247. Harry Gregg Testimonial
  248. Chevrolet China Cup
  249. Chevrolet Cup in Germany
  250. A-League All Stars in Sydney
  251. Chevrolet Cup
  252. Rice, Simon (20 de maio de 2010). "Treble treble: The teams that won the treble". The Independent (Londres). Consultado o 18 de abril de 2011. 
  253. "United versus Deportivo" (en inglés). stretfordend.co.uk. Consultado o 21 de outubro de 2016. 
  254. "El Deportivo entra en la leyenda de Old Trafford". ABC (en castelán). 18 de outubro de 2001. Consultado o 21 de outubro de 2016. 

Véxase tamén

editar

Bibliografía

editar

Outros artigos

editar

Ligazóns Externas

editar