Historia do debuxo técnico

A historia do debuxo técnico comeza coa necesidade de comunicarse a través dos debuxos. As primeiras representacións que coñecemos son as pinturas rupestres, nelas non só trataron de representar a realidade que o rodeaba, os animais, as estrelas, o propio ser humano, entre outras, senón tamén sensacións, como a alegría das danzas ou a tensión das cazas. Algún exemplos de arte esquemático ibérico son ademais moi abstractos e de figuras xeométricas básicas.

Vistas do aeroplano dos irmáns Wright, 1908
Lapis e plumas, material para o debuxo técnico.
Debuxo técnico asistido por ordenador

Ao longo da historia, esta necesidade de comunicarse mediante debuxos, evolucionou, dando por unha banda ao debuxo artístico e por outro ao debuxo técnico.

O debuxo artístico tenta comunicar ideas e sensacións, baseándose na suxestión e estimulando a imaxinación do espectador, mentres que o debuxo técnico ten como fin a representación dos obxectos o máis exactamente posíbel, en forma xeométrica e dimensións.

Hoxe en día existe unha confluencia entre os obxectivos do debuxo artístico e o técnico. Isto é consecuencia do uso de ordenadores no debuxo técnico, con eles obtéñense recreacións virtuais en 3D, que aínda que representan os obxectos en verdadeira magnitude e forma, tamén teñen unha forte suxestión para o espectador.

Primeiras manifestacións editar

 
Papiro de Rhind

A primeira aparición coñecida do debuxo técnico atópase nun debuxo de construción que aparece esculpido na estatua chamada O arquitecto, que representa ao gobernador sumerio Gudea[1] ―quen gobernou entre o 2144 e o 2124 (ou 2122)&a. C.―, e que se atopa no Museo do Louvre de París.[2]

A partir do ano 1650 a. C. data o papiro de Ahmes (ou de Rhind). Este escriba exipcio, escribiu, nun papiro de 33 × 548 cm unha exposición de contido xeométrico dividida en cinco partes que abarcan: aritmética, estereotomía, xeometría e cálculo de pirámides. Neste papiro dáse un valor aproximado do número pi.

Desenvolvemento a partir da Antigüidade Clásica editar

 
Fragmento dos Elementos de Euclides, escrito en papiro, achado no xacemento de Oxirrinco (Oxyrhynchus), Exipto.

No ano 600 a.C. viviu Tales, filósofo grego nado en Mileto. Foi un dos fundadores da filosofía grega e está considerado como un dos Sete Sabios de Grecia. Tiña coñecementos en todas as ciencias, pero chegou a ser famoso polos seus coñecementos de astronomía, despois de predicir a eclipse de sol que ocorreu o 28 de maio do 585 a. C. Dise del que introduciu a xeometría en Grecia, ciencia que aprendeu en Exipto. Os seus coñecementos, servíronlle para descubrir importantes propiedades xeométricas. Tales non deixou escritos, o coñecemento que se ten del procede do que se conta na Metafísica de Aristóteles.

Nado na illa de Samos, Pitágoras foi instruído nas ensinanzas dos primeiros filósofos xónicos, Tales de Mileto, Anaximandro e Anaxímenes. Fundou un movemento con fins relixiosos, políticos e filosóficos, coñecido como pitagorismo. A esta escola atribúese o estudo e debuxo dos tres primeiros poliedros regulares: tetraedro, hexaedro e octaedro. Pero quizais a súa contribución máis coñecida no campo da xeometría sexa o teorema da hipotenusa, coñecido como teorema de Pitágoras, que afirma que "nun triángulo rectángulo, o cadrado da hipotenusa é igual á suma dos cadrados das catetos".

No ano 300 a.C., atópase Euclides, matemático grego. A súa obra principal, Elementos de debuxo e xeometría, é un extenso tratado de matemáticas en 13 volumes sobre xeometría do espazo. Probabelmente estudou en Atenas con discípulos de Platón.

Arquímedes (287-212 a.C.), notábel matemático e inventor grego, escribiu importantes obras sobre xeometría plana e do espazo, aritmética e mecánica. Naceu en Siracusa, Sicilia, e educouse en Alexandría (Exipto). Inventou formas de medir a área de figuras curvas, así como a superficie e o volume de sólidos limitados por superficies curvas. Demostrou que o volume dunha esfera é dous terzos do volume do cilindro que a circunscribe. Tamén elaborou un método para calcular unha aproximación do valor de pi, a proporción entre o diámetro e a circunferencia dun círculo, e estableceu que este número estaba en   e  .

