Guerra das Malvinas

conflito bélico entre a Arxentina e o Reino Unido

A guerra das Malvinas ou guerra do Atlántico Sur foi un conflito armado entre a Arxentina e o Reino Unido ocorrido nas illas Malvinas, Xeorxia do Sur e Sandwich do Sur entre o 2 de abril e o 14 de xuño de 1982 pola soberanía sobre estes arquipélagos austrais ocupados en 1833 e dominados desde entón por Reino Unido. Aínda así, a Arxentina ségueos a reclamar como propios e inclúeos nominalmente dentro da súa provincia de Terra do Fogo, Antártida e Illas do Atlántico Sur.

Guerra das Malvinas

Movementos das frotas contendentes e distancia ás súas bases.
Data 2 de marzo de 1982 - 14 de xuño de 1982
Lugar Illas Malvinas, Illas Xeorxias do Sur e Illas Sandwich do Sur.
Coordenadas 51°42′S 57°51′O / -51.700, -57.850
Resultado Vitoria británica, rendición arxentina.
Casus belli Ocupación arxentina das Malvinas.
Cambios territoriais O Reino Unido retén a posesión dos arquipélagos.
Belixerantes

Arxentina

Reino Unido
Illas Malvinas
Líderes

Leopoldo Galtieri

Margaret Thatcher
Forzas en combate
Exército: 10.100

Mariña: 3.421

Forza Aérea: 1.069

Avións: 216

Exército: 10.700

Mariña: 13.000

Forza Aérea: 6.000

Avións: 117

Baixas
649 mortos
1.068 feridos
11.313 capturados
47 aeronaves destruídas
6 barcos afundidos
255 mortos
775 feridos
115 capturados
34 aeronaves destruídas
8 barcos afundidos
Un sinal de "tráfico" nunha estrada da provincia arxentina de Entre Ríos coa frase: As Malvinas son arxentinas. A imaxe é do 2005.

O saldo final da guerra foi a reocupación das Malvinas polo Reino Unido e a morte de 649 arxentinos[1] e 258 británicos [2]. Na Arxentina, a derrota no conflito precipitou a caída da Xunta militar que gobernaba o país tralo golpe de Estado de 1976, e a restauración da democracia como forma de goberno.

Antecedentes editar

 
Mapa das illas Malvinas (cos topónimos ingleses).

As illas Malvinas, Xeorxias do Sur e Sandwich do Sur son tres arquipélagos situados no Océano Atlántico, fronte ás costas arxentinas, que constitúen un dominio colonial británico desde 1833. Non obstante, desde a súa ocupación en 1690 foron motivo de conflito entre o Reino Unido, Francia e España, e despois entre o Reino Unido e a Arxentina, que se considera herdeira das reclamacións españolas sobre estas illas. Neste período tense producido diversos golpes de man para estableceren unha ou outra soberanía, saldados coa ocupación británica de 1833.

Só un destes arquipélagos, as illas Malvinas, ten poboación civil propia permanente (chamados en inglés kelpers). Xeralmente de orixe escocesa, esta poboación considérase a si mesma británica e apoia o estado actual de soberanía sobre as illas. Os outros dous están ocupados, esencialmente, por persoal científico. Na 1965 Arxentina conseguiu que a ONU aprobase a resolución 2065, cualificando a disputa como un problema colonial e urxindo as partes a negociaren unha solución. No entanto, estas foron infrutuosas durante os seguintes dezasete anos. De todas formas, as relacións entre a Arxentina, o Reino Unido e os habitantes das Illas cara a fins da década dos 60 e principios da década dos 70 foron excelentes. Tal é así, que durante gran parte dos anos previos á guerra, semanalmente operaba un voo entre a Arxentina e Puerto Argentino, do cal os insulares dependían fortemente para o seu aprovisionamento e a atención médica complexa. Incluso a pista de aterraxe orixinal de Puerto Argentino (realizada en aluminio) foi construída pola Forza Aérea Arxentina cara a principios da década dos 70.

Relevancia das illas editar

Noutro tempo nas illas existían importantes postos para a pesca de baleas, pero a práctica desaparición de numerosas especies de baleas nos mares austrais fixo que a relevancia económica dos tres arquipélagos sexa reducida. O interese por elas obedece fundamentalmente a tres causas:

  • Tanto a Arxentina como o Reino Unido consideran que a soberanía sobre estes territorios representa unha cuestión de orgullo e credibilidade nacional.
  • A posesión de territorios próximos á Antártida pode outorgar dereitos sobre este continente en futuras negociacións relacionadas co mesmo.
  • O control deste arquipélago entrega unha posición estratéxica ó seu ocupante sobre o cruzamento austral e o seu tráfico marítimo.

A decisión de atacar editar

A ditadura militar que gobernaba Arxentina en 1982 sustentaba unha parte considerable do seu apoio social nun esaxerado sentido do patriotismo. A cuestión das Malvinas ocupaba un lugar central nesta estrutura ideolóxica. A principio dos anos 80, o modelo económico da Xunta militar esgotouse, coas subseguintes tensións sociais: 90% de inflación anual, recesión profunda, interrupción de boa parte da actividade económica, xeneralización do IVE (imposto ao valor engadido), empobrecemento das clases medias, brusco aumento do endebedamento externo das empresas e o Estado, salario real cada vez máis depreciado, aumento da pobreza e as súas lacras etc. A substitución do Xefe da Xunta Jorge Rafael Videla polo Xeneral Roberto Viola e logo polo tamén xeneral Leopoldo Fortunato Galtieri é un sinal destacado desta crise económica, social e política, é o momento en que a decisión de recupera-las illas se pon en marcha co obxecto de recupera-lo crédito perdido entre os sectores sociais receptivos a este discurso patriótico. Esta decisión baseouse en tres orzamentos militares que, en principio, parecían acertados:

  1. A gornición británica nas illas Malvinas, Xeorxia do Sur e Sandwich do Sur era reducida, e o afastamento da metrópole impediría a chegada de reforzos a tempo.
  2. A capacidade de guerra anfibia do Reino Unido a medio mundo de distancia non parecía estar á altura das circunstancias, pese ó seu gran poderío aeronaval.
  3. Non semellaba probable que o Reino Unido realizase un contraataque a grande escala, afectando ó territorio continental arxentino —por exemplo, usando os submarinos nucleares— por unha cuestión colonial sobre unhas illas remotas.

Así e todo, a Xunta non tivo en conta elementos xeopolíticos e diplomáticos esenciais á hora de tomar tal decisión:

  1. Existen numerosos conflitos fronteirizos no mundo. No contexto da guerra fría, non era probable que a comunidade de nacións vira con bos ollos a resolución violenta dun deles, pois iso podería lexitimar e desencadear unha morea de guerras rexionais nos cinco continentes.
  2. No contexto da guerra fría, Estados Unidos daba máis importancia á OTAN, concibida directamente para deter a URSS, que ao Tratado Interamericano de Asistencia Recíproca (TIAR) máis orientado para conte-lo comunismo en América do Sur e percibido como de interese secundario por Washington.
  3. Unha ditadura de extrema dereita non podería agarda-lo apoio da URSS nin de ningún dos países aliñados ou influenciados por ela, nin tampouco da maior parte de democracias occidentais, onde as graves violacións dos Dereitos Humanos cometidas pola Xunta eran xa do dominio xeneralizado da opinión pública.
  4. A Xunta subestimou, ademais, as estreitas relacións entre Estados Unidos o o Reino Unido que transcenden do marco da OTAN.
  5. O Reino Unido é membro permanente do Consello de Seguridade da ONU, con dereito a veto.
  6. A Xunta subestimou a importancia que ten para a credibilidade do Reino Unido o mantemento dos territorios coloniais da Mancomunidade Británica de Nacións (Commonwealth).
  7. 1982 era ano electoral no Reino Unido. Se nalgún momento estivo en dúbida responder ou non, a proximidade dos comicios impedía que unha humillación así fose sometida a negociacións. Nunha enquisa de Gallup a poucos días do inicio da guerra, o 28% da poboación británica declarou que «o asunto das Malvinas» ía ser o seu elemento fundamental de decisión de voto.
  8. A Xunta subestimou o potencial e a habilidade militar da que por varios séculos foi a Armada máis forte do mundo.

Con esta análise errónea, o Goberno arxentino deseñou un plan para a recuperación militar dos tres arquipélagos en disputa chamado Operación Rosario alterando o statu quo pola vía dos feitos. A Operación Rosario foi creada polo almirante Jorge Isaac Anaya, membro da Xunta presidida por Galtieri, a finais de 1981 e principios de 1982.

A Operación Rosario editar

Artigo principal: Operación Rosario.

A Operación Rosario consistía nun conxunto de accións de intensidade crecente encamiñadas á recuperación arxentina das illas Malvinas, Xeorxias do Sur e Sandwich do Sur que se executarían en sentido inverso (de leste a oeste e de menor a maior relevancia política), comezando do xeito máis discreto posible e rematando coa toma do arquipélago das illas Malvinas e da súa capital, Puerto Argentino/Stanley nun asalto directo. A Xunta conseguiu manter en segredo o plan de Anaya ata apenas 48 horas antes do inicio das hostilidades.

A última Thule do Sur editar

O 18 de marzo de 1977, a Armada Arxentina establecera a estación científica Corveta Uruguai na illa Morrell (grupo Tule do Sur), no arquipélago das Sandwich do Sur, e levaba operándoa dende entón. Esta instalación tivo gran repercusión na prensa arxentina, pero o Reino Unido optou por ignorala considerándoa irrelevante. Para o plan de Anaya, en troques, esta ocupación resultaba providencial dado que lle permitía organizar operacións dende o océano cara ao continente.

Movementos sutís: o desembarco nas Xeorxias do Sur editar

Orden de batalla
Forzas arxentinas Forzas británicas
Forza de Operacións 60:
(Comandante: Capitán C. Trombetta)
• Buque insignia: transporte polar (B-1) ARA Bahía Paraíso (9.600 Tm) cun helicóptero Puma + 1 Alouette (1978). • Buque de patrulla ártica HMS Endurance (3.600 Tm), con 2 helicópteros Wasp. (Capitán: Nick J. Barker, CBE.)
• Corveta misilística A-69 (P-32) ARA Guerrico (1.250 Tm) con 4 lanzamísiles MM-38 Exocet antibuque (4 mísiles en total), 1 canón de 100 mm + 2 de 20 mm (1978).
• Buque de transporte (B-6) ARA Bahía Buen Suceso (3.100 Tm, 1951).
• 100 infantes de mariña embarcados • 22 infantes de mariña (do 22º Royal Marines) en terra

A finais de 1979, un home de negocios arxentino chamado Constantino Davidoff dedicado ao comercio de chatarra adquiriu a unha compañía escocesa os dereitos sobre tres antigas estacións baleeiras en Leith (illas Xeorxias do Sur). Nestas illas, administradas polo gobernador das Malvinas, tan só vivían uns científicos do British Antarctic Survey (BAS: recoñecemento antártico británico) dirixidos por Steve Martin e estacionados en Grytviken, a uns 40 km de Leith.

Davidoff conseguiu permiso da embaixada británica para facer porto en Leith xunto a 41 traballadores, supostamente co obxectivo de exerce-lo seu negocio. Con todo, entre os traballadores atopábanse un grupo de mergulladores tácticos (forzas de elite da Mariña Arxentina). A partida chegou a Leith o 19 de marzo de 1982 a bordo do transporte de tropas Bahía Buen Suceso, comandado polo capitán Briatore.

Como é protocolario, Davidoff debía presentarse a Martin ao atracar nas illas Xeorxias do Sur. Non só non o fai, senón que os «traballadores» alzan a bandeira arxentina en Leith. Informado destes feitos, Martin envía a un dos científicos a entrevistarse cos arxentinos e informalos de que se atopaban en territorio británico e deben acatar certas normas. Aínda non é o momento; o equipo de traballo obedece e baixa a bandeira. Porén, Martin comunica os feitos ao gobernador das Malvinas Rex Hunt.

Ao capitán Nick Barker, do HMS Endurance, este incidente non lle sorprende. Leva quince anos nesas augas e hai tempo que oe falar de movementos estraños pola parte arxentina, tanto é así que xa informara os seus superiores, aínda que non lle fixeron caso. Decide mandar un dos seus helicópteros Wasp a botar unha ollada. Dende o Bahía Paraíso lánzase inmediatamente o seu helicóptero Alouette en actitude agresiva, co mesmo capitán Trombetta a bordo. Barker retira a súa aeronave. Desde terra, dous royal marines observaron estes movementos e os notifican ao seu superior en Grytviken, o tenente Keith P. Mills. nas illas Xeorxias do Sur xa sabe todo o mundo que están moi preto da guerra. En Londres, porén, parecen ignoralo: Whitehall notifica a Barker e Mills que se os arxentinos tentan tomar Grytviken deben empregar as regras de combate amarelas, utilizadas para operacións antiterroristas en Irlanda do Norte.

O 29 de marzo, Trombetta leva áncoras e o Bahía Paraíso pérdese no Atlántico Sur. En Leith permanecen infantes da mariña. O 30 de marzo, a intelixencia británica decide que é inminente unha operación militar arxentina sobre as Malvinas.

O desembarco nas illas Malvinas editar

Orde de batalla
Forzas arxentinas Forzas británicas
Forza de Operacións 40:
(Comandante: vicealmirante Juan Lombardo) Comandante: gobernador Rex Hunt
• Destrutor D-1 Hércules (4.100 Tm) cun lanzador MM38-Exocet antibuque (catro tubos), dous lanzamísiles antiaéreos Sea Dart, un canón de 114 mm, dous antiaéreos de 20 mm, dous lanzadores triplos de torpedos de 324 mm e dous helicópteros 2 SH-3H (1976). • Buque civil costeiro Forrest.
• Destrutor D-2 Santísima Trinidad (4.100 Tm) cun lanzador MM38-Exocet antibuque (catro tubos), dous lanzamísiles antiaéreos Sea Dart, un canón de 114 mm, dous antiaéreos de 20 mm, dous lanzadores triplos de torpedos de 324 mm e dous helicópteros 2 SH-3H (1976).
• Corveta pesada P-31 Drummond (1.250 Tm) cun lanzamísiles MM-38 Exocet antibuque (catro tubos), un canón de 100 mm e un de 40 mm (1978).
• Corveta pesada P-33 Granville (1.250 Tm) cun1 lanzamísiles MM-38 Exocet antibuque (catro tubos), un canón de 100 mm e un de 40 mm (1978).
• Submarino S-21 Santa Fe (1.526 Tm) (ex-USS Catfish SS 339) con dez tubos lanzatorpedos de 254 e 533 mm (1944, modernizado en 1960).
• Transporte de tropas crebaxeos Q-5 Almirante Irízar (14.900 Tm) con dous helicópteros lixeiros (1978).
• Buque de transporte de tropas Isla de los Estados (3.100 Tm, 1951).
• Buque de desembarco LST Cabo San Antonio (8.000 Tm, 1944).
• 102 mergulladores tácticos embarcados. • 67 infantes de mariña (Unidade 8901) en terra.
• 1º e 2º batallón de infantería de mariña blindada (con vehículos anfibios LVTP-7). • 23 membros da Forza Voluntaria de Defensa.
• Outro número indeterminado de tropas de infantería do Rexemento de Infantería 25 do exército.

O 26 de marzo, unha importante forza naval arxentina abandonou Puerto Belgrano baixo a aparencia de disporse a realizar unhas manobras coa frota uruguaia. Porén, poñen proa ás Malvinas aínda que o mal tempo os retarda. O día 30, a intelixencia británica notifica ó gobernador Rex Hunt que a ameaza é real e que se agarda a invasión para o día 2 de abril. Hunt reúne ás súas poucas tropas e encoméndalles a defensa das illas. Na mañá do 1 de abril, apagan o faro e inutilizan o pequeno aeroporto local e as súas radiobalizas.

Ás 9 do serán do 1 de abril de 1982, 92 mergulladores tácticos arxentinos baixo o mando do capitán de corveta Guillermo Sánchez-Sabarots abandonan o destrutor Santísima Trinidad e desembarcan en Mullet Creek sobre as 23:00. A esa mesma hora, o submarino Santa Fe sae a superficie e libra a outros dez mergulladores tácticos para colocar balizas de radionavegación. Cando o Santa Fe emerxe, é detectado polo radar de navegación do buque costeiro Forrest. A guerra das Malvinas acaba de comezar.

Á 1:30 do 2 de abril, os homes de Sánchez-Sabarots divídense en dous grupos. O primeiro, comandado por el mesmo, diríxese ós barracóns da infantería de mariña británica en Moody Brook para atacalos. O segundo, baixo o mando do capitán de corveta Pedro Giachino, avanza cara a Puerto Argentino con obxecto de tomar o Edificio do Gobernador e capturalo. Pero os británicos, sobre aviso, evacuaron os barracóns e estaban despregados en posicións de combate para defender a localidade.

Ás 5:45, a partida de Sánchez-Sabarots abre intenso fogo automático e de granadas contra os barracóns onde supoñen ós royal marines. Aos poucos minutos, descobren que ninguén devolve o fogo e descobren que están baleiros. O bruído, polo contrario, alerta ó maior Norman —quen dirixe ás forzas británicas— de que os arxentinos chegaron.

Pero o grupo de Giachino obsérvaos preparárense para o contraataque. Evitándoos, diríxese directamente á residencia do Gobernador, con intención de atacala pola porta traseira. Cometen un erro e entran ó anexo dos serventes, onde tres royal marines están agardándoos. Ábrese fogo, e Giachino cae ferido de gravidade mentres o resto dos seus homes se repregan. Pedro Giachino morrerá despois, converténdose así na primeira baixa da guerra das Malvinas.

Ás 6:20, o Cabo San Antonio libra a compañía E de vehículos anfibios LVTP-7 do 2º de Infantería de Mariña, orientándose coas balizas que colocaran os mergulladores tácticos do Santa Fe. A primeira onda, baixo o mando do tenente comandante Santillans, chega a terra e toma a dirección do aeroporto. A compañía D desembarca pouco despois para facerse co faro.

Cando a compañía E chega ás proximidades do vello aeroporto, sofre o primeiro ataque da infantería de mariña británica. Un blindado LVTP é avariado polo disparo dun antitanque Carl Gustav, pero a tripulación resulta ilesa. O contraalmirante Busser, responsable do desembarco, comeza a preocuparse: as tropas blindadas aínda non entraron en contacto cos comandos, e a resistencia británica é máis intensa do esperado. Ordena que o 1º Batallón e unha compañía de lanzafoguetes de 105 mm sexan helitransportados á costa.

Ás 8:30, o gobernador Hunt e o maior Norman debaten sobre que facer. Suxírese dispersárense polo interior para formaren unha Guerra de guerrillas, pero finalmente deciden que con forzas tan escasas non ten sentido. Fan traer a Héctor Gilobert, un arxentino residente nas illas ó que consideran un espía, e encárganlle negociar o alto o fogo. Ás 9:30, o gobernador Hunt rende as illas Malvinas ó contraalmirante Busser. Cento corenta e nove anos de dominio colonial rematan. Un avión de transporte militar arxentino leva a Hunt a Montevideo, dende onde se dirixirá a Londres.

