Crónica de Paros
A Crónica de Paros (Χρονικὸν Πάριον) é un documento epigráfico que contén unha relación cronolóxica de diversos eventos lendarios, políticos e culturais de importancia sucedidos no mundo grego en sincronía cos diversos reis e arcontes atenienses. Abarca unha cronoloxía que vai desde o ano -1581 até o -264/3.
A crónica está tallada no mesmo tipo de mármore que fai honra ao seu nome como mármore de Paros. O fragmento máis importante —que adoita denominarse fragmento A— foi trasladado a Inglaterra en 1627 por un emisario de Thomas Howard. A parte superior do mesmo foi destruída pero coñécese o seu contido porque foi publicado no século XVII antes da súa destrución. A parte inferior consérvase no Museo Ashmolean de Oxford (Reino Unido). Unha terceira parte —que se denomina fragmento B— atopouse en 1897 na illa grega de Paros e consérvase no Museo Arqueolóxico de Paros.
Coñécese tamén como:
- Chronicon marmoreum.
- Marmora paria.
- Marmor parium.
- Marmora arundeliana.
- Marmora oxoniensia.
- Marmorchronik.
Contido editar
Entre o contido da estela de mármore figura:
- Fragmento perdido
| Ano | Contido |
|---|---|
| -1581/-1580 | Fundación da primitiva Atenas por Cécrope I, fundador da liñaxe dos Cecrópidas. |
| -1573/-1572 | Deucalión reina en Licorea. |
| -1531/-1530 | Realízase o primeiro xuízo no Areópago, de Ares contra Poseidón. |
| -1528/-1527 | Diluvio de Deucalión. |
| -1521/-1520 | Anfictión reina nas Termópilas. |
| -1520/-1519 | Os gregos pasaron a denominarse helenos. |
| -1518/-1517 | Fundación de Tebas por Cadmo. |
| -1515/-1514 | Dato fragmentario dun ano en que Anfictión reinaba en Atenas. |
| -1510/-1509 | Chegada de Dánao e as súas fillas no primeiro pentecóntero á Hélade. Varias delas erixen o templo de Atenea en Lindos. |
| -1505/-1504 | Institución das Panateneas. Nesa data tamén Erictonio foi o primeiro que xunguiu os cabalos ao carro para tirar del mentres que Hiagnis inventou a frauta en Frixia e realizou composicións en modo frixio en honra da Nai dos Deuses, de Dioniso e de Pan. |
| -1462 ou -1423 | Reinado de Minos en Creta e descubrimento do ferro no Monte Ida polos Dáctilos ideos. |
| -1409/-1488 | Chegada de Deméter a Atenas e o seu encontro con Triptólemo. |
| -1408/-1407 | Triptólemo realiza a primeira recollida de gran. |
| -1399/-1398 | Orfeo realiza a primeira composición poética do mito do rapto de Perséfone e a súa procura por Deméter. |
| -1397/-1396 | Eumolpo institúe os Misterios de Eleusis. |
| -1325/-1324 | Pandión II reina en Atenas. |
| Entre -1324/-1323 e -1308/-1307 | Institúense os Xogos de Eleusis e o festival de Zeus Liceo en Arcadia. |
| Entre -1307/-1306 e -1295/-1294 | Dato fragmentario referido a Heracles no período en que Exeo reina en Atenas. |
| -1294/-1293 | Hai unha praga de fame na Ática e tras consultar o oráculo, fíxase o tributo que os atenienses deben pagar a Minos. |
| -1259/-1258 | Teseo é rei de Atenas, onde institúe a democracia. Ademais coloniza a dodecápole xonia e institúe os Xogos Ístmicos. |
| -1256/-1255 | As amazonas invaden a Ática. |
| -1251/-1250 | A guerra dos Sete contra Tebas ten lugar, así como a fundación dos Xogos Nemeos. |
| -1218/-1217 | A guerra de Troia empeza. |
