Monte Pindo

Monte Pindo
	; A Moa cos seus 627 metros de altitude é o cumio do monte Pindo.
Altitude	627 m
Latitude	42º53'19'' N
Lonxitude	09º06'47'' W
Localización	Carnota, Galicia

Véxase tamén: Carnota - Monte Pindo.

Coordenadas: 42°53′19″N 09°06′47″O / 42.88861, -9.11306

O monte Pindo é un macizo granítico de 627 metros de altura que se atopa no concello coruñés de Carnota.^[1]

O monte Pindo xunto con outros ecosistemas como as praias de Carnota, forma parte da zona especial de conservación (ZEC) de Carnota - Monte Pindo dentro da Rede Natura 2000^[2]^[3]^[4]. Ese ZEC de Carnota - Monte Pindo ten unha superficie de 4 629 ha e abrangue os concellos de Carnota, Mazaricos, Cee e Dumbría, entre as rías de Corcubión e a de Muros e Noia.

HistoriaEditar

A xeomorfoloxía do monte Pindo caracterizada polos relevos en bolos de granito inspirou as historias e lendas locais de deidades, esculturas, ou monstros e xigantes míticos. Algunhas versan sobre do río Xallas, xa que a súa fervenza do Ézaro tira as súas augas directamente sobre a auga salgada do mar.^[5] Neste monte atopáronse restos arqueolóxicos, coma petróglifos,^[6]^[7] útiles de bronce e restos dunha suposta antiga ermida.

Castelo de San Xurxo.

No século X Sisnando (bispo de Iria Flavia) ordenou a construción do Castelo de San Xurxo nas beiras do monte coma protección ante os ataques dos piratas medievais. Diversas familias nobres de Galiza habitárono ata que o castelo foi destruído no ano 1467 nas Revoltas Irmandiñas. Nesta contorna existiron outros dous castelos, Canedo e Penafiel, pero deles só queda pegada na documentación medieval e non se conservan restos materiais determinantes máis que unha inscrición en latín nunha pedra illada:

Reis, bispos, presbíteros, todos por poderes recibidos de Deus, excomungaron aquí este castelo

Esta inscrición fai referencia á excomuñón que no ano 1130 lanzou o arcebispo Xelmírez contra o Conde de Traba, por ter prisioneiro no seu castelo ao Arcediago de Trastámara Arias Muñiz.

Iniciativa de parque naturalEditar

Colectivos arredor do movemento ecoloxista ADEGA e a Sociedade Galega de Historia Natural iniciaron no 2010 un movemento social para conseguir a declaración do monte Pindo como parque natural.^[8] A iniciativa xorde froito de vagas de incendios e turismo na zona e alégase que a declaración garantiría a protección da fauna e flora, e dos puntos xeolóxicos de interese do monte.^[9] Ese ano, e partir deste movemento, constituíuse a asociación Monte Pindo Parque Natural co fin de que o monte fose declarado como tal.^[10]

Granito alterado tralo incendio.

Incendio en 2013Editar

O día 11 de setembro de 2013 declarouse un serio incendio forestal no monte Pindo, cunhas condicións meteorolóxicas desfavorábeis de seca e vento. A madrugada do día 12 de setembro decretouse o nivel 1 de alerta, cando o lume xa calcinara unhas 1 000 hectáreas e chegara até o mar e ao Ézaro. Segundo a consellaría do Medio Rural o día 13 de setembro acadou as 2 000 hectáreas. O incendio tiña un único foco, na Cima da Arca, mais de grandes dimensións.^[11] O 13 de setembro, a asociación monte Pindo cualificou o lume de «atentado» e convocou unha protesta o 6 de outubro de 2013 en Compostela co obxectivo de declarar o monte parque natural.^[12]

XeoloxíaEditar

Lagarto das silvas (Lacerta schreiberi) no monte Pindo.

O Monte Pindo componse de rochas plutónicas hercinianas, granitoides. En parte do norte do monte atópanse granitos de dúas micas e no sur, cara o oeste, grantoides bióticos. O sistema do monte formouse no paleozoico, entre o Devoniano, o Carbonífero e o Permiano.^[13]

O seu cume chámase A Moa e acada os 627 metros de altura. Ao pé do monte esta o litoral, con praias formadas no holoceno, como a Carnota, e fervenzas de alta caída sobre do mar: a do Ézaro.^[13]

Flora e faunaEditar

A flora e fauna do monte Pindo está catalogada dentro da ZEC "Carnota - Monte Pindo".^[2]^[3]

Lirio de monte.

