Mulleres na química

Esta é unha lista de mulleres químicas. Debe incluír a aquelas que foron importantes para o desenvolvemento ou a práctica da química. A súa investigación ou aplicación supuxo unha contribución significativa no ámbito da química básica ou aplicada.

Marie Curie
Irene Joliot Curie

Premios Nobel

editar
 
Dorothy Crowfoot Hodgkin
 
Ada Yonath

Oito mulleres gañaron o Nobel Premio en Química , outorgado anualmente desde 1901 pola Real Academia das Ciencias de Suecia. Marie Curie foi a primeira muller para recibir o premio en 1911, o cal era o seu segundo Nobel Premio (tamén gañou o premio en física en 1903, xunto con Pierre Curie e Henri Becquerel – sendo a primeira persoa en recibir dous premios Nobel ). O seu premio en química foi polo seu "descubrimento dos elementos radio e polonio, mediante o illamento do radio e o estudo da natureza e os compostos deste notable elemento". Irene Joliot- Curie, filla de Marie, foi a segunda muller en recibir este premio en 1935 polo seu descubrimento da radioactividade artificial. Dorothy Hodgkin gañou o premio en 1964 polo desenvolvemento da cristalografía de proteínas. Entre os seus importantes descubrimentos atópanse as estruturas da penicilina e a vitamina B12. Corenta e cinco anos despois, Ada Yonath compartiu o premio con Venkatraman Ramakrishnan e Thomas A. Steitz polo estudo da estrutura e a función do ribosoma. Emmanuelle Charpentier e Jennifer A Doudna gañaron o premio 2020 de química "polo desenvolvemento dun método de edición do xenoma". Charpentier e Doudna son as primeiras mulleres que comparten o Premio Nobel de Química.[7]

 
Frances Arnold

Premios L'Oréal-UNESCO a Mulleres en Ciencia (Química)

editar
 
Emmanuelle Charpentier e Jennifer Doudna
  • 2015 – Xie Yi (Asia-Pacífico)
  • 2015 – Molly S. Shoichet (Norte América)
  • 2011 – Faiza Al-Kharafi (África/Estados árabes)[8]

Lista de mulleres químicas

editar

Marie-Anne Pierrette Paulze (1758 - 1836), coñecida como Marie Lavoisier é considerada a nai da química moderna.[9]

Jane Marcet (1769-1858) é a autora do libro Conversations on chemistry publicado en 1805.[10]

Elizabeth Fulhame, nada no século XVIII, foi unha química escocesa que inventou o concepto de catálise e descubriu os mecanismos da fotorredución.[11]

Século XIX

editar
  • Mary Watson (1856-1933), unha das dúas primeiras estudantes de química da Universidade de Oxford.[12]
  • Margaret Seward (1864-1929), unha das dúas primeiras estudantes de química da Universidade de Oxford; asinou a petición de 1904 á Sociedade Química.[12]
  • Vera Bogdanovskaia (1868-1897), unha das primeiras químicas rusas[13]
  • Gerty Cori (1896-1957) bioquímica xudía checo-estadounidense que foi a primeira estadounidense en gañar un premio Nobel de ciencias[13]
  • Ida Freund (1863-1914), primeira muller en ser profesora de química no Reino Unido[14]
  • Louise Hammarström (1849-1917), química mineral sueca, primeira muller química sueca con formación oficial
  • Edith Humphrey (1875-1978), química inorgánica, probablemente a primeira muller británica en obter un doutoramento en química
  • Julia Lermontova (1846-1919), química rusa, primeira muller rusa que se doutorou en química[13]
  • Laura Linton (1853-1915), química, profesora e médica estadounidense
  • Rachel Lloyd (1839-1900), primeira muller estadounidense que se doutorou en química, primeira muller admitida regularmente como membro da American Chemical Society, estudou a remolacha azucreira
  • Muriel Wheldale Onslow (1880-1932), bioquímica británica
  • Marie Pasteur (1826-1910), química e bacterióloga francesa [15]
  • Mary Engle Pennington (1872-1952), química estadounidense.[16]
  • Agnes Pockels (1862-1935), química alemá.[17]
  • Anna Sundström (1785-1871), é considerada a primeira química sueca[18]
  • Clara Immerwahr (1870-1915), primeira muller que se doutorou en química en Alemaña [19]
  • Ellen Swallow Richards (1842-1911), química industrial e ambiental estadounidense[20]
  • Anna Volkova (1800-1876), química rusa[21]
  • Nadezhda Olimpievna Ziber- Shumova (falecida en 1914), química rusa.[22]
  • Fanny Rysan Mulford Hitchcock (1851-1936), unha das trece mulleres que se licenciaron en química no século XIX, e a primeira que se doutorou en filosofía da química. As súas áreas de interese eran a entomoloxía, a osteoloxía dos peixes e a patoloxía das plantas.
 