Malia todo, nas illas Xeorxia do Sur os británicos non aceptan a rendición, que lles é retransmitida dende o Bahía Paraíso. Cando na mañá do día 3 as forzas arxentinas tratan de tomar Grytviken, os 22 infantes de mariña británicos reaccionan. Non só derruban un helicóptero Puma, senón que avarían a corveta Guerrico con denso fogo de infantería e un lanzafoguetes Carl Gustav cando tenta aproximarse á poboación. O cabo Guanca, e os conscriptos Mario Almonacid e Jorge Águila resultan mortos e outros feridos. Finalmente, a Guerrico logra afastarse e —aínda que inutilizou o seu canón principal de 105 mm— dispara unha salva co de 40 mm contra as posicións británicas. Ante este feito, cun marine ferido nun brazo e cos conscriptos infantes arxentinos aproximándose, os royal marines deciden renderse.

Pasado o mediodía do 3 de abril de 1982, a bandeira arxentina ondea sobre as illas Malvinas, as illas Xeorxias do Sur e as illas Sandwich do Sur (nestas últimas facía varios anos). Sucédense grandes manifestacións de ledicia patriótica por toda Arxentina. Fotos dos soldados británicos capturados, boca abaixo no barro, dan a volta ó mundo. Os «terceiromundistas» teñen derrotado á «superpotencia». Os prisioneiros británicos volven a casa vía Montevideo. O plan da Xunta para recuperar prestixio social parece ter dado froitos. Porén, os militares arxentinos que foron testemuñas da fera resistencia británica son máis aprehensivos. Se con apenas un centenar de homes puxeron en apuros a forzas abrumadoramente superiores, que ocorrería cando chegase a Royal Navy?

A ocupación arxentina e a reacción británica editar

 
Margaret Thatcher, Primeira Ministra británica durante a guerra das Malvinas.

A diferenza da represión coa que a Xunta Militar gobernaba na Arxentina, a súa ocupación das illas Malvinas non foi brutal en absoluto. Xeralmente respectaron á poboación local, aínda que practicarían os correspondentes trocos de topónimos polas súas versións arxentinas, instauraron o castelán coma lingua oficial e, entre outros trocos, mudaron o código da circulación para conducir pola dereita no canto de pola esquerda.

Nun primeiro momento, a reacción británica foi confusa. O día 2 de abril, o xornal The Times de Londres, ó final da primeira páxina ao comezo da segunda, preguntouse como puido acontecer este episodio cando os servizos secretos británicos viñan seguindo os télex da Embaixada arxentina nos últimos seis meses. O público do Reino Unido enfureceuse ante as imaxes duns soldados terceiromundistas apuntando aos seus compatriotas rendidos no chan, espertando un sentimento patriótico que mudou a configuración política do país.

O goberno de Margaret Thatcher estaba moi debilitado naqueles tempos. As súas duras medidas sociais de corte neoliberal, recentemente postas en marcha, supuñan un constante enfrontamento con amplas capas da poboación británica. Francis Pym, o seu ministro de Asuntos Exteriores, non vía con bos ollos un conflito coa Arxentina pola posesión dunhas illas remotas no Atlántico Sur. Mais, o 3 de abril o Reino Unido atinxiu que a ONU aprobase a resolución 502, esixindo á Arxentina que retirase as súas tropas dos arquipélagos ocupados coma condición previa a calquera proceso negociador. O Reino Unido tamén cortou tódalas relacións comerciais coa Arxentina, e comezou a procurar aliados diplomáticos cun éxito moito maior ao da Xunta.

Durante o conflito bélico, e a raíz da fin das relacións diplomáticas entre ámbolos estados belixerantes, o Perú representou os intereses diplomáticos da Arxentina no Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda do Norte e, por outra banda, Suíza representou os intereses diplomáticos de Gran Bretaña na Arxentina. Así, os diplomáticos arxentinos destacados en Londres, convertéronse en diplomáticos peruanos de nacionalidade arxentina e os británicos en Bos Aires, diplomáticos suízos de nacionalidade británica. Mentres durou o conflito bélico, o acoso do Servizo de Intelixencia británico á Embaixada peruana en Londres e ós seus funcionarios diplomáticos foi tal que orixinou coma resposta mensaxes de distracción.

O 9 de abril, o Reino Unido xa conseguira o pleno apoio da Comunidade Económica Europea (agora Unión Europea), a OTAN, a Mancomunidade Británica de Nacións (Commonwealth) e a ONU. Xorden propostas de paz por parte do Secretario Xeral das Nacións Unidas, o peruano Javier Pérez de Cuéllar, e do Presidente Peruano Fernando Belaúnde Terry.

Pero o día 30 de marzo, cando se fixo evidente que a invasión estaba a piques de comezar, o Goberno británico ordenara que o destrutor HMS Antrim, seguido doutros dous buques de superficie e tres submarinos nucleares, se encamiñasen ás illas Xeorxias do Sur para apoiaren ao HMS Endurance. O resto de unidades da mariña británica púxose en alerta de catro horas.

Alexander Haig, Secretario de Estado dos Estados Unidos, percorreu milleiros de quilómetros tentando evita-la guerra entre dous firmes aliados. Non tivo éxito. A URSS, pola súa banda, dedicouse a observa-lo devir dos acontecementos cunha ledicia disimulada: dous fortes aliados dos estadounidenses, ámbolos dous con gobernos de dereitas —unha democracia e unha ditadura—, enfrontábanse entre si. Moscova era consciente de que, máis cedo que tarde, Washington tería que decantarse por un dos dous. Facelo implicaba romper a OTAN ou romper o TIAR. Calquera das dúas opcións resultaba beneficiosa para os soviéticos.

 
Ronald Reagan, presidente dos Estados Unidos durante a guerra das Malvinas.

En efecto, a neutralidade era imposible. Cara a finais do mes de abril o presidente estadounidense Ronald Reagan decantouse polos «curmáns» británicos e pola OTAN. Ó facelo incumprían o TIAR, aplicable en casos de guerra, para favoreceren a un membro da OTAN. A súa unilateralidade, en vez de manteren neutralidade por pertenceren a dous tratados de defensa, valeulle o descrédito internacional por flagrante incumprimento dos tratados. Tanto a URSS como Cuba criticaron a Estados Unidos por este abandono do máis feble, e Fidel Castro chegou a ofrecer o seu apoio á Xunta Militar arxentina.

Chile, pola súa banda, ó optar por apoiar a Gran Bretaña, incumpriu tamén o seu compromiso co TIAR afastándose dun dos seus postulados permanentes de política exterior o cal era a intanxibilidade no cumprimento dos tratados internacionais. Este feito foi o produto dunhas relacións moi estreitas cultivadas dende había anos coa Gran Bretaña no ámbito da mariña ó cal se agregaban unhas relacións especialmente delicadas entre a Arxentina e mailo Chile que chegaron en 1978 a unha situación pre-bélica polo contencioso sobre a Canle do Beagle.

Dende os últimos días de abril, o Reino Unido contou con todo este apoio diplomático, con intelixencia satelital estadounidense, coas últimas versións de armamento estadounidense (AIM-9L Sidewinder, Stingers etc) e con datos tecnolóxicos esenciais do que se consideraba —e se demostraría— a arma máis perigosa dos arxentinos: os mísiles antibuque Exocet de fabricación francesa. Hai dúas versións sobre a conduta dos mísiles Exocet:[Cómpre referencia] 1°) o Reino Unido accedeu ás claves para desactivalos na fase de operación, salvo os introducidos dende a república do Perú. 2°) non obstante a detallada información subministrada polo construtor Aérospatiale verbo das características dos Exocet e especificamente sobre o seu sistema de puntería final (homing) resultaron inútiles: este mísil resultou ser tan perigoso como se temía e en ningún momento da guerra se puideron establecer contramedidas eficaces contra el.

Non houbo declaración oficial de guerra por ningunha das dúas partes. Pero conforme avanzaba o mes de abril, o mundo soubo que unha das principais potencias do mundo e unha orgullosa nación suramericana se dispoñían a sementaren o lume sobre as xélidas augas do Atlántico meridional.

A reocupación: Operación Corporate editar

Artigo principal: Operación Corporate.

Conforme avanzaba o mes de abril, máis e máis buques da Royal Navy dirixíanse á zona de conflito nunha acción improvisada so o mando do Lord Almirante Sir John Fieldhouse que recibiu o nome de Operation Corporate. O seu obxectivo era a reconquista das illas Malvinas, Xeorxias do Sur e Sandwich do Sur para a Coroa Británica, e estenderíase dende o 9 de abril de 1982 até a fin da guerra, o 14 de xuño.

Operación Paraquat: reconquista das illas Xeorxias do Sur editar

Orde de batalla
Forzas arxentinas Forzas británicas
Forza de operacións Paraquat:
Comandante: capitán Brian Young
• Submarino S-21 Santa Fe (1.526 Tm) (ex-USS Catfish SS 339) con 10 tubos lanzatorpedos de 254 e 533 mm (1944, modernizado en 1960). Cruceiro de mísiles guiados D-18 HMS Antrim (6.800 Tm) con 1 lanzamísiles Seaslug Mk.2 (2 tubos), 1 lanzamísiles MM-38 Exocet (4 tubos); 2 lanzamísiles Seacat antiaéreos (4 tubos), 6 x 2 canóns de 11,4 mm tipo 45 Mk.6; 2 canóns de 20 mm e 1 helicóptero Westland Wessex con capacidade lanzatorpedos (1970).
Fragata antisubmarina F-126 HMS Plymouth (2.800 Tm) con 1 lanzamísiles Seacat antiaéreos, 1 canón dobre de 40 mm, 1 canón de 11,4 mm tipo 45 Mk.6 e 1 helicóptero Wasp con capacidade lanzatorpedos (1961, modernizada).
• Fragata F-90 HMS Brilliant (2.800 Tm) con 1 lanzamísiles MM-38 Exocet (4 tubos), 2 lanzamísiles Seawolf antiaéreos (6 tubos), 2 canóns de 20 mm, 2 lanzatorpedos antisubmarinos Mk.44 o Mk.46 (3 tubos) e 2 helicópteros Lynx, Sea King HAS.5 ou Merlin (1981). Pénsase que estaba equipada cun sistema experimental de defensa antiaérea de curto alcance por láser.
• Buque de patrulla ártica HMS Endurance (3.600 Tm), con 2 helicópteros Wasp.
• Buque petroleiro e de subministracións HMS Tidespring (27.400 Tm) reforzado para operacións árticas (1963).
• Submarino nuclear S-48 HMS Conqueror (7.200 Tm), con 6 tubos lanzatorpedos de 533 mm (1971).
• Gornición: 130 infantes de mariña. • 42º comando royal marines
• Comandos SAS e SBS.
(Comandante: tenente comandante Luis Lagos) (Comandante: maior J.M.G. Sheridan)
 
Illa Xeorxia do Sur, vista desde o espazo (NASA).

Dende o principio, foi evidente que o primeiro obxectivo tería que ser as illas Xeorxias do Sur. Non só xa había un buque británico na área, o HMS Endurance, senón que os datos de intelixencia notificaban que a presenza arxentina nestes illotes practicamente inhabitables era reducida. Reconquistar as Xeorxias do Sur proporcionaría un pequeno punto de apoio terrestre á Frota Británica, pero sobre todo tería un efecto propagandístico de grande importancia sobre a poboación arxentina, a británica e maila internacional: a Royal Navy chegou. Polo contrario, un fracaso nesta recuperación podería implicar graves problemas domésticos para Margaret Thatcher e o descrédito internacional definitivo do Reino Unido. Denominada Operación Paraquat, consistiu nunha serie de improvisacións e despropósitos tácticos e estratéxicos que saíu ben por pura boa fortuna e pola febleza das forzas opositoras. Dado o crítico desta operación, o almirante Fieldhouse organizáraa en segredo e cunha cadea de mando distinta da que empregaban as forzas que se preparaban para reconquistaren as Malvinas.

Quien primeiro chegou, o día 19, foi o submarino nuclear HMS Conqueror. A súa presenza, nun principio, denegaba a área á frota arxentina e garantía a seguridade do HMS Endurance: o HMS Conqueror era un submarino deseñado para combater contra a armada soviética, cunha tripulación adestrada para pelexar cos cruceiros e submarinos rusos, polo que non era probable que ningún elemento da frota arxentina lle fose a opor unha resistencia destacable. O 20, un avión de cartografía e recoñecemento radáricos Handley Page Victor volvía a illa Ascensión após crear novos mapas do arquipélago (sempre variables por mor dos glaciares) e cubrir 150.000 mi² de mar. Con 14 h e 45 min de duración, é a misión de recoñecemento máis longa da historia. Fixo uns mapas magníficos, pero no apartado de observación volveu coas mans baleiras: a frota de superficie arxentina non estaba na área.

Ao longo do día 21 o resto das forzas británica chegou ás proximidades das illas Xeorxias do Sur. Dende o primeiro momento, púxose en evidencia a pobre xestión da operación: non estaba claro quen mandaba sobre que, non se atendeu os experimentados científicos do British Antarctic Survey, grandes coñecedores da zona, o que deixou ao 19º Comando do 22º Rexemento do SAS (Special Air Service: servizo aéreo especial, comandos de elite) atrapados no glaciar Fortuna no medio dun clima imposible: ventos de case 200 km/h e ondas de Forza 11, co barómetro chegando ós 965 milibares.

E o día 23, un feble eco no sónar delatou a presenza do submarino arxentino S-21 ARA Santa Fe; tódalas operacións detivéronso deseguido, o HMS Tidespring enviouse a augas máis apartadas, outros dous petroleiros en aproximación desviáronse e a frota británica despregouse en orde de combate para interceptalo.

A Operación Paraquat transformárase nunha operación de rescate de alta montaña e unha estraña persecución dun submarino diésel-eléctrico construído cando a II Guerra Mundial, mentres as tropas de Lagos e Astiz en Grytviken e Leith ficaban alleas ao que acontecía.

Rescataren os comandos atrapados custoulles tres helicópteros, ata que ao final 16 homes esgotados e xeados conseguiron aterrar no HMS Antrim a bordo dun último helicóptero cargado moi por riba das súas especificacións. Os británicos concentráronse agora en acharen un punto de inserción axeitado —escoitando esta vez os consellos dos científicos do British Antarctic Survey— e en cazaren o Santa Fe.

O capitán Bicain, o mando o Santa Fe, non estaba alí por nada. As súas ordes consistían en evitar a posible presenza británica para desembarcar reforzos en Grytviken. Porén o seu submarino estaba ateigado de xente, pero a pouca intimidade era o menor dos seus problemas. Se lle ordenaba evitar á terceira frota do mundo cun navío que viu un dique seco por última vez no ano 1960. Estaba tan estragado que non podía varia-la súa profundidade; só tiña dúas posibles posicións, en superficie ou somerxido a cota fixa. E opera-los tubos lanzatorpedos implicaba o risco de que estoupase. Fronte a el, buques e submarinos pensados para loitaren na Terceira Guerra Mundial.

Aínda así, o capitán Bicain logrou chegar moi lonxe. Mais era unha pelexa imposible. Ao redor das 11 do 25 de abril de 1982, un helicóptero do HMS Antrim detectouno outra vez e, antes de que liscase de novo, lanzou dúas cargas de profundidade tan anticuadas coma o submarino ó que ían dirixidas (o único armamento que levaba a bordo). Unha delas estoupou moi preto e inundou os tanques de flotabilidade do Santa Fe’’, que se viu na obriga de saír á superficie. Agora que era un branco doado para toda clase de canóns, mísiles e máis torpedos, Bicain tratou desesperadamente de chegar a Grytviken.

Os británicos non ían deixar fuxir unha presa tan fácil. Outro helicóptero guindoulle dous mísiles AS-12. Impactaron na torre pero, como na modificación de 1960 se reconstruíra con materiais plásticos, non ofreceu resistencia abonda para que se activase a súa espoleta e os mísiles pasaron limpamente a través. Aínda lle atacaron unha terceira vez, con torpedos dirixidos contra as súas hélices, pero naquela época os torpedos antisubmarinos non estoupaban ó acadaren brancos de superficie por razóns de seguridade. Incriblemente, o Santa Fe atinxiu chegar a Grytviken e ser evacuado. Quedou varado, e alí segue a día de hoxe.

Namentres, os comandos do SAS e o SBS acharon por fin puntos de inserción axeitados. En ausencia de patrullas arxentinas, simplemente camiñaron ata Grytviken e Leith. Ao chegaren á primeira, atopáronse con bandeiras brancas penduradas dos edificios. O tenente comandante Luis Lagos, ó cargo das illas Xeorxias, decidira non loitar contra forzas tan enormes. Na mañá do 26, Lagos asinaba a rendición na base do British Antarctic Survey en King Edwards Point. Astiz, responsable dos quince mergulladores tácticos en Leith, non o aceptou nun principio. Pero ante o que se lle viña enriba, pola tarde asinaría tamén a rendición a bordo do HMS Plymouth, duplicando innecesariamente o acto de Lagos. A imaxe de Alfredo Astiz firmando os papeis deu a volta ó mundo. A Union Jack ondeaba de novo sobre as illas Xeorxias do Sur.

Black Buck I: bombardeiros nucleares sobre Puerto Argentino editar

Orde de batalla
Forzas arxentinas Forzas británicas
• Portaavións HMS Invincible e escoltas.
• 2º de bombardeiros Canberra operando dende territorio continental arxentino. • 2 bombardeiros Vulcan operando dende a illa Ascensión.
• Aviones COIN Pucará estacionados nas illas Malvinas. • 800º de avións tácticos Sea Harrier en configuración de ataque a terra operando dende o HMS Invincible.
• 6º de cazabombardeiros IAI Dagger operando dende territorio continental arxentino. • 801º de avións tácticos Sea Harrier en configuración de patrulla aérea de combate (CAP) operando dende o HMS Invincible.
• 8º de cazas Mirage III operando dende territorio continental arxentino.
• Defensa antiaérea terrestre nas illas Malvinas.

A pesar da toma das illas Xeorxias do Sur, o Reino Unido precisaba demostrar algunhas cousas tanto á Arxentina coma á opinión pública internacional. A primeira delas é que dispuña da capacidade de atacar dende o aire tanto ás illas Malvinas como ao territorio continental arxentino. Asemade, o almirante Fieldhouse non quería ver reactores inimigos operando dende o arquipélago. Porén, deseñouse unha serie de operacións de ataque a terra contra o aeroporto de Puerto Argentino que se desenvolvería mediante bombardeiros Vulcan con base en illa Ascensión.

 
O bombardeiro nuclear Avro Vulcan ou «bombardeiro V», empregado nas operacións Black Buck.

