Guinea Ecuatorial

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Guinea.

A República da Guinea Ecuatorial é un país da África central, e un dos países máis pequenos da África continental. Limita con Camerún ao norte, Gabón ao sur e o golfo da Guinea ao oeste, onde as illas de San Tomé e Príncipe sitúanse ao suroeste.

República da Guinea Ecuatorial
République de Guinée équatoriale República da Guiné Equatorial
Bandeira Escudo
Lema: Unidad, Paz, Justicia
Himno: Caminemos pisando las sendas de nuestra inmensa felicidad
Capital  • Poboación	Malabo 100 000 est.
Cidade máis poboada	Malabo
Linguas oficiais	Español, Portugués, Francés1
Forma de goberno	Réxime ditatorial
Presidente Primeiro ministro	Teodoro Obiang Nguema Francisco Pascual Obama Asue
Independencia de España	12 de outubro de 1968
Superficie	Posto 145º
• Total	28 051 km²
• % auga	Desprezable
Fronteiras	539 km
Costas	296 km
Poboación	Posto 159º
• Total (2013)	1 772 275 hab.
• Densidade	18,65 hab./km²
PIB (nominal)
• Total	n/d
• per cápita	n/d
PIB (PPA)	Posto 102º
• Total (2005)	25 439 millóns US$
• per cápita	23 154 US$
Moeda	Franco (f, XAF)
IDH (2003)	0,655 (121º) – Medio
Xentilicio	ecuatoguineano, -a
Fuso horario	(UTC +1)
• Horario de verán	Non aplica
Dominio de Internet	.gq
Prefixo telefónico	+240
Prefixo radiofónico	3CA-3CZ
Código ISO	226 / GNQ / GQ
Membro de: ONU, UA
1 A lei constitucional que modifica o artigo 4 da Lei Fundamental do Estado, establece que "as linguas oficiais da República da Guinea Ecuatorial son o español e o francés. Recoñécense as linguas aborixes como integrantes da cultura nacional"

Antigamente foi unha colonia española coñecida como Guinea Española, e obtivo a súa independencia o 12 de outubro de 1968. O territorio do país (coñecido continentalmente como "Río Muni" ou "Mbini") inclúe un gran número de illas, entre as que se atopan a illa de Bioko (antiga Fernando Poo), onde se sitúa a capital, Malabo (chamada antigamente Santa Isabel). O nome que adoptou o país tras obter a súa independencia débese á proximidade co Ecuador e a estar situado no golfo da Guinea.

Índice

Historia

Artigo principal: Historia da Guinea Ecuatorial.

Ao explorador portugués Fernãou do Pó, que estaba buscando unha ruta á India, acredítaselle o descubrimento da illa de Bioko en 1471. Chamouna Flor Formosa ("Flor Fermosa"), pero máis tarde tomaría o nome do seu descubridor. As illas de Fernando Poo e Annobón foron colonizadas polos portugueses en 1474. Os portugueses retiveron o control ata 1778, cando as illas foron cedidas a España en intercambio a territorios en Sudamérica. Entre 1926 e 1959 unifícase a colonia baixo o nome de Guinea Española. En 1968 obtivo a independencia de España

Goberno e política

Nominalmente, a Guinea Ecuatorial é unha democracia constitucional desde 1991. Con todo, a realidade política do país é a ditadura unipartidista e persoal de Teodoro Obiang Nguema, no poder desde o 3 de agosto de 1979, cando liderou un golpe de estado contra o seu tío, Francisco Macías Nguema, e que se perpetúa na presidencia falseando os resultados electorais. O sistema político da Guinea Ecuatorial foi definido como "Democratura" polo Profesor Max Liniger-Gourmaz, mentres que outros analistas coinciden en sinalar que se trata dunha dinastía de facto.

As eleccións presidenciais realízanse cada sete anos (a última delas tivo lugar o 15 de decembro de 2002, e a próxima será en decembro de 2009) e nelas votan todas as persoas maiores de 18 anos. O presidente, á súa vez, nomea ao primeiro ministro (actualmente, Ricardo Mangue Obama Nfubea). Hai unha soa cámara lexislativa, practicamente decorativa e sen poder real, (a Cámara de Representantes do Pobo), composta por 100 representantes elixidos sobre o papel, por voto popular directo para unha lexislatura de cinco anos. Dos 100 escanos, 98 corresponden na actual lexislatura ao partido único da ditadura, o PDGE (Partido Democrático da Guinea Ecuatorial).

