Carballedo

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Carballedo.

Carballedo é un concello da provincia de Lugo, pertencente a comarca de Chantada. O xentilicio é carballedés.

Carballedo

Localización
42°31′51″N 7°48′20″O
Estado	España
Comunidade autónoma	Galicia
Provincia	provincia de Lugo
Capital	A Barrela
Contén a división administrativa	Lousada
Poboación
Poboación	2.044 (2024) (14,64 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Chantada
Superficie	139,6 km²
Altitude	800 m
Comparte fronteira con	Chantada Vilamarín San Cristovo de Cea A Peroxa Pantón Rodeiro
Organización política
• Alcalde	Julio Yebra-Pimentel Blanco
Eleccións municipais en Carballedo
Identificador descritivo
Código postal	27530
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	27009
Sitio web	concellocarballedo.es

Xeografía

O concello ten 139,6 km², repartidos en 23 parroquias. Está situado ao suroeste da provincia de Lugo, na comarca de Chantada. Limita ao norte con Chantada, ao sur con Vilamarín e A Peroxa, ao leste con Pantón e ao oeste con San Cristovo de Cea e Rodeiro.

É un terreo de media montaña, entre a serra do Faro e o río Miño, no encoro dos Peares. Tamén está regado polo río Búbal. Está atravesado pola estrada N-540 que comunica Lugo e Ourense, que atravesa o termo de norte a sur pasando pola súa capital, A Barrela.

O clima é oceánico, con matices continentais canto máis ao sur, con temperaturas moderadas e choivas abundantes. O seu ecosistema viuse afectado pola construción do encoro de Belesar.

Demografía

Segundo o IGE en 2014 tiña 2401 habitantes (2929 no 2006, 3010 no 2005, 3055 no 2004, 3061 no 2003). Segundo o INE en 2016 tiña 2280 habitantes, 1130 mulleres e 1150 homes. En 2017 2266 habitantes, 1125 mulleres, 1141 homes.

Censo total 2014	2401 habitantes
Menores de 15 anos	131 (5,46 %)
Entre 15 e 64 anos	1308 (54,48 %)
Maiores de 65 anos	962 (40,07 %)

Evolución da poboación de Carballedo   Fontes: INE e IGE.
1900	1930	1950	1981	2004	2009	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
9804	9116	10 295	4581	3055	2752	2593	2532	2465	2401	2351	2280	2266	2235	2193	2139	2123
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

Historia

Da época do megalitismo consérvanse as mámoas de Vilar de Monte. Hai restos da época da cultura castrexa, como os castros de Morgade, Buciños, Papelle e Touza.

Nunha pequena igrexa da parroquia de Temes achouse un sartego do século IV, encargado por un terratenente galaico-romano a un obradoiro de Roma. Da época do románico son as igrexas monacais de Santo Estevo de Chouzán e San Xoán da Cova.

Trala fin do antigo réxime, en 1840 creouse o concello de Carballedo, sendo importante a influencia de José Antonio Ribadeneira, da Casa Grande de Loureiro, bispo de Valladolid e auditor da Sagrada Rota Romana. Suprimiuse o concello de Asma, que comprendía a conca do río Asma até a confluencia coa do río Comezo, integrándose as parroquias da marxe dereita agás as de Santa Cruz e Santa Uxía de Asma, do concello de Chantada. Nun primeiro momento a capital situouse no lugar de Carballedo, sendo trasladada sucesivamente a San Mamede, Penaboa, Buciños, Chouzán, Castro e A Barrela, onde se mantén actualmente.

Cultura

Toponimia

O topónimo fai referencia a unha terra de moitos carballos, fitónimo anterior ao latín.

Carballedo é un concello de nomes singulares. Todos estes son topónimos exclusivos de Carballedo, que non se repiten en Galicia: Acilleiros, Aguada, Agrexán, Alén do Río, O Alto das Lamas, Ambasmestas, O Barrio de Puga, Buciños, Buxelle, Cambillán, Carballidiño, Cas de Moure, Cas de Pedro, Casqueixeiro, O Castro de Morgade, Ceides, Chouzán, O Curuxeiro, A Enfonxa, Esmolfe, Faíl, A Grixoá, A Lama de Fente, Lixibán, A Lobagueira, Lobelle, Lulaíños, Lulás, Papelle, Pepes, A Placería, Puvieiros, Quintá do Monte, Sergudiño, Surrego, Val do Arado, Veascós, Vilaguillulfe, Vilar de Mulleres, Temes, Trasar, Trasmontes, Xibiriz.

Galería de imaxes

Artigo principal: Galería de imaxes de Carballedo.

• 
  Igrexa de Santiago de Lousada.
• 
  Santa Mariña de Veascós.
• 
  Paisaxe de Carballedo.
• 
  Paisaxe de Carballedo.
• 
  "Puza" típica da zona.
• 
  Terras de Carballedo.

Lugares de Carballedo

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Carballedo vexa: Lugares de Carballedo.

Véxase tamén

Bibliografía

• Rielo Carballo, Nicanor (1976). Escolma de Carballedo. Santiago de Compostela: Castrelos. ISBN 84-7041-041-5. 

Outros artigos

• Elección municipais en Carballedo
• Toponimia de Carballedo (en galego)

---

Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---