Euloxio R. Ruibal
Euloxio Rodríguez Ruibal, nado en Ordes o 16 de marzo de 1945, é un escritor e director galego. Está considerado un dos renovadores do teatro galego.
Entrevista en Nós TV. | |
Biografía | |
---|---|
Nacemento | 16 de marzo de 1945 (79 anos) Ordes, España |
Educación | Universidade de Santiago de Compostela |
Actividade | |
Ocupación | escritor, dramaturgo, catedrático |
Membro de | |
Xénero artístico | Teatro, narrativa |
Premios | |
Traxectoria
editarComezou a súa actividade teatral no grupo Ditea en 1961, baixo a dirección de Agustín Magán, e fundou o grupo de teatro Obradoiro. Tamén foi animador do equipo de cine Reina Lupa (1972), co que realizou varias curtametraxes e documentais (Catro por Catro, Mesturanza, Holocausto...).
En 1973 gañou con Zardigot o Premio Abrente de teatro, e en 1975 volveu a conseguir o mesmo galardón con O Cabodano. De 1973 é a súa obra de teatro infantil O roubo do aparello, coa que gañou a primeira edición do Concurso de Teatro Infantil O Facho. En 1975 publicou a farsa A sonada e proveitosa enchenta do marqués Ruchestinto no derradeiro século da súa vida. En 1976 publica as obras O cabodano, Cousas da morte e A sombra do bon cabaleiro nun único volume. Mais entre 1977 e 1987, por causas descoñecidas, deixou de crear novas pezas. Volvería a facelo en 1988, mais só teatro infantil ata 1989, data en que publica Azos de esguello (peza coa que gañou o Premio Álvaro Cunqueiro). De 1990 data a súa obra Unha macana de dote. En 2003 publicou o ensaio Xogo de máscaras. Escritos sobre teatro galego
Foi presidente da Asociación de Escritores en Lingua Galega e director das galerías de arte Torque e Citánia. Foi elixido membro da Real Academia Galega en marzo de 2005, e foi Arquiveiro-bibliotecario da institución entre 2010 e 2013. Foi profesor na Universidade de Santiago de Compostela até a súa xubilación.
Obra
editarEuloxio Rodríguez Ruibal é un dos dramaturgos máis frutíferos en lingua galega. Como acontece con outros autores da Nova Dramaturxia Galega (terminoloxía usada seguindo a Manuel F. Vieites e non a Manuel Lourenzo e Francisco Pillado), a súa obra está claramente marcada polo teatro épico do xermano Bertolt Brecht, utilizando igualmente o recurso do efecto de distanciamento, propio da dramática do alemán. Na obra de Ruibal, pois, como na do resto de autores do grupo Abrente, existe a expresa vontade de conectar co teatro das máis sobranceiras correntes da vangarda europea, sen descoidar a tradición galega. Por isto, achamos na dramática deste autor a influencia de escritores do país, como Alfonso Daniel Rodríguez Castelao e Eduardo Blanco Amor. Algunhas das obras obras de creación máis importantes de Euloxio R. Ruibal son as seguintes:
Teatro
editar- Zardigot (1973, publicada en 1974, Galaxia).
- O roubo do aparello (1973, traducida ao catalán por Jordi Coca co título de Un Invent Extraordinari).
- O cabodano (1975, publicada en 1976, Pico Sacro).
- A sonada e proveitosa enchenta do Marqués Ruschetino no derradeiro século da súa vida (1975, Pico Sacro).
- As falcatrúas do Marqués Patacón (versión libre do anónimo medieval La farce de Maître Pathelin).
- O cabodano. Cousas da morte. A sombra do bon cabaleiro (1977, Pico Sacro).
- Azos de esguello (1990, Xerais).[1]
- Brinquemos ó teatro (1990, Xunta de Galicia). Traducido ao castelán no 1997 en Ediciones de la Torre como Jugamos a hacer teatro: recursos teatrales.[2]
- Unha macana de dote (1990, Sotelo Blanco).
- Teatro mínimo (1991, Cadernos da Escola Dramática Galega).
- O Son da buguina (1999, Tris Tram).
- Minimalia. 20 pezas de teatro breve (2004 Universidade da Coruña).
- Namberguán: guión de cinema (2008, Laiovento).
- Labirinto da memoria: friso contemporáneo (2010, Toxosoutos).
Narrativa
editar- De corpo enteiro (1994, Xerais).