Desde a toma do poder por parte de Teodoro Obiang Nguema sucédense os asasinatos políticos e as desaparicións así como as parodias de xuízos que destacan pola ausencia de garantías procesuais. Os informes de Amnistía Internacional e outros organismos independentes reportan, desde fai anos, unha estremecedora realidade en canto a detencións arbitrarias, horribles torturas, apaleamientos e mortes en detención.

Organización político-administrativa

A Guinea Ecuatorial está dividida administrativamente en sete provincias:

Guinea Ecuatorial	Identificación	Bandeira	Provincia	Nº de concellos	Capital	Superficie (km²)	Poboación
	1		Annobón	2	San Antonio de Palé	17	20.741
	2		Bioko Norte	3	Malabo	776	410.541
	3		Bioko Sur	2	Luba	1.241	181.525
	4		Centro Sur	5	Evinayong	9.931	202.054
	5		Kié-Ntem	6	Ebebiyín	3.949	238.548
	6		Litoral	7	Bata	6.645	400.415
	7		Wele-Nzas	7	Mongomo	5.478	318.451

Xeografía

Mapa de Mbini.

Mapa de Annobón e Bioko.

A Guinea Ecuatorial atópase situada na África ecuatorial, especificamente no golfo da Guinea. Comprende unha Rexión Continental (Río Muni) e unha Rexión Insular (illas do golfo da Guinea e da Baía de Corisco.

A Rexión Continental (Río Muni) atópase entre Camerún e Gabón. O seu territorio está formado por altiplanos, accidentados por algúns macizos que van descendendo ata a costa, que polo xeral é baixa e arenosa.

A Rexión Insular comprende da antiga illa de Fernando Poo, posteriormente Macías Nguema e, máis tarde, Bioko (situada a 40 km da costa leste do Camerún), a illa Annobón (a 595 km ao suroeste de Bioko, interponiendose entre elas as illas de San Tomé e Príncipe), así como as illas de Corisco, Elobey Grande e Elobey Pequeno (situadas na Baía de Corisco fronte ás costas de Gabón).

Economía

É estado membro de CEMAC. A moeda de curso legal é o Franco CFA. A riqueza principal da Guinea Ecuatorial é o petróleo e os seus derivados, cunha extracción estimada de 300.000 barrís de petróleo diarios, a explotación de madeiras nobres, a agricultura, con produtos como o algodón, café, a cana de azucre, froitas tropicais etc. Tamén se debe destacar a gandería debido á existencia de terras altas aptas para o vacún, e os minerais, en particular os metais preciosos, cuxo comercio informal é destacable.

Desde finais do século XX, coa explotación de xacementos petrolíferos, a renda per cápita aumentou espectacularmente, aínda que non a repartición de devandita renda posto que a riqueza procedente do petróleo, segundo a Asociación pola Solidariedade Democrática coa Guinea Ecuatorial, canalízase nun 98% cara ás compañías mineiras, principalmente norteamericanas e francesas, así como á familia de Teodoro Obiang Nguema, actual ditador do país. A exportación de barrís por habitante é similar á de Kuwait.

A pesar da alta renda per cápita relativa, a inmensa maioría dos cidadáns da Guinea Ecuatorial viven baixo limiares de miseria, destacando a escasa ou nula atención médica. A Ditadura de Teodoro Obiang Nguema converteu á Guinea Ecuatorial no centro do tráfico de drogas de África Occidental e levou ao país á clasificación dos máis corruptos do Planeta.

Demografía

Evolución da poboación entre 1961 e 2003 (cifras da FAO, 2005). Poboación en miles de habitantes.

A Guinea Ecuatorial ten unha poboación de carácter novo (o 45% non supera os 15 anos) cunha taxa de natalidade en torno ao 42 por mil e unha mortalidade do 16 por mil. A esperanza de vida é de 49 anos para os homes e 53 para as mulleres. Só un 4% da poboación ten máis de 65 anos.

