Emiliano Balás Silva
Emiliano Balás Silva, nado en Ferrol o 25 de maio de 1859 e finado na mesma cidade o 23 de xuño de 1934, foi un médico, pintor e escritor polígrafo galego, en lingua castelá (ensaio e poesía) e lingua galega (poesía e teatro), considerado como un epígono do Rexurdimento.
Biografía | |
---|---|
Nacemento | 25 de maio de 1859 Ferrol Vello, España |
Morte | 23 de xuño de 1934 (75 anos) Ferrol, España |
Datos persoais | |
País de nacionalidade | España |
Educación | Universidade de Santiago de Compostela |
Actividade | |
Ocupación | pintor , poeta , escritor , médico , dramaturgo |
Lingua | Lingua castelá e lingua galega |
Familia | |
Cónxuxe | Josefa Loureiro Maceiras [a] |
Fillos | dous (José e Juan) |
Traxectoria editar
De orixe francesa por vía paterna, gozando dunha boa posición económica, licenciouse en medicina pola Universidade de Santiago de Compostela. Despois estudou na Academia de Belas Artes de Sevilla. Participou en 1892 e 1908 na Exposición Nacional de Bellas Artes de Madrid, en 1896 na Exposición Rexional de Lugo, en 1912 na Exposición de Pintura Regional Gallega do Centro Galego de Madrid e en 1917 na Exposición Regional da Coruña. En 1894 foi designado correspondente da Real Academia de Belas Artes de San Fernando (Madrid).
Foi membro do Ateneo Ferrolán, do que foi presidente en dúas ocasións. Foi membro e presidente en 1913 da agrupación local do Partido Liberal. Participou na Cova Céltica, o faladoiro da librería de Uxío Carré Aldao na Coruña.[2]
Xa avanzado o século XX abandonou a pintura, na que se iniciara da man de José Arpa Perea, para dedicarse ao mundo literario e xornalístico. Colaborou en varias publicacións como Galicia Diplomática, Revista Gallega, Ilustración Gallega, El Faro de Ferrol (foi un dos seus fundadores), El Correo Gallego, Estudios Gallegos, Cultura Campesina, El Eco de Galicia, Almanaque Gallego, Labor Gallega, Galicia, Vida Gallega, Galicia Solidaria e A Nosa Terra.[3][4]
Foi impulsor e membro das Irmandades da Fala, fundador, directivo e socio de honra do Coro Toxos e Froles, concelleiro de Ferrol en tempos do alcalde Antonio Usero Torrente e correspondente da Real Academia Galega.[5]
Obra editar
Ensaio editar
- "Biografía (de José Alonso López de Nobal)", 1888, Galicia Diplomática t. III, n.º 20, pp. 159-160.[6]
- "Noticias biobibliográficas del polígrafo ferrolano D. José Alonso López", 1905, Anuario de las conferencias y debates del Ateneo Ferrolano en el Curso de 1904-1905, El Correo Gallego, pp. 33-114.[7]
- "Frecuencia de la tuberculosis en la raza bovina gallega", 1905, Anuario de las conferencias y debates del Ateneo Ferrolano en el Curso de 1904-1905, El Correo Gallego, pp. 269-284.[8]
- "Del pauperismo y la beneficencia metódica", 1905, Anuario de las conferencias y debates del Ateneo Ferrolano en el Curso de 1904-1905, El Correo Gallego, pp. 485-502.[9]
- "El polígrafo ferrolano D. José Alonso y López durante la Guerra de la Independencia", 1908, Galicia, p. 9, 30/5/1908.[10]
Poesía editar
Libros (en castelán):
- Rudezas de un cuarentón, 1904, El Correo Gallego.[11]
- La Europiada: poema de la gran guerra europea, 1919, Ricardo Nores imp.[12]
- La expiación: (poema): 2ª parte de "La Europiada", 1930, El Correo Gallego.[13]
Poesías soltas:
- "A Europa", 1902. Revista Gallega n.º 371, 27/4/1902, p. 5 (en castelán).[14]
- "Al inspirado poeta D. Eduardo Pondal", 1902. Revista Gallega n.º 377, 8/6/1902, p. 4 (en castelán).[15]
- "Los celtas (al laureado poeta gallego D. Galo Salinas)", 1902. Revista Gallega n.º 385, 3/8/1902, p. 5 (en castelán).[16]
- "A leiteirina", 1903. Almanaque Gallego para 1904, pp. 118-119.[1]
- "N'a ribeira", 1904. Almanaque Gallego para 1905, p. 110.[1]
- "Maripepa e Casiana", 1906. Almanaque Gallego para 1909, p. 107.[17]
- "Brua, Frouseira, brua", 1909. Almanaque Gallego para 1910, p. 128.[17]
- "Porco con freno", 1911. Almanaque Gallego para 1912, pp. 140-141.[17]
- "T'envexo", 1911. Carré (1911), Literatura gallega. p. 255.