O Vulcan, un bombardeiro nuclear estratéxico, non tiña tanto alcance. Foi preciso deseñar complexas operacións tácticas de reaprovisionamento de combustible en pleno voo por medio avións cisterna Victor. Mais os Victor tampouco chegaban tan lonxe, polo que era preciso reaprovisionalos tamén. En suma, por cada dous Vulcan que chegaban ás illas Malvinas dende Ascensión precisábanse 11 avións de reaprovisionamento.

O primeiro destes ataques foi feito sobre o aeroporto de Puerto Argentino o 30 de abril de 1982 ás 8, con 21 bombas convencionais de 454 kg de alto explosivo das cales só unha alcanzou a beira da pista.

Máis devastadores resultaron os ataques que seguiron inmediatamente, realizados por avións Sea Harrier do escuadrón 800º operando dende o portaavións británico HMS Invincible que xa chegara á zona. Atacaron o aeroporto de Puerto Argentino con bombas de fragmentación, causando algúns danos nas infraestruturas. Pero o maior dano ocorreu no aeródromo de Goose Green, onde os arxentinos estacionaran avións lixeiros de ataque Pucará do Grupo 3. Ao redor das 8:25, un dos Pucará foi destruído, dous danados sen posible reparación e as instalacións do aeródromo severamente afectadas. O tenente Jukic morreu a bordo do seu Pucará mentres trataba de engalar.

Saldo da batalla
Perdas arxentinas Perdas británicas
• Graves danos no aeroporto de Puerto Argentino. • Ningunha.
• Graves danos no aeródromo de Goose Green.
• 1 + 2 avións tácticos Pucará
• 1 + 1 cazas Mirage III
• 1 cazabombardeiro IAI Dagger
• 1 bombardeiro Canberra
Baixas humanas
• 2 mortos + 2 desaparecidos (declarados mortos). • Ningunha.

Neses intres, a Fuerza Aérea Argentina xa reaccionara e mandara cazas Mirage do Grupo 8º, IAI Daggers do Grupo 6º e bombardeiros Canberra do grupo 2º: o destrutor HMS Glamorgan e as fragatas HMS Arrow e Alacrity sufriron danos menores, mais o prezo que tiveron que pagar foi alto. Nos combates aéreos seguintes as PAC do Escuadrón 801 derribarían un Mirage, un IAI Dagger e un Canberra sen sufriren baixas, danando así mesmo un Turbo Mentor e outro Mirage. Este, pilotado polo capitán García Cuerva, tenta tomar terra en Puerto Argentino. Mais a defensa antiaérea confúndeo cun avión británico e derrúbao, rematando coa súa vida; foi un lamentable incidente de fogo amigo. Outros tres pilotos arxentinos resultaron mortos ou desaparecidos no mar.

A Operación Black Buck I saldárase cun brillante logro operativo pero foi un fracaso en resultados prácticos, xa que o aeroporto de Puerto Argentino nunca ficou inutilizado e os voos de transporte de C-130 Hércules mantivéronse ata a derradeira noite da guerra. Malia todo, o Reino Unido amosara a súa capacidade para atacar o arquipélago e incluso o territorio continental arxentino dende bases tanto en terra coma no mar, dando un segundo golpe propagandístico e destruíndo varias aeronaves en voo e en terra, e sen sufrir ningunha perda propia. Mais o almirante Fieldhouse precisa algo máis.

O afundimento do Xeneral Belgrano editar

Orde de batalla
Forzas arxentinas Forzas británicas
Forza de operacións 79.3:
• Cruceiro (C-4) Xeneral Belgrano (12.242 Tm) con 15 canóns de 152 mm, 8 canóns de 127 mm antiaéreos, varios antiaéreos de 40 mm e 20 mm, 1 lanzamísiles antiaéreos Sea Cat e 2 helicópteros (1938, actualizado en 1968). • Submarino nuclear S-48 HMS Conqueror (7.200 Tm), con 6 tubos lanzatorpedos de 533 mm (1971).
• Destrutor (D-26) ARA Hipólito Bouchard (3.315 Tm) con 4 lanzamísiles antibuque cun mísil MM-38 Exocet cada un, 6 canóns de 127 mm, 23 canóns antiaéreos de 40 mm e de 20 mm, 10 lanzadores de cargas de profundidade e 10 tubos lanzatorpedos de 533 mm (1944, actualizado en 1976).
• Destrutor (D-29) ARA Pedra Boa (3.315 Tm) con 4 lanzamísiles antibuque cun mísil MM-38 Exocet cada un, 6 canóns de 127 mm, 23 canóns antiaéreos de 40 mm e de 20 mm, 10 lanzadores de cargas de profundidade e 10 tubos lanzatorpedos de 533 mm (1944, actualizado en 1979).

Se ben coa chegada da Royal Navy e a inutilización do Santa Fe a frota arxentina repregárase a posicións máis próximas ó continente, o almirante Fieldhouse desexaba firmemente que ficase atracada en porto. Non estaba disposto a arrisca-los seus preciosos buques en batallas navais como as da Segunda Guerra Mundial. Para iso necesitáballe asestar un golpe brutal, algo que convencese os seus almirantes e á Xunta de que saíren ó mar era a peor idea posible. Tamén lle facía falla un golpe propagandístico definitivo que ofrecer a Londres, alén da recuperación duns escuros illotes e o éxito dunhas operacións de bombardeo aínda medio secretas.

Para o día 30 de abril as unidades máis relevantes da forza de operacións británica xa configuraran dous grupos de operacións na zona das Malvinas, compostos por dous portaavións (HMS Hermes e HMS Invincible), catro destrutores (HMS Glamorgan, HMS Conventry, HMS Glasgow e HMS Sheffield), catro fragatas (HMS Broadsword, HMS Alacrity, HMS Arrow e HMS Yarmouth) e dous buques petroleiros e de fornecemento (Olmeda e Resource). Coa súa posición así consolidada, o Reino Unido declarou unha zona de exclusión total (ZET) de 200 mi náuticas derredor do arquipélago, cuxo centro non estaba ben definido. Calquera buque ou aeronave arxentino achado dentro destas augas podería ser atacado sen previo aviso. O certo é que, como vimos, a frota arxentina decidira afastarse da área por iniciativa propia en tres grupos moi espallados. O Xeneral Belgrano e os seus dous escoltas patrullaban os bancos de Burdwood, sitos na beira sur desta zona de exclusión. Non semella probable que buques tan antigos cometesen a imprudencia de penetraren na zona prohibida. O mesmo día 30 de abril foron detectados polo submarino nuclear HMS Conqueror, procedente da reconquista das illas Xeorxias do Sur.

Londres preferiría ter ben sito ó 25 de Maio, único portaavións da Armada Arxentina. O Xeneral Belgrano, porén, era o segundo buque máis grande do Grupo de Tareas 79 (nome dado á Frota de Mar arxentina durante o conflito das Malvinas. Sobre o mediodía do 2 de maio, e pese a que había unha proposta de paz do Presidente á man sobre a mesa, o goberno de Margaret Thatcher autorizou o afundimento do Xeral Belgrano cos seus 1.093 tripulantes.

Ás 15:00 do 2 de maio de 1982, con ondas de 12 m, vento de 120 km/h e temperatura ambiente por debaixo de 10 °C baixo cero, o capitán do HMS Conqueror, Chris Wreford-Brown ordenou alerta de combate e carga-los tubos lanzatorpedos con vellos Mk 8 (considerados máis fiables que os novos Tigerfish). Cada un destes torpedos non guiados cargaba 363 qg de alto explosivo. En ningún momento o grupo de tarefas 79.3 deuse de conta de que o ataque era inminente. Sobre as 16:00, e a curta distancia, Wreford-Brown deu a orde de disparar tres torpedos. Un deles puido alcanzar o Hipólito Bouchard, pero se así foi, non estoupou. Os outros dous deron de cheo ó Xeneral Belgrano. O primeiro alcanzou a sala de máquinas de popa abrindo un furado de 20 m, partindo a quilla e matando a 272 tripulantes. O segundo deu na proa, o que fixo desaparecer 15 m de barco, pero aparentemente sen causar vítimas.

O buque estaba perdido. Ás 16:24 o capitán Héctor Bonzo ordenou evacualo. O seu destrutor de escolta Piedrabuena lanzouse á caza do submarino, pero Wreford-Brown evadiuse facilmente dun buque tan antigo. Non obstante, durante os seguintes días habería sucesivas tentativas de afundir ó HMS Conqueror, todas elas infrutuosas. Volvería ó Reino Unido despois da guerra, ondeando a Jolly Roger (a bandeira pirata negra coa caveira e as tépedas cruzadas, símbolo de vitoria na Mariña Británica dende principios da Idade Moderna).

Saldo da batalla
Perdas arxentinas Perdas británicas
• Cruceiro C-4 Xeral Belgrano afundido, co seu helicóptero Alouette. • Ningunha.
Baixas humanas
• 323 mortos. • Ningunha.

323 mariños arxentinos perderon a vida (a metade do total de mortos arxentinos durante o conflito) como consecuencia do afundimento do Xeneral Belgrano, que non caeu ben na escena internacional. En moitos países considerárono un emprego desproporcionado da forza sobre un buque obsoleto, con moita tripulación a bordo -en boa parte, mariñería de recruta- e fóra da TEZ, reforzando as posturas pacifistas en gobernos e cidadanía de todo o mundo. No entanto, no Reino Unido foi ocasión de celebracións populares e portadas de xornais como esta do xornal The Sun. Por outra banda, outros medios de prensa, comezaron a asomar posturas moderadas e incluso contrarias á guerra, ante tal perda de vidas. Hai posturas que consideran o afundimento do Belgrano como un crime de guerra xa que este se atopaba fóra da zona de exclusión imposta polo Reino Unido no momento en que foi afundido.

Aínda que os plans navais arxentinos foran frustrados, aínda Arxentina agochaba un ás debaixo da manga, a súa Forza Aérea, que a partir do afundimento do Belgrano comezaría a infrinxir importantes baixas ás Forzas de Tarefas Británicas.

O Exocet entra en escena: o afundimento do HMS Sheffield editar

Orde de batalla
Forzas arxentinas Forzas británicas
Forza de operacións da Mariña Real:
• 1 avión de recoñecemento Neptune. • 2 portaavións (HMS Hermes e HMS Invincible).
• 2 avións tácticos Super Étendard (2ª Escuadrilla Aeronaval de Caza e Ataque) equipados con mísiles Exocet. • 4 destrutores misilísticos tipo 42 (HMS Glamorgan, HMS Conventry, HMS Glasgow e HMS Sheffield).
• 1 grupo de IAI Daggers en misión de escolta atrasada. • 4 fragatas (HMS Broadsword, HMS Alacrity, HMS Arrow e HMS Yarmouth).
• 2 aeronaves auxiliares. • Numerosos buques auxiliares.
• Varias patrullas aéreas CAP compostas de avións Sea Harrier.

En Bos Aires facía moito frío, e non só pola proximidade do inverno austral. O que comezou como unha grande aventura patriótica para recuperar creto social estábase convertendo rapidamente nun fracaso. Pese á férrea censura informativa imposta pola ditadura, o entusiasmo entre as capas populares sensibles a este tipo de accións arrefriábase tan axiña coma o clima bonaerense. Escasamente un mes despois das celebracións populares pola recuperación dos arquipélagos, e pese a toda a propaganda, a ninguén se lle escapaba xa que o réxime lanzara unha pulla a unha gran potencia, e esta aceptara o desafío. Para a Xunta, devolve-los golpes recibidos cun feito espectacular converteuse nunha prioridade absoluta. Tal feito non podía ser outro que o afundimento dun gran buque de guerra británico, baixo a capa dunha represalia polo do xeneral Belgrano. Cunha guerra a grande escala en marcha, era esencial devolve-la esperanza á xente, facerlles crer na vitoria.

 
Avión de ataque naval Dassault Super Étendard de fabricación francesa.

Antes de pór proa os seus portos, a frota arxentina determinara con bastante precisión a área xeral de operacións dos dous grupos de batalla británicos polo procedemento de detecta-las súas transmisións radioelectrónicas. Ó amencer do 4 de maio de 1982, un avión de patrulla P-2 Neptune da Forza Aeronaval Arxentina (COAN) establece por radar a posición da Forza de Operacións británica. Deseguida, dous avións de fabricación francesa Dassault Super Étendard da 2º Escuadrilla parten de Río Grande ás 09:45 con cadanseu mísil Exocet AM.39, tras se reabastecer, realizan un longo voo semicircular que lles aproxime ós navíos inimigos. Ós mandos, os capitáns Augusto Bedacarratz e Armando Maiora. Tras eles, un grupo de IAI Daggers para lles dar cobertura aire-aire e un Learjet en misión de diversión.

Había un problema cos Exocet. Remataban de chegar de Francia e, debido ó embargo imposto pola OTAN contra Arxentina, os instrutores franceses non se presentaran. Os técnicos de Río Grande tiñan nas súas mans armas moi sofisticadas... que non sabían como empregaren. Con todo, non se desalentaron e fixeron o posible por aprende-los seus segredos lendo os manuais e desmontando e montando algunha unidade. Cando finalmente os instalaron a bordo dos Super Étendard, non estaban moi seguros de que funcionasen realmente.

Mentres tanto, o Reino Unido prosegue as súas operacións militares. Execútase a segunda serie de bombardeos Black Buck sobre as Malvinas, procuran ó submarino San Luis que cren na área, supervisan dende lonxe as operacións de rescate da tripulación do xeneral Belgrano e as súas aeronaves aventúranse ata os arredores das costas arxentinas para inspeccionaren posibles obxectivos pese a que a Xunta estableceu á súa vez unha zona de exclusión. É unha superpotencia, facendo a guerra «segundo o manual». Lonxe, no mar, ó leste das Malvinas, os dous portaavións e os seus buques auxiliares actúan de retagarda avanzada, ben protexidos de preto polas fragatas cos seus mísiles de curto alcance Sea Wolf e, a unhas 20 mi, polos destrutores do tipo 42 (entre os que se atopaba o HMS Sheffield) cos seus sofisticados radares e os seus mísiles de alcance intermedio Sea Dart, apoiados á súa vez pola fragata HMS Yarmouth.

Ás 10:35, o Neptune realiza un último ascenso a 1,2 km de altitude e sitúa un branco grande e dous pequenos nas coordenadas 52º33'55" Sur, 57º40'55" Oeste. Retransmite a información a Bedacarratz e retorna a base.

Ás 10:50 os Super Étendards -que viñan voando sobre a crista das ondas fan un pequeno ascenso a 160 m de altitude para confirma-las coordenadas subministradas polo Neptune, pero non atopan nada. Bedacarratz decide continuar. Corenta km máis adiante volven a o tentar e... ¡velaí están! Un branco grande e tres pequenos. Voltan ó seu baixísimo nivel de voo, cargan os datos nas guías dos AM.39 Exocet e dispáranos ás 11:04. Após facelo, dan a volta para retornar a Río Grande. O lanzamento realizouse a moi baixa altitude, con mísiles montados sen asistencia do fabricante e xusto no límite de alcance nominal dos Exocet: case 50 km. Por estes motivos, durante o regreso Bedacarratz e Maiora dubidan de que a complexa misión sirva de algo.

Aínda hoxe, os acontecementos seguintes son motivo de disputa. O único seguro é que ás 11:07 do 4 de maio de 1982 un dos dous mísiles Exocet acadou no mesmo centro ó destrutor HMS Sheffield, o buque máis moderno da Royal Navy. Unhas fontes din que a cabeza de guerra non estourou, e o que se produciu foi un incendio causado polos gases da combustión do Exocet que se estendeu a fume de carozo. O capitán do Sheffield, en cambio, asegura que o mísil si estoupou, destruíndo o centro de operacións e o de enxeñería. Sexa como for, ós poucos segundos o moderno destrutor estaba en chamas. 22 homes morreron e outros 24 resultaron gravemente feridos, entre eles o xefe de informática que tentaba infrutuosamente de pór de novo en marcha as computadoras.

A razón pola que o HMS Sheffield e a fragata HMS Yarmouth non detectaron a presenza do Exocet ata que un mariño do primeiro o viu achegarse, 4 segundos antes do impacto, permanece oculta. Unha versión di que nese momento se estaban a efectuar retransmisións satelitais que requirían te-lo radar apagado. Outra, que os ordenadores o identificaron como un proxectil amigo debido á súa orixe francesa. Aínda unha máis afirma que a tripulación dos buques británicos se achaba demasiado confiada, a alerta moi relaxada. Todo isto resulta incomprensible, posto que os británicos levaban toda a mañá detectando as transmisións do Neptune e incluso había xa unha patrulla de Harriers no aire para interceptalo. Quizais o Exocet só fixo aquilo para o que está fabricado: achegarse subrepticiamente a un buque de alta tecnoloxía e afundilo sen previo aviso.

Máis controvertido aínda é o que lle aconteceu ó segundo Exocet. A versión xeneralizada é que fallou o seu branco e perdeuse. Porén, mariños a bordo da Yarmouth aseguran que o viron pasar diante dos seus ollos. A pouca actividade que o portaavións HMS Hermes despregou na guerra a partir dese momento fixo pensar a algúns que quizais o segundo Exocet si que atinase ó «branco grande» os radares.

Axiña varios buques acudiron na axuda do HMS Sheffield. Evacuaron os superviventes e lograron controla-lo incendio. Así e todo, o buque estaba á deriva, xa perdido. Tentaron remolcalo de volta ó Reino Unido, pero afundíuse de camiño.

Saldo a batalla
Perdas arxentinas Perdas británicas
• Ningunha. • Destrutor HMS Sheffield afundido.
Baixas humanas
• Ningunha. • 20 mortos e 24 feridos graves.

A noticia deu a volta ó mundo. A soldadesca terceiromundista da que falaba a prensa londiniense -uns con desprezo, outros con mágoa- remataba de abater o buque máis moderno da frota británica. O frío estendeuse agora por Whitehall, pese a que no Hemisferio Norte brillaba a primavera. Foi un severísimo golpe ó prestixio británico ante as nacións, que reaviventou as celebracións patrióticas na Arxentina, onde Bedacarratz e Maiora foron recibidos coma heroes, e deu un balón de osíxeno á Xunta. O «asunto das Malvinas» converteuse de pronto na «crise das Malvinas». O Exocet fíxose famoso entre o público de tódolos países, asistentes por primeira vez a unha guerra aeronaval baseada no emprego de mísiles. Coa maior discreción posible, o almirante Fieldhouse afastou as súas unidades da costa tanto como lle foi posible. O cal significaba un grave problema, porque o seu propósito era exactamente o contrario: domina-las augas de arredor das illas Malvinas e a reconquista. Impoñíase unha aproximación diferente.

