Xesús mítico

O mito de Xesús é unha escola de pensamento segundo a cal a historia de Xesús de Nazaret, tal como se relata nas fontes cristiás, é en realidade un mito. As similitudes dogmáticas e literarias con outras relixións de misterio demostrarían que o cristianismo é produto dun sincretismo relixioso e non dunha realidade histórica. A maioría dos estudosos que apoian esta teoría, non todos, manteñen posicións escépticas ou negan a existencia histórica de Xesús de Nazaret.

Xesús co disco solar, fresco do Xuízo Universal, de Pietro Cavallini, ano 1320

Argumentos a favor dun Xesús mítico

Os autores desta escola relacionan as crenzas das relixións católica e xudía coa astroloxía e argumentan que o Xesús mítico foi creado para que as institucións relixiosas puidesen ter poder social e económico baixo o temor da xente ao inferno.

Resurrección no terceiro día

A resurrección de Xesús ao terceiro día, segundo a escola mitolóxica, foi adoptada do paganismo. Os astrólogos exipcios establecen un período de tres días no que o sol permanece no seu punto máis baixo durante o mes de decembro, polo que se dixo que a deidade solar estaba morta durante tres días e despois resucitaba. Esta crenza ocorreu nos evanxeos cristiáns, onde se di que Xesús estivo morto durante tres días e despois resucitou. Dentro do monomito ou camiño do heroe da maioría das historias mitolóxicas aparece unha revelación que a miúdo implica unha morte e unha resurrección.

O logos

Bruno Bauer, filósofo e teólogo alemán, argumentou que a aplicación cristiá da palabra grega logos deriva da filosofía grega, concretamente de Filón, os estoicos e Heráclito de Éfeso, que morreu no 475 a. C. Polo tanto, o logos non sería unha ensinanza cristiá ou xudía. Bauer sinala tamén a semellanza da vida de Xesús coa do filósofo Apolonio de Tiana.

Analoxías entre Xesús e personaxes anteriores

Mitra

O deus persa Mitra sacrificando un touro.

Mitra, deus solar entre os persas, que pasou ao culto do Imperio Romano e durante o século I competía co cristianismo.

• Mitra naceu o 25 de decembro, nunha cova escura
• Os pastores foron os primeiros en atopalo e adoralo.
• Leváronlle agasallos, ouro e aceites esenciais.
• A súa nai era unha virxe, chamada Nai de Deus.
• Mitra era un vínculo entre Deus e as persoas. Era un representante de Deus na Terra.
• Foi enviado polo Pai para cumprir os seus desexos na Terra.
• O seu sacrificio pretendía redimir á raza humana.
• Os seus seguidores crían na comuñón co pan e o viño, no ceo e no inferno.
• Recibiu o apelativo de A Luz, o Bo Pastor, A Verdade.
• O día santo do mitraísmo era o domingo.
• O mitraísmo está representado por unha cruz nun círculo, que simboliza o sol.
• Despois de ensinar na Terra, Mitra subiu ao ceo.

Actualmente está en discusión se o mitraísmo influíu no cristianismo ou viceversa, ou se só se trata de semellanzas. Parece que non hai documentos escritos anteriores ao século II, que é cando o cristianismo comezou a enraizarse no Imperio Romano. O culto a Mitra tivo moito éxito entre os soldados romanos, pero era unha relixión secreta exclusivamente para homes e pechada aos laicos, e as fontes máis directas son restos arqueolóxicos e estatuas. Era unha relixión moi antiga orixinaria de Persia e os seus dogmas e crenzas foron importados de Oriente.

Krishna

Krishna Drishta por Raja Ravi Varma

Krishna, divindade do hinduísmo.

• Transfigurouse ante os seus discípulos (véxase a transfiguración de Xesús).
• Morreu crucificado entre dous ladróns (segundo algunhas tradicións).
• Foi atravesado por unha lanza.
• Foi visto durante 40 días antes de ascender ao ceo (véxase tamén día da Ascensión).
• Krishna é chamado "Bo Pastor" e "Señor dos señores".
• Considerado o Redentor, o Primoxénito, o Libertador.
• É a segunda persoa da Trindade.
• Proclamou o "Camiño ao Pai" e a súa "Resurrección" foi no terceiro día. Foi considerado o "Principio, o Medio e o Fin" (Xesús chamouse "o camiño, a verdade e a vida, ninguén ven ao pai senón a través de min", o Alfa e Omega), ademais de ser omnisciente, omnipresente e omnipotente.
• Os seus discípulos déronlle o título de "Xesús", que significa "ser o puro".

Buda

Buda

Siddhartha Gautama, na orixe do budismo, 566 a. C. - 486 a. C.