Apolonio de Perga, matemático grego, chamado «o Gran Xeómetra», viviu durante os últimos anos do século III e principios do século II a. C. Naceu en Perga (na rexión de Panfilia, na actual Turquía). A súa maior contribución á xeometría foi o estudo das curvas cónicas, que reflectiu no seu Tratado das cónicas, que nun principio estaba composto por oito libros ou cadernos.

No Imperio Romano, Vitruvio afirma que o arquitecto debe posuír numerosos coñecementos de xeometría, deseño, matemáticas e óptica. Seu é o único escrito de Arquitectura que nos chegou da Antigüidade, e grazas a Leon Battista Alberti arquitectos do Renacemento como Serlio e Paladio inspiráranse nel. Da Vinci foi autor do "Home de Vitruvio", ademais de ser un grande aperfeccioador do debuxo técnico; non só representou modelos anatómicos, máquinas e pezas de máquinas de xeito realista, senón que engadiu elementos aos seus debuxos que axudan a mellorar a comprensión.

As ideas vitruvianas foron referentes mesmo nos períodos clasicistas e barroco.

Idade Media editar

 
Estudo da refracción da luz por unha lente esférica, por Robert Grosseteste, ca. 1250
 
Máquina de Al-Jazari, 1205

Na Idade Media desenvolvéronse tamén estudos de Óptica, como o da refracción da luz por unha lente esférica, por Robert Grosseteste, nos que se emprega o debuxo técnico para explicar os fenómenos perceptivos do sistema visual.

Aínda que no medievo abandonaron en certa medida os principios da Antigüidade, hai planos de mosteiros como os de Sankt Gallen, e debuxos coma os de Villard de Honnecourt entre outros, quen tamén debuxou unha máquina de movemento perpetuo.

Unha ilustración temperá dunha engrenaxe pódese ver no debuxo dunha estación de bombeo de Al-Jazari, que tamén debuxou máquina baseada no principio dunha balanza de péndulo con dúas potas que funciona coa axuda da auga. Outros bosquexos técnicos medievais relacionados coa construción de máquinas chegaron ata nós son os de Guido da Vigevano, entre outros, que debuxou un coche de manivela e un submarino.

 
Máquina de movemento perpétuo de Villard de Honnecourt
 
Plano de Vigevano
 
Il Taccola

No século XV Mariano di Japoco, chamado il Taccola debuxou varios dispositivos técnicos como un barco de rodas ou un carrusel conducido por cabalos.

Renacemento e perspectiva editar

 
'A cidade ideal', atribuído a Piero della Francesca

A perspectiva é un tipo de debuxo técnico de aplicación na arte. Un requisito previo importante para os debuxos técnicos foi a invención da perspectiva central, que se atribúe a Filippo Brunelleschi ao redor de 1420. Albrecht Dürer foi un pintor e debuxante e que promoveu a difusión desta forma de representación, a través de varias gravuras.

Considérase que os primeiros intentos de desenvolver un sistema de perspectiva gráfica comezaron ao redor do século V a.C. C. na arte da Grecia antiga, como parte do interese por producir a ilusión óptica de profundidade en escenarios teatrais e representacións pictóricas. Algunhas das pinturas atopadas nas ruínas de Pompeia mostran un realismo e unha perspectiva notábeis para o seu tempo.

Unha pasaxe de Filostrato suxire que os artistas e teóricos clásicos pensaban en termos de "círculos" a igual distancia do espectador, como un teatro semicircular clásico visto desde o escenario. Nos debuxos do códice Vergilius Vaticanus, ao redor do 400 d.C. as vigas do teito das habitacións móstranse converxendo nun punto de fuga común, pero isto non está sistematicamente relacionado co resto da composición.

Os artistas chineses utilizaron a proxección oblicua desde o século I até o XVIII. Non é seguro como o empregaron; Algunhas autoridades suxiren que os chineses adquiriron esta técnica da India, que á súa vez a adquiriu da Roma antiga. A proxección oblicua tamén aparece na arte xaponesa, como nas pinturas Ukiyo-e de Torii Kiyonaga. No XVIII século, os artistas chineses comezaron a combinar a perspectiva oblicua coa diminución regular do tamaño de persoas e obxectos coa distancia; non se elixe ningún punto de vista particular, pero conséguese un efecto convincente. No período da Antigüidade tardía, o uso de técnicas de perspectiva diminuíu. A arte das novas culturas do período das grandes migracións non tiña tradición de tentar composicións cun gran número de figuras, e a arte altomedieval foi lenta e inconsistente ao volver a aprender as convencións dos modelos clásicos.