Tambores de guerra nos mares das baleas editar

Xa conscientes de que se enfrontaban a un opoñente moi perigoso, a partir do día 10 numerosos buques de guerra e apoio británicos saíron do Reino Unido para reforzaren á Forza de Operacións deste país e axudaren ó desembarco previsto nas illas Malvinas a finais do mes. Pola súa banda, Arxentina tivo que se manter xeralmente á expectativa, sobre todo tratando de reforza-la gornición no arquipélago e garanti-la seguridade das comunicacións co continente. O día 15 houbo que retirar do servizo os avións de recoñecemento Neptune pola súa antigüidade e por falta de pezas de reposto, o que deixou á nación austral sen «ollos» máis alá das Malvinas. En xeral, o Reino Unido preparábase para a reconquista e Arxentina agardaba a que o tentasen. Suxeríronse varios plans de paz, pero ou un bando ou outro negábanse a acepta-los por diversas razóns. Quedou claro que a resolución do conflito sería violenta.

Este período de preparativos, que se estendería ata o 21 de maio, estivo salpicado de cautas accións aeronavais. Trala experiencia do HMS Sheffield, o almirante Fieldhouse non se sentía tentado a aproxima-los seus buques máis valiosos ás Malvinas; serán as fragatas quen pechen coa perigosa tarefa de permaneceren en augas malvinenses para llas denegar á Arxentina na medida do posible e dar apoio ós avións que operan na área.

Acontecen varios incidentes, nos que ambas as partes perden avións e a Arxentina, algúns barcos pequenos de transporte, carga e recoñecemento. As unidades británicas incrementan nitidamente o seu nivel de agresividade, chegando a atacar en ó menos dúas ocasións as embarcacións e aeronaves de salvamento arxentinas, en contra dos principios máis elementais do Dereito Internacional.

O día 12, avións A-4 Skyhawk arxentinos tentan destruír con bombas ó HMS Glasgow e o HMS Brilliant, que estaban bombardeando Porto Arxentino. O ataque resulta un fracaso, coa perda de 4 avións (un deles por fogo amigo). A pesar diso, o Glasgow recibe o impacto dunha bomba que non chega a estalar, mais cáusalle danos como para lle obrigar a volver ó Reino Unido.

O 14, unha operación de comandos SAS en illa Borbón (Peeble Island) apoiada polo HMS Hermes, o HMS Broadsword e o HMS Glamorgan obtén un resoante éxito os 11 avións alí estacionados. Esta operación marca o inicio da escalada da actividade militar británica. Os bombardeos costeiros fanse máis intensos. Os arxentinos comprenden que a invasión é inminente e prepáranse para a defensa.

Un estraño incidente que puxo en evidencia a cooperación chilena co Reino Unido saíu á luz o día 18. Ó amencer, descubríronse os restos dun helicóptero británico Sea King (ZA-290) abandonado e destruído polos seus ocupantes preto de Punta Arenas, Chile. Dende o lado arxentino argumentouse que este helicóptero procedía do país andino, pero na actualidade sabemos que se trataba do compás de apertura da Operación Mikado. A operación Mikado era unha acción practicamente suicida, a cargo do escuadrón B do SAS, encamiñada a destruí-los avións Super Étendard e os mísiles Exocet da 2ª Escuadrilla en Río Grande. A partir da destrución do HMS Sheffield, localizar e eliminar estes perigosísimos mísiles converteuse nunha prioridade tan alta para o Almirantado Británico que xustificaba calquera clase de sacrificio. Visión que non compartían os homes que de feito se ían sacrificar, comandos veteranos e valentes pero que comprendían que se lles estaba mandando á morte.

Con todo, as ordes son as ordes e ás 00:15 do 18 de maio o tenente Hutchings -asignado ó HMS Hermes- engalou do HMS Invincible co seu helicóptero Sexa King ZA-290 e un grupo de 9 soldados de elite. A súa misión era inserirse nas proximidades da base de Río Grande, onde estaban os Super Étendards cos seus Exocets, para observa-los seus movementos e prepara-la chegada de dous transportes con 50 comandos que destruirían esta base esencial para a Arxentina. Despois serían evacuados ou fuxirían cara a Chile, onde a ditadura de Augusto Pinochet garantira en segredo apoio para seren evacuados. Xa días antes chegara a Chile un certo capitán Andrew H. baixo cobertura diplomática, para realizar un recoñecemento preliminar. Os seus movementos non foron restrinxidos en ningún momento. Reagan advertira a Thatcher que unha operación así en territorio continental arxentino podería involucrar na guerra a outros países do TIAR, como Perú e Venezuela, pero evidentemente o goberno británico optou por ignorar esta consideración e as obxeccións das súas propias unidades de comandos.

Tal e como temían estes, o ZA-290 foi detectado por radares arxentinos e o tenente Hutchings decidiu cancela-la operación e dirixirse directamente a Chile. Sen combustible, tomaría terra na praia de Agua Fresca, xa en territorio chileno. Foi abandonado e destruído polos seus ocupantes, pero o certo é que estes retornaron ó Reino Unido por voo regular e sen ningún problema, o que confirmaría a implicación chilena no conflito do lado británico (oficialmente, rendéronse ás autoridades chilenas, mais en ningún momento se lles tratou coma prisoneiros de guerra, senón como a combatentes aliados). O xeneral chileno Fernando Matthei confirmou nunha entrevista concedida ó Centro de Investigación e documentación da Universidade Finis Terrae en 1999 que durante toda a guerra existiu unha constante cooperación ó máis alto nivel co Reino Unido pois «temían se-los seguintes». Pouco antes, Margaret Thatcher tamén o faría público para defender a Pinochet durante a súa detención no Reino Unido. O helicóptero de apoio, outro Sea King con matrícula ZA-292, retornou ó HMS Invincible. A Operación Mikado foi cancelada e o Almirantado proseguiu cos seus plans de reconquista baixo a ameaza dos Exocet.

En efecto, este mesmo día 18 o goberno británico dá ó almirante Woodward luz verde para un desembarco na costa leste do Estreito de San Carlos, que separa as dúas illas Malvinas maiores. Unha operación arriscada que obrigará ós buques a entraren nun estreito arrodeado de montes; o lugar perfecto para sufriren ataques a baixa cota por parte da aviación arxentina.

O Día D: Operación Sutton editar

Orde de batalla
Forzas arxentinas Forzas británicas
Forza de desembarco da Mariña Real:
• 1 destrutor misilístico (HMS Antrim).
• 6 fragatas (HMS Ardent, HMS Argonaut, HMS Brilliant, HMS Broadsword, HMS Yarmouth e HMS Plymouth).
• 2 buques de asalto (HMS Fearless e HMS Intrepid).
• 5 buques de desembarco (Sir Percival, Sir Tristram, Sir Geraint, Sir Galahad e Sir Lancelot).
• 4 buques de apoio loxístico (Europic Ferry, Norland, Fort Austin e Stromness).
• 1 transatlántico para transporte de tropas (Canberra).
• Outros buques e avións en operacións de ataque e diversión.
•Gornición de San Carlos. • Escuadrón D de comandos SAS.
•Gornición de Darwin. • 40º, 42º e 45º comandos da 3ª Brigada de Comandos.
• 2º e 3º de Paracaidistas.
 
Área do desembarco (topónimos ingleses).

Ó anoitecer do 20 de maio de 1982, 12.000 soldados arxentinos ben equipados de material sabían que o ataque británico era inminente pois durante os dous días anteriores xa viñan observando numerosas deteccións no radar e un forte incremento da actividade inimiga. Pola mañá o Secretario Xeral da ONU Javier Pérez de Cuéllar recoñece o fracaso das súas xestións en favor da paz. Unha proposta peruana é tamén rexeitada. Segundo o informe do capitán Roberto Vila destinado no arquipélago:

O día 20 continúan novas misións, co capitán Grünert e o tenente Calderón. Ás 18:30 hai ecos de dous helicópteros que logo ve a Rede de Observadores do Aire. Ás 22:30 hai alarmas de inminentes ataques e desembarco helitransportado; xa este día dormitamos ata co FAL cargado.

Esta importante forza militar posuía unha debilidade esencial: unha parte significativa estaba composta por infantería de recruta obrigatoria, non voluntarios profesionais. Entre eles, incluso, había estudantes disidentes co réxime que foron enviados a modo de castigo, e a súa moral de combate era evidentemente baixa. As comunicacións navais co continente estaban cortadas, e as aéreas sufrían graves alteracións nas súas operacións debido á constante presenza de patrullas de cazas inimigos. Non obstante, a Forza Aérea Arxentina estivo á altura das circunstancias e mantivo ó continxente no arquipélago abastecido ata a derradeira noite da guerra, pese a condicións tan adversas.

Ó redor deles, a práctica totalidade da Royal Navy: máis de 120 buques, 33 deles navíos de guerra de primeira liña, con varios miles de soldados profesionais e de elite preparándose para o desembarco. Os submarinos británicos eran xa completamente donos de tódalas augas ó redor das Malvinas, polo que a frota arxentina permaneceu en porto. Malia esta superioridade tecnolóxica e militar abafadora, a gornición das Malvinas e a Forza Aérea Arxentina preparáronse para a defensa. Crían ter unha oportunidade e, de feito, tíñana.

 
Zonas de desembarco (topónimos ingleses).

Durante a noite do 20 de maio, a operación Sutton, dirixida polo contraalmirante Woodward e o comodoro Clapp, púxose en marcha. Dezanove buques da Mariña Real (o transatlántico Canberra, os buques de asalto Fearless e Intrepid; os de desembarco Sir Percival, Sir Tristram, Sir Geraint, Sir Galahad e Sir Lancelot; os de apoio loxístico Europic Ferry, Norland, Fort Austin e Stromness; escoltados polo destrutor Antrim e as fragatas Ardent, Argonaut, Brilliant, Broadsword, Yarmouth e Antelope) despregáronse polo estreito de San Carlos. Á 1:00 do 21 de maio de 1982 os primeiros comandos británicos chegaban a terra na Baía de San Carlos, ó extremo occidental da illa Soledad (onde se atopa a capital Puerto Argentino). Sen atoparen resistencia, establecen rapidamente tres cabezas de praia e avanzan cara á localidade de San Carlos, onde se producirían as primeiras liortas. Mentres tanto, diversas unidades aeronavais británicas realizan ataques de diversión noutros puntos do arquipélago, bombardeaban obxectivos seleccionados e inserían comandos en Darwin e Goose Green.

A decisión de desembarcar polo estreito de San Carlos foi moi controvertida, sobre todo á luz das consecuencias. Por un lado é certo que os montes circundantes asemellaban protexer ás unidades británicas e poñelas a cuberto dos radares inimigos. Pero por outra banda, a aviación arxentina xa demostrara en ocasións precedentes ser moi capaz de aproveitar esta clase de obstáculos no seu propio beneficio; ademais, este desembarco afastaba ás unidades implicadas da forza principal sita ó leste de Isla Soledad. Un ataque directo sobre Puerto Argentino ou nos seus arredores non sería adecuado, pois alí concentrábase a maior parte da gornición arxentina, pero moitos historiadores non se explican por que Woodward e Capp elixiron un dos tres peores lugares posibles para comeza-lo ataque. Sexa como for, así aconteceu. E pagaron as consecuencias.

Saldo da batalla
Perdas arxentinas Perdas británicas
• Ningunha. • 2 helicópteros Gazelle derrubados.
• 1 avión táctico Harrier GR.3 derrubado.
Baixas humanas
• Non precisadas (poucas). • Ó menos 4 mortos.
Resultados estratéxicos
• 3 cabezas de praia británicas en Baía San Carlos.
• Gornicións de Darwin e San Carlos inmobilizadas.

Sobre as 9, un Aermacchi MBB 339 arxentino conseguiu empregar por vez primeira as características xeográficas do Estreito de San Carlos para sobrevoar á forza de desembarco británica sen ser derrubado. Este aparato confirmaría que se achaban ante o día D das Malvinas, e incluso fixo algúns disparos cos seus lanzafoguetes Zuni provocando danos menores na fragata Argonaut. Media hora despois, a Forza Aérea Arxentina quitaba os calzos aos seus avións para responder cunha serie de ataques de excepcional coraxe que rebautizarían ó Estreito de San Carlos como a rúa das bomba. Era o momento que levaban un mes agardando. A súa oportunidade.

O Día D: A canella das bombas ou O Val da Morte editar

Orde de batalla
Forzas arxentinas Forzas británicas
Forza de desembarco da Mariña Real:
• 20 avións tácticos IAI Dagger (do grupo 6º) armados con bombas de 250 e 500 qg. • 1 destrutor misilístico (HMS Antrim).
• 30 avións tácticos Skyhawk (do grupo 5º) armados con bombas de 250 e 500 qg. • 6 fragatas (HMS Ardent, HMS Argonaut, HMS Brilliant, HMS Broadsword, HMS Yarmouth e HMS Antelope).
• 6 cazas Mirage III (do grupo 8º) armados con mísiles Magic en función de escolta. • 2 buques de asalto (HMS Fearless e HMS Intrepid).
• Diversas aeronaves de apoio en retagarda. • 5 buques de desembarco (Sir Percival, Sir Tristram, Sir Geraint, Sir Galahad e Sir Lancelot).
• 4 buques de apoio loxístico (Europic Ferry, Norland, Fort Austin e Stromness).
• 1 transatlántico para transporte de tropas (Canberra).
• Patrullas CAP compostas por avións Sexa Harrier.
•Gornición de San Carlos. • Antiaéreos de infantería.

Sen dúbida, Woodward e Clapp agardaban algunha clase de reacción arxentina. Para o que non estaban preparados, segundo demostraron os acontecementos, foi para as furiosas vagas de ataques aéreos que lles choveron durante as seguintes cinco horas.

Tras un primeiro ataque sen consecuencias a cargo de dous Dagger seguíronlle cinco minutos despois dúas escuadrillas de tres Dagger cada unha. Cos seus canóns e bombas danaron severamente á fragata HMS Broadsword e deixaron fóra de servizo (cunha bomba sen estoupar a bordo) ó destrutor HMS Antrim, perdendo un avión por un mísil Sea Cat da Plymouth.

Case canda a cinco A-4B Skyhawk do Grupo 5 de Caza lanzáronse sobre a Argonaut, danándoa gravemente con dúas bombas de media tonelada que non estouparon. Unha hora máis tarde dous A-4B internáronse no estreito, bombardeando o numeral por un erro o casco varado do Río Carcarañá mentres que o líder atacaba sen consecuencias á fragata Ardent. Ó mesmo tempo catro A-4C do Grupo 4 de Caza eran interceptados por unha PAC, que derrubou cos seus Sidewinder a dous deles: ambos os pilotos perderon a vida. Produciuse entón unha tregua que rematou de súpeto ás 14:40 hs. Tres Dagger (un cuarto avión fora derrubado por un Sea Harrier pouco antes sen que os seus compañeiros o notasen) descubriron á Ardent que navegaba rumbo ó norte e a acadaron con dúas bombas, unha das cales estourou destruíndo o helicóptero Lynx e o lanzador de Sea Cat e matando a catro homes. Cinco minutos despois outros tres Dagger atacaron con fogo de canón á fragata Brilliant, producindo algúns feridos e danos menores: porén, pouco despois a seguinte escuadrilla de Dagger foi esnaquizada sobre a Gran Malvina polos Sea Harrier, aínda que felizmente os tres pilotos puideron se exectar.

Por fin, ás 15:10 hs tres A-4Q Skyhawk da 3° Escuadrilla da aviación naval fixeron a súa aparición e descubriron á maltreita Ardent, que tentaba desesperadamente de se reunir ó groso británico de forzas. Atacárona de inmediato, alcanzándoa con varias bombas de caída retardada Snakeye de 227 qg. A formación arxentina foi axiña interceptada por unha PAC, que derrubou a dous avións e avariou un terceiro de tal forma que o piloto debeu exectarse sobre Porto Stanley ante a imposibilidade de aterrar.

No entanto, o devandito ataque asinara a sentenza de morte da Ardent: con 22 mortos e 37 feridos a bordo, os incendios avanzando inexorablemente e a auga de mar penetrando por un gran furado na liña de flotación, só quedaba unha decisión por tomar. A fragata Yarmouth colocouse xunto á Ardent e procedeu a evacuar os feridos e ó resto da tripulación. Despois de arder durante horas, o barco afundíuse ás dúas da madrugada do día seguinte.

Entrementres, os buques de desembarco dentro da baía de San Carlos seguiron levando unidades a terra. Desembarcan os carros de combate de The Blues and the Royals e as catro baterías de 105 mm do 29º Comando e do 4º Rexemento. Os superviventes da Ardent son transportados ó transatlántico Canberra. O desembarco foi un éxito. Pero a un prezo elevadísimo.

Saldo da batalla
Perdas arxentinas Perdas británicas
• 5 avións IAI Dagger. • Fragata HMS Ardent afundida.
• 2 avións Skyhawk. • Fragata HMS Argonaut severamente danada.
• Destrutor misilístico HMS Antrim e fragata HMS Brilliant danados de consideración.
• Fragata HMS Broadsword e HMS Alacrity levemente danadas.
• 3 avións Pucará e un helicóptero CH-47 Chinook (en accións paralelas) • 2 avións Sea Harrier.
Baixas humanas
• Ó menos 3 mortos. • Ó menos 29 mortos e numerosos feridos.

Terra, auga, aire e lume editar

En terra, o desembarco de Baía San Carlos proseguía. Ao longo dos días 22 e 23 as tropas inglesas aseguraron numerosos puntos tácticos esenciais e acumularon grandes cantidades de armas e subministracións chegados por vía marítima. A fragata HMS Antelope substituíu á Ardent. Numerosos buques loxísticos, entre eles o cargueiro MV Atlantic Conveyor puxeron proa ó Estreito de San Carlos para verteren máis e máis homes e material. O xeneral Julian Thompson —xefe das forzas terrestres británicas— estableceu oficialmente o seu cuartel xeral en San Carlos, onde ondea xa a bandeira Union Jack. Pese ás terribles perdas do día 21, o desembarco foi un éxito. Ninguén cre que, con todas estas medidas, a aviación arxentina apareza de novo no Estreito de San Carlos.

Malia todo, ó mediodía do 23 detéctanse avións arxentinos ao sur do Estreito. Reciben fogo antiaéreo da Antelope e a Broadsword, facéndoos fuxir. Pero os británicos descoñecen que esta pequena incursión forma parte en realidade dunha dobre ondada de 12 Daggers e 6 Skyhawks que non detectaran e cuxa primeira tentativa resultou infrutuosa. A aviación arxentina regresa.

De súpeto, tres A-4B Skyhawk reaparecen polo norte a gran velocidade e moi baixa altitude. Esta vez, as forzas británicas reaccionan deseguido producindo unha densa cortina de fogo antiaéreo. O avión líder é alcanzado enseguida, e o seu piloto o capitán Carballo consegue desaparecer tralos montes para volver ó continente. Porén, nunha acción suicida os dous aparatos restantes proseguen o ataque mentres os mísiles e as trazadoras os están a envolver. Arrostran directamente cara a HMS Antelope, que acaba de chegar. O alférez Hugo Gómez lanza a súa bomba Mk.17 de 500 qg que atinxe á fragata, sen estoupar, e consegue fuxir. O primeiro tenente Luciano Guadagnini lanza á súa vez e inmediatamente é atinxido baixo a á dereita: o avión de Guadagnini desintégrase contra o mastro da Antelope e un intre despois a súa bomba alcanza o barco sen estourar.