Carolyn Bertozzi
 
Marie Maynard Daly

Século XX

editar
 
Clarice Phelps

Século XXI

editar
  • Isabel Pastoriza Santos (1974), química galega galardoada co Premio a la Excelencia Investigadora 2021 que outorga a Real Sociedad Española de Química.[55]
  • Emily Balskus (nada en 1980), química orgánica e microbióloga estadounidense
  • Paula T. Hammond (nada en 1963), enxeñeira química estadounidense, profesora do MIT
  • Jeanne Hardy, biofísica e bióloga química estadounidense
  • María Escudero Escribano (1983) é presidenta da Sociedade Danesa de Electroquímica[56]
  • Geraldine Harriman, executiva e química medicinal estadounidense
  • Rachel Haurwitz (nada en 1985), bioquímica e bióloga estrutural estadounidense
  • Katja Loos (nada en 1971), química de polímeros alemá que traballa na Universidade de Groningen, Países Baixos
  • Lisa Marcaurelle, química sintética estadounidense na industria
  • Catherine J. Murphy, química estadounidense
  • Sarah O'Connor, bióloga sintética estadounidense que traballa en Inglaterra
  • Clarice E. Phelps, forma parte do equipo que descubriu o elemento 117, o Ténnesso, sendo a primeira muller afroamericana que contribuíu ao descubrimento dun elemento da Táboa Periódica.[57]
  • Dawn Angela Shaughnessy é unha radioquímica estadounidense que stivo implicada no descubrimento de cinco elementos superpesados con números atómicos de 114 a 118.[58]
  • Sarah E. Reisman (nada en 1979), química orgánica estadounidense
  • Seble Wagaw, química de procesos e farmacéutica estadounidense
  • Marcey Lynn Waters, química bióloga e química supramolecular estadounidense
  • Jenny E Yang, química estadounidense e investigadora de enerxías limpas na UCI
  • Angela K. Wilson, química estadounidense
  • Bibiana Campos Seijo, química galega[59]
  • Svetlana Mojsov, bioquímica macedonia-estadounidense.[60]
  1. "Premio Nobel de Química 2020 para las inventoras de las "tijeras genéticas"". www.nationalgeographic.com.es (en castelán). 2020-10-07. Consultado o 2022-06-02. 
  2. "The Nobel Prize in Chemistry 2018". NobelPrize.org (en inglés). Consultado o 2022-06-02. 
  3. "Los estudios sobre la estructura y la función del ribosoma, Nobel de …". archive.ph. 2012-09-07. Archived from the original on 07 de setembro de 2012. Consultado o 2022-06-02. 
  4. Glusker, Jenny P.; Adams, Margaret J. (1995-05). "Dorothy Crowfoot Hodgkin". Physics Today (en inglés) 48 (5): 80–81. ISSN 0031-9228. doi:10.1063/1.2808036. 
  5. "Irène y Frédéric Joliot-Curie: radiactividad a la carta". Mujeres con ciencia (en castelán). 2016-05-30. Consultado o 2022-06-02. 
  6. "The Nobel Prize in Chemistry 1911". NobelPrize.org (en inglés). Consultado o 2022-06-02. 
  7. "Dos mujeres ganan el Premio Nobel de Química por primera vez en la historia". My Modern Met en Español (en castelán). 2020-10-15. Consultado o 2022-06-02. 
  8. "Las mejores científicas del año 2010-". Natura - Medio Ambiental (en castelán). 2010-11-22. Arquivado dende o orixinal o 18 de decembro de 2021. Consultado o 2022-06-02. 
  9. "Las mejores científicas del año 2010-". Natura - Medio Ambiental (en castelán). 2010-11-22. Arquivado dende o orixinal o 18 de decembro de 2021. Consultado o 2022-06-02. 
  10. "Jane Marcet, divulgadora científica". Mujeres con ciencia (en castelán). 2017-01-01. Consultado o 2022-06-02. 
