9 de outubro

O 9 de outubro é o 282º día do ano do calendario gregoriano (283º nos anos bisestos). Quedan 83 días para finalizar o ano.

Acontecementos

Balcáns

• 43 a.C.: Fundación de Lugdunum, na actualidade, Lión.
• 768: Trala morte de Pipino o Breve, os seus dous fillos, Carlos (Carlomagno) e Carlomán son proclamados reis en Noyon e Soissons.
• 952: Os condes Hermenexildo Aloitez e Paterna Gundesindez fundan o Mosteiro de Sobrado dos Monxes.
• 1238: Xaime I o Conquistador entra en Valencia, que capitulara o 28 de setembro deste ano ante o asedio dos cristiáns.
• 1264: o Reino de Castela ―no período coñecido como a Reconquista― toma a entón cidade musulmá de Sherish e rebautízaa Xerez (posteriormente coñecida como Xerez da Fronteira).
• 1325: Afonso IV de Portugal sobe ó trono trala morte de seu pai Dinís.
• 1547: Miguel de Cervantes é bautizado en Alcalá de Henares. Algúns investigadores apuntan como data do seu nacemento o 29 de setembro.
• 1705: A rendición de Barcelona durante a guerra de sucesión propicia que o arquiduque Carlos VI de Austria se proclame rei de España.
• 1776: Dous franciscanos establecen unha misión para indios, primeira colonización na actual localización de San Francisco de California.
• 1874: Convenio Internacional de Berna, coñecido pola Unión Postal Universal.
• 1890: Clément Ader, inventor francés e pioneiro da aviación, realiza co seu aparato voador en forma de morcego Eole un primeiro voo planeado de curta duración.
• 1912: Exposición en París da sección áurea cubista: Picabia, Léger, Gleizes etc.
• 1913: Comenza a guerra entre Turquía e os Estados Balcánicos (Bulgaria, Grecia, Montenegro e Serbia).
• 1919: Implántase en España a xornada laboral de oito horas.

• 1937 - Executados na Coruña os participantes na fuxida do Portiño Salvador Domingo Lliso, José García Vázquez, Ramón Díaz Valeiro, Ramón González Canosa, Alejandro Dopico Saleta, Manuel Bergantiños Pose, Antonio Vidal González, Antonio Lorenzo García, Francisco Díaz Moreno, Luis Lafuente Naveira, Manuel Baldomir Vázquez, Ramiro Fontenla Andújar, Manuel Tellado Villar, José Rodríguez Serantes e Federico Rivadulla Gómez.

• 1957: Dwight D. Eisenhower promulga unha nova lei sobre os dereitos civís da poboación negra estadounidense.

• 1961: Declarado fóra da lei o Partido Comunista nos EUA.
• 1962: Uganda alcanza a independencia. Xa decidida na Conferencia de Londres do 1961.
• 1963: O Concilio Vaticano Segundo aproba o uso parcial das linguas vernáculas na misa.
• 1967: Ernesto "Che" Guevara é executado por militares bolivianos tras un "proceso sumario". O mítico revolucionario foi ferido e feito prisioneiro o día antes en combate, cerca de Vallegrande. Outros autores din que xa foi asasinado no día anterior.
• 1970: Proclamación da república de Camboxa despois de 11 séculos de monarquía.
• 1976: Asínase o documento de constitución da coalición política denominada Alianza Popular.
• 1980: O escritor polaco residente en EUA, Czeslav Milosz, logra o Premio Nobel de Literatura.
• 1984: Sae á rúa o primeiro número do xornal Liberación, editado por unha cooperativa de intelectuais de esquerda.
• 1984: Asínase en España o Acordo Económico e Social polo presidente Felipe González, os presidentes das patronais CEOE e CEPYME e o Secretario Xeral da UXT. Comisións Obreiras non o subscribiu.
• 1991: O foguete "Atlas" pon na órbita, dende Cabo Cañaveral, o satélite de "Eutelsat" que retransmitirá os Xogos Olímpicos de Barcelona 92.
• 1992: O telescopio espacial "Hubble" encontra pistas da materia escura do universo, da que segundo os físicos depende o seu destino.
• 1998: Créase nos EUA un embrión humano con xenes dunha muller estéril.
• 2000: Os estadounidenses Paul Greengard e Arvid Carlsson e o sueco Eric Kandel son galardoados co Premio Nobel de Medicina polas súas investigacións sobre a comunicación das neuronas.
• 2002: A Unión Europea aproba o ingreso de dez novos países para 2004.

