Outeiro de Rei

concello da comarca de Lugo, na provincia de Lugo

Coordenadas: 43°6′6.63″N 7°36′49.63″O / 43.1018417, -7.6137861

Outeiro de Rei é un concello da provincia de Lugo, pertencente á comarca de Lugo. Segundo o INE en 2016 tiña 5.047 habitantes (4.695 no 2006, 4.645 no 2005, 4.528 no 2004, 4.428 no 2003).

Outeiro de Rei
Escudo de Outeiro de Rei
Casa do Concello de Outeiro de Rei.JPG
Casa do Concello.
Situacion Outeiro de Rei.PNG
Situación
Xentilicio[1]outeirao / outeirés
Xeografía
ProvinciaProvincia de Lugo
ComarcaComarca de Lugo
Poboación5.296 hab. (2022)[2][3]
Área134,2 km²[3]
Densidade39,46 hab./km²
Entidades de poboación-[4]
Capital do concelloOuteiro de Rei
Política (2019 [5])
AlcaldeJosé Pardo Lombao (PPdeG [6])
ConcelleirosBNG: 3
PPdeG: 9
PSdeG-PSOE: 1
Eleccións municipais en Outeiro de Rei
Uso do galego[7] (2011)
Galegofalantes65,25%
Na rede
www.outeiroderei.org
editar datos en Wikidata ]

ToponimiaEditar

A orixe do topónimo Outeiro é o latín altarium, que é unha parte alta ou elevación do terreo.[8][9]

HistoriaEditar

Hai indicios no concello da existencia de poboación dende o paleolítico. Na zona de Silvarrei localizouse un bifaz de tipo Achelense. Da época megalítica (4.000-2.000 antes da era actual) hai grande número de mámoas localizadas no termo municipal como a Medorra da Pedra Dereita en Martul. Os enxovais encontrados nos monumentos funerarios consérvanse na actualidade en museos e coleccións privadas, e os gravados rupestres ou petróglifos nos seus montes, amosan a presenza dunha poboación bastante numerosa e activa.

As evidencias arqueolóxicas e os achados evidencia que a zona estivo continuamente habitado. Primeiro, pola poboación castrexa. Ningún dos castros foi escavado, Castro de Candai.

A ocupación romana chegou despois da fundación de Lugo deron o nome de Octodorum á zona pola que pasaba a vía romana XX, Braga-Astorga. A romanización chegou aos castros como o castro de Tourón ou o castelo do Picato. Construción de dúas vías que atravesaban o citado Outeiro de Rei así como a constitución dalgunha casa de campo agropecuaria ou "villae" na parroquia de Vilela u poboados sen fortificar "vici" como é o caso da actual Santa María de Cela, entón chamada Augas Celenas. En 1909 atopouse unha ara adicada ao deus Lucoubu en Sinoga (Santa Mariña), hoxe no Castelo de Santo Antón.

A época sueva supuxo a organización do territorio en condados, pasando ao denominado condado de Superata (Sobrada). A aldea de Astaríz (Caboi) era Coto Real e tiña as súas propias autoridades.

No século XV co bispo lucense Odoario viviuse o máximo esplendor. Estaba organizado en dúas xurisdicións: Sobrada de Aguiar (señorío de Pedro Freire) e Outeiro de Rei (señorío do Conde de Lemos). Outeiro de Rei era privilexio de Isabel a Católica do 1501, converteuse no berce dalgunhas das principais liñaxes nobiliarias de Galiza, entre as que destacan os Gayoso, os Montenegro ou os Aguiar. Estes construíndo os castelos-fortalezas e rematada a inestabilidade medieval do século XVI, fixeron a transformación a civil da arquitectura militar, xurdindo os pazos e casas señoriais.

A proximidade á cidade de Lugo supuxo unha concentración de casas señoriais:

  • Pazo de Mirapeixe (Santa Mariña), orixe dos Gayoso.
  • Casa Forte de Outeiro de Rei, orixinaria do século XV da familia irlandesa O´Kelly e posteriormente dos Gayoso.
  • Casa-torre da Barreira do 1575.
  • Pazo de Guevara, de finais do século XVII dos Pardo-Rivadeneira.

En Outeiro de Rei hai vinte e sete igrexas e dez capelas, construídas a maior parte delas entre os séculos XVII e XVIII, así como un regato chamado o regato do Cepelo, que é moi querido polos veciños. Os templos de Francos, Martul e Robra son de orixe románica con modificacións posteriores mantendo pequenas construcións primitivas[10].