  11. "Famous Scientists - Elizabeth Fulhame". web.archive.org. 2016-03-03. Archived from the original on 03 de marzo de 2016. Consultado o 2022-06-02. 
  12. 12,0 12,1 Rayner-Canham, Marelene F. (2008). Chemistry was their life : pioneering British women chemists, 1880-1949. London: Imperial College Press. ISBN 978-1-86094-987-6. OCLC 665046168. 
  13. 13,0 13,1 13,2 Rayner-Canham, Marelene F.; Rayner-Canham, Geoffrey (1998). Women in Chemistry: Their Changing Roles from Alchemical Times to the Mid-twentieth Century (en inglés). Chemical Heritage Foundation. ISBN 978-0-941901-27-7. 
  14. Ida Freund, the first woman chemistry lecturer
  15. "Marie Pasteur, ayudando al científico en la sombra". Mujeres con ciencia (en castelán). 2019-06-18. Consultado o 2022-06-02. 
  16. Commissioner, Office of the (2019-02-09). "Mary Engle Pennington: The “Cold Chain” of Food Safety". FDA (en inglés). 
  17. "Descubre a la ingeniera química del 'agua de fregar'". web.archive.org. 2017-05-28. Archived from the original on 28 de maio de 2017. Consultado o 2022-06-02. 
  18. "Anna Sundström". KTH (en inglés). Consultado o 2022-06-03. 
  19. jdelaciencia (2015-05-02). "El suicidio de Clara Immerwahr, una química pacifista en tiempos del Káiser Guillermo.". Juan de la Ciencia (en castelán). Consultado o 2022-06-03. 
  20. "Ellen Swallow Richards, pionera de la ingeniería medioambiental". Mujeres con ciencia (en castelán). 2014-09-08. Consultado o 2022-06-26. 
  21. "Volkova". We Name The Stars (en inglés). Consultado o 2022-06-03. 
  22. Creese, Mary R. S. (2015-03-12). Ladies in the Laboratory IV: Imperial Russia's Women in Science, 1800-1900: A Survey of Their Contributions to Research (en inglés). Rowman & Littlefield. ISBN 978-1-4422-4742-0. 
  23. Isabel Ovín, primera mujer licenciada en Ciencias Químicas en España
  24. "Ada Hitchins, química". Mujeres con ciencia (en castelán). 2017-06-26. Consultado o 2022-06-26. 
  25. "Thérèse et Jacques Tréfouël, le binôme indissociable". Institut Pasteur (en francés). 2018-11-09. Consultado o 2022-06-03. 
  26. Hontangas, Natividad Araque (2009). "Jenara Vicenta Arnal Yarza: una científica y catedrática pionera en España". FAISCA. Revista de Altas Capacidades (en castelán) 14 (16): 27–48. ISSN 1136-8136. 
  27. Pintos Barral, Xoana e Liste, Socorro. "Las primeras docentes de ciencias en la Universidad de Santiago."
  28. Manjunath, Chandrika (2017-12-24). "Kamala Sohonie: First Indian Woman To Get A PhD In Science | #IndianWomenInHistory". Feminism In India (en inglés). Consultado o 2022-06-03. 
  29. Autumn Stanley (1995). Mothers and daughters of invention. Rutgers University Press. ISBN 978-0-8135-2197-8. 
  30. "Alice Ball: Mujeres de la Ciencia". EL PAÍS (en castelán). Consultado o 2022-06-03. 
  31. "Asima CHATTERJEE". scientificwomen.net. Consultado o 2022-06-03. 
  32. "Nobel Prize facts". NobelPrize.org (en inglés). Consultado o 2022-06-03. 
  33. Bernardo, Ángela (2015-03-08). "Gertrude B. Elion, la mujer que ganó un Nobel sin tener el doctorado". Hipertextual (en castelán). Consultado o 2022-06-03. 
  34. "Louis Fieser and Mary Fieser". Science History Institute (en inglés). 2016-06-01. Consultado o 2022-06-03. 
  35. "Rosalind Franklin | Biography, Facts, & DNA | Britannica". www.britannica.com (en inglés). Consultado o 2022-06-03. 
