Rúa de San Andrés (A Coruña)

rúa da Coruña

A rúa de Santo André[1] ou de San Andrés[2] é unha rúa da Coruña situada no barrio da Pescaría[3].

Rúa de San Andrés
Igrexa Castrense de Santo André
Tipoloxíarúa
Dimensións
Lonxitude0,63 km
Localización
InicioRúa Estreita de San Andrés
FinPraza de Pontevedra
LocalidadeA Coruña
Como chegar
Bus
Circulación
TránsitoPeonil e rodado

Está situada entre a rúa Estreita de San Andrés e a praza de Pontevedra e foi unha das principais vías de comunicación entre a Cidade Vella e as zonas novas de expansión da cidade.[1]

Historia

editar
 
A rúa de San Andrés na década de 1930.

A rúa de San Andrés recibe o seu nome do antigo Hospital de San Andrés, propiedade do gremio de mareantes. O hospital, situado onde se atopa a igrexa de Santo André, tiña unha igrexa anexa, e ambos os edificios foron destruídos durante o asedio de Drake en 1589.[4] O pórtico da igrexa foi instalado na muralla do Parrote, preto do Arquivo do Reino de Galicia.

A rúa aparece xa coa súa planta actual no plano de Juan Vergel de 1735. Porén, nesa época case non había edificacións e a rúa estaba máis próxima ao mar.

Entre 1840 e 1875 foi chamada rúa de Espoz y Mina e entre 1931 e 1936 rúa do Capitán García Hernández.

O 13 de outubro de 1900 foron asasinados no número 152 desta rúa un mozo de almacén e a súa esposa, crime que quedou sen resolver.[5][6]

Institucións e comercios

editar

A rúa, situada no centro da cidade, tivo un uso principalmente comercial.[7] Ademais foi sede de varias empresas e institucións, como a sede central da Caja de Ahorros y Monte de Piedad de La Coruña, que estivo situada nun edificio da rúa, demolido en 1969 para construír a actual oficina de Abanca.[8] Tampouco existe o edificio no que se instalou en 1895 a Real Unión Recreativa e Instructiva del Circo de Artesanos, ao trasladarse da rúa de Juana de Vega.

No número 9 estaba o estudio fotográfico do pioneiro do cinema José Sellier,[9] que dá nome a unha praza próxima,[10] e no 113 segue a existir a primeira tenda de comestibles aberta na cidade pola familia San Martín, unha das tendas máis antigas da cidade.[11]

No número 81 estivo ata 1963 o Hotel Europa, considerado un dos máis elegantes da cidade.[12]

Arquitectura

editar
 
Casas Formoso e Cés.

Na rúa de San Andrés consérvanse algúns edificios destacados:[13]

Na praza de Santa Catarina atópase unha fonte dedicada ao deus Neptuno, a máis antiga da cidade.[19][20]

Outras rúas

editar
 
Praza de Santo André, coa Casa Cabanela e a fonte da Fama

O nome de San Andrés aparece noutras rúas próximas:

Boquete de San Andrés

Situada detrás da igrexa, nela atopáronse restos dun cemiterio.[21]

Rúa Estreita de San Andrés

Foi chamada tamén Angosta de San Andrés e Pozo. No número 11 existe un edificio de Faustino Domínguez Coumes-Gay (1885) e no número 2 situábase a Casa Palacio da Cooperativa Cívica Militar, do século XVIII.[22]

Pórtico de San Andrés

Coñecida simplemente como rúa do Pórtico.

Praza de San Andrés

Coñecida anteriormente como praza da Fonte de San Andrés e praza do Xeneral Mola.[23]

Pechando a praza está a Casa Cabanela, edificio de Julio Galán Carvajal (1910-1911), inspirado pola obra dos arquitectos austríacos Gangl e Stigler e do belga Paul Hankar.[24][25] No centro localízase a fonte da Fama ou do Anxo, deseñada por Fernando Domínguez Romay en 1791 e cunha estatua de Antonio Pernas que representa a deusa Fortuna.[20] Orixinariamente estaba situada nunha praza na confluencia de Rego de Auga e a Mariña, de onde foi trasladada en 1882, e dá nome á rúa da Fama.[26]

Travesía de San Andrés

Coñecida tamén como Travesía do Patín.

Galería de imaxes

editar
  1. 1,0 1,1 A Coruña 1891-1895
  2. Igrexa Castrense de San Andrés
  3. Cultura Coruña
  4. "De capilla para pescadores a templo de los militares". La Voz de Galicia. 29 de novembro de 2004. Arquivado dende o orixinal o 06 de marzo de 2016. Consultado o 13 de febreiro de 2016. 
  5. El crimen de la calle San Andrés Arquivado 31 de xaneiro de 2021 en Wayback Machine. (en castelán)
  6. Crímenes que dejaron huella (en castelán)
  7. Uno de cada cinco locales de las principales calles comerciales está vacío
  8. "Las luces y las sombras de la caja de ahorros". El Ideal Gallego (en castelán). 31 de xaneiro de 2016. Consultado o 13 de febreiro de 2016. 
  9. Castro de Paz, José Luis; Folgar, José María. "José Sellier, pionero cineasta gallego". Cervantes Virtual (en castelán). Consultado o 13 de febreiro de 2016. 
  10. "El Concello dedica una plaza al cineasta José Sellier". La Opinión de A Coruña (en castelán). 24 de xullo de 2013. Consultado o 13 de febreiro de 2016. 
  11. Lorenzo, Ana (7 de febreiro de 2016). "Os sobreviventes do comercio coruñés". La Voz de Galicia. Consultado o 13 de febreiro de 2016. 
  12. González Catoyra, Alfonso (1994). Cronología coruñesa 1901-1993 (en castelán). p. 414. 
  13. "Modificación Pepri – Aprobación definitiva". Concello da Coruña. xaneiro de 2015. Consultado o 13 de febreiro de 2016. 
  14. Do.Co.Mo.Mo. Ibérico
  15. Meijide Quintillán, Iria (2015). "La construcción del espacio racionalista de A Coruña" (PDF). Tracería (1). Consultado o 13 de febreiro de 2016. 
  16. Igrexa Castrense de Santo André
  17. Cruceiro da rúa de San Andrés en Turgalicia
  18. Silveira, E. (16 de xullo de 2006). "La policía precinta el edificio La Llave tras caer cascotes de su fachada". La Voz de Galicia A Coruña (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 16 de febreiro de 2016. Consultado o 14 de febreiro de 2016. 
  19. Fonte de Neptuno en Turgalicia
  20. 20,0 20,1 Las fuentes coruñesas con más solera
  21. Confirman que parte de los restos hallados en San Andrés son humanos
  22. "La Casa Palacio de la Cooperativa, un edificio emblemático desaparecido". Arquivado dende o orixinal o 01 de maio de 2018. Consultado o 01 de maio de 2018. 
  23. "Hoxe mudamos as cores sinistras pola policromía coruñesa que representa Álvaro Cebreiro"
  24. Una fotografía cargada de recuerdos
  25. El edificio de Labase en San Andrés se quedará vacío
  26. Calle de la Fama, la cuna de la Fuente de San Andrés

Véxase tamén

editar

Bibliografía

editar

Ligazóns externas

editar