A taxa de alfabetización nos adultos estaba en 1992 no 52%, pero subiría a un 80% para 1999.

A maioría da poboación vive nas zonas rurais.

Etnografía

A poboación nacional, que representa o 99% da poboación, é esencialmente bantú (fang) en Mbini e bubi en Bioko. Os principais grupos étnicos distribúense da seguinte forma: fang (72% da poboación, en Mbini), bubi (15%, en Bioko), fernandinos (en Bioko), bisios e ndowes na Rexión Continental, antiga provincia de Río Muni e annoboneses na Illa de Annobón, o único territorio do país no Hemisferio Sur. A minoría predominante doutra raza constitúena os brancos europeos de ascendencia española. A Guinea Ecuatorial recibiu asiáticos e negro-africanos doutros países para que traballasen nas plantacións de cacao e café. Outros negro-africanos proceden de Liberia, Angola e Mozambique, e asiáticos que son maioritariamente chineses. Así mesmo, chegaron ao país comunidades británicas, francesas e alemás. De todos estes arribos, os únicos que non se adaptaron optimamente á lingua española foron os franceses, xa que o seu idioma é cooficial.

Logo da independencia, miles de ecuatoguineanos partiron a España. Ao redor de 100,000 ecuatoguineanos foron a Camerún, Gabón e Nixeria por mor da ditadura de Francisco Macías Nguema. Moitas das súas comunidades viven en Brasil, moitos países hispanoamericanos, Estados Unidos, Portugal e Francia.

Linguas

O idioma oficial é o español, tal e como o reflicte a Constitución do país. En teoría, ao estar integrada na Comunidade Económica e Monetaria de África Central (para usar o Franco CFA como moeda), o francés pasaría a ser oficial. A lei constitucional, que modifica o artigo 4 da Lei Fundamental do Estado, establece que "as linguas oficiais da República da Guinea Ecuatorial son o español e o francés. Recoñécense as linguas aborixes (sería máis correcto dicir linguas vernáculas) como integrantes da cultura nacional" (Lei constitucional Nº 1/1998 do 21 de xaneiro):fang falado tamén en zonas de Camerún, Gabón e República Democrática do Congo; bubi (Bioko), annobonés na Illa de Annobón, balengue na Rexión Continental ibo e inglés crioulo (Pidgin English), tamén en Bioko.

Relixión

A gran maioría da poboación é formalmente católica (80,1%), aínda que se profesan outras relixións cristiás (6,8%), as relixións dos antigos habitantes denominadas baixo o apelativo de animismo son practicadas en diverso grao pola maioría, e existe unha minoría islámica (4%).

Cidades

Destacan dúas cidades: Malabo, capital do estado con 90.000 habitantes, situada en Bioko; e Bata, cidade na rexión continental con 70.000 habitantes.

Nomes

Os ecuatoguineanos tenden a ter un nome español e un nome africano. Cando o escriben, o nome español é seguido polo africano e polo apelido do pai e o da nai.

Cultura

O país posúe unha universidade, a Universidade Nacional da Guinea Ecuatorial (UNGE) con campus en Malabo e unha Facultade de Medicina en Bata. A Facultade de Medicina de Bata está apoiada principalmente por Cuba, cuxo goberno cede aos profesores e médicos do centro. A Universidade Nacional de Educación a Distancia española conta tamén cunha sede en Malabo e outra en Bata.

No país están activas varias organizacións culturais (o Centro Cultural Hispano-Guineano e outros) cuxo fin principal é a alfabetización e promoción cultural da poboación. A maioría do apoio económico neste sentido provén do goberno español.

Literatura

Os principais autores do país son:

• María Nsué Angüe (1945 ? ).
• Juan Balboa Boneke (1938 ? ).
• Juan Tomás Ávila Loureiro (1966 ? ).
• Donato Ndongo-Bidyogo (1950 ? ).
• Raquel Ilonbé (193? ? 1992).
• Constantino Ocha'a Mve Bengobesama (19?? - 1991).
• Xusto Bolekia Boleká.

Festas Nacionais
Data	Nome en galego	Nome local	Notas
1 xaneiro	Ano Novo
15 agosto	Día da Constitución
12 outubro	Día da Independencia
10 decembro	Día dos Dereitos Humanos
25 decembro	Nadal