| -1209/-1208 | A toma de Troia ten lugar o 24 de tarxelión (que se corresponde co 5 de xuño). |
| -1208/-1207 | Xuízo a Orestes no tribunal do Areópago. |
| -1202/-1201 | Fundación de Salamina (en Chipre). |
| -1086/-1085 | Neleo coloniza Mileto e o resto de Xonia: Éfeso, Eritras, Clazómenas, Priene, Lébedos, Teos, Colofón, Miúnte, Focea, Samos e Quíos e organiza Xogos Panxonios[nota 1]. |
| -937/-936 | Florecemento de Hesíodo. |
| -906/-905 | Florecemento de Homero. |
- Fragmento de Oxford
| Ano | Contido |
|---|---|
| -895/-894 | Introdución dos pesos e medidas por Fidón de Argos, que tamén cuñou moedas de prata en Exina. |
| Data indeterminada ao redor de mediados do século -VIII | Fundación de Siracusa por Arquias, con emigrantes procedentes de Corinto. |
| -683/-682 | Os arcontes pasan a exercer o seu cargo por un período dun ano. |
| -644/-643 | Florecemento de Terpandro de Lesbos, que revolucionou a música. |
| -604/-603 | Aliates convértese en rei de Lidia. |
| Data indeterminada | Desterro de Safo á illa de Sicilia. |
| -591/-590 | Realización de sacrificios dos Anfictións despois de derrotar a Cirra e instauración de xogos deportivos onde se outorgan premios monetarios procedentes do botín. |
| -582/-581 | Introdución da coroa de loureiro como premio nos xogos de Delfos. |
| En torno ao -580 | Primeiro coro de actores cómicos en Atenas, organizado no demo de Icario e inventado polo poeta Susarión, onde se premiaba ao vencedor cun cesto de figos e un odre de 40 litros de viño. |
| -561/-560 | Pisístrato convértese en tirano de Atenas. |
| -556/-555 | Embaixada de Creso a Delfos. |
| -541/-540 | O rei Ciro II o Grande toma Sardes. |
| -536/-535 | Posta en escena da primeira obra dramática de Tespis, onde se propuxo como premio para o vencedor un macho cabrío. |
| -520/-519 | Darío I convértese en rei dos persas tras a morte de Gaumata. |
| -511/-510 | Asasinato de Hiparco por Harmodio e Aristoxitón.[nota 2] |
| -509/-508 | Primeiro certame de coros de homes (ditirambos), onde venceu Hipódico de Calcis. |
| -494/-493 | Vitoria de Melanípides en Atenas. |
| -490/-489 | Batalla de Maratón, onde Esquilo loitou con 35 anos. |
| -489/-488 | Vitoria de Simónides de Ceos en Atenas. Morte de Darío e ascenso ao trono de Xerxes. |
| -485/-484 | Primeiro triunfo dunha traxedia de Esquilo nas grandes Dionisias así como o nacemento de Eurípides e a chegada a Grecia do poeta Estesícoro[nota 3]. |
| -480/-479 | Xerxes manda construír unha ponte sobre o Helesponto e prodúcense as batallas das Termópilas e de Salamina. |
| -479/-478 | Batalla de Platea e erupción do Etna. |
| -478/-477 | Xelón convértese en tirano de Siracusa. |
| -477/-476 | Vitoria de Simónides, o inventor dun sistema mnemotécnico, nunha competición coral de Atenas, así como data das estatuas de Harmodio e Aristoxitón. |
| -472/-471 | Hierón convértese en tirano de Siracusa e estancia na cidade do poeta Epicarmo. |
| -469/-468 | Vitoria de Sófocles cunha traxedia á idade de 28 anos. |
| -468/-467 | Caída dun meteorito no río Egospótamos e morte de Simónides. |
| -461/-460 | Morte de Alexandre I e ascenso ao trono de Macedonia do seu fillo Pérdicas. |
| -456/-455 | Morte de Esquilo en Xela á idade de 69 anos. |