PoboaciónEditar

Censo total 2016 5.047 habitantes
Menores de 15 anos 559 (11,08%)
Entre 15 e 64 anos 3.201 (63.47 %)
Maiores de 65 anos 1.283 (25,4 %)
Evolución da poboación de Outeiro de Rei   Fontes: INE e IGE.
1900 1930 1950 1981 2004 2009 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021
5.903 6.536 5.904 5.109 4.528 4.936 5.001 5.046 5.098 5.083 5.068 5.043 5.063 5.093 5.151 5.210 {{{17}}}
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

EconomíaEditar

  • A poboación ocupada no sector servizos é maioría 48,47 %
  • Sector secundario 30,17 %
  • Sector primario, que segue a ter un peso relevante na economía municipal da emprego ao 21,3 %

As principais industrias do concello son:

  • Na parroquia de Robra a empresa Barras Eléctricas Galaico-Asturianas S.L. ten instalada unha central eléctrica aproveitando o Salto do Piago.
  • Zona Industrial de Outeiro de Rei, alí están as empresas: Coren, Norpresa, Polinox ou Ben Alonso.
  • Na N-VI está Corporación Alimentaria Peñasanta e Alimentos Lácteos S.A.[11]

Parques zoolóxicosEditar

Neste municipio pódense atopar dous parques zoolóxicos: Marcelle Natureza e Avifauna.

ParroquiasEditar

Galicia | Provincia de Lugo | Parroquias de Outeiro de Rei

Arcos (San Pedro) | Aspai (San Cibrao) | Bonxe (San Mamede) | Caboi (San Martiño) | Candai (San Vicente) | Castelo de Rei (San Salvador) | Cela (Santa María) | Folgueira (San Nicolás) | Francos (Santiago) | Guillar (San Martiño) | Martul (San Pedro) | Matela (Santa Mª Madanela) | Mosteiro (San Salvador) | Outeiro de Rei (San Xoán) | Parada (San Xoán) | Robra (San Pedro Fiz) | San Clodio de Aguiar (San Clodio) | San Fiz de Paz (San Pedro Fiz) | San Lourenzo de Aguiar (San Lourenzo) | San Tomé de Gaioso (San Tomé) | Santa Mariña (Santa María) | Santiago de Gaioso (Santiago) | Silvarrei (San Xoán) | Sobrada de Aguiar (Sta. Mª Madanela) | Taboi (San Pedro) | Vicinte (Santa María) | Vilela (Santiago)

Lugares de Outeiro de ReiEditar

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Outeiro de Rei vexa: Lugares de Outeiro de Rei.

Galería de imaxesEditar

NotasEditar

  1. Véxase no Galizionario.
  2. Instituto Nacional de Estadística, ed. (27 de decembro de 2019). "Cifras oficiales de población resultantes de la revisión del Padrón municipal a 1 de enero". Consultado o 2 de xuño de 2020. (en castelán).
  3. 3,0 3,1 Instituto Galego de Estatística. (2022) "Outeiro de Rei".Información municipal. Sociedade e poboación. Xunta de Galicia.
  4. Nomenclátor de Galicia. Busca directa. Xunta de Galicia
  5. Goberno de España, Ministerio del Interior (ed.). "Elecciones 2019". resultados.eleccioneslocaleseuropeas19.es. Arquivado dende o orixinal o 25 de xuño de 2019. Consultado o 27 de maio de 2019. 
  6. Federación Galega de Municipios e Provincias (ed.). "Outeiro de Rei". www.fegamp.gal. Consultado o 14 de setembro de 2019. 
  7. Neira, Carlos. "Evolución do uso do galego por concellos". Arquivado dende o orixinal o 5 de decembro de 2019. Consultado o 14 de outubro de 2014. Fonte: IGE. Datos dispoñibles nas Táboas Dinámicas de Google 
  8. Moralejo Laso, A. (1977): Toponimia gallega y leonesa. Santiago de Compostela: Editorial Pico Sacro, páx. 110, 280 e 322. ISBN 84-85170-20-2
  9. Ares Vázquez, Nicandro (2013). Estudios de toponimia galega, tomo II. Real Academia Galega. ISBN 978-84-87987-85-4. 
  10. Historia. Concello de Outeiro de Rei
  11. Situación económica do Concello

Véxase taménEditar