Ánguidos
Anguidae

Rango fósil: Cretáceo tardío - Actualidade (125 - 0 Ma) [1]

Anguis fragilis
Clasificación científica
Dominio: Eukaryota
Reino: Animalia
Subreino: Eumetazoa
Superfilo: Deuterostomia
Filo: Chordata
Subfilo: Vertebrata
(sen clasif.): Bilateria
Clase: Sauropsida
Subclase: Diapsida
Orde: Squamata
Suborde: Anguimorpha
Infraorde: Diploglossa
Familia: Anguidae
Gray, 1825
Subfamilias e Xéneros
Véxase o texto

A dos ánguidos,[2] Anguidae, é unha familia de réptiles escamosos.[3]

Caracterízanse pola atrofia das patas en numerosas especies, o que non quere dicir que estean directamente emparentados coas serpentes nin coas anfisbenas; trátase, pois, dun notábel caso de converxencia evolutiva.

A súa área de distribución abarca as rexións do hemisferio norte do Vello e o Novo Mundo, América, Asia, Europa e África do Norte.[3]

A maioría das súas especies son terrestres, viven na follaxe e os detritos do solo dos bosques. Hai especies que son ovovivíparas, o cal é particularmente vantaxoso, como protección para os inmaturos, especialmente en zonas de climas fríos e húmidos.

Taxonomía editar

Descrición editar

A familia foi descrita en 1825 polo naturalista inglés John Edward Gray, no seu traballo "A synopsis of the genera of Reptiles and Amphibia, with a description of some new species".[4]

Etimoloxía editar

O nome científico da familia, Anguidae, está formado, segundo a norma, sobre a raíz Angu- do nome do seu xénero tipo, Anguis, coa adición do sufixo do latín científico -idae, propio dos nomes das familias de animais.[5][6]

Clasificación editar

Na familia distínguense tres subfamilias, cos xéneros que se indican:[7] Abrangue unhas 100 especies nos 12 xéneros descritos.

Familia Anguidae Gray, 1825

Características morfolóxicas editar

As características comúns deste grupo inclúen un arco supratemporal reducido, estriacións nas caras mediais das coroas dos dentes, osteodermos, e un pregamento lateral na pel da maioría dos taxons.[8] Os osteodermos, duros, baixo as escamas, dándolle a estes animais un aspecto blindado. Moitas das especies teñen os membros reducidos ou ausentes, o que lles dá unha aparencia de serpe, mentres que outros teñen os membros completamente desenvolvidos.[9] A forma do corpo varía entre as diferentes especies, con tamaños que oscilan entre os 10 cm e os 1,5 m.[8][9]

Alimentación e hábitat editar

Estes lagartos son carnívoros ou insectívoros, alimentándose principalmente de insectos, aínda que se sabe que as especies máis grandes aliméntanse de pequenos réptiles e anfibios. Habitan nunha ampla gama de hábitats diferentes en todo o mundo, desde os ambientes áridos até os tropicais. A maioría das especies coñecidas son terrestres ou semisubterráneas, coa excepción dun único xénero arbóreo, Abronia.[8]

Reprodución editar

O grupo inclúe especies ovíparas e vivíparas, que poden presentarse nun mesmo xénero ás veces.[8][9]

Evolución editar

 
Helodermoides tuberculatus.
 
Esta figura mostra unha filoxenia simplificada das subfamilias dos ánguidos baseada na análise de datos de secuencias de ADN mitocondrial.[10]

Os ánguidos teñen un rexistro fósil relativamente bo, e son relativamente comúns como fósiles no Cretáceo final e o Paleóxeno do oeste de América do Norte. O ánguido máis antigo coñecido, co rexistro fósil máis completo de calquera lagarto, é Odaxosaurus, do Campaniano tardío do Canadá, hai uns 75 millóns de anos. O Odaxosaurus e outros ánguidos do Cretáceo tardío xa presentan moitas características atopadas nos ánguidos actualmente viventes, incluíndo dentes parecidos a ciceis e placas de armadura na pel, o que suxire unha longa historia evolutiva para o grupo. Os ánguidos foron particularmente diversos durante o Paleoceno e o Eoceno en América do Norte.[8]

Algunhas especies, como as pertencentes ao xénero Glyptosaurus, dunha extinta subfamilia de ánguidos, creceron a até chegar a teren grandes dimensións, e evolucionaron cunha dentición esmagadora altamente especializada.[8]

O longo rexistro fósil dos ánguidos en América do Norte suxire que o grupo probabelmente evolucionou alí durante o Cretáceo, antes de dispersarse a Europa no Paleóxeno.

En Galicia editar

En Galicia unicamente vive unha especie, Anguis fragilis, concretamente da subespecie Anguis fragilis fragilis Linnaeus, 1758.[11]

Galería editar

Notas editar

  1. Anguid Lizards. Anguidae na EOL.
  2. ánguidos no Dicionario da RAG.
  3. 3,0 3,1 The Reptile Database.
  4. Gray (1825), publicado en Annals of Philosophy, London, ser. 2, vol. 10, pp. 193–217.
  5. Anguidae no Merriam-Webster Dictionary.
  6. Lescure, Jean; Le Garff, Bernard (2006). "L'étymologie des noms d'amphibiens et de reptiles d'Europe" (en francés) (Paris: Belin ed.): 207. ISBN 978-2-7011-4142-8. 
  7. Anguidae no ITIS. Consultado o 16 de maio de 2021.
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 "Anguidae". na ADW. Consultado o 17 de maio de 2021. 
  9. 9,0 9,1 9,2 Bauer, Aaron M. (1998). Cogger, H. G.; Zweifel, R. G., eds. Encyclopedia of Reptiles and Amphibians. San Diego: Academic Press. pp. 152–155. ISBN 0-12-178560-2. 
  10. Wiens, J. J.; Slingluff, J. L. (11-11-2001). "How lizards turn into snakes: a phylogenetic analysis of body-form evolution in anguid lizards". International Journal of Organic Evolution 55 (11): 2303–2318. 
  11. Lista patrón dos réptiles de Galicia. En: VV.AA. (1995): Atlas de Vertebrados de Galicia. Tomo I. Peixes, anfibios, réptiles e mamíferos. Santiago de Compostela: Sociedade Galega de Historia Natural / Consello da Cultura Galega. ISBN 84-87172-89-X, p. 121.

Véxase tamén editar

Ligazóns externas editar