| -442/-441 | Primeira traxedia de Eurípides que obtivo o primeiro posto nas grandes Dionisias, á idade de 44 anos. Sócrates e Anaxágoras foron contemporáneos del. |
| -420/-419 | Morte de Pérdicas e ascenso ao trono de Macedonia de Arquelao. |
| -408/-407 | Dionisio convértese en tirano de Siracusa. |
| -407/-406 | Morte de Eurípides. |
| -406/-405 | Morte de Sófocles aos 92 anos, e Ciro comeza a súa expedición. |
| -402/-401 | Vitoria do poeta Telestes de Selinunte en Atenas. |
| -400/-399 | Os helenos da Expedición do Dez Mil chegan á costa. |
| -399/-398 | Vitoria de Aristónoo en Atenas. |
| Data indeterminada | Vitoria en Atenas de Poliído de Selimbria cun ditirambo. |
| -380/-379 | Morte do poeta ditirámbico Filóxeno aos 55 anos. |
| -377/-376 | Vitoria do dramaturgo Anaxándrides en Atenas. |
| -373/-372 | Vitoria de Astidamante en Atenas e incendio do templo de Apolo de Delfos. |
| -371/-370 | Batalla de Leuctra onde vencen os tebanos, e ascenso ao trono de Macedonia de Alexandre II tras a morte de Amintas. |
| Entre -370 e -368 | Vitoria de Estesícoro de Himera en Atenas (distinto do Estesícoro citado na data de -485/[[-484) e construción de Megalópole. |
| -368/-367 | Dionisio II convértese en tirano de Siracusa despois da morte do seu pai e ascensión ao trono de Macedonia de Ptolomeo de Aloro despois da morte de Alexandre II. |
| -366/-365 | Os focidios apodéranse do Oráculo de Delfos. |
| Data indeterminada | Morte de Timoteo. |
| Data indeterminada. | Ascenso ao trono de Macedonia de Filipo II e ascenso ao trono de Persia de Oco tras a morte de Artaxerxes II. |
| -357/-356 | Dato fragmentario. |
| -355/-354 | Dato fragmentario. |
| Indeterminada | Dato fragmentario. |
- Fragmento de Paros
| Ano | Contido |
|---|---|
| -336/-335 | Ascenso ao trono de Macedonia de Alexandre tras a morte de Filipo. |
| -335/-334 | Alexandre marcha contra os tríbalos e os ilirios e destrúe Tebas. |
| -334/-333 | Alexandre cruza a Asia e teñen lugar as batallas de Gránico e de Isos. |
| -333/-332 | Alexandre apodérase de Fenicia, Chipre e Exipto. |
| -332/-331 | Alexandre derrota a Darío preto de Arbela, toma Babilonia e funda Alexandría. |
| -330/-329 | Florecimiento de Calipo, Alexandre atrapa a Darío e aforca a Beso. |
| -328/-327 | Vitoria de Filemón o cómico e fundación dunha cidade helena a beiras do río Tanais[nota 4]. |
| -324/-323 | Morte de Alexandre e Ptolomeo faise co control de Exipto. |
| -323/-322 | Guerra Lamiaca e Batalla de Amorgos entre atenienses e macedonios. |
| -322/-321 | Antípatro toma Atenas e Ofelas toma Cirene. |
| -321/-320 | Antígono cruza a Asia, enterro de Alexandre Magno en Menfis, morte de Pérdicas, Crátero e Aristóteles, e viaxe de Ptolomeo a Cirene. |
| -319/-318 | Morte de Antípatro, fuga de Casandro de Macedonia, sitio de Cícico por Arrideo, conquista de Siria e Fenicia por Ptolomeo e elección de Agatocles como comandante do exército de Siracusa. |
| -317/-316 | Batalla naval entre as frotas de Clito e Nicanor cerca do templo dos calcedonios e Demetrio promulga leis en Atenas. |
| -316/-315 | Retorno de Casandro a Macedonia, reconstrución de Tebas, morte de Olimpia, fundación de Casandrea e Agatocles convértese en tirano de Siracusa. No mesmo ano tivo lugar a primeira vitoria do poeta Menandro en Atenas. |
