Tunisia

país de África do norte

Tunisia[1][2] (en árabe : al-Jamhuriya at-Tunisia, الجمهورية التونسية), é un país árabe de África do norte, limitado polo Mediterráneo. É un país do Magreb, coma Marrocos, Mauritania, Alxeria e Libia. Situada no norte do país, a súa capital é Tunes.

Modelo:Xeografía políticaTunisia
تونس (ar)
Tunisia (ms)
Tunisia (en)
الجمهورية التونسية (ar)
Republic of Tunisia (en)
Republik Tunisia (ms) Editar o valor en Wikidata
Imaxe

HimnoHumat al-Hima (pt) Traducir (12 de novembro de 1987) Editar o valor en Wikidata

Lema«حرية، كرامة، عدالة، نظام»
«Rhyddid, urddas, cyfiawnder, a threfn» Editar o valor en Wikidata
EpónimoTunes Editar o valor en Wikidata
Localización
Editar o valor en Wikidata Mapa
 34°N 10°L / 34, 10
CapitalTunes Editar o valor en Wikidata
Contén a división administrativa
Ariana (pt) Traducir
Ben Arous (pt) Traducir
Bizerte (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata../... 24+
Poboación
Poboación11.565.204 (2018) Editar o valor en Wikidata (70,69 hab./km²)
Lingua oficiallingua árabe Editar o valor en Wikidata
Xeografía
Parte de
Superficie163.610 km² Editar o valor en Wikidata
Bañado porMar Mediterráneo Editar o valor en Wikidata
Punto máis altoDjebel Chambi (pt) Traducir (1.544 m) Editar o valor en Wikidata
Punto máis baixoShatt al Gharsah (en) Traducir (−17 m) Editar o valor en Wikidata
Comparte fronteira con
Datos históricos
Precedido por
Creación20 de marzo de 1956 Editar o valor en Wikidata
Evento clave
Día festivo
Organización política
Forma de gobernoRepública parlamentaria
República semipresidencialista Editar o valor en Wikidata
• Presidente da Tunísia (pt) Traducir Editar o valor en WikidataKaïs Saïed (pt) Traducir (2019–) Editar o valor en Wikidata
Órgano executivoGovernment of Tunisia (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
• Primeiro-ministro da Tunísia (pt) Traducir Editar o valor en WikidataAhmed Hachani (pt) Traducir (2023–) Editar o valor en Wikidata
Órgano lexislativoAssembly of the Representatives of the People (en) Traducir , (Escano: 217) Editar o valor en Wikidata
Membro de
PIB nominal46.687.298.709 $ (2021) Editar o valor en Wikidata
Moedadinar tunisiano (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Identificador descritivo
Fuso horario
Dominio de primeiro nivel.tn Editar o valor en Wikidata
Prefixo telefónico+216 Editar o valor en Wikidata
Teléfono de emerxencia190 (en) Traducir, 198 (pt) Traducir, 193 e 197 (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
Código de paísTN Editar o valor en Wikidata
Outro
Irmandado con

Coa independencia o 20 de marzo do 1956, unha asemblea constituínte foi elixida, que aboliu a monarquía bey da dinastía huseinita no poder desde 1705 e proclamou a república o 25 de xullo do 1957 con Habib Bourguiba coma presidente.

Tunisia é un destino popular dos turistas europeos que visitan Hamamato, Monastir, Souse e o Porto El-Kantaoui, o deserto do Sáhara no sur, e os sitios arqueolóxicos coma Cartago ou Dougga.

Historia

editar

Tunisia está poboada desde a prehistoria. Os seus primeiros habitantes coñecidos son os bérberes.

  • 814 A.C.: Fundación de Cartago por colonos fenicios, conducidos pola raíña Dido. A nova cidade desenvólvese axiña, converténdose nunha potencia que inqueda a Roma.
  • 264 - 146 A.C.: Tres guerras contra Roma, pasadas á posteridade baixo o nome das guerras púnicas, dando lugar, entre outras, á fantástica expedición conducida por Haníbal que atravesa os Alpes cos seus elefantes (218 - 202 A. C). Estas guerras rematan coa derrota de Cartago.
  • 146 A.C. - 439: Establecemento da primeira colonia romana, Africa. O país coñece unha grande prosperidade. Desenvólvense a agricultura e a urbanización.
  • 439: Conquista de Cartago polos Vándalos.
  • 533: Toma de Cartago polos Bizantinos.

Era árabe-musulmá

editar
 
Mapa de Tunisia

Protectorado francés

editar
 
Tunisia vista desde satélite

1881-1956: Protectorado francés, establecido o 12 de maio de 1881. A resistencia anticolonial dura durante practicamente a totalidade dos 75 anos da dominación francesa.

Independencia

editar

O 20 de marzo de 1956 Tunisia obtén a independencia. O 25 de xullo de 1957 proclamouse a república, nomeándose a Habib Bourguiba presidente da Tunisia independente.

O 1 de xuño de 1959 adoptouse a primeira constitución republicana.

O 15 de outubro de 1963 as tropas francesas evacuaron Bizerte, a súa última base no país.

O 7 de novembro de 1987 o primeiro ministro Zina el-Abidina Ben Ali depuxo o presidente Bourguiba, xulgado por incapacidade de continuar as súas funcións.

O 14 de xaneiro de 2011 un levantamento popular depuxo o presidente Ben Ali e mandouno ao exilio a Arabia Saudita.

División administrativa

editar
 
Provincias de Tunisia

Tunisia atópase dividida en 24 provincias:

  1. Ariana
  2. Béja
  3. Ben Arous
  4. Bizerte
  5. Gabès
  6. Gafsa
  7. Jendouba
  8. Kairouan
  9. Kasserine
  10. Kebili
  11. Kef
  12. Mahdia
  1. Manouba
  2. Medenine
  3. Monastir
  4. Nabeul
  5. Sfax
  6. Sidi Bou Zid
  7. Siliana
  8. Sousse
  9. Tataouine
  10. Tozeur
  11. Tunis
  12. Zaghouan

As provincias están divididas en 264 " delegacións" ou "distritos" (mutamadiyat), e subdivididos en municipios (shaykhats' ') e sectores (imadats).

Política

editar

Gobernantes dende 1957:

Xeografía

editar
Artigo principal: Xeografía de Tunisia.

Economía

editar
Artigo principal: Economía de Tunisia.
  1. Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para tunisiano.
    González Rei, Begoña (2004). Ortografía da lingua galega. A Coruña: Galinova Editorial. ISBN 84-9737-041-4.
  2. López Martínez, María Cruz (2005). Gran dicionario século 21 da lingua galega. Editorial Galaxia. p. 1446. ISBN 9788482893419.