- "A la Torre de Hércules", 1914. Ilustración Gallega, n.º 42, 1/8/1914, pp. 10-11 (en castelán).[18]
- "A Pondal", 1916. Estudios Gallegos, 1916, n.º 17, p. 118.
- "Na veira do Mino", 1916. A Nosa Terra, 15/12/1916, p. 6.
- "A mámoa", 1917. A Nosa Terra n.º 9, 6/2/1917.
- "Oriental", 1922. Almanaque Gallego para 1923, pp. 128-130 (en castelán).[19]
- "A Astrea", 1923. Almanaque Gallego para 1924, p. 121 (en castelán).[19]
- "Invernal", 1924. Almanaque Gallego para 1925, p. 127 (en castelán).[19]
- "Pandora", 1925. Almanaque Gallego para 1926, pp. 121-123 (en castelán).[19]
- "Elegía", 1926. Almanaque Gallego para 1927, pp. 54-55 (en castelán).[19]
- "Contos vellos d’a terriña". Almanaque Gallego para 1927, pp. 129-130.[19]
Teatro (en galego) editar
- Monólogo, 1912, estreado por Eduardo Sánchez Miño.[20]
- Estranxeiro na súa terra, 1915.[21]
- A noite de San Xoán, 1917, estreado por Toxos e Froles no Teatro Jofre.
Notas editar
- ↑ Finada en 1917.
- Referencias
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Almanaque Gallego vol. II: 1903-1907 Consello da Cultura Galega.
- ↑ Tettamancy, Francisco (1917). Víctor Said Armesto (Traballo leído na noite do 3 de agosto de 1917, con motivo do homenaxe consagrado pol-a “Irmandade da Fala” na Cruña para honral-a memoria de tan ilustre escritor.). Imprenta Obreira, A Cruña.
- ↑ Artigos de Balás Silva, Emiliano Arquivado 26 de maio de 2021 en Wayback Machine. na Hemeroteca Virtual da RAG.
- ↑ Marco, Aurora (outono de 1985). "Noticia biográfica de Emiliano Balás. Poemas desconhecidos" (PDF). Agália (3): 306–323. ISSN 1130-3557.
- ↑ Membros Correspondentes Real Academia Galega.
- ↑ Artigo Arquivado 15 de novembro de 2021 en Wayback Machine. na Hemeroteca Virtual da RAG.
- ↑ Anuario del Ateneo Ferrolano 1904-1905 en Internet Archive.
- ↑ Anuario del Ateneo Ferrolano 1904-1905 en Internet Archive.
- ↑ Anuario del Ateneo Ferrolano 1904-1905 en Internet Archive.
- ↑ Galicia, número único, 30/5/1908 en Galiciana. Biblioteca Dixital de Galicia.
- ↑ 11,0 11,1 Rudezas de un cuarentón na Biblioteca Nacional de España.
- ↑ La Europiada en Galiciana.