A Antelope quedou fóra de combate. Con dúas bombas sen estourar a bordo e un incendio controlado, os británicos deciden evacua-la fragata agás o persoal esencial para desactivacións e control de danos. Na noite do 23 ó 24, e mentres o persoal de desactivación tentaba desactivar unha das bombas, esta estala e o incendio alcanza un pañol de Sea Cat: a Antelope sofre unha terrible explosión. Partida en dous, afundirase na mañá do 24.

 
O avión de engalaxe e aterraxe vertical ou curta (VSTOL) Sea Harrier, protagonista británico das batalla aéreas nos ceos das Malvinas

Non hai tregua. A aviación arxentina bate unha e outra vez ás forzas navais de desembarco, pese a que os británicos os están a agardar e perden cada vez máis e máis avións. Non obstante, son acadados os buques de desembarco HMS Sir Galahad e Sir Lancelot. Os Ataques do día 24 cóbranse tres Dagger e un Skyhawk, todos eles abatidos por Sea Harriers sen sufriren ningunha perda propia.

O día 25 é a festa nacional arxentina. Todo o mundo, en ámbolos dous bandos, sabe que haberá acción e están en alerta máxima. En efecto, dende primeira hora da mañá comezan os raids arxentinos so forte presión aérea e antiaérea inimiga. Ás 8:37, o primeiro Skyhawk cae na trampa do destrutor HMS Coventry, da mesma clase que o Sheffield. En torno ó mediodía prodúcese outro ataque sobre as forzas de desembarco no Estreito de San Carlos: un Skyhawk é derrubado por un mísil Rapier disparado dende terra e outro cae a mans do Coventry. É a segunda vitoria do día para este moderno destrutor, pero son xustamente os devanditos éxitos os que selan o seu destino: a Forza Aérea Arxentina decídese a eliminar á "rtrampa 42/22" a calquera prezo.

Un ataque de catro Skyhawks cae ás 15:20 sobre o destrutor Coventry e a fragata Broadsword. A Broadsword é severamente danada en popa e o seu helicóptero Lynx resulta destruído, pero sobrevive. O Coventry, en troques, recibe o impacto directo de tres bombas que matan a 19 homes. Ningún avión atacante resulta abatido. O destrutor está perdido, ten que ser evacuado de inmediato. En media hora, afunde.

O Almirantado británico considera o do Sheffield un erro táctico puntual, algo que non se repetiría. Agora, xa son catro os buques de guerra británicos de primeira liña afundidos e outra ducia danados. Non era o previsto en absoluto. Deciden acelera-las operacións terrestres.

Balance dos combates aeronavais dos días 24 e 25.
Perdas arxentinas Perdas británicas
• 3 avións Skyhawk. • Destrutor misislístico HMS Coventry afundido.
• Fragata HMS Antelope afundida.
• Buque portacontedores MV Atlantic Conveyor destruído. Dez helicópteros destruídos.
• Fragata HMS Broadsword gravemente danada. Helicóptero destruído.
• Buques de desembarco Sir Lancelot e Sir Galahad avariados.
Baixas humanas
• 2 mortos. • Ó menos 62 mortos e numerosos feridos.

Por se algo lles faltaba para se convenceren, ás 16:30 unha ou dúas potentes explosións sacoden o portacontedores MV Atlantic Conveyor ó norte de Isla Soledad, moi preto do portaavións HMS Hermes. A explosión produce un incendio que ninguén consegue controlar. Son os Super Étendard do 2º Escuadrón Aeronaval. Sen seren detectados e dende unha distancia de 50 km, lanzaron dous Exocets contra os distantes brancos que aparecían nos seus radares. O Atlantic Conveyor ten que ser evacuado e arde coma unha tea con dez helicópteros e miles de toneladas de material a bordo, ata quedar reducido a un pecio calcinado que apenas se mantén a flote. Perdéronse dous grandes buques nun só día, e outros seis foron danados de distinta consideración. A cambio, a aviación arxentina só pagou... ¡tres avións! Xentes de todo o mundo que ollaban a Arxentina con simpatía pola súa coraxe pero mágoa pola súa inevitable derrota comezan a se preguntar quen está gañando verdadeiramente a guerra. No Reino Unido tamén, e tódalas olladas diríxense cara Margaret Thatcher. Algo debe cambiar de inmediato. O «asuntiño das Malvinas» estase a transformar nunha derrota maior para a superpotencia e o seu Goberno.

A Pradeira do Ganso editar

Entre as poucas persoas do bando británico que non estaban atribuladas polo devir dos acontecementos contábanse, curiosamente, o Contraalmirante Woodward e o Xeneral Thompson. Ámbolos dous tiñan os seus motivos.

Pese ás severas perdas sufridas, Woodward, como bo mariño, coñecía moi ben un principio básico da guerra naval: sen importa-lo espectaculares que sexan os golpes propinados ou recibidos, no mar gaña quen permanece. A Mariña Arxentina oxidábase en porto dende o afundimento do Xeneral Belgrano mentres que a Royal Navy, maltreita ou non, permanecía no mar. O que fixo, unha vez completado o desembarco, foi retrocede-las súas posicións tanto como puido sen lle denegar apoio ás unidades presentes en Isla Soledad. Importantes forzas de reserva, como os milleiros de homes a bordo do Queen Elizabeth II, foron derivados ás illas Xeorxias do Sur. As súas subministracións e os seus reforzo, en vez de viaxaren directamente ás Malvinas, describían un semicírculo que os situaba fóra do alcance da aviación arxentina. Si, a Royal Navy sufrira severas perdas, pero non era a primeira vez que acontecía na súa historia nin sería a última. O feito é que continuaba sendo a dona do mar.

O xeneral Thompson, responsable das forzas terrestres, tamén tiña os seus propios motivos para non perde-la moral. Ao final as guerras gáñanas quen conquistan a terra e, dende o seu punto de vista, o desembarco resultara un éxito total só escurecido pola destrución dos equipos a bordo do Atlantic Conveyor e o Sir Lancelot. En xeral, tódolos seus homes chegaran a terra xunto coa maior parte do material, estaban ben establecidos e protexidos contra ataques aéreos tanto polos seus propios sistemas antiaéreos como pola patrulla de Harriers e as súas liñas loxísticas, aínda que ameazadas, seguían abertas. Fronte a el, 12.000 homes do Exército e a Mariña arxentinos. Pero 12.000 homes esencialmente illados agás polo par de contedores que os transportes Hércules atinaban a transportar cada noite dende o continente.

O Brigadier Thompson decidiu que era imprescindible pecha-la bolsa na que xacía o inimigo o antes posible, confinándoo ós arredores de Puerto Argentino, atrapándoo entre as súas propias forzas e o mar dominado pola Royal Navy. E ó mesmo tempo, establecer rapidamente unha cabeza de praia dende o interior na costa leste de Isla Soledad, de tal xeito que a súa liña loxística non tivese que penetrar nas perigosas augas do estreito de San Carlos, agora coñecido como a calella das bombas. Deste xeito, as subministracións e os reforzos poderíanlle chegar directamente dende o océano, o seu océano.

Orde de batalla
Forzas arxentinas Forzas británicas
• 12º Rexemento de Infantería. • 4 compañías do 2 PARA.
• 1 compañía do Rexemento de Infantería 25 (tipo Ranger).
• 1 batería artilleira de 105 mm. • 3 pezas de artillería de do 29º Comando con case mil proxectís de calibre 105mm e unha unidade Milan antitanque.
• 1 sección do Rexemento de Infantería 8 (3º sección compañía C).
• defensa antiaérea AAA pesada (Oerlikons de 35 mm e similar). • 2 unidades Blowpipe.
• apoio aéreo limitado polo mal tempo. • helicópteros Scout de recoñecemento e apoio aéreo de 3 Harriers ó anoitecer do 28.
• breve apoio naval da fragata HMS Arrow con 135 proxectís de calibre 114m.
Total RRHH:
• Máis de 700. • Uns 600 homes.
(Comandante: tenente coronel Italo Piaggi) (Comandantes: tenente coronel Herbert Jones -caído- e maior Chris Keeble)
 
Metade norte de Isla Soledad (topónimos ingleses). Obsérvese que a conquista do corredor entre Darwin e Goose Green parte Islaa Soledad en dúas metades e libera paso dende o punto de desembarco en San Carlos cara ó océano, ó leste.

O primeiro punto de ataque resultaba, pois, evidente; e xa durante as primeiras insercións tivérono en conta. O lugar sería Goose Green (Pradeira do Ganso). Se as forzas do Batallón de Paracaidstas 2 (2 PARA) inseridas en Darwin conseguían tomar esta posición (e de paso, o seu aeródromo) as forzas arxentinas ficarían arrodeadas na metade norte de Isla Soledad, á outra banda das montañas, e el tería acceso a un corredor costeiro cara ó océano. A primeira batalla terrestre da guerra das Malvinas só podía acontecer, pois, na Pradeira do Ganso.

Pouco despois da medianoite do 28 de maio de 1982 o 2 PARA partiu do lado occidental do extremo norte do istmo que divide Isla Soledad en dous. As compañías B e D penetraron no istmo, mentres que a A se situou ó leste. A compañía A comezaría o ataque dende alí, tomando Burntside House sen atopar presenza arxentina. Ás 03:30, as compañías B e D dirixíronse á posición Outeiro Boca (Boca Hill). De pronto, recibiron mestas rachas de fogo inimigo. A batalla de Goose Green comezara.

 
Esquema da batalla de Goose Green.

Namentres, a compañía A do maior Dair Farrar-Hockley seguiu o seu camiño cara ó sur para se atopar cunha sección do Rexemento de Infantería 25 na outeiro Darwin. A loita subseguinte, os arxentinos detiveron o avance da compañía A pese a sufrir severas perdas que incluíron ó seu comandante, o tenente Roberto Estévez. O ataque británico fora detido.

O soldado conscripto Sergio Rodríguez do Rexemento 25 (tipo Ranger) foi ferido nese combate disparando as últimas bandas da súa metralladora MAG. Nunha edición especial do diario Tempo Arxentino (Maio de 1983, páx. 10) relata así a morte do tenente Estévez:

{{cita|... chegou á miña posición o tenente Estévez ferido con dous balazos no corpo, na perna dereita e no brazo, que o tiña colgado. Preguntoume se estaba ferido, que o del non era nada (...) seguía dando ordes e nos facendo soste-lo combate, mentres o co seu único brazo san comunicábase co comando, dando toda a información sobre o inimigo. Non sei como os ingleses tomaran posicións tan altas. Estaba falando polo radio ó meu carón cando recibiu outro balazo na cabeza que lle entrou polo pómulo dereito. O impacto tirouno cara a atrás a Estévez. Eu xa non tiña medo nin nada. Era como que agardaba ter a tiro a un inglés, ou mátoo eu a el, ou mátame el a min. E o tenente desangrándose... Houbo un momento en que me rozaron dúas estelas a cabeza, e o tenente Estévez que agonizaba en silencio, pídeme que me poña o casco dun morto. Caíanme os fíos de sangue pola cara. Cando me volvín a o ollar, o meu tenente Estévez morrera..."

Co apoio da unidade Milan antitanque, que destruíu numerosas posicións arxentinas, a compañía A do 2 PARA fíxose finalmente co outeiro Darwin Boca. Pero a resistencia é dura e o plano concibido orixinalmente polo finado comandante Jones, un fracaso. Tras unha severa reorganización en medio do combate, os paracaidistas británicos conseguen por fin supera-las alturas de Darwin a primeira hora da tarde do día 28 e descender cara a Goose Green. Pero o combate non se detén: mentres as compañías C e D están tomando a base aérea e escola da poboación, seguen os tiroteos. Pouco antes do luscofusco -ás 5 da tarde, tan avanzado está o inverno- e aproveitando un intre de bo tempo prodúcese un ataque aéreo arxentino e outro británico, que apenas causan danos en terra. Porén, un Pucará e un Aeromacchi arxentino caen abatidos.

Saldo da batalla de Goose Green
Perdas arxentinas Perdas británicas
• Aprox. 50 mortos. • 15 Paras (+2 outros) mortos .
• Aprox. 120 feridos. • 64 feridos (fonte)
• 1.083 prisioneiros.
• Abundante material.
• 3 Pucará. • 1 Sea Harrier (4 de maio) 1 Harrier GR.3 (27 de maio)
• 1 Aeromacchi MB.339. • 1 helicóptero Scout.
Resultados estratéxicos
• Goose Green capturado polos británicos.

Entre o luscofusco, Keeble ofrécelle a Piaggi que se renda en termos honorables. Ante a extrema violencia dos combate e a elevada perda de vidas, Piaggi accede. Goose Green caeu en mans británicas despois de 14 h de combate pero a un prezo moi alto. Cando amenceu xacían 15 paracaidistas, 1 Enxeñeiro Real e 1 piloto británico mortos, máis 64 feridos. Máis de mil arxentinos foron feitos prisioneiros. Serán repatriados vía Montevideo. A posición estratéxica británica en Isla Soledad está consolidada, e os seus inimigos embolsados. A partir de agora, xa é só unha cuestión de tempo que a gornición arxentina nas Malvinas colapse.

Goose Green foi unha derrota arxentina, xa que se renderon e entregaron a posición ó inimigo, pero dende o punto de vista puramente militar non o foi tanto. Se ben a decisión de recorrer a fórmulas de guerra estática netamente obsoletas foi un erro, o certo é que a forza arxentina non foi derrotada no campo de batalla e probablemente non o sería en moitos días se decidisen defende-la posición ata o final. Como vimos, o plano do defunto tenente coronel Jones era un fiasco e o seu sucesor tivo que troca-lo a metade da batalla. Pola súa banda, o plano de Piaggi e a súa cadea de mando tampouco eran brillantes. Ambas as partes cometeron numerosos erros que podían prolonga-los combates moito tempo, obrigando ó Reino Unido a dedicar recursos moi superiores e facilitando un posible contraataque dende Puerto Argentino. Así e todo, a decisión de Piaggi -autorizada polos seus superiores en Puerto Argentino- foi prudente e mesurada. Realmente non é unha obriga militar combater ata o derradeiro home sen esperanza algunha.

En San Carlos, o Xeneral Thompson estaba ledo. Pero tiña outro problema. Os helicópteros con que contaba para unha rápida acción aeroterrestre contra Porto Arxentino non eran máis que ferralla a bordo do calcinado Atlantic Conveyor. As tropas británicas terán que avanzar a pé, a través das montañas xeadas. Será un longo camiño.

Golpes entre os xeos editar

O día 30 prodúcese a operación máis importante da Forza Aérea Arxentina cuxo saldo, pese ós éxitos dos días precedentes, é confuso. Sabían que o almirante Woodward retirara os seus buques tan cara ó leste como lle foi posible sen deixar desprotexidas ás súas forzas nas Malvinas, e tamén sabían que con 3.800 británicos xa desembarcados e as súas forzas embolsadas só unha serie de golpes devastadores podían evita-la derrota. En particular, era de esencial importancia dete-las patrullas de Harriers, que se demostraran abertamente superiores en combate aéreo a calquera cousa que a forza aérea e aeronaval arxentina lles puidese opoñer. Por arriscado que fose, había que atacar os portaavións. Ao mesmo corazón da frota británica. Nos días anteriores establecérase firmemente a posición do HMS Invincible en 51°38'S 53°38'W. Sería, pois, o Invincible.

 
O portaavións británico HMS Invincible visto dende o USS George Washington en 1998.

Na mañá do día 30 engalaron de Río Grande catro Skyhawks con bombas de 250 qg retardadas por paracaídas -para evita-los erros de detonación que impediron a destrución de grandes obxectivos os días anteriores- e dúas Super Étendards, un dos cales transportaba o derradeiro Exocet AM.39 aire-superficie da Arxentina.

Tras se reabastecer en pleno voo, atacaron dende o sur. O primeiro en disparar foi un Super Étendard, lanzando o seu Exocet contra un branco de gran tamaño pefectamente detectado no seu radar. Cumprida a súa misión, os Super Étendards deron a volta para retornar a base. Sen máis Exocets dispoñibles, o seu papel na guerra rematara.

Os Skyhawks, en troques, empregaron as pegadas do Exocet para se guiar cara ó branco. De súpeto, observaron unha grande columna de fume negro no horizonte. O Exocet, unha vez máis, alcanzara algo. Pero asemade puxera en alerta ó portaavións e a súa escolta, a fragata HMS Avenger. Cando os pilotos arxentinos chegaron, atopáronse con densas capas de fumes negros e neboeiras brancas xeradas polos dous buques para se ocultaren, polo que non puideron avaliar que clase de danos ocasionara o Exocet (segundo a versión británica foi detectado aproximándose e resultou destruído cun disparo DP de 114 mm, pero semella bastante improbable que un disparo de 114 mm intercepte a un áxil mísil antibuque). Tamén se atoparon con algo máis: unha densa barreira de fogo antiaéreo. Cando xa tiñan claramente ó HMS Invincible a tiro, un mísil Sexa Dart derrubou ó avión líder e o fogo antiaéreo ó do 1er tenente Omar J. Castelo, tan preto que un dos seus motores caeu sobre o ascensor de aeronaves do portaavións producindo un pequeno incendio. Ámbolos dous pilotos resultaron mortos.

Mais os outros dous conseguiron lanza-las súas bombas e fuxiren da área a gran velocidade, perseguidos por mísiles e balas. Botaron unha última ollada ó seu branco dende lonxe, e aseguran ve-lo envolto «nun fume denso e negro». Con todo, a versión británica da historia non coincide. Asegura que os pilotos arxentinos, entre tantas neboeiras, confundiron o Invincible coa Avenger e as súas bombas foron parar ó mar. O único certo é que o HMS Invincible tardaría dous meses en regresar a porto despois da guerra, e cando o fixo levaba un gran rectángulo acabado de pintar no lateral atacado.

Ese mesmo día, aconteceu un incidente en terra que demostrou a coraxe do persoal de cadros do Exército Arxentino. Durante as operacións preliminares de recoñecemento para o avance cara a Porto Stanley, 19 homes da Brigada de Comandos 3 ó mando do capitán Rod Boswell apoiado por un helicóptero Sea King entraron en contacto coa 1ra Sección de Asalto a cargo do capitán Jose Vercesi da Compañía de Comandos 602 establecida no chamado Caserón de Top Malo. Durante o combate morreron o tenente Ernesto Espinoza e o sarxento primeiro Mateo Sbert. O primeiro soldado británico ferido en combate foi un ó que lle esnaquizou o bazoca cun fusil Magnum 300 con mira telescópica nocturna o tenente Espinoza (que era tirador especial). Mais despois o tenente recibiu un impacto de lanzafoguete e estalou, polos explosivos e as granadas que levaba no seu equipo. A casa incendiouse e os comandos arxentinos saíron combatendo. O tenente primeiro Horacio Losito saíu ferido da casa, tiña incrustada unha estela na cabeza e tentou cubrirse. Pero antes recibiu outro disparo no muslo.

