Xesús San Luís Romero
Xesús San Luís Romero, nado en Carballo o 9 de setembro de 1872 e finado en Santiago de Compostela o 22 de setembro de 1966[1], foi un escritor e político galego.
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | 9 de setembro de 1872 Carballo, España |
| Morte | 22 de setembro de 1966 (94 anos) Santiago de Compostela, España |
| Actividade | |
| Ocupación | poeta |
| Membro de | |
| Xénero artístico | Poesía, teatro |
| Familia | |
| Fillos | Dolores |
| Irmáns | Ramón San Luís Romero |
   | |
Traxectoria
editarFillo de Francisco San Luís, que fora presidente do Comité Republicano, síndico e alcalde de Carballo na Primeira República, e irmán de Ramón San Luís Romero. Realizou os estudos primarios en Carballo e, despois, púxose a traballar como aprendiz de zapateiro. Aos vinte anos emigrou á Arxentina e colaborou en El Eco de Galicia, para o que escribiu artigos co pseudónimo Un mozo bergantiñán. Alí escribiu os monólogos Para que me namorei? (1897) e No quinteiro, a comedia O xastre aproveitado (estreada no Salón Teatro do Orfeón Español en abril de 1898) e as revistas folclórico-musicais A romaxe de san Campio e Unha noite no muíño (estreada en 1959 en Santiago de Compostela).
Regreso a Galiza
editarEn 1902 volveu a Galiza, e estableceuse como zapateiro en Santiago de Compostela. Retomou a escrita e colaborou en varios xornais (como La Defensa, El Látigo ou La Campana) con composicións anticaciquís, cun espírito de loita agraria que, reivindicada por Solidaridad Gallega e outras organizacións agrarias, mobilizaba a sociedade galega do primeiro terzo do século XX.
San Luís Romero compuxo e estreou numerosas obras dramáticas, algunhas das cales atacaban os abusos do poder dos caciques. Esta liña do teatro social xa fora iniciada por Manuel Lugrís Freire. Publicou O fidalgo, estreada no Teatro Principal en xaneiro de 1918 e Rosiña, estreada en febreiro de 1921. Colaborou no suplemento Nós de El Noroeste. En poesía escribiu A volta do bergantiñán (1928).
En abril de 1936 intentouse levar ao cine o seu drama anticaciquil O fidalgo.[2] Deixou unha obra inédita Unha noite co'a Compaña.
Actividade política
editarMasón, foi tres veces presidente do Centro Republicano de Santiago entre 1920 e 1930, asistiu á sinatura do pacto de Lestrobe. Na República, foi elixido concelleiro, foi presidente do Comité do Partido Radical Socialista de Compostela e formou parte da Comisión organizadora da Asemblea Rexional de Municipios de 1932 que decidiu a redacción do proxecto de Estatuto de Autonomía. Foi candidato a deputado polo partido Radical Socialista nas eleccións de novembro de 1933 pero non resultou elixido. En maio de 1935 anunciou a súa retirada da vida política[3], pero volveu ser concelleiro en febreiro de 1936.[4] Co golpe de Estado do 18 de xullo de 1936 foi detido e procesado por masón[5], pasando 33 meses na cadea. En 1941 volveu ó cárcere condenado a 12 anos e un día en aplicación da lei de Represión da Masonería e do Comunismo, pasou polos penais de Puerto de Santa María (Cádiz), Burgos, Toledo e Lugo, de onde saíu en 1944. Ao enviuvar en 1946, pasou tempadas en Turces (Touro) coa súa filla Dolores. Alí escribiu o conto en verso "Unha noite coa compaña" e o drama en tres actos e un cadro Xenreira, que foi prohibido pola censura. En 1950 concedéronlle o premio de poesía do Centro Galego de Buenos Aires e fixéronlle un xantar de homenaxe en Roxos.
Obras literarias
editarTeatro
editar- O fidalgo, 1918, 1ª ed. con portada de Asorey e 2ª de Camilo Díaz.[6]
- Rosiña, 1998.
- Xenreira, 2002.
- A foliada n-o rueiro. Paso cómico, 2010.
Poesía
editarRecoñecementos
editarUn colexio de Carballo leva o seu nome.[8]
Galería de imaxes
editar-
Xesús San Luís, 1929. -
O fidalgo, drama en tres autos, verso galego. 2ª ed. -
A volta do bergantiñán. Verso galego, Nós.
Notas
editar- ↑ Necrolóxica en El Pueblo Gallego, 24-9-1966, p. 16.
- ↑ "La filmación de O Fidalgo", El Pueblo Gallego, 26-6-1936, p. 14.
- ↑ "San Luís Romero se retira de la política activa", El Pueblo Gallego, 26-5-1935, p. 11.
- ↑ El Pueblo Gallego, 12-2-1936, p. 9.
- ↑ Ficha en Nomes e Voces
- ↑ Reeditado en 1986 en Ediciós do Castro.
- ↑ Iglesias, Xabier (22/6/2013). "A volta do bergantiñán". Os libros de Ánxel Casal.
- ↑ Xunta. Centros. CEIP Xesús San Luís Romero
Véxase tamén
editar| Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Xesús San Luís Romero |
Bibliografía
editar- "San Luís Romero, Xesús". Gran Enciclopedia Galega (DVD). El Progreso. 2005. ISBN 84-87804-88-8.
- Couceiro Freijomil, Antonio (1951-53). Diccionario bio-bibliográfico de escritores (en castelán) III. Bibliófilos Gallegos. p. 310.
- Fernández del Riego, F. (1992) [1990]. Diccionario de escritores en lingua galega (2ª ed.). Do Castro. p. 402. ISBN 84-7492-465-0.
- Fraga, X. (2006). "Xesús San Luís Romero (1872-1966) (poeta e dramaturgo)" (PDF). Pomba Dourada (Carballo: IES Alfredo Brañas): 24–25.
- Vilanova Rodríguez, Alberto (1966). Los gallegos en la Argentina. Ediciones Galicia. Centro Gallego de Buenos Aires. tomo II. p. 1 013.