Nacementos

Francisco Añón

Jonh Lennon

• 1261 - Dinis o Liberal, rei de Portugal e poeta (1279-1325).
• 1735 - Karl Wilheim de Brunswich, militar alemán.
• 1757 - Carlos X, rei de Francia (1824-1830).
• 1800 - José María Dionisio Melo Ortiz, xeneral e político colombiano, ditador da República no 1854.
• 1812 - Francisco Añón Paz, xornalista e escritor galego (m. 1878).
• 1835 - Camille Saint-Saëns, compositor francés.
• 1852 - Emil Hermann Fischer, químico alemán.
• 1859 - Alfred Dreyfus, capitán do exército francés.
• 1873 - Karl Schwarzschild, astrónomo, matemático e físico alemán.
• 1879 - Max von Laue, físico alemán.
• 1888 - Nikolái Ivánovich Bujarin, político ruso.
• 1888 - Irving Cummings, cineasta estadounidense.
• 1892 - Ivo Andrić, escritor iugoslavo.
• 1893 - Mario Andrade, escritor e musicólogo brasileiro.
• 1901 - Tomás Garcés Miravet, poeta español.
• 1906 - Léopold Sédar Senghor, poeta e expresidente senegalés.
• 1906 - Wolfgang Staudte, cineasta alemán.
• 1908 - Jacques Tati, cineasta francés.
• 1922 - Olga Guillot, cantante cubana.
• 1931 - Anton Linage Conde, avogado e historiador español.
• 1935 - Eduardo de Kent, duque e militar británico.
• 1940 - John Lennon, compositor e cantante británico, un dos compoñentes de “The Beatles”.
• 1941 - Chucho Valdés, músico cubano.
• 1944 - Peter Tosh, músico xamaicano.
• 1945 - Francisco Bejarano, escritor e poeta español.
• 1948 - Jackson Browne, músico estadounidense.
• 1951 - Fina Torres, cineasta venezolana.
• 1955 - Steve Ovett, atleta británico.
• 1969 - PJ Harvey, cantante británica.
• 1973 - Fabio Lione, músico italiano.

Mortes

Che

• 1390 - Xoán I, rei de Castela e León.
• 1469 - Filippo Lippi, freire e pintor italiano.
• 1841 - Karl Friedrich Schinkel, arquitecto alemán.
• 1841 - Juan Galo Lavalle, militar e independentista arxentino.
• 1918 - Duchamp-Villon, escultor francés.
• 1928 - Ignacio Iglesias, dramaturgo español.
• 1932 - Xosé Lassalle, músico español.
• 1934 - Alexandre I Karageorgevic, rei de Iugoslavia.
• 1936 - Alejandro Korn, filósofo e médico arxentino.
• 1936 - Xesús Froiz, escritor, xornalista e político galego (n. 1903).
• 1936 - Manuel Guillán Abalo, mestre e político galego (n. 1902).
• 1943 - Pieter Zeeman, físico holandés.
• 1950 - Willis Haviland Carrier, enxeñeiro estadounidense.

• 1958 - Pío XII, papa italiano de nome Eugenio Maria Giuseppe Giovanni Pacelli.
• 1967 - Ernesto Che Guevara, revolucionario e líder político.
• 1967 - André Maurois, biógrafo e crítico francés.
• 1978 - Jacques Brel, cantante e poeta belga.
• 1982 - Anna Freud, psicanalista austríaca
• 1995 - Sir Alec Douglas Home, político e aristócrata británico.
• 1999 - Morris West, escritor australiano.
• 1999 - Joao Cabral de Mello, poeta brasileiro.
• 2001 - Herbert Ross, coreógrafo e director de cine estadounidense.

Festas e celebracións

• Día da Comunidade Valenciana
• Día Mundial do Correo
• Día Europeo da Arte Rupestre

Outros

• Santoral: San Denis. Nosa Seroña da Cinta. Dionisio Aeropaxita, Xoán Leonardi (Presbíteros); Rústico, Sara, Inmaculada, Inocencio, Eutero e Domnino (Mártires); Arnoaldo, Gisleno e Lamberto (bispos); Diosdado, Luís, Bertrán, Pedro, Gálata, Andrónico, Atanasia e Publia (abades); Abrahán e Lot (Patronos).

Notas

Os 366 días do ano