Tunisia
Coordenadas: 34°N 9°L / 34, -9
Tunisia[3] (en árabe : al-Jamhuriya at-Tunisia, الجمهورية التونسية), é un país árabe de África do norte, limitado polo Mediterráneo. É un país do Magreb, coma Marrocos, Mauritania, Alxeria e Libia. Situada no norte do país, a súa capital é Tunes.
| República de Tunisia | |||
|---|---|---|---|
| الجمهورية التونسية al-Jumhūrīyah at-Tūnisīyah | |||
| |||
| |||
.svg) | |||
| Lema: نظام، حرية، عدالة (Árabe: Liberdade, orde, xustiza) | |||
| Himno: Humat Al Hima | |||
| Capital • Poboación | Tunes 728 453 (2008) | ||
| Cidade máis poboada | Tunes | ||
| Linguas oficiais | Árabe1 | ||
| Forma de goberno | República parlamentaria | ||
| Kais Said[1] Naila Romdhane | |||
| Independencia de Francia | 20 de marzo de 1956 | ||
| Superficie | Posto 92º | ||
| • Total | 163 610 km² | ||
| • % auga | 5% | ||
| Fronteiras | 1 424 km | ||
| Costas | 1 148 km | ||
| Poboación | Posto 79º | ||
| • Total (2009 est.) | 10 432 500 hab. | ||
| • Densidade | 63,76 hab./km² | ||
| PIB (nominal) | Posto 76º | ||
| • Total (2009) | 40 168 millóns US$ | ||
| • per cápita | 3 851 US$ | ||
| PIB (PPA) | Posto 70º | ||
| • Total (2009) | 86 086 millóns US$ | ||
| • per cápita | 8 254 US$ | ||
| Moeda | Dinar (د.ت, TND) | ||
| IDH (2010) | 0,683 (81º) – Alto | ||
| Xentilicio | Tunisiano, tunisiana[2] | ||
| Fuso horario | CET (UTC+1) | ||
| • Horario de verán | Non aplica | ||
| Dominio de Internet | .tn | ||
| Prefixo telefónico | +216 | ||
| Prefixo radiofónico | 3VA-3VZ, TSA-TSZ | ||
| Código ISO | 788 / TUN / TN | ||
| Membro de: ONU, UA, Liga Árabe | |||
Coa independencia o 20 de marzo do 1956, unha asemblea constituínte foi elixida, que aboliu a monarquía bey da dinastía huseinita no poder desde 1705 e proclamou a república o 25 de xullo do 1957 con Habib Bourguiba coma presidente.
Tunisia é un destino popular dos turistas europeos que visitan Hamamato, Monastir, Souse e o Porto El-Kantaoui, o deserto do Sahara no sur, e os sitios arqueolóxicos coma Cartago ou Dougga.
HistoriaEditar
Tunisia está poboada desde a prehistoria. Os seus primeiros habitantes coñecidos son os bérberes.
- 814 A.C.: Fundación de Cartago por colonos fenicios, conducidos pola raíña Dido. A nova cidade desenvolvese axiña, converténdose nunha potencia que inqueda a Roma.
- 264 - 146 A.C.: Tres guerras contra Roma, pasadas á posteridade baixo o nome das guerras púnicas, dando lugar, entre outras, á fantástica expedición conducida por Aníbal que atravesa os Alpes cos seus elefantes (218 - 202 A. C). Estas guerras rematan coa derrota de Cartago.
- 146 A.C. - 439: Establecemento da primeira colonia romana, Africa. O país coñece unha grande prosperidade. Desenvólvense a agricultura e a urbanización.
Vándalos e BizantinosEditar
Era árabe-musulmáEditar
- 647-698: Comezo da era árabe-musulmá. Fundación de Kairouan por Oqba Ibn Nafaa (en 670) e toma de Cartago polos árabes no 698.
- 800-909: Expansión do islam e establecemento da dinastía dos Aghlabidos (construción da mesquita de Zitouna de Tunis). Kairouan é entón o centro político e intelectual do Magreb.
- 909-1159: Dinastías fatimida e zirida. Mahdia, fundada en 921, convértese na capital do país.
- 1159-1230: Os Almohades unen os país do Magreb e a Andalucía musulmá.
- 1236: Os Hafsides, vasalos dos Almohades, decláranse independentes e fundan unha nova dinastía en Tunisia que reina ata o 1574.
- 1574: A Tunisia é anexada ao Imperio Otomán.
- 1705: Fundación da dinastía huseinita (botada o 25 de xullo do 1957).
Protectorado francésEditar
1881-1956: Protectorado francés, establecido o 12 de maio de 1881. A resistencia anticolonial dura durante practicamente a totalidade dos 75 anos da dominación francesa.
IndependenciaEditar
O 20 de marzo de 1956 Tunisia obtén a independencia. O 25 de xullo de 1957 proclamouse a república, nomeándose a Habib Bourguiba presidente da Tunisia independente.
O 1 de xuño de 1959 adoptouse a primeira constitución republicana.
O 15 de outubro de 1963 as tropas francesas evacuaron Bizerte, a súa última base no país.
O 7 de novembro de 1987 o primeiro ministro Zina el-Abidina Ben Ali depuxo o presidente Bourguiba, xulgado por incapacidade de continuar as súas funcións.
O 14 de xaneiro de 2011 un levantamento popular depuxo o presidente Ben Ali e mandouno ao exilio a Arabia Saudita.
División administrativaEditar
Tunisia atópase dividida en 24 provincias:
As provincias están divididas en 264 " delegacións" ou "distritos" (mutamadiyat), e subdivididos en municipios (shaykhats' ') e sectores (imadats).
PolíticaEditar
Gobernantes dende 1957:
- Habib Bourgiba (1957-1987)
- Zine al-Abidine Ben Alí (1987-2011)
XeografíaEditar
- Artigo principal: Xeografía de Tunisia.
EconomíaEditar
- Artigo principal: Economía de Tunisia.
NotasEditar
- ↑ "Kais Saied: Who is Tunisia's new president?". Al Jazeera (en inglés). 23 de outubro de 2019. Consultado o 23 de outubro de 2019.
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para tunisiano.
González Rei, Begoña (2004). Ortografía da lingua galega. A Coruña: Galinova Editorial. ISBN 84-9737-041-4. - ↑ López Martínez, María Cruz (2005). Gran dicionario século 21 da lingua galega. Editorial Galaxia. p. 1446. ISBN 9788482893419.