Os comandos arxentinos estaban equipados con munición perforante, é dicir, mortal. Losito tomou cuberta nun foxo, onde pola perda de sangue comezou a sentir que as súas forzas se estaban a esgotar. Viu como dous soldados británicos se achegaban a el disparando as súas metralladoras. Apuntou a un e colocoulle un tiro. Cando lle quixo apuntar ó outro, perdeu forzas, nubróuselle a vista e non puido dispara-lo seu fusil FAL. Todo iso aconteceu en corenta minutos. Deseguido foi tomado prisoneiro e atendido das súas feridas polos soldados británicos. Dous arxentinos resultaron mortos, seis feridos e os derradeiros cinco caeron prisioneiros. Os británicos sufriron catro baixas.

Entre o 29 e 31 de maio prodúcense violentos combates nas ladeiras do monte Kent. Os xefes das Compañías de Comandos 601 e 602 estaban a argallar unha operación para ocupa-los outeiros máis ou menos sobre a liña do monte Kent. Os maiores Mario Castagneto e Aldo Rico ían levar ás dúas compañías de comandos a «soterralas» para despois tomar ós helicópteros británicos por sorpresa. Sacaron cinco patrúllas o 29 de maio, ó outro día ía se suma-lo Escuadrón de Fuerzas Especiales 601 da Gendarmería Nacional a ordes do maior José Spadaro. Pero ó día seguinte os helicópteros xa non podían saír polas alertas aéreas. Só o fixo un Puma, con 17 comandos da Gendarmería, pero foi acadado por fogo terrestre (posiblemente propio) e morreron 6 xendarmes. Como simple mostra do vivido nos combate coas patrullas do Escuadrón D do Special Air Service (SAS) se reproduce un anaco do Informe Oficial del Ejército Arxentino referido á "Cruz ao Heroico Valor en Combate" outorgada ó tenente primeiro Rubén Márquez, que se pon á fronte da 2ª Sección, seguido a curta distancia polo sarxento primeiro Oscar Blas.

Oporse a unha fracción inimiga superior en número en ocasión en que integraba unha patrulla de exploración que operaba nunha zona ocupada polo inimigo. Alertar coa súa acción os seus camaradas e combater até conseguir que estes se repregasen, ofrendando a súa vida nesta acción.

Ambos os comandos son abatidos polo fogo automático do inimigo, pero permiten ó resto a patrulla da 602 repregárense. Pola súa conduta ámbolos dous recibiron a máis alta condecoración arxentina a "Cruz ao Heroico Valor en Combate".

As Patrullas do SAS sofren catros feridos graves, mentres que causan ós comandos arxentinos oito mortos e nove feridos.

O 1° de xuño, 5.000 homes da Brigada de Infantería 5, dos gurkhas e da Garda Galesa e Escocesa máis desembarcan en San Carlos, onde se sospeita que xa opera unha pista para Harriers. Agora as forzas terrestres están case igualadas en número. Un mísil Roland de fabricación francesa abate dende Porto Stanley ó penúltimo avión que os ingleses perderán na guerra, un Sea Harrier FRS.1.

Agora hai avanzadillas británicas a 20 km de Porto Stanley e o Batallón 42 de Comandos tomou os montes Kent e Challenger, onde se empezan a amorea-las súas forzas en medio dun tempo horrible. Agora, os buques, a artillería e os avións británicos bombardean case constantemente as posicións arxentinas. Nestas circunstancias débese destaca-la valorosa actitude do capitán Carlos López Patterson, quen baixo o fogo inimigo, percorre as posicións no cerro Dúas Irmás, asistindo moralmente ó persoal.

Nesas percorridas, mentres saudaba ó subtenente Llambias Pravaz, os soldados desa sección aplaudían e vitoreaban. Debe de ser porque notaban que lles recoñecía o valor que estaban adquirindo nese lugar. Porque estaban moi sós, agardando ó inimigo, só eles e mailas súas almas. Ou, talvez, porque ó veren o xefe que vai dicirlles dúas palabras - xesto fraternal dunha persoa nova cara a outras persoas novas - sentían revivi-las súas ganas de pelexaren. Un día, achegóuseme un rapaz e díxome:

Xa que nos tocou bailar nesta, ímolo facer ben. Imos apoiar o subtenente que está enfermo e segue igual connosco. Temos que axudar ó que se lle conxelen os pés, ou ó que se asuste. Porque de aquí saímos todos ou non sae ningún." ¿Que podía contestarlle? (Héctor Simeoni. Malvinas: Contrahistoria, páxinas 100/101, Editorial Inédita, 1984.)

Coma xefe da Compañía B do Rexemento de Infantería 6 "Xeneral Viamonte", o maior Oscar Ramón Jaimet fala dos seus subordinados daquela:

Alá, todo o mundo compartiu os mesmos riscos, as mesmas privacións e as mesmas actividades, alén do mesmo frío e os mesmos pozos que se enchían de auga. Houbo unha tendencia a crear diferenzas - ou facelas crer- entre a vida que desenvolvía o oficial, o suboficial e o soldado. Os meus xefes de sección (os subtenentes Aldo Franco, Augusto A Madrid, Guillermo Robredo e Guillermo Corbella) durmían cos soldados. Eu durmía cos soldados na posición. (Malvinas: Contrahistoria, páxina 84.)

Numerosos soldados conscriptos rescatan e valoran con obxectividade a tarefa dos cadros en Malvinas. Rubén Gaetan integrou a Compañía de Enxeñeiros de Combate 601 mentres durou a contenda. Dixo así:

O meu xefe inmediato era o cabo Domingo Villarreal que nos dirixía con eficiencia e camaradería. Pero a miña mellor lembranza tena o cabo primeiro Miguel Galarza, un soldado profesional e todo un exemplo de home. Coidábannos coma un pai. Abonda este exemplo. Nos primeiros días de xuño, durante unha madrugada na que aturamos un intenso canoneo naval e ataque de artillería inimiga, como os proxectís caían directamente sobre as nosas posicións, Galarza fíxonnos retirar a lugares máis seguros. Villarreal e mailo tenente Horacio Branco ficaron onde estabamos nós. Lembro que me pediu a miña FAP e entrégoume a súa FAL. Aquel canoneo foi salvaxe e Galarza e os seus compañeiros remataron tamén retirándose e chegaron ata nós. Menos mal que foi así. Cando lle preguntei pola miña arma, díxome que a perdera ó regresar. Un proxectil dera de cheo onde eles estaban un intre antes. Nel e nos que se quedaron ó seu carón sentía a protección do soldado profesional cara a nós, humildes conscriptos e dende logo, o inmenso valor que tales oficiais e suboficiais demostraron. (Así Peleamos, páxina 154.)

Sobre o aprovisionamento daqueles días, Julio Lago (soldado rancheiro do Regimiento 7 "Coronel Conde") amosa a súa particular visión.

De entrada faciamos tres comidas ó día, após se fixeron dous e ó final, unha. Erguíaste ás catro da mañá e preparabas un mate cocido; despois xa entrabas cunha comida que se repartía ó mediodía, outra máis que se repartía tipo catro, cinco da tarde, e a prepararmos todo para o outro día. E así era acotío. O problema era que amencía ás dez da mañá ou ás nove, e entebrecía ás tres e media. Co toque de queda non se podía circular de noite, ou sexa, non había tempo para andarmos repartindo a comida.

Continuando con esta liña de pensamento o soldado conscripto clase 63 Francisco Montenegro do Rexemento de Infantería 1 "Patricios" explica o seu xeito de analiza-la realidade.

Por suposto que o aprovisionamento era deficiente, por unha razón moi sinxela, era o aprovisionamento en condicións de guerra, o terreo non permitía o desprazamento dun jeep remolcando unha cociña de campá, sen falar do continuo asexo do inimigo. Non hai guerra na que o soldado non pase fame e frío, iso é parte do negocio. (Así Pelexamos, páxina 216.)

O 3 de xuño un ataque dos Black Buck destrúe un director de fogo Skyguard. Esa noite unha nova misión de exploración a cargo dunha patrulla ó mando do tenente primeiro Jorge Vizoso Posse da 602 detecta escasa presenza inimiga en monte Challenger o cal ofrece un flanco favorable para ataca-la artillería inimiga, aínda que a ocasión é desaproveitada polos responsables da defensa. Na noite do 4/5 de xuño o radar Rasit do Rexemento 7 en monte Longdon detecta o movemento de tres tiradores especiais do 3 PARA, abrindo fogo cara a ese persoal con morteiros e artillería. Os paracaidistas repréganse coma consecuencia do fogo recibido.

O 5 de xuño a 3ra Sección da 602 a cargo do capitán Andres Ferrero ó cal acompaña o maior Aldo Rico consegue desaloxar do monte Wall á sección a cargo do tenente Tony Hornby do Batallón de Comandos 42, co apoio coordinado de fogo do Grupo de Artillería 3 aínda que deben abandona-la posición poucas horas máis tarde para non quedaren atrapados no dispositivo inimigo. O 6 de xuño a 2da Sección da 601 liderada polo capitán Ruben Figueroa proponse tender unha emboscada na ponte sobre o Río Murell a elementos avanzados do 3 PARA, sorprendidos dende unha elevación rochosa por dúas patrullas ó mando dos cabos Haddon e Brown e logo dun providencial intercambio de disparos sofren un ferido pero logran facer fuxir a 30 paracaidistas británicos capturando equipos de comunicacións, claves e material. (Véxase a versión británica PETER HARCLERODE, PARA!: Fifty Years of The Parachute Regiment, páxinas 344-345, Arms and Armour Press, 1993) Mentres tanto, o Consello de Seguridade da Nacións Unidas aprobou a resolución 505, que designa mediador a Pérez de Cuéllar. O día 5, os EE.UU. e o Reino Unido vetan un novo proxecto de alto o fogo.

Para o xeneral Moore, agora comandante das forzas terrestres británicas, a «crise das Malvinas» está practicamente resolta. O cerco sobre Porto Stanley xa se atopa case pechado. Tan só deben desembarcar unhas unidades da Garda Galesa e Escocesa en Fitzroy e Bahía Agradable, directamente ó sur da capital malvinense. Xunto con eles chegan numerosas pezas de morteiro e antiaéreos Rapier.

A Brigada 5 británica recibira a misión de abriren unha nova fronte ó suroeste de Porto Stanley, e o 2 de xuño o único helicóptero Chinook que sobrevivira ó afundimento do Atlantic Conveyor depositou en dous voos 156 soldados do Batallón 2 de Paracaidistas en Fitzroy. Este continxente foi reforzado na noite do 5 de xuño por Gardas Escocesas transportados polos catro LCU do Intrepid: a travesía non careceu de imprevistos, e só no último momento se evitou que o destrutor HMS Cardiff atacase por erro ó pequeno convoi (o ansioso capitán do Cardiff derrubara unha hora antes cun Sea Dart un helicóptero descoñecido, que finalmente resultou ser un Gazelle propio: os catro tripulantes morreron). Á noite seguinte o procedemento foi repetido polo Fearless coas Gardas Galesas a bordo, pero a imposibilidade de desembarcalos a todos motivou o regreso do buque a San Carlos para evitar ser sorprendido polas luces do día fóra do fondeadoiro: a fin de non volver a arrisca-las preciosas naves de desembarco decidíuse entón que o Sir Galahad transportaría ós trescentos soldados restantes a Fitzroy, acompañado polo Sir Tristram cargado de munición e abastecementos.

A actividade da aviación arxentina durante as dúas semanas anteriores fora relativamente feble e, cando ás sete da mañá do 8 de xuño o Sir Galahad ancorou en Fitzroy, ninguén previu a traxedia que pronto se desencadearía. As Gardas Galesas, que debían de se reunir coas dúas compañías restantes en Bahía Agradable, negáronse a realiza-la marcha a pé e insistiron en permanecer no buque ata que este os depositase no seu destino final: con esta decisión selaron a súa sorte.

Aconteceu entón o inevitable. Ás 13:50 cinco A-4B Skyhawk abalanzáronse sobre as naves británicas, acadando o Sir Galahad con tres bombas e o Sir Tristram con dous: 51 homes morreron e arredor de 150 resultaron feridos, moitos deles con horribles queimaduras. Este ataque coincidiu co de cinco Dagger contra a fragata HMS Plymouth na boca norte do estreito de San Carlos: se ben o obxectivo da formación era Fitzroy, nunha decisión comprensible pero cuestionable os pilotos atacaron ó buque de guerra, alcanzándoo con catro bombas que non estouparon e provocando un grave incendio. Unha segunda vaga de Skyhawks perdeu tres avións ó ser interceptada por unha patrulla de Sea Harrier, aínda que puido afundir antes á lancha de desembarco Foxtrot 4 (os seis tripulantes morreron) cando esta tentaba atinxir San Carlos. Así concluíu o que foi chamado con xustiza "o día máis negro da frota".

Dous días máis tarde reagrupando tódolos seus efectivos dispoñibles ó mando do maior Rico mobilízase por terra até os arredores do Río Murrell colocándose a 700 m do cerro Doss Hermanas xunto ó Escuadrón de Fuerzas Especiales 601 da Gendarmería Nacional empregando novamente o apoio de fogo coordinado do Grupo de Artillería 3 dende Porto Stanley. A acción resulta nun áspero combate con 50 homes a cargo do tenente David Stewart do Batallón de Comandos 45 cuxo balance dá dous mortos destes últimos, confirmados, a mans do tenente primeiro Vizoso Posse a pesar de se atopar seriamente ferido e a morte do sarxento Mario Cisneros. (Véxase a versión británica BRUCE QUARRIE, The Worlds Elite Forces, páxinas 53-54, Octopus Books Limited, 1985)

O 11 de xuño chega o Papa Xoán Paulo II a Bos Aires para «orar pola paz». É recibido por manifestacións multitudinarias e afervoadas. Paralelamente, a diplomacia vaticana está tamén tentando chegar a un alto o fogo negociado. O sistema de alianzas de Occidente está resultando demasiado danado polo conflito. Pero a estas alturas e despois de tódalas perdas sufridas, o Reino Unido e o seu aliado Estados Unidos precisan unha vitoria total para recupera-la súa credibilidade militar.

O colapso editar

 
Imaxe satelital das illas Malvinas (verán austral de 1999).

O 11 de xuño á noitiña, as forzas británicas comezan o asalto final sobre Puerto Argentino e os seus arredores. A Armada dos defensores fica ancorada no porto, e a súa aviación xa non pode máis: perderon ducias de avións e pilotos, o material está moi deteriorado polas constantes operacións e os alcances, non quedan Exocets; apenas algún avión de transporte consegue lanzarlles un ou dous contedores protexido pola noite. O bombardeo das súas posicións dende o mar, o aire e a terra é continuo. Fálase sobre a eficacia e letalidade das tropas británicas. Os soldados conscriptos que aínda defenden as Malvinas comezan a perde-la moral.

O mando británico cre que un ataque diúrno é perigoso de máis, e deciden avanzar a través dos montes que arrodean a Puerto Argentino pola noite para non se veren sometidos ó mesmo castigo de Goose Green. Ao longo da noite do 11 ó 12, os royal marines británicos toman o monte Harriet cruzando dun campo de minas e baixo intenso fogo de artillería. Superado pola Compañía L do Batallón de Comandos 42, durante toda a noite, un soldado conscripto da Compañía B do Rexemento 4, perturbouno coma tirador nocturno, ata ser ferido mortalmente. O monte Longdon e Dos Hermanas caen tamén a máás do 3 PARA e do Batallón de Comandos 45, pero non sen unha feroz loita.

Foi no outeiro Dos Hermanas onde o tenente Luis Martella do Rexemento 4 faleceu ó cubri-lo repregamento dos seus soldados conscriptos. Nun momento determinado do ataque a Compañía Z do Batallón de Comandos 45 foi detida no seu avance durante horas polo soldado Oscar Poltronieri ás ordes do subtenente Aldo Franco da Compañía B do Rexemento 6. Relata Potronieri:

Eu estaba no monte Dos Hermanas. Diante de nós estaba o Rexemento 4 de Corrientes. Dunha banda tiñamos ó Rexemento de Infantería 7 de La Plata. Pasabamos todo o día na trincheira. Ás veces baixabamos do outeiro para matarmos un par de ovellas, sancocharlas máis nada e comelas. Cando viña un compañeiro de curso do meu tenente, que se chamaba Llambías Pravaz, eu pedíalle os prismáticos e el emprestábamos. Así vin coma desembarcaron os ingleses. Pasaron uns días dende o desembarco ata que chegaron onde estabamos nós. Tomaron todo nun abrir e pechar de ollos. Os gurkhas mataron a unha morea do Rexemento 4 de Corrientes. E a nós rodearonnos así, en forma de medialúa. Eu estaba enriba, no monte, cando os vexo, serían as cinco ou as seis da mañá, en medio da néboa. Alí matan a tres ou catro dos nosos soldados, todos preto de min: a un que lle tiran un morterazo que cae preto de min e un racho vóalle a tapa do xeonllo, e desángrase; cando chega ó hospital de Puerto Argentino chega desangrado. A outro un racho dálle nas costas. E a outro que trepa un puoco polo monte para monta-la metralladora tamén o baixan cun refacho de metralladora. Ese era Ramón, que era amigo meu...

Como mostra do vivido pola noite, reprodúcese un anaco do relato do capitán Ian Gardiner do Batallón de Comandos 45 no libro Above All Courage (Máis aló de toda coraxe, Pen & Sword Books, 2002) referido ás capacidades e o espírito de loita da 3ª Sección de Tiradores do subtenente Marcelo Llambías Pravaz nas estribacións do outeiro Dos Hermanas preto do río Murrell:

Un cadro duro duns vinte homes [arxentinos] ficara atrás e loitaba, e eran homes valentes. Os que ficaron e loitaron tiñan algo. Eu pola miña banda non desexaría facer fronte ós meus infantes de mariña en batalla.

A batalla polo monte Longdon comezou cando o cabo británico Brian Milne pisou unha mina antipersoal que lle arrincou unha perna. A explosión da mesma, e o berro posterior, puxeron de sobre aviso a uns infantes de mariña arxentinos serventes dunha das metralladoras Browning 12.7 que de inmediato fixeron fogo cara a abaixo na beira leste. A iso das 02:00 houbo que empregar á 1ª Sección do subtenente Raul Castañeda da Compañía C do Rexemento 7 a ordes do capitán Hugo García para reforzar e contraatacar en monte Longdon.