  36. Gellene, Denise (2021-05-03). "Helen Murray Free Dies at 98; Chemist Developed Diabetes Test". The New York Times (en inglés). ISSN 0362-4331. Consultado o 2022-06-03. 
  37. "Todos los caminos de la radiactividad llevan a Ellen Gleditsch". Mujeres con ciencia (en castelán). 2020-01-30. Consultado o 2022-06-03. 
  38. Saxon, Wolfgang (1998-08-16). "Anna J. Harrison, 85, Led U.S. Chemical Society". The New York Times (en inglés). ISSN 0362-4331. Consultado o 2022-06-03. 
  39. "The 50 Most Important Women in Science". Discover Magazine (en inglés). Consultado o 2022-06-03. 
  40. "The Nobel Prize in Chemistry 1964". NobelPrize.org (en inglés). Consultado o 2022-06-03. 
  41. "The Nobel Prize in Chemistry 1935". NobelPrize.org (en inglés). Consultado o 2022-06-03. 
  42. "Isabella Karle, la cristalógrafa que ayudó a su marido a ganar un Nobel pero quedó excluida de él". Mujeres con ciencia (en castelán). 2020-08-20. Consultado o 2022-06-03. 
  43. "Stephanie L. Kwolek". Science History Institute (en inglés). 2016-06-01. Consultado o 2022-06-03. 
  44. "Kathleen Lonsdale". www.quakersintheworld.org. Consultado o 2022-06-03. 
  45. "Maud Menten, la bioquímica imparable que no descansó hasta ser profesora". Mujeres con ciencia (en castelán). 2018-03-22. Consultado o 2022-06-03. 
  46. "¿Quién fue Yolanda Ortiz?". Argentina.gob.ar (en castelán). 2021-04-26. Consultado o 2022-06-03. 
  47. "Mary Maynard Daly, primera mujer afroamericana en obtener un doctorado en química en EE. UU.". Mujeres con ciencia (en castelán). 2020-11-19. Consultado o 2022-06-03. 
  48. "Susan Solomon, premio BBVA Fronteras del Conocimiento". La Vanguardia (en castelán). 2013-01-10. Consultado o 2022-06-03. 
  49. "Ida Noddack, precursora no reconocida de la fisión nuclear". Mujeres con ciencia (en castelán). 2017-02-16. Consultado o 2022-06-03. 
  50. "Paid Notice: Deaths TESORO, GIULIANA". The New York Times (en inglés). 2002-10-02. ISSN 0362-4331. Consultado o 2022-06-03. 
  51. "Gabriela Morreale: Mujeres de la Ciencia". EL PAÍS (en castelán). Consultado o 2022-06-03. 
  52. "Joan Berkowitz". Science History Institute (en inglés). 2016-06-01. Consultado o 2022-06-02. 
  53. "The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1977". NobelPrize.org (en inglés). Consultado o 2022-06-02. 
  54. RSEQ, Editoras (2019-02-05). "La profesora Otilia Mó elegida "IUPAC 2019 Distinguished Women in Chemistry" – RSEQ". RSEQ, Real Sociedad Española de Química (en castelán). Consultado o 2022-06-02. 
  55. DUVI (2021-05-07). "Isabel Pastoriza, premio á Excelencia da Real Sociedad Española de Química". GCiencia. Consultado o 2022-06-02. 
  56. Cruz, Álvaro Fernández (2020-08-15). "Nanoelectroquímica, el futuro de las energías renovables". cadena SER (en castelán). Consultado o 2022-06-02. 
  57. "In Her Element: Women Behind the Discoveries of the Periodic Table". Energy.gov (en inglés). Consultado o 2022-06-02. 
  58. The Chemistry of Superheavy Elements (en inglés). doi:10.1007/978-3-642-37466-1. 
  59. "Conferencia de Bibiana Campos Seijo: 'Unha viaxe persoal a través da Química' | Universidade de Santiago de Compostela". www.usc.es. Consultado o 2022-06-02. 
  60. Ansede, Manuel (2024-06-06). "Svetlana Mojsov, química: “No sé si me borraron de la historia del Ozempic por ser una mujer”". El País (en castelán). Consultado o 2024-06-08.