- A fonte de Ana Manana (1994, Contos do Castromil).
- Casarriba (2000, Espiral Maior).
Literatura infanto-xuvenil
editar- Teatro infantil (1988, Ediciós do Castro).
- A fantástica viaxe de Sabela (1992, Xerais).
- Teatro infantil e xuvenil (1992, Biblioteca 114, Editorial Compostela).
Ensaio
editar- Compostela na historia (2000, A Nosa Terra).
- Xogo de máscaras: escritos sobre teatro galego (2003, Espiral Maior).
- Do escénico e o fílmico: notas sobre a linguaxe teatral no cinema contemporáneo (2006, Real Academia Galega).
- Valle-Inclán e o teatro galego: a recepción da obra dramática de Valle-Inclán na dramaturxia galega (1916-1973) (2006, Tris Tram).
- Escena aperta. Escritos sobre teatro (2009, Laiovento).
Poesía
editar- Caderno de Ordes (2012, Toxosoutos).
Obras colectivas
editar- Homenaxe a Luís Seoane (1977).
- Polos camiños da literatura: escritores galegos do PEN (1993, Xunta de Galicia/PEN Clube).
- Tentativas sobre Dieste (1995, Sotelo Blanco).
- Unha liña no ceo (58 narradores galegos 1979-1996) (1996, Xerais).
- Maremia, O circo da medianoite, de Manuel Lourenzo e As actas escuras, de Roberto Vidal Bolaño (1997,AS-PG/A Nosa Terra).
- Poetas e narradores nas súas voces. Vol 2 (2006, Consello da Cultura Galega).
Destaca na obra de Ruibal un gran número de textos dramáticos de curta extensión.
Premios
editar- Premio Abrente de teatro en 1973, por Zardigot.
- Premio Abrente de teatro en 1975, por O cabodano.
- Gañador da primeira edición do Concurso de Teatro Infantil O Facho no 1974, por O roubo do espello.
- Premio Álvaro Cunqueiro no 1989, por Azos de esguello.
- Premio Valle-Inclán da Deputación de Pontevedra no 2005, por Valle-Inclán e o teatro galego: a recepción da obra dramática de Valle-Inclán na dramaturxia galega (1916-1973).
- A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) outorgoulle en 2024 o galardón O Escritor na súa Terra - Letra E.[3]
Notas
editar- ↑ Vilavedra, Dolores, ed. (2000). Diccionario da Literatura Galega. Obras III. Galaxia. ISBN 84-8288-365-8.
- ↑ "Jugamos a hacer teatro". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 29 de maio de 2020. Consultado o 2019-07-11.
- ↑ "Euloxio Ruibal e Joseba Sarrionandia serán premiados pola Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega". Nós Diario. 2024-03-09. Consultado o 2024-03-09.
Véxase tamén
editarWikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Euloxio R. Ruibal |
Bibliografía
editar- "Rodríguez Ruibal, Euloxio". Dicionario biográfico de Galicia 3. Ir Indo Edicións. 2010-2011. p. 196.
- "Rodríguez Ruibal, Euloxio". Enciclopedia Galega Universal. Ir Indo. 1999-2002. ISBN 84-7680-288-9.
- "Rodríguez Ruibal, Euloxio". Gran Enciclopedia Galega Silverio Cañada (DVD). El Progreso. 2005. ISBN 84-87804-88-8.
- Abuín, A. (coord). (2001): Teatro, cerimonia e xogo: a traxectoria teatral, literaria e cinematográfica de Euloxio R. Ruibal. Editorial Tris Tram.
- Barrera, F., ed. (2002). Gallegos. Quién es quien en la Galicia del siglo XXI (en castelán). El Correo Gallego. ISBN 84-8064-113-4.
- Fernández del Riego, F. (1992) [1990]. Diccionario de escritores en lingua galega (2ª ed.). Do Castro. p. 389. ISBN 84-7492-465-0.
- Vilavedra, Dolores, ed. (1995). Diccionario da literatura galega. Autores I. Vigo: Editorial Galaxia. ISBN 84-8288-019-5.
Ligazóns externas
editar- Entrevista de Literatura Galega do S.XX do alumnado do IES Manuel García Barros Arquivado 26 de febreiro de 2014 en Wayback Machine.
Predecesor: Xosé Luís Axeitos |
Arquiveiro/Bibliotecario da RAG 2010-2013 |
Sucesor: Margarita Ledo Andión |