Baltar

Baltar
Localización
	41°57′00″N 7°42′57″O / 41.95, -7.7158333333333
Estado	España
Comunidade autónoma	Galicia
Provincia	provincia de Ourense
Capital	Baltar
Poboación
Poboación	884 (2023) (9,41 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Mancomunidade Voluntaria de Concellos da Comarca da Limia
Superficie	93,99 km²
Altitude	823 m
Comparte fronteira con	Calvos de Randín ; Cualedro ; Xinzo de Limia ; Os Blancos ; Montalegre
Organización política
• Alcalde	José Antonio Feijoo Alonso (2019–)
	Eleccións municipais en Baltar
Identificador descritivo
Código postal	32...
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	32005

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Baltar (homónimos).

Baltar é un concello da provincia de Ourense, pertence á comarca da Limia. Segundo o IGE en 2018 tiña 968 habitantes^[1] (1002 en 2015, 1149 no 2006, 1177 no 2005, 1180 no 2004, 1189 no 2003). O xentilicio é baltarés.^[2]

Demografía

Censo total	968 ⁽²⁰¹⁸⁾
Menores de 15 anos	50 (5.19 %)
Entre 15 e 64 anos	513 (53.27 %)
Maiores de 65 anos	405 (42.06 %)

Evolución da poboación de Baltar Fontes: INE e IGE.
1900	1930	1950	1981	2004	2009	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
3134	3145	3250	4018	1180	1114	1094	1076	1028	1.019	1002	986	957	968	962	942	919
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

Xeografía

Baltar é un concello de interior, cun relevo suave encaixado entre os Montes de Montecelo e os Montes de Boullosa e a Serra de Larouco ao sur que, chegando aos 1300 m, constitúe o límite natural con Portugal. Está regado por dous afluentes do río Limia, o río Faramontaos e o río Salas; o primeiro descorre cara ao norte e logo cara ao oeste e o segundo cara ao sur.

O terreo é granítico, areoso e pouco fértil. Hai bosques de frondosas e coníferas nos vales e pradairos principalmente na Serra de Larouco.

O concello está atravesado pola estrada que leva a Xinzo de Limia, a OU-1110.

Dáse unha oscilación térmica acusada (14 °C), con temperaturas medias anuais baixas (10 °C).

Historia

O territorio estivo poboado polos límicos até o século I, en que foi invadido por tribos bárbaras. É posíbel que no lugar de Dourique se disputase unha batalla entre o rei de Portugal e os mouros. En época medieval, era posesión da Casa de Monterrei.

Parte do concello ―o lugar das Maus― constituíu até 1868 o Couto Mixto. Ese ano, coa entrada en vigor do Tratado de Lisboa de 1864, todo o Couto Mixto foi incorporado a Baltar, mais os lugares de Rubiás e Santiago pediron ser integrados no concello de Calvos de Randín, solicitude que foi aprobada pola Deputación de Ourense en 1870 e se fixo vixente o ano seguinte.^[3]

A partir de 1950 a emigración foi unha das causas polas que na actualidade diminuíu a súa poboación ata límites nunca vistos.

Economía

Predomina o sector primario de autoconsumo (50 % da poboación), seguido da construción (20 %), os servizos (20 %) e a industria (5 %). O 45 % do chan é forestal e o 20 % son pradairos e o 35 % dedícase a sementar patacas, centeo, millo, verzas da horta etc. Críanse porcos, vacas , ovellas e coellos.

Cultura

Na zona comprendida entre os ríos Salas e Faramontaos atópanse as ruínas dun lugar coñecido como Saler, do que se di que provén o nome do río.

O sivo é o traxe típico da zona e facíase con liño.

Na parroquia de Santa María de Tixós atópase un dos fornos mais antigos do concello así como un cruceiro e un peto de animas.

Baltar na literatura popular

Blandeaivos, blandeaivos,/ costureiriñas das Maus,/ blandeaivos, blandeaivos/ de Gustós para Meaus ^[4].

Galería de imaxes

Artigo principal: Galería de imaxes de Baltar.

Igrexa da Boullosa
Cruceiro.
Cruceiro.
Placa altimétrica na casa do concello de Baltar.
Casa do concello.
Casa da Cultura "Nelson Zumel".

Parroquias

Galicia \| Provincia de Ourense \| Parroquias de Baltar
Abades (San Paio) \| Baltar (San Bartolomeu) \| Garabelos do Bouzo (Santiago) \| Niñodaguia (San Lourenzo) \| Texós (Santa María) \| Tosende (San Lourenzo) \| Vilamaior da Boullosa (Santa María)

Lugares de Baltar

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Baltar vexa: Lugares de Baltar.

Notas

↑ Instituto Galego de Estatística (IGE). Xunta de Galicia, ed. (2017). "Poboación de Baltar. Nomenclátor de Galicia. Ano 2016". Arquivado dende o orixinal o 30 de decembro de 2020. Consultado o 27 de febreiro de 2017.
↑ Costas González, Xosé-Henrique (2016). Os xentilicios de Galicia e dos outros territorios de lingua galega (PDF). Vigo: Universidade de Vigo. p. 43. ISBN 978-84-8158-706-7.
↑ "Couto Mixto". Enciclopedia Galega Universal. Ir Indo. 2002. Arquivado dende o orixinal o 28 de xullo de 2012. Consultado o 10 de xaneiro de 2019.
↑ Xaquín Lorenzo Fernández: Cantigueiro popular da Limia Baixa 1973, 53. Blandearse é combarse, alabearse a madeira do piso, dun moble, etc. As Maus de Salas é parroquia do concello de Muíños; Gustós era, segundo Xaquín Lorenzo “un lugarciño preto de Calvos de Randín”, aínda que hoxe non figura no Nomenclátor; e ese Meaus é lugar da parroquia de San Lourenzo de Tosende, no concello de Baltar, que figura no Nomenclátor como As Maus.

Véxase tamén

Outros artigos

Couto Mixto

Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

[1] Instituto Galego de Estatística (IGE). Xunta de Galicia, ed. (2017). "Poboación de Baltar. Nomenclátor de Galicia. Ano 2016". Arquivado dende o orixinal o 30 de decembro de 2020. Consultado o 27 de febreiro de 2017.

[2] Costas González, Xosé-Henrique (2016). Os xentilicios de Galicia e dos outros territorios de lingua galega (PDF). Vigo: Universidade de Vigo. p. 43. ISBN 978-84-8158-706-7.

[:1870-3] "Couto Mixto". Enciclopedia Galega Universal. Ir Indo. 2002. Arquivado dende o orixinal o 28 de xullo de 2012. Consultado o 10 de xaneiro de 2019.

[4] Xaquín Lorenzo Fernández: Cantigueiro popular da Limia Baixa 1973, 53. Blandearse é combarse, alabearse a madeira do piso, dun moble, etc. As Maus de Salas é parroquia do concello de Muíños; Gustós era, segundo Xaquín Lorenzo “un lugarciño preto de Calvos de Randín”, aínda que hoxe non figura no Nomenclátor; e ese Meaus é lugar da parroquia de San Lourenzo de Tosende, no concello de Baltar, que figura no Nomenclátor como As Maus.

[1]

[2]

[3]

[4]