O seu conxunto natural inclúe ao carballo anano (Quercus lusitanica), especie distribuída polo sur da Península Ibérica e o norte de Marrocos que ten no Pindo o seu único asentamento en territorio galego. A especie atópase catalogada como vulnerable no catálogo galego de especies ameazadas en Galicia, xa que se distribúe por un pequeno asentamento dun só quilómetro cadrado de superficie.^[14] Esta especie, declarada en alto risco de extinción, coexiste con outros carballos coma os Quercus robur e Quercus pyrenaica, piñeiros coma o Pinus pinaster, Pinus radiata e Pinus sylvestris, e mais con loureiros (Laurus nobilis), acivros (Ilex aquifolium). Tamén ten algunhas especies case desaparecidas, coma o lirio de monte.^[15]^[16]^[17] Hai exemplares de cabriña e fento de escasa ocorrencia.

AccesosEditar

Acceso desde O PindoEditar

A ruta máis salientábel é a subida tradicional que comeza na parte posterior da Igrexa de San Clemente na aldea do Pindo, situada no concello de Carnota, a medio camiño entre Muros e Cee. Desde alí, a través de sendeiros sinalizados, pódese acadar o cumio en aproximadamente dúas horas e media. Xa no principio hai un panel explicativo do ascenso. A subida comézase cruzando unha pequena ponte sobre un regato e continúase por un estreito camiño delimitado polos dous lados por ringleiras de pedras. Cara á metade da subida, aparecen as ruínas do antigo castelo de San Xurxo, na actualidade un monte de pedras amoreadas. A vexetación é máis escasa neste punto.

Ao chegar aos primeiros cumios o sendeiro toma dirección nordeste e logo norte, para acceder á plataforma pétrea pola parte leste. Ao chegar ao cumio tense unha panorámica da zona, co Cabo Fisterra, a ría de Corcubión, a desembocadura do río Xallas e grande parte do litoral galego aos pés, xunto cun conxunto de petróglifos.

Corredoira na subida Á Moa.

Acceso desde QuilmasEditar

A ruta por este acceso comeza desde unha pista que sae da estrada xeral C-550, na zona máis ao sur do núcleo de Quilmas, e que vai dereita ao Chan das Lamas. Desde aí, débese bordear a chaira polo lado esquerdo. Ao chegar á propia aba do monte Pindo, pódese seguir pola pista situada ao lado esquerdo para chegar case ata o castelo de San Xurxo, ou ben tomar a ruta sinalizada para comezar o ascenso ao monte Pindo do xeito habitual.

Acceso desde O FieiroEditar

Contén menos barreiras físicas que os restantes accesos. A aldea do Fieiro atópase atravesando desde Dumbría o encoro do Ézaro e continuando pola pista asfaltada. Xa no lugar, tómase un desvío por unha pista de terra a man dereita da vía asfaltada, a partir da cal comeza a ascensión sinalizada con marcas de pintura e croios amontoados polos sendeiristas. Este acceso revélase como o máis axeitado para visitar directamente o monte Penafiel (formación granítica cun rechamante aspecto piramidal) ou a Cova da Xoana.

Outras alternativasEditar

Acceso desde Caldebarcos.
Acceso desde Arcos, Mazaricos.

Referencias literariasEditar

Restos do mítico castelo de San Xurxo, nas abas do monte Pindo.

O Padre Sarmiento fixo unha ampla referencia a este monte, dicindo que o seu nome fora posto pola súa semellanza co monte Pindo de Grecia. Recolle varias historias e lendas sobre el, como que a herba no monte Pindo crece moito da noite á mañá; que existen nel infindas herbas medicinais, ou que aquí acudían as parellas estériles, coa intención de conseguir ter descendencia.
Otero Pedrayo denominouno "grande testa xupiteriana".
Uxío Carré Aldao afirmou a existencia de tres fortalezas aquí: a de San Xurxo, a de Canedo e a de Penafiel.
Xosé Barreiro Barral, afirmou que na súa primeira visita a este lugar polo ano 1932, atopou os restos dun antigo poboado e que era aquí onde se situaba unha das tres aras sextianas.
César Antonio Molina dedicoulle ao monte Pindo un poema:

O PINDO
O pasado sen teito está nese lugar.

O temor non desterrado ó descoñecido.

Procuramo-la bóveda nun frío mencer

ou nun entardecer sanguiñolento,

ata ser soamente sombras.

[...]