• Naceu da raíña Maia de Sakia, que era virxe, o 25 de decembro.
• Anunciado por unha estrela, visitado por homes sabios con agasallos caros (Reis Magos).
• Curaba enfermos.
• Camiñaba polas augas.
• Deu de comer a 500 persoas cun pequeno cesto de pan.
• Obrigou aos seus seguidores á pobreza e a renunciar ao mundo terrestre.
• Morto, foi enterrado e resucitou de entre os mortos.
• Subíu ao ceo (Nirvana).
• Chamado Bo Pastor, Carpinteiro, Alfa e Omega, Mestre, Luz do Mundo, Redentor.

Segundo estes autores, tantas coincidencias coa vida de Xesús son produto dun sincretismo relixioso e afirman que Xesús non existiu e que é un mito fabricado polos primeiros autores cristiáns tomando vellas tradicións pagás.

Fontes non bíblicas

Aínda que Flavio Xosefo, Tácito, Suetonio e outros autores antigos adoitan ser citados como probas dun Xesús histórico, os seus relatos son derivados, non orixinais. Flavio Xosefo, o máis vello deles, naceu polo menos cinco anos despois da suposta morte de Xesús. Non hai por tanto testemuña directa dos feitos. Ademais, os antigos relatos non cristiáns de Xesús foron escritos cando o cristianismo xa estaba moi estendido.

Suetonio e Tácito mencionan un personaxe chamado Cristo. En realidade, Cristo non é un nome senón un título que vén do grego "Χριστός" (Khristós) que significa o unxido ou o elixido. Varios reis e personaxes da antigüidade levaban títulos parecidos; ademais de Cristo, Xesús foi chamado Rei de reis como Alexandre o Grande, por exemplo, que foi venerado en Exipto como faraón e identificado como o deus Amón.

Influencias do Antigo Testamento

Os defensores do mito de Xesús cren que os evanxeos non son históricos, senón un tipo de midrash (מִדְרָשׁ‎ , narrativa creativa baseada nas historias, profecías e citas da Biblia hebrea). A maioría dos estudosos explican as semellanzas entre os evanxeos de Mateu, Marcos e Lucas usando a Fonte Q, segundo a cal Mateo e Lucas derivan a maior parte do seu contido de Marcos e dunha colección de ditos de Xesús coñecida como Fonte Q. Mateo presenta un Xesús. con fortes paralelismos con figuras do Antigo Testamento, como Moisés, Elías... Argumentan que non hai razón para supor que as palabras atribuídas a Xesús na Fonte Q fosen as súas orixinais.

Autores que escribiron sobre o mito de Xesús

• Celso, filósofo grego do século II, compara os relatos da resurrección de Xesús cos que circulan sobre outros personaxes da cultura grega.
• Xustino o Mártir, historiador cristián do século II, aceptou que Perseo tiña analoxías con Xesús.
• Dupuis (1742-1809) demostrou que Xesús era un deus solar, igual que Horus, Atis, Dioniso ou Mitra.
• Thomas Paine (1737-1809) afirmou que "a relixión cristiá é unha parodia da adoración ao sol".
• Jean Meslier (1664-1769), Voltaire (1694-1778), Reimarus (1694-1768), o barón de Holbach (1723-1789) e o conde de Volney (1757-1820) expresaron ideas semellantes ás de Dupuis.
• David Straus sinalou que os evanxeos non poden ser considerados como biografías históricas.
• Bruno Bauer (1809-1882) fixo unha profunda análise da literatura cristiá do século I. Cría que moitos temas centrais do Novo Testamento, especialmente aqueles que se opoñen ao Antigo, podían atoparse con relativa facilidade na literatura grecorromana do século I.
• John Mackinnon Robertson (1856-1933) opinaba que a crenza nun Xesús Mesías morto xurdiu antes do período do Novo Testamento, no marco dunha das seitas coñecidas en tempos posteriores como ebionitas ou nazarenos. Estes esperarían un Mesías chamado Xesús, unha esperanza posiblemente baseada nunha divindade reflectida no nome bíblico de Xosué. Robertson explica coherentemente os evanxeos a través da mitoloxía comparada, sen facer uso da interpretación simbólica desenvolvida por Bauer.
• Albert Bayet, PL Couchoud e Prosper Alfaric escribiron "O problema de Xesús e as orixes do cristianismo".
• G. A. Wells, The Jesus Myth.
• Roberto M. Price, The Incredible Shrinking Son of Man: How Reliable is the Gospel Tradition?
• Earl Doherty, Jesus: Neither God Nor Man
• Richard Carrier, On the Historicity of Jesus: Why We Might Have Reason for Doubt.

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Xesús, mito ou realidade? (en catalán)
• Como foi creado Xesús (en castelán)
• Ensaios espirituais – O mito de Xesús (en castelán)