Carballedo
Coordenadas: 42°32′20.12″N 07°48′48.1″O / 42.5389222, -7.813361
Carballedo é un concello da provincia de Lugo, pertencente a comarca de Chantada. O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é carballedés[8].
| Carballedo | |
|---|---|
 | |
.jpg) Casa do concello | |
 | |
| Situación | |
| Xentilicio[1] | carballedés/carballedesa |
| Xeografía | |
| Provincia | Provincia de Lugo |
| Comarca | Comarca de Chantada |
| Poboación | 2.065 hab. (2022)[2][3] |
| Área | 138,8 km²[3] |
| Densidade | 14,88 hab./km² |
| Entidades de poboación | 23 parroquias[4] |
| Capital do concello | A Barrela |
| Política (2019 [5][6]) | |
| Alcalde | Julio Yebra-Pimentel (PPdeG) |
| Concelleiros | BNG: 1 PPdeG: 9 PSdeG-PSOE: 1 |
| Eleccións municipais en Carballedo | |
| Uso do galego[7] (2011) | |
| Galegofalantes | 83,66% |
| Na rede | |
| http://www.concellocarballedo.es | |
| [ editar datos en Wikidata ] | |
XeografíaEditar
O concello ten 139,6 km², repartidos en 23 parroquias. Está situado ao suroeste da provincia de Lugo, na comarca de Chantada. Limita ao norte con Chantada, ao sur con Vilamarín e A Peroxa, ao leste con Pantón e ao oeste con San Cristovo de Cea e Rodeiro.
É un terreo de media montaña, entre a serra do Faro e o río Miño, no encoro dos Peares. Tamén está regado polo río Búbal. Está atravesado pola estrada N-540 que comunica Lugo e Ourense, que atravesa o termo de norte a sur pasando pola súa capital, A Barrela.
O clima é oceánico, con matices continentais canto máis ao sur, con temperaturas moderadas e choivas abundantes. O seu ecosistema viuse afectado pola construción do encoro de Belesar.
DemografíaEditar
Segundo o IGE en 2014 tiña 2401 habitantes (2929 no 2006, 3010 no 2005, 3055 no 2004, 3061 no 2003). Segundo o INE en 2016 tiña 2280 habitantes, 1130 mulleres e 1150 homes. En 2017 2266 habitantes, 1125 mulleres, 1141 homes.
| Censo total 2014 | 2401 habitantes |
|---|---|
| Menores de 15 anos | 131 (5,46 %) |
| Entre 15 e 64 anos | 1308 (54,48 %) |
| Maiores de 65 anos | 962 (40,07 %) |
| Evolución da poboación de Carballedo Fontes: INE e IGE. | ||||||||||||||||
| 1900 | 1930 | 1950 | 1981 | 2004 | 2009 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
| 9804 | 9116 | 10 295 | 4581 | 3055 | 2752 | 2593 | 2532 | 2465 | 2401 | 2351 | 2280 | 2266 | 2235 | 2193 | 2139 | 2123 |
| (Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.) | ||||||||||||||||
HistoriaEditar
Da época do megalitismo consérvanse as mámoas de Vilar de Monte. Hai restos da época da cultura castrexa, como os castros de Morgade, Buciños, Papelle e Touza.
Nunha pequena igrexa da parroquia de Temes achouse un sartego do século IV, encargado por un terratenente galaico-romano a un obradoiro de Roma. Da época do románico son as igrexas monacais de Santo Estevo de Chouzán e San Xoán da Cova.
Trala fin do antigo réxime, en 1840 creouse o concello de Carballedo, sendo importante a influencia de José Antonio Ribadeneira, da Casa Grande de Loureiro, bispo de Valladolid e auditor da Sagrada Rota Romana. Suprimiuse o concello de Asma, que comprendía a conca do río Asma até a confluencia coa do río Comezo, integrándose as parroquias da marxe dereita agás as de Santa Cruz e Santa Uxía de Asma, do concello de Chantada. Nun primeiro momento a capital situouse no lugar de Carballedo, sendo trasladada sucesivamente a San Mamede, Penaboa, Buciños, Chouzán, Castro e A Barrela, onde se mantén actualmente.
CulturaEditar
ToponimiaEditar
O topónimo fai referencia a unha terra de moitos carballos, fitónimo anterior ao latín.[9]
Carballedo é un concello de nomes singulares. Todos estes son topónimos exclusivos de Carballedo, que non se repiten en Galicia: Acilleiros, Aguada, Agrexán, Alén do Río, O Alto das Lamas, Ambasmestas, O Barrio de Puga, Buciños, Buxelle, Cambillán, Carballidiño, Cas de Moure, Cas de Pedro, Casqueixeiro, O Castro de Morgade, Ceides, Chouzán, O Curuxeiro, A Enfonxa, Esmolfe, Faíl, A Grixoá, A Lama de Fente, Lixibán, A Lobagueira, Lobelle, Lulaíños, Lulás, Papelle, Pepes, A Placería, Puvieiros, Quintá do Monte, Sergudiño, Surrego, Val do Arado, Veascós, Vilaguillulfe, Vilar de Mulleres, Temes, Trasar, Trasmontes, Xibiriz.[10]
Galería de imaxesEditar
- Artigo principal: Galería de imaxes de Carballedo.
Igrexa de Santiago de Lousada.
Santa Mariña de Veascós.
Paixase de Carballedo.
Paisaxe de Carballedo.
"Puza" típica da zona.
Terras de Carballedo.
Lugares de CarballedoEditar
Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Carballedo vexa: Lugares de Carballedo.
ParroquiasEditar
NotasEditar
- ↑ Véxase no Galizionario.
- ↑ Instituto Nacional de Estadística, ed. (27 de decembro de 2019). "Cifras oficiales de población resultantes de la revisión del Padrón municipal a 1 de enero". Consultado o 2 de xuño de 2020.(en castelán).
- ↑ 3,0 3,1 Instituto Galego de Estatística. (2022) "Carballedo".Información municipal. Sociedade e poboación. Xunta de Galicia.
- ↑ Nomenclátor de Galicia. Busca directa. Xunta de Galicia
- ↑ Goberno de España, Ministerio del Interior (ed.). "Elecciones 2019". resultados.eleccioneslocaleseuropeas19.es. Arquivado dende o orixinal o 25 de xuño de 2019. Consultado o 27 de maio de 2019.
- ↑ Federación Galega de Municipios e Provincias (ed.). "Carballedo". www.fegamp.gal. Consultado o 14 de setembro de 2019.
- ↑ Neira, Carlos. "Evolución do uso do galego por concellos". Arquivado dende o orixinal o 5 de decembro de 2019. Consultado o 14 de outubro de 2014.
Fonte: IGE. Datos dispoñibles nas Táboas Dinámicas de Google
- ↑ Costas González, X.-H. (2016): Os xentilicios de Galicia e dos outros territorios de lingua galega, páx. 44. Universidade de Vigo. ISBN 978-84-8158-706-7
- ↑ "Carballedo - Antón Palacio - Detrás do nome - O Seminario de Onomástica responde". Consultado o 2023-04-01.
- ↑ "Toponimia do Concello de Carballedo". ogalego.eu. Consultado o 05/10/2017.
Véxase taménEditar
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Carballedo  |
 |
Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír. |