- ↑ La expiración en Galiciana.
- ↑ "A Europa" Arquivado 26 de maio de 2021 en Wayback Machine. na Hemeroteca Virtual da RAG.
- ↑ "Al inspirado poeta D. Eduardo Pondal" Arquivado 26 de maio de 2021 en Wayback Machine. na Hemeroteca Virtual da RAG.
- ↑ "Los celtas (al laureado poeta gallego D. Galo Salinas)" Arquivado 26 de maio de 2021 en Wayback Machine. na Hemeroteca Virtual da RAG.
- ↑ 17,0 17,1 17,2 Almanaque Gallego vol. III: 1908-1912 Consello da Cultura Galega.
- ↑ "A la Torre de Hércules" Arquivado 26 de maio de 2021 en Wayback Machine. na Hemeroteca Virtual da RAG.
- ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 19,5 Almanaque Gallego vol. VI: 1923-1927 Consello da Cultura Galega.
- ↑ Publicado por El Correo Gallego o 9/2/1912
- ↑ Publicáronse cinco escenas en Buenos Aires, no Almanaque Gallego para 1915 pp. 135-143.
Véxase tamén editar
Bibliografía editar
- "Balás Silva, Emiliano". Diccionario enciclopédico galego universal 7. La Voz de Galicia. 2003-2004. p. 55. ISBN 84-7680-429-6.
- "Balás Silva, Emiliano". Dicionario biográfico de Galicia 1. Ir Indo Edicións. 2010-2011. p. 82.
- "Balás Silva, Emiliano". Diciopedia do século 21 1. Do Cumio, Galaxia e do Castro. 2006. p. 262. ISBN 978-84-8288-942-9.
- "Balás Silva, Emiliano". Enciclopedia Galega Universal 2. Ir Indo. 1999-2002. pp. 516–517. ISBN 84-7680-288-9.
- "Balás Silva, Emiliano". Gran Enciclopedia Galega Silverio Cañada (DVD). El Progreso. 2005. ISBN 84-87804-88-8.
- Burgoa Fernández, J. J. (2010). Emiliano Balás Silva, un personaxe ferrolán entre dous séculos. Sociedad de Cultura Valle Inclán. ISBN 978-84-92597-08-6.
- Carballo Calero, R. (1975) [1963]. Historia da literatura galega contemporánea. Galaxia. p. 509. ISBN 84-7154-227-7.
- Couceiro Freijomil, Antonio (1951-53). Diccionario bio-bibliográfico de escritores (en castelán) I. Bibliófilos Gallegos. p. 111.
- Fernández del Riego, F. (1992) [1990]. Diccionario de escritores en lingua galega (2ª ed.). Do Castro. p. 501. ISBN 84-7492-465-0.
- Llorca Fernández, Guillermo (1996). Ferroláns. Biblioteca de Ferrolterra. Edicións Embora. ISBN 84-930143-2-X.
- Tato Fontaíña, Laura (1996). O teatro galego e os coros populares 1915-1931 (tese). UDC. ISBN 978-84-692-8929-7.
- Vilavedra, Dolores, ed. (1995). Diccionario da literatura galega. Autores I. Vigo: Editorial Galaxia. p. 69. ISBN 84-8288-019-5.
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Emiliano Balás Silva |
A Galifontes posúe textos orixinais acerca de: Emiliano Balás Silva |
Outros artigos editar
Ligazóns externas editar
- Bibliografía sobre Emiliano Balás Silva en pintoresgallegos.com
- "Emiliano Balás Silva, significado pintor, poeta y escritor" (8/5/2013) Galicia Ártagra Digital (en castelán).
- Burgoa Fernández, Juan José (14/2/2018). "Emiliano Balás Silva". Diario de Ferrol (en castelán).
- Otero, Isaac (30/10/2008). "Don Emiliano Balás Silva, poeta y dramaturgo ferrolano" Cronicas de la Emigración (en castelán).