Varias pinturas durante a Idade Media mostran outras tentativas de proxeccións nos debuxos de móbeis, onde as liñas paralelas se representan con éxito en proxección isométrica, ou por liñas que son paralelas pero sen punto de fuga.

Idade moderna e a era das patentes editar

 
Sección do pato mecánico de Vaucanson
 
Mecanismos de moenda en Brasilia, século XVIII
 
Máquina para sementar
 
Parente da bicicleta de Lallement, 1866
 
Cianótipo da ponte da Universidade de Seattle

Un grande innovador neste campo foi Georgius Agricola, quen explicou por primeira vez a minería e o procesamento do mineral no seu libro sobre ciencia do metal De re metallica libri XII a través de debuxos técnicos.

No século XVIII o Complete Mühlenbaukunst de Leonhard Christoph Sturm, contén por primeira vez debuxos que representan as máquinas a escala. Tamén se teñen en conta os materiais empregados.

O inventor francés Jacques de Vaucanson foi e pioneiro da aviación, construíu unha cadea, varios autómatas e debuxou un pato mecánico con sección completa en 1738.

Pódense atopar máis exemplos sobre o desenvolvemento do debuxo técnico nas primeiras especificacións de patentes dos séculos XVIII e XIX. Non obstante, desde que se concederon as primeiras patentes en Inglaterra no século XIII, é moi posíbel que tamén se poidan atopar debuxos técnicos moito máis antigos naquelas patentes. Tamén a partir do XIX atopamos ilustracións de dispositivos en debuxo técnico en dicionarios enciclopédicos coma o de Brockhaus e Efron, entre outros.

Desde mediados do século XIX a mediados do XX, un dos métodos máis empregados para facer copias de planos foi a "impresión en azul" (do inglés blueprint) ou cianótipos, primeiro en liñas claras sobre fondo azul, e logo en liñas azuis sobre fondo claro.

Época actual editar

 
Plano do Pavillón de Barcelona

A disciplina do debuxo técnico evolucionou ao longo de séculos cara a unha tecnoloxía moderna. No debuxo técnico tradicional sobre o taboleiro de debuxo, no pasado utilízanse diferentes ferramentas de debuxo como ferramentas de debuxo, compás, lapis (lapis mecánicos), gomas de borrar, gomas de fibra de vidro, padróns de escritura e regras curvas ou mesmo bolígrafos de tinta ou puntas de embude. Até principios do século XX, arredor de 1910 (para algunhas aplicacións ata arredor de 1965), os debuxos facíanse case exclusivamente con lapis e tinta sobre papel de calcar. Estirábase con alfinetes ou cinta adhesiva nunha mesa de debuxo ou nunha táboa inclinada. Coa introdución de técnicas de trazado máis modernas como o procesado de planos, o papel de trazado foi substituído cada vez máis por láminas de debuxo transparentes.

 
Debuxo técnico asistido por ordenador, no século XX

Escolas de Arquitectura e Deseño, como a Bauhaus, trataron de popularizar o debuxo técnico, en particular procuraron que os produtos vinculados a el chegasen ao máximo de xente para beneficio da sociedade.

No século XXI a maioría do debuxo técnico na súa fase final faise con programas de ordenador, con multitude de software específico.

Nas súas orixes o debuxo técnico xurdiu vinculado aos traballos de xeometría, arquitectura, cartografía, óptica e perspectiva; hoxe ademais do debuxo arquitectónico e urbanístico, está diversificado en distintas disciplinas, como o debuxo eléctrico e electrónico, xeolóxico, topográfico, industrial de todo tipo (por exemplo de construción de pezas metálicas) etc.

Vídeo do debuxo técnico asistido por ordenador da estrutura molecular dunha proteína

Notas editar

  1. López Lucas, Bartolomé (2015-07-24). "Introducción histórica sobre el dibujo técnico" (en castelán). Consultado o 2021-02-17. 
  2. Böck, Barbara Alexandra (2015-06-29). "Gudea de lagash" (en castelán). Madrid: RBA editores. Consultado o 2021-02-17. 

Véxase tamén editar

Outros autores editar