Estes soldados conscriptos loitaron coma leóns. Desa sección é o soldado Leonardo Rondi, que armado co seu fusil FAL chegou á pelexa corpo a corpo como estafeta a pé ata que se lle esgotaron as municións e volveu cun trofeo de valor singular: unha boina colorada con distintivo do 3 PARA. Soamente 21 arxentinos dos 46 que participaran no contraataque acadan as súas posicións en Wireless Ridge. O resto ficou morto, ferido ou feito prisoneiro. O brigadier Julian Thompson dixo sobre o contraataque en monte Longdon:

Nun momento determinado estiven a piques de retira-los meus paracaidistas de monte Longdon. Non podiamos crer que estes adolescentes disfrazados de soldados nos estivesen a causar tantas baixas.

Nese momento os xefes a da,2da, 3ra Sección e a Sección de Morteiros (sarxento primeiro Raul González, tenente primeiro Enrique Neirotti e o sarxento primeiro Pedro López foran feridos).

Aproximadamente ás 05:00, o soldado conscripto Horacio Cañeque, viu como algúns paracaidistas (os remanentes dos pelotóns 4 e 5 da Compañía B do 3 PARA) avanzaban ó posto de comando en monte Longdon (nos arredores de Wireless Ridge) do maior Carlos Carrizo sobre o seu flanco dereito. Cañeque disparaba a súa FAL de a dous proxectís comúns e un trazante para precisa-la puntería, mentres estalaban bengalas e explosivos por todas partes. Ante os autores de Así peleamos: Malvinas (testimonios de veteranos del ejército), (Biblioteca Soldados, 1999), Cañeque lembran:

Escóitanse berros e ordes en inglés. Comezo a os insultar na súa lingua. Os insultos son o primeiro que se aprende e eu tiña unha pronunciación estadounidense bastante boa. Insulto berrando, durante un anaco. Quizais por accións coma esta, os ingleses logo dirían que en Malvinas houbo American Special Forces ou American Snipers.

Os arxentinos sobreviventes da 1ª, 2ª e 3ª seccións adiantadas loitababan por seguir combatendo ata esgota-la munición preto do posto de mando do maior Carrizo Salvadores. Así o relata o aludido Cañeque, quen guiara ó tenente Castañeda e o seu pelotón cara ós paracaidistas británicos:

Alejandro Rosas e o cabo Oscar Mussi rubiron a un cumio rochoso e disparaban, con gran risco, desenfreadamente, contra unha das MAG que nos estaban a fustrigar (sería o cabo Vincent Bramley). Pouco despois o lugar convértese nun inferno de proxectís. Non poden mante-la posición. Por sorte conseguen repregarse.

Fronte a esa crítica situación, aproximadamente ás 06:00, o maior Carrizo ordenou repregar os homes que lle quedaban en monte Longdon cara a Wireless Ridge. Para iso, o soldado conscripto Jorge Colombo fixo dispara-la súa metralladora Browning 12.7 a fin de defende-la retagarda dos que se retiraron de monte Longdon.

Segundo Julia Solana Pacheco, autora do libro Malvinas: ¿y ahora qué?, seis soldados arxentinos (os conscriptos Ramón Quintana, Donato Gramisci, Aldo Ferreyra, Enrique Mosconi, Alberto Petrucelli e Julio Maidana), feridos e feitos prisioneiros, foron fusilados ou baioneteados polos paracaidistas británicos en monte Longdon, ante os ollos do soldado conscripto Néstor Flores e o cabo Gustavo Pedemonte do pelotón do subtenente Xoán Baldini.

Entre os feridos estaba o cabo Xosé Carrizo. Cando en 1993 se coñeceu o libro Viaje al infierno do ex paracaidista británico Vincent Bramley que denunciou o fusilamento de arxentinos en monte Longdon, Carrizo contou a súa historia. Relatou que naquela madrugada en monte Longdon, sentiu que lle puxeron a boca dun fusil nas costas. Ergueu os brazos en sinal de rendición e un inglés "con ollos de chinés" fíxolle un xesto coa man como de que lle ían corta-lo pescozo. Logo unha curta racha de metralladora arrincoulle parte da masa encefálica e un ollo. Dérono por morto e abandonárono alí. Horas máis tarde salvouno un médico británico.

Durante esta noite morrerían os tres únicos civís caídos no conflito, tres mulleres malvinenses de Puerto Argentino cuxa casa foi alcanzada por un obús británico. Ó amencer do 12, a capital malvinense está á vista. Moi cedo, o 12 de xuño, foron destacados ás abas do cerro Tumbledown -a carón de Moody Brook- o maior Guillermo Berazay e a Compañía A do Rexemento 3, a fin de facerse forte aí para logo toma-las posicións perdidas en monte Longdon. Esa oportunidade endexamais se daría.

A carencia de munición e medios ofensivos adecuados era crítica, e o enxeño debeu supli-la súa falla: no máis absoluto segredo, os arxentinos montaron un mísil Exocet sobre unha precaria construción terrestre e desenvolveron durante semanas a enxeñería necesaria para facelo operativo. O sistema foi chamado humoristicamente "ITB", sécula de "Instalación de Tiro Berreta" (berreta quere dicir "de mala calidade"). Ás 03:00 hs. do 12 de xuño un reducido grupo liderado polo entón capitán de fragata Julio M. Pérez conseguiu dispara-lo cun resultado eficaz. A bordo do destrutor misilístico clase County HMS Glamorgan, o oficial de navegación Ian Inskip detecta o mísil en traxectoria e ordena lanzar contramedidas e virar o buque tentando ofrece-la popa. O mísil atinxe ó buque pola banda de babor no hangar de helicópteros, destruíndo ó helicóptero Wessex, matando a trece homes e provocando un forte incendio. Renqueante e botando fume, o destrutor afástase. Sobrevivirá, pero a guerra rematou para el.

Un sentimento moi semellante á histeria percorre o almirantado inglés. Se a aviación arxentina conseguiu máis mísiles Exocet, entón a situación actual de toda a frota é moi perigosa e o que xa asemella unha inminente vitoria pódese tornar nun novo desastre. Londres move tódolos fíos posibles para saber de onde saíu ese mísil, pero ninguén semella saber nada.

En realidade, a aviación arxentina non conseguiu ningún novo mísil. Tampouco é o primeiro Exocet que se dispara contra un buque británico dende Isla Soledad (o primeiro fallou sen ser detectado). Resulta que aínda que a frota arxentina estea fondeada en porto, os seus preciosos lanzamísiles superficie-superficie non teñen por que ficaren alí. Modificar un Exocet MM38 superficie-superficie para convertelo nun AM39 aire-superficie estaba alén do alcance dos enxeñeiros arxentinos, pero non así o desmontar un conxunto de lanzadores do destrutor ARA (D-25) "Seguí" xunto co seu sistema de guía, aerotransportalo sobre remolques ás Malvinas, poñelo en funcionamento e accionalo dando no branco, todo cun mínimo marxe para o erro. Trátase dunha aplicación improvisada desta arma letal; porén, o segundo disparo efectivo (de 3 tentativas totais, un deles non obtivo lanzamento e o outro perdeuse sen atinar branco) lograron inutilizar ó HMS Glamorgan nunha acción inédita e histórica. Despois da guerra o Reino Unido, capturando e estudado o enxeñoso dispositivo, retomaría a idea para comercializalo como «sistema de defensa costeira Excalibur».

Mais polo momento, a acción contra o Glamorgan detén o ataque terrestre británico ó longo de todo o día 12, pois o apoio dende o mar quedou en interdito. Non será ata a noite do 13 que o 2 PARA e o Segundo Batallón da Garda Escocesa tomen Wireless Ridge e o monte Tumbledown tras intensos combates contra o Batallón de Infantería de Mariña 5 e o Rexemento 7 de Infantería e a Compañía A do Rexemento 3 que a apoiaba.

Un infernal diluvio de aceiro abateuse sobre as Compañías A e C do Rexemento 7, danándoos fortemente e destruíndo armamento e comunicacións como paso previo ó avance do 2 PARA. Esa noite os obuses da artillería británica machucaron constantemente as posicións arxentinas cun intenso e preciso fogo que literalmente demoleu moitos sectores defendidos polo Rexemento 7 que sería a unidade con máis baixas da guerra: 36 mortos e 152 feridos. «Ao longo das doce últimas horas de loita descargáronse seis mil tiros de artillería», indican Hastings e Jenkins (A Batalla polas Malvinas, p. 326, Emecé, Bos Aires, 1984). Nese bombardeo son feridos o maior Emilio Nani e os capitáns Hugo García, Jorge Calvo, Carlos Ferreyra e Luis Limia.

Alí estaba o soldado Carlos Daniel Sotelo, un dos poucos sobreviventes da 1ª Sección da Compañía C do rexemento: "Mandáronnos uns poucos reforzos, cinco ou seis soldados e tres oficiais cunha metralladora pesada MAG, que foron para adiante, a posicións que coñeciamos ben e que sabiamos que eran moi complicadas: dábaste conta que había un esforzo desesperado por resistir. O peor era escoitar como escoitaramos pola radio do comando, os pedidos de axuda das outras posicións: iso quédache na cabeza para sempre."

Preto de Porto Arxentino o soldado Raúl Menéndez, do Grupo de Artillería Aerotransportada 4, arrincou ese 14 de xuño disparando as derradeiras municións da súa Batería C.

Tiñamos seis obuses de 105 mm e ó amencer aínda mantiñamos unha fermosa loita de artillería cos ingleses. Pero pouco a pouco fóronse estragando a meirande parte das pezas porque se tiñamos que disparar a un termo medio de dez proxectís por minuto, nós disparabamos trinta por minuto. Preto do amencer, había un canón Sofma de 155 mm que disparaba dende Sapper Hill e unha peza do meu grupo: eran as únicas que disparaban. Lémbrome que defendiámo-lo repregue do BIM 5 (Batallón de Infantería de Mariña 5) que se repregaba dende o Monte William.

Lonxe de Porto Arxentino e moito máis preto do inimigo, o tenente Miguel Cargnel batallaba en Wireless Ridge xunto ás fraccións dos tenentes Luis Karbiner e Jorge Guidobono:

O 12 de xuño, cando os ingleses atacaron Longdon, vimos que estabamos moi comprometidos. E dixemos: "A bandeira non". Co tenente Jorge Guidobono soterrámo-la hasta e as ferraxes na nosa posición de combate. Guidobono coseuse o pano no interior da campeira de duvet. E eu quedei coa garavata e o moño e repartímo-las condecoracións entre outros oficiais. Así repregámonos o 14 a Puerto Argentino, cando xa se sabía da rendición.

O 14 de xuño ás 08:45, o xefe da Compañía B do Rexemento de Infantería 6 ordenou ó subtenente Aldo Franco outra vez lanzar un contraataque para posibilitar esta vez o repregamento ordenado do Batallón de Infantería de Mariña 5 do sector Tumbledown. Conta Poltronieri:

A min deume como un ataque de tolemia e empecei a lles sacudir coa MAG, que é unha metralladora pesada. O meu abastecedor estaba canso de poñe-las cintas de balas á MAG, pero eu seguía tirando. Eran como as nove da mañá. As balas pasábanme moi preto: vía as trazantes ben claro. O subtenente dicíame: «Imos Poltronieri, que te van matar...». Pero eu dicíalle que se fosen eles. Porque eu sabía que o sarxento Echeverría tivera familia neses días. Entón díxenlles: «Vaianse vostedes que teñen fillos, que teñen familia. Eu non teño a ninguén». Os tipos viñan cantando, tirando ó aire, como de paseo... e ben cocidos [alcolizados]. Así que non lle dei bola ó tenente e quedei agardando a que a miña compañía se repregase. Ata que rematei as balas e comecei a repechar [repregar] para Puerto Argentino. Cheguei á tarde onde estaba o Batallón de Infantería de Mariña 5. Pregunteilles se sabían onde estaba o 6 de Mercedes, porque eu quería axuntarme cos meus. Dixéronme que preto do cemiterio, que era o punto de reunión. Cando me viron non o podían crer: déranme por morto. Alí decateime de que se renderan ás dez da mañá. Como ás tres da tarde nós deixaramos de combater. Cando vímo-la bandeira branca colgada no mastro, a maioría largámonos a chorar.

Esa noite houbo unha gran manifestación en Bos Aires esixindo a non rendición; non é posible inflamar a unha sociedade como o fixo a Xunta e logo pretender que non reaccione. Galtieri prohibiu a Menéndez que se renda. Dende o continente, a maltreita Forza Aérea Arxentina aínda tenta asesta-los seus postreiros golpes. Hai un último plano peruano de paz en marcha.

Amenceu o domingo 14 de xuño, cun intenso frío que conxelaba ós soldados en Porto Arxentino. Aproximadamente ás 9 o xeneral Menéndez despachaba un radiograma ós seus superiores en Comodoro Rivadavia, facendolles coñece-la situación. Pouco despois foron empregados os desafiantes remanentes da Compañía B do Rexemento 7. Co maior Carlos Carrizo e o capitán Raúl Daneri á cabeza tentouse un contraataque. Conta o soldado Horacio Cañeque:

O maior ía ó custado da fileira. Ás veces estaba na punta da columna. Outras perdíase atrás, verificando se todo estaba en orde. O capitán Raúl Daneri ía á fronte. ...Niso estamos cando nos chega dende a escuridade do camiño un grupo numeroso de soldados. Veñen camiñando rápido e moitos confúndense coa nosa improvisada compañía. Hai cansazo, temor e esperanza neses ollos. Hai apertas de amigos que non pensaban volver se ver. Hai fusís e cargadores repletos tirados á beira do camiño.(...) O maior berraba en van tratando de se facer ouvir. Viu que quedaba pouco por facer pero non se rendía. Pegou un par de berros e dixo: "os que queiran que volten, os que queiran que me sigan", e foi cara a Wireless Ridge só, sen ollar atrás. Os sete Raios saímos tras el. Sentiamos que era unha tolemia pero non o podiamos deixar só. Alejandro Rosas e Luis Cunningham tiraran ó diaño os seus radios. Agora traían só o seu fusil. Acompañáronnos uns vinte soldados e un par de suboficiais. Un deles era o sarxento Pedro Villarreal, quen fora o meu xefe de grupo no período de instrución, ó comezo do meu servizo militar. Sentín orgullo de que o home que me ensinara todo o que eu sabía da guerra ó vir a Malvinas, estivese comigo neses intres.(...) Ó pouco treito os ingleses fixéronnos saber da súa presenza.(...) Non tiñamos cuberta e os ingleses tiraban forte, tamén con metralladoras 12,7 ou algo así. ... A terra semellaba ferver ó noso redor.

Foi outro acto desesperado e valente. Pero non tiveron sorte. Foron rexeitados. Porque os paracaidistas británicos xa conquistaran Wireless Ridge, e dende alí manexaban a escena. Co maior foron os sete Raios (os soldados consciptos Horacio Caneque, Gabriel García, Carlos Connell, Fernando Magno, Luis Cunningham, Gabriel Crecho, Daniel Cesar Maltagliatti e Alejandro Rosas. (Vexa *[1])

Pero cando os británicos deciden avanzar ante o contraataque arxentino, non atopan máis resistencia. É o resultado de catro días de operacións psicolóxicas executadas polo coronel Mike Rose, do SAS, e o capitán Rod Bell, castelánfalante. Levan dende o día 10 falando con Menéndez por radio, gañándose a súa confianza e instando á rendición «con dignidade e honra». O 2 PARA entra nas afóras de Puerto Argentino coas súas boinas en vez dos cascos de combate e ondeando bandeiras británicas. Ás 23, o comandante das forzas británicas Jeremy Moore chega en helicóptero a Puerto Argentino e entrevístase con Menéndez. Cando o primeiro mostra ó segundo os documentos de rendición, Menéndez tacha de inmediato a palabra «incondicional». Non era iso o pactado durante as conversas radiais secretas dos días anteriores. Tras un breve tira e afrouxa, o xeneral Mario Benjamín Menéndez rende as illas Malvinas ó xeneral Jeremy J. Moore ás 23:59 do 14 de xuño de 1982, sendo testemuña o coronel Pennicott. Os 8.000 soldados arxentinos son desarmados e concentrados no aeroporto en calidade de prisoneiros de guerra. O inverno austral aumenta. Vai moito frío.

 
O día 15 de xuño de 1982, a bandeira colonial británica é izada de novo no edificio de gobernación das illas Malvinas.

Cando as novas chegan a Bos Aires, prodúcese unha importante manifestación de rabia popular que é reprimida pola Xunta, perdendo así o pouco apoio que lles quedaba entre a poboación sensible ó seu discurso nacionalista e patriótico. Ó longo do día 15, o resto de unidades arxentinas presentes no arquipélago entregan as súas armas. O 20, cinco buques británicos fan acto de presenza nas illas Sandwich do Sur e a gornición de Thule réndese sen loita. Tódolos prisioneiros son repatriados durante o mes seguinte. A bandeira de Súa Maxestade ondea de novo sobre os tres arquipélagos. Máis de mil homes valentes xacen baixo as xeadas augas e polos penedos conxelados.

As consecuencias editar

Un cuarto de século despois, a normalidade reina nas illas Malvinas (chamadas en inglés Falkland Islands). Para a súa poboación, a guerra de 1982 non é máis que un funesto recordo. No entanto, anos despois de asinadas tódalas paces, estreitadas tódalas mans e caídos tódolos políticos que a protagonizaron, algúns indicios fan ver que non se trata dun dominio colonial máis. A gornición británica no arquipélago é moi numerosa, a pista do pequeno aeroporto é dun tamaño máis propio dun aeroporto internacional e un discreto dispositivo antiaéreo e naval barre apaciblemente mares e ceos.

Para o pobo británico e a opinión pública internacional, o escuro asunto das Malvinas está esencialmente esquecido. Entre o pobo arxentino, en troques, perduran os que seguen a considerar que as Malvinas son, en xusto dereito, arxentinas. Porén, non semella que este desexo vaia levar de novo a unha guerra, ao menos en tempos vindeiros. Arxentina ten asuntos moito máis importantes de que ocuparse. Certo é que tamén os tiña en 1982.

A guerra das Malvinas foi o primeiro conflito aeronaval moderno no que se enfrontaron armas de alta tecnoloxía de igual a igual. Foi un enfrontamento entre dúas firmes nacións occidentais, aliadas dos Estados Unidos na guerra fría que se libraba por aqueles tempos. Violáronse tratados, cometéronse excesos, houbo guerras secretas paralelas. A guerra das Malvinas tivo consecuencias.