| -313/-322 | Morte do poeta Sosífanes. |
| -312/-311 | Eclipse de sol, derrota de Demetrio Poliorcetes ante Ptolomeo en Gaza[nota 5]. |
| -311/-310 | Morte de Nicocreonte e Ptolomeo apodérase da súa illa. |
| -310/-309 | Morte de Alexandre e de Heracles, fillos de Alexandre Magno, e Agatocles desembarca en África. |
| -309/-308 | Fundación de Lisimaquia, nacemento de Ptolomeo II Filadelfo en Cos, e morte de Cleopatra de Macedonia en Sardes. |
| -308/-307 | Demetrio Poliorcetes cerca e toma o Pireo e expulsa a Demetrio de Falero de Atenas. |
| -307/-306 | Demetrio destrúe Muniquia e conquista Chipre. |
| -306/-305 | Nacemento do poeta Sosífanes (por tanto trátase dun Sosífanes distinto do nomeado con ocasión do ano -316/-315.) |
| -305/-304 | Sitio de Rodas e Ptolomeo ocupa o trono en Exipto. |
| -304/-303 | Terremotos en Xonia e Demetrio toma Calcis. |
| -303/-302 | Aparición dun cometa e Lisímaco cruza a Asia. |
| -302/-301 | Dato fragmentario que cita a Demetrio e Casandro, nun ano en que Nicocles era arconte de Atenas. |
| -299/-298 | Dato fragmentario onde se citan os personaxes de Demetrio, Casandro, os Ptolomeos e a cidade de Calcis. |
Unha das cuestións destacábeis é que a crónica ofrece moitos datos sobre a fundación de diversos Xogos Panhelénicos e outros xogos e festivais helénicos pero con todo, non hai datos sobre os Xogos Olímpicos.
Notas editar
- ↑ Son as cidades da Liga Xónica.
- ↑ O texto engade que con iso liberaron a Atenas dos Pisistrátidas, pero isto era un erro moi difundido posto que o poder efectivo era exercido por Hipias, o irmán de Hiparco.
- ↑ A cronoloxía máis aceptada, en cambio, sitúa a Estesícoro entre os séculos -VII e -VI. Tratouse de explicar a datación deste poeta na Crónica de Paros sinalando a posibilidade de que o cronista coñecese a viaxe a Grecia do poeta pero descoñecese a súa data e quixese sincronizala cos grandes poetas tráxicos atenienses. Tamén se suxeriu que se podería tratar doutro poeta do mesmo nome que o máis coñecido Estesícoro: Marco Ercoles, La cronologia di Stesicoro e l’eclisse. Testimonianze letterarie e dati scientifici (en italiano) Arquivado 04 de xullo de 2019 en Wayback Machine., p.36, en revista «Prometheus» 34, 2008, 35-47.
- ↑ Véxase Arriano, Anábase de Alexandre Magno IV,1,3. Supónse que esta cidade era Alexandría Escate que en realidade estaba na beira do río Iaxartes, un río que ao que parece era confundido por algúns co río Tanais.
- ↑ Considérase que a data da eclipse de sol está equivocada, posto que a eclipse máis próxima tivo lugar en agosto do -310.
Véxase tamén editar
Bibliografía editar
- José J. Caerols Pérez, Helánico de Lesbos: Fragmentos, pp. 287–289, Madrid: CSIC (1991), ISBN 84-00-07160-3.
- Silke Knippschild, El prestigio del pasado: la representación de la Antigüedad como signo de poder en la Inglaterra del siglo XVII, p. 290, en Congreso Internacional "Imagines", La Antigüedad en las Artes escénicas y visuales: Universidad de La Rioja, Logroño, 22-24 de octubre de 2007 (pp. 283–302). Universidade da Rioxa.
- Felix Jacoby, Das Marmor Parium. Weidemann, Berlín 1904.
Ligazóns externas editar
- Texto grego en Wikisource.
- IG, XII, 5, 444.
- SEG, 39, 862.
- Texto grego no sitio da Bibliotheca Augustana (Augsburgo).