Mazaricos

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Mazaricos (homónimos).

Mazaricos é un concello da provincia da Coruña, pertencente á comarca do Xallas. Segundo o IGE, en 2018 tiña 3.885 habitantes (4.289 no 2014, 4.939 en 2009, 5.179 en 2007, 5.329 no 2006, 5.488 no 2005, 5.639 no 2004, 5.787 en 2003). O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é «mazaricán».

Mazaricos
Casa do concello.
Situación
Xentilicio	mazaricán
Xeografía
Provincia	Provincia da Coruña
Comarca	Comarca do Xallas
Poboación	3.761 hab. (2022)
Área	187,3 km²
Densidade	20,08 hab./km²
Entidades de poboación	12 parroquias
Política (2019)
Alcalde	Juan José Blanco Riveiro (BNG)
Concelleiros	BNG: 6 PPdeG: 4 PSdeG-PSOE: 0 Outros: ESCO: 1
Eleccións municipais en Mazaricos
Uso do galego (2011)
Galegofalantes	96,42%
Na rede
www.mazaricos.gal
[ editar datos en Wikidata ]

Demografía

Censo Total (Habitantes)	4.289 (2014)
Menores de 15 anos	308 (7.18 %)
Entre 15 e 64 anos	2.573 (60 %)
Maiores de 65 anos	1.408 (32.83 %)

Evolución da poboación de Mazaricos   Fontes: INE e IGE.
1900	1930	1950	1981	2004	2009	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021
6.036	6.769	7.183	6.757	5.639			4.533					{{{13}}}	{{{14}}}	{{{15}}}	{{{16}}}	{{{17}}}
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

Situación

Mazaricos áchase preto do mar, mais non chega a el —antes están os estreitos concellos de Carnota e Dumbría—. O río Xallas, que lle chega desde Santa Comba, constitúe a fronteira norte do concello, separándoo de Dumbría. A chaira con suaves ondulacións que é o seu territorio, féchase no oeste por pequenas serras (montes de Ruña ou serra de Guián) que se prolongan cara ao sur ata o Macizo do Pindo). Cara ao Xallas flúen varios ríos, como o Arcos, o Beba e o Mazaricos, estes dous no mesmo val. Os da parte leste e sur, como o Santabaia, que son máis pequenos, desembocan na ría de Muros e Noia. O Xallas está represado no encoro da Fervenza, o de Ponte Olveira, o de Castrelo e o de Santa Uxía, antes de desembocar no mar os sábados á noite e os domingos á mañá.

A oscilación térmica anual é de 10 °C, e a temperatura media é agradábel (14 °C). As precipitacións son abundantes (1.500-2.000 mm).

A poboación é dispersa. As principais localidades do concello son A Picota, O Pino de Val e Asenso.

Historia

Na zona abundan os restos megalíticos. A primeira referencia escrita é do século IX, con motivo dunhas doazóns feitas polo conde Alvito. Nalgún lugar próximo ao monte Pindo erguíase o castelo de Penafiel, propiedade de Alonso Suárez de Deza, que foi confiscado e derrubado debido á súa posíbel implicación na morte do arcebispo Suero Gómez de Toledo. Así mesmo, no lugar de Monteagudo atópase en situación ruinosa o castelo de Brandufe, tamén coñecido como castelo Grande.

Economía

Case a metade da poboación dedícase ao sector primario en pequenas parcelas destinadas ao autoconsumo. A gandería ten especial relevancia. Existen grandes zonas boscosas, aínda que minguadas debido aos incendios de 1978, 1979 e 2006, de piñeiros, frondosas e eucaliptos.

Cultura

Os megálitos máis destacados son as mámoas de Eirón, o dolmen de Parxubeira e a necrópole de Monte de Embaixo. Polo concello pasou unha vía romana, da que hai restos en Arcos. A Casa de Arcos, pertencente aos Mariño de Lobeira, mostra o seu escudo na fachada (unha serea e ondas), xunto cos símbolos dos Lobeira (un lobo e estrelas) e os dos Dacosta (bordóns e ovellas).

Galería de imaxes

Artigo principal: Galería de imaxes de Mazaricos.

• 

  Dolmen Mina da Perxubeira.

Lugares de Mazaricos

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Mazaricos vexa: Lugares de Mazaricos.

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Suso Jurjo (23 xaneiro 2020). "Un paxaro para Mazaricos: A voltas coa orixe do nome do Concello (quepasanacosta.gal)".