Consecuencias militares editar

Saldo xeral da guerra das Malvinas
Perdas
arxentinas
Perdas
británicas
Buques de guerra:
Afundidos: 1 8
Danados de gravidade: 1 15
Buques de apoio: 4 7
Avións de guerra: 58 11
Avións de apoio: 2 3
Helicópteros: 2 21
Vidas humanas: 649 258
Feridos: 1.068 777
  • A guerra das Malvinas revelou que contornos costeiros, a guerra aeronaval non mudara gran cousa dende a segunda guerra mundial. A maioría de buques afundidos perdéronse a mans de avións realizando «pasadas» con bombas, foguetes e canóns. Isto levou á posta en funcionamento de poderosos medios de defensa antiaérea nos buques das seguintes décadas.
  • O mísil xa era unha arma apreciada en 1982, pero a partir dese intre adquiriu unha relevancia considerable tanto nas súas variantes aéreas como de superficie. En particular, a letalidade amosada polos Exocet en loita antibuque como a amosada polos Sidewinder en combate aéreo influíu decisivamente na mentalidade militar mundial. Tódolos buques de guerra posteriores a 1982 levan algún tipo de defensa antimísil, aínda que esta nunca pareceu moi efectiva.
  • Púxose en evidencia que o concepto de «proxección de forza» era especialmente válido, pois poden producirse conflitos imprevistos que non se disputen nas inmediacións do propio territorio ou países aliados.
  • Quedou nitidamente demostrada a eficacia dos submarinos modernos á hora de conteren a unha frota inimiga. A falta de submarinos modernos por parte da Arxentina e a súa dispoñibilidade por parte do Reino Unido foi decisiva para outorgar a estes o dominio do mar.
  • A vulnerabilidade dos buques británicos fronte ós ataques aéreos por parte da aviación naval arxentina resultaron unha dura lección non só para o Reino Unido, senón para case tódalas forzas navais do mundo, que viron a necesidade de moderniza-los radares e mailas defensas de mísiles dos seus buques.
  • Quedou establecido que a superioridade tecnolóxica e de adestramento dos recursos humanos é decisiva para a vitoria. Foi o comezo da fin dos exércitos de recrutamento obrigatorio, un proceso de desaparición aínda en curso, o lanzamento dos exércitos profesionais de voluntarios altamente especializados.

Consecuencias políticas editar

  • Dende a guerra das Malvinas, ningunha nación atreveuse a disputar a unha gran potencia unha posesión colonial. Dende este punto de vista, o conflito contribuíu a un maior grao de estabilidade internacional, pero tamén ó reforzamento de políticas neocoloniais que aspiran a modifica-lo statu quo por medios máis sutís.
  • A guerra empeorou aínda máis a situación económica arxentina e significou un severo golpe para a moral do país, que tardaría moito en se recuperar. Leopoldo Galtieri caeu en desgraza e tivo que renunciar á presidencia aos tres días da derrota, sendo substituído por Alfredo Óscar Saint-Jean. Pero a Xunta Militar estaba ferida de morte. Un ano e medio despois o último militar entregaba o poder a Raúl Ricardo Alfonsín, primeiro presidente elixido democraticamente dende o golpe de Estado de 1976. A democratización da Arxentina foi, quizais, a única consecuencia política positiva da guerra das Malvinas.
  • O sector da sociedade que antes apoiaban os militares para que "enderezasen" as cousas cando estas ían mal comezou a pensar que estes carecían en realidade de habilidades políticas, o que provocou que a mentalidade golpista fose disolvéndose na Arxentina ao longo dos seguintes anos.
  • No Reino Unido, a vitoria sacou ó goberno de Margaret Thatcher do burato no que se atopaba por mor das súas duras políticas sociais de corte neoliberal e gañou as eleccións de 1982 coa máis ampla maioría que tivera un candidato dende 1935. Isto permítille afrontar con moita forza tódolos conflitos co apoio de amplas capas da poboación derivados das políticas mencionadas que se produciron nos anos seguintes e seguir no poder ata 1990.
  • A guerra das Malvinas significou a fin, na práctica, do Tratado Interamericano de Asistencia Recíproca (TIAR), pois o máis poderoso dos seus compoñentes, Estados Unidos, decidiu deshonralo de facto para aliarse coa outra parte no conflito. Tamén significou un fracaso para a ONU e para a diplomacia de numerosas nacións.
  • En troques, a guerra das Malvinas reforzou a «relación especial» entre Estados Unidos e o Reino Unido, dando lugar a un atlantismo extremo que en tempos recentes significou profundas divisións no proceso de construción da Unión Europea. Porén, Estados Unidos votou en novembro de 1982 a favor dunha resolución de Nacións Unidas instando ás partes a renegocia-lo conflito. Pola súa banda, o resto dos países da Unión Europea levantou as sancións a Arxentina no intre en que a guerra remata. Había máis mísiles e fragatas que vender.
  • Na actualidade, as relacións entre a Arxentina e o Reino Unido poden cualificarse de regulares. Hai unha "paréntese de silencio" sobre o tema das Malvinas. En 1985 Londres concedeu ós habitantes o dereito á autodeterminación; tendo en conta que estes son e se senten británicos na súa inmensa maioría, non parece que signifique gran cosa. En 1990 restablecéronse as relacións diplomáticas entre ambos os países. En 1999 desapareceu do aeroporto de Bos Aires o cartel "Las Malvinas son nuestras" ("As Malvinas son nosas"). Novamente hai voos regulares entre Arxentina e Port Stanley (ao que gran cantidade de arxentinos continúa chamando Puerto Argentino). En 2001, o Primeiro Ministro británico Tony Blair visitou oficialmente Arxentina. Os arquipélagos seguen nas mesmas mans que estaban o día anterior ao inicio do conflito. As relacións bilaterais son igualmente cordiais. Todo é normal. Dentro da paréntese, máis de mil homes mortos.

Os segredos sen contar editar

Acotío os gobernos manteñen en segredo durante 25 ou 30 anos certas informacións sensibles para a opinión pública. No caso das informacións clasificadas en mans do Estado británico da guerra das Malvinas, unha vez rematado o conflito, «o goberno dese país decretou que a súa publicación só se poderá efectuar no ano 2082».[Cómpre referencia]

No ano 2005, no programa Informe Especial, saíu á luz o apoio que Chile lle prestou ao Reino Unido. Un dos membros da Xunta Militar de Chile, o xeneral Fernando Matthei, dixo que Chile apoiou en segredo ao Reino Unido e fixo todo o posible para que Arxentina perdese a guerra. Avións británicos con insignias chilenas sobrevoaban a Patagonia chilena e empregaban bases chilenas coma centros de operacións. Amais un gran número de soldados chilenos trasladáronse ó sur do Chile, alarmando a Arxentina e provocando que tropas arxentinas se movesen ata esa zona.[Cómpre referencia]

Forzas Arxentinas na guerra das Malvinas editar


Xunta Militar da Argentina:

  • Exército Arxentino: Teniente General Leopoldo Galtieri, Presidente.
  • Armada da República Arxentina: Almirante Jorge Anaya
  • Forza Aérea Arxentina: Brigadier General Basilio Lami Dozo

Operación Rosario 2. Abril Vicealmirante Juan Lombardo

Forza de Tarefas 20 Capitán de Navío José Sarcona

  • Portaavións ARA Veinticinco de Mayo (ex HMS Venerable)
  • Destrutor ARA Comodoro Py (ex USS Perkins)
  • Destrutor ARA Hipólito Bouchard (ex USS Borie)
  • Destrutor ARA Piedrabuena (ex USS Collet)
  • Destrutor ARA Comodoro Seguí (ex USS Hank)
  • Buque tanque ARA Punta Medanos

Forza de Tareas Anfibia 40 Contraalmirante Jorge Allara

Grupo de Tareas 40.1 Contraalmirante de Infantería de Mariña Carlos Busser

  • Batallón de Infantería de Marina 2do. c. 700 homes en Puerto Stanley
  • 20 vehículos anfibios LVTP-7 Amtraks

Grupo de Tareas 40.2 Capitán de Navío Alejandro Estrada

  • Buque desembarco de tanques ARA Cabo San Antonio (ex USS LST 1171)
  • Quebraxeos ARA Almirante Irizar
  • Transporte ARA Isla de los Estados

Grupo de Tarefas 40.3 Capitán de Fragata Molina Pico

  • Destrutor ARA Santísima Trinidad (Tipo 42 '80)
  • Destrutor ARA Hércules (Inglaterra '76)
  • Corveta ARA Drummond (Francia ’78)
  • Corveta ARA Granville (Francia ’82)

Grupo de Tarefas 40.4 Capitán de Corveta Alberto Bicain

  • Submarino ARA Santa Fe (ex USS Catfish).
  • Mergulladores tácticos, preto de 102 homes.

Escuadrilla 2 Aeronaval de Helicópteros: 5 S-61D Sea King

Xeorxias do Sur. 3. Abril

Grupo de Tarefas 60 Capitán de navío Carlos Trombeta

  • Quebraxeos ARA Bahía Paraíso
  • Transporte ARA Bahía Buen Suceso
  • Corveta ARA Guerrico (Francia ’78) (danada)
  • 100 homes de Batallón de Infantería de Mariña 2do
  • 1 Alouette III (danado) e 1 Exército Puma (perdido)

Teatro de Operacións Malvinas editar

Xeneral de Brigada Mario Menéndez (Gobernador)

Exército Arxentino:

Puerto Stanley - Xeneral de Brigada Oscar Joffre - preto 8.000 homes.

  • Xma Brigada de Infantería Mecanizada con 3ro, 4to, 6to, 7mo e 25to Rexementos: preto 5.000 homes.
  • Grupo de Artillería con 3x155mm e 30x105mm canóns.
  • Comandos de 601o Antiaéreo con 35mm, 30mm e 20mm canóns, e Roland, Tigercat e Blowpipe mísiles.
  • Escuadrón de Exploración de Cabalería Blindada
  • Escuadrón Panhard/Destacamento de Cabalería Blindada 181 con 12 Panhards.
  • Batallón Enxeñeiros 9no.
  • Compañía de Policía Militar 181.

Illas Malvinas sen Puerto Stanley - Xeneral de Brigada Omar Parada :

Illa Soledad:

Pradería del Ganso (Goose Green) - preto 1.000 homes

  • IIIra Brigada de Infantería Mecanizada con 12mo Rexemento.
  • elementos do 601o Antiaéreo Grupo.
  • Batería “B” da Artillería de 3x105mm

Illa Gran Malvina:

Puerto Howard - preto 800 homes

  • IIIra Brigada de Infantería Mecanizada con 5to Rexemento.
  • elementos de Enxeñeiros 9no batallón.

Fox Bay - preto 900 homes

  • IIIra Brigada de Infantería Mecanizada con 8vo Rexemento.
  • elementos de Enxeñeiros 9no batallón.

Comando de Aviación do Exército: Batallón 601 de helicópteros

  • 2 Chinook CH-47C, 1 perdido, 1 capturado.
  • 5 Puma SA.330L, todos perdidos.
  • 3 Agusta A-109A Hirundo, 1 perdido, 2 capturados.
  • 9 Iroquois UH-1H, todos capturados.

Armada da República Arxentina ARA:

  • Transporte ARA Isla de los Estados, afundido
  • Transporte ARA Bahía Buen Suceso, afundido
  • Transporte Río Carcarañá, afundido
  • Aviso ARA Alférez Sobral (ex USS Salish) , danado
  • Aviso ARA Comodoro Somellera

Infantería de Mariña:

  • Batallón de Infantería de Mariña 5to c. 800 homes en Montes William e Tumbledown.

Comando da Aviación Naval Arxentina COAN:

  • Escuadrilla 1 de Ataque: 6 Aermacchi MB.339 en Puerto Stanley, 2 perdidos, 3 capturados.
  • Escuadrilla 4 de Ataque: 4 Mentor T-34C en Illa Borbón, todos perdidos.

Forza Aérea Arxentina FAA:

  • Westinghouse AN-TPS43 sistema de Radares Vixilancia en Puerto Stanley
  • Grupo 3 de Ataque: 24 IA-58 Pucará avión de ataque en Puerto Stanley, Goose Green e Illa Borbón, 13 perdidos, 11 capturados.
  • Grupo 7 de Aéreo de Helicópteros: 2 Bell 212 helicópteros, todos capturados.
  • Grupo 7 de Aéreo de Helicópteros: 2 Chinook CH-47C.

Prefectura Naval Arxentina PNA:

  • Lancha gardacostas GC-82 Islas Malvinas, capturado.
  • Lancha gardacostas GC-83 Río Iguazú, afundido
  • 1 Puma SA.330L, capturado.
  • 2 Skyvan 3-M livián transporte en Illa Borbón, todos perdidos.

Forza Aérea Sur editar

Brigadier Ernesto Crespo

Forza Aérea Argentina FAA:

  • Grupo 1 de Transporte Aéreo: 9 Hercules C-130 baseados en Comodoro Rivadavia, 1 perdido.
  • Grupo 1 de Transporte Aéreo: 12 Fokker F-27 Friendship e 6 F-28 Fellowship, de El Palomar.
  • Grupo 1 de Transporte Aéreo: 1 Boeing 707 (empregado en misións de recoñecemento de longo alcance) baseado en Comodoro Rivadavia, El Palomar e Ezeiza.
  • Grupo 2 de Bombardeo: 8 Canberra baseados en Trelew, 2 perdidos.
  • Grupo 3 de Ataque: 11 IA-58 Pucará baseados en Comodoro Rivadavia, 1 perdido.
  • Grupo 4 de Caza: 15 Skyhawk A-4C baseados en San Julián, 9 perdidos.
  • Grupo 5 de Caza: 24 Skyhawk A-4B baseados en Río Gallegos, 10 perdidos.
  • Grupo 6 de Caza: 20 IAI M-5 Dagger baseados en Río Grande e San Julián, 11 perdidos.
  • Grupo 8 de Caza: 17 Mirage IIIEA baseados en Comodoro Rivadavia e Río Callegos, 2 perdidos.
  • Grupo 9 de Transporte Aéreo: DHC-6 Twin Otter baseados en Comodoro Rivadavia.
  • Grupo Aerofotográfico: Learjet baseados en Comodoro Rivadavia e Río Gallegos, 1 perdido.

Comando da Aviación Naval Arxentina COAN:

  • Escuadrilla 1 de Sostén Loxístico Móbil: 3 L-188 Electra baseados en Río Grande.
  • Escuadrilla 2 de Sostén Loxístico Móbil: 3 F-28 Fellowship baseados en Río Grande.
  • Escuadrilla 2 de Caza e Ataque: 5 Super Étendard baseados en Río Grande.
  • Escuadrilla 3 de Caza e Ataque: 8 Skyhawk A-4Q do ARA 25 de Mayo baseados posteriormente en Río Grande, 3 perdidos.
  • Escuadrilla de Exploración: 2 SP-2H Neptune baseados en Bahía Blanca e Río Grande

Avión civil:

Teatro de Operacións do Atlántico Sur editar

Vicealmirante Juan Lombardo

Armada da República Arxentina ARA:

Grupo de Tarefas 79.1 Contraalmirante Jorge Allara

  • Portaavións ARA Veinticinco de Mayo Capitán de Navío José Sarcona
  • Destrutor ARA Santísima Trinidad
  • Destrutor ARA Hércules
  • Buque tanque ARA Punta Médanos

Grupo de Tarefas 79.2 Capitán de Navío Juan Calmon

  • Corveta ARA Drummond
  • Corveta ARA Granville
  • Corveta ARA Guerrico

Destrutor ARA PY

Grupo de Tarefas 79.3 Capitán de Navío Héctor Bonzo

  • Cruceiro ARA General Belgrano, afundido.
  • Destrutor ARA Hipólito Bouchard
  • Destrutor ARA Piedra Bueno
  • Buque tanque ARA Punta Delgada

Forza de Submarinos:

  • Submarino ARA Santa Fe, varado.
  • Submarino ARA San Luis

Outros:

  • Crebaxeos ARA Almirante Irizar
  • Buques espía María Alejandra, Constanza e Capitán Canepa.
  • Buque espía Narwal, afundido.

Comando da Aviación Naval Arxentina COAN:

  • Escuadrilla 3 de Caza e Ataque: 8 Skyhawk A-4Q do ARA 25 de Mayo.
  • Escuadrilla Antisubmariña: 6 S-2E Tracker do ARA 25 de Mayo
  • Escuadrilla 1 Aeronaval de Helicópteros: 10 Alouette III + 2 Sea Lynx. 1 Alouette III perdido a bordo do ARA General Belgrano e 1 Lynx do ARA Santísima Trinidad destruído nun accidente.
  • Escuadrilla 2 Aeronaval de Helicópteros: 5 S-61E Sea King do ARA 25 de Mayo.

Naves civís na MEZ:

  • Buques mercantes da Arxentina: Formosa e Mar del Norte.
  • Buque mercante das Malvinas: Coaster Monsunen, capturado.
  • Buques mercantes das Malvinas. Coasters Forrest e Penelope.

Perdas humanas e materiais editar

Mortos do Bando Arxentino editar

Morreron en total no bando arxentino 649 homes[1]:

  • Exército Arxentino:
    • 194 (16 oficiais, 35 suboficiais, 143 soldados conscriptos)
  • Armada da República Arxentina:
    • 375 (ARA General Belgrano 321, ARA Alférez Sobral 8, ARA Santa Fe 1, ARA Cuerrico 1, ARA Isla de los Estados 5, Infantería de Marina 34, Base Illas Malvinas 1 e 4 pilotos do COAN)
  • Forza Aérea Arxentina:
    • 55 (41 aviadores)
  • Xendarmería Nacional Arxentina:
    • 7
  • Prefectura Naval Arxentina:
    • 2 (Rio Iguazú 1)
  • Axentes civís:
    • 16 (ARA Isla de los Estatos 13, ARA Gral Belgrano 2 y Narwal 1)

Mortos do Bando Británico editar

No bando británico faleceron 255 homes e 3 mulleres[2]:

  • Exército Británico: 123 (7 oficiais, 40 suboficiais).
    • Rexemento de Paracaidistas: 39
    • Servizo Especial Aéreo: 19
    • A bordo das naves RFA Sir Galahad e Sir Tristam: 43.
  • Mariña Real Británica (Royal Navy): 86
    • Destrutores: HMS Sheffield 19, HMS Coventry 18, HMS Glamorgan 13, fragata HMS Ardent 22.
    • Marines Reales (Royal Marines): 27 (2 oficiais, 14 suboficiais).
  • Real Frota Auxiliar: 4. (RFA Sir Galahad e Atlantic Conveyor).
  • Real Forza Aérea Británica: 1.
  • Axentes civís: 14 (Atlantic Conveyor 8, RFA Sir Galahad e Sir Tristam 4).
  • Insulares de Malvinas: 3 mulleres. (A súa casa foi descascada equivocamente por HMS Avenger).

Perdas materiais arxentinas editar

Perdas materiais británicas editar

As cifras oficiais son dubidosas. Os rexistros propios falan das seguintes cifras:

Aeronaves:
BAC Sea Harrier FRS.1: 6
BAC Harrier GR.3: 4
Boeing Chinook HC.1: 3
Westland Sea King HC.4/HAS.5: 5
Westland Wessex HAS.3/HU.5: 9
Westland Sea Lynx HAS.2: 3
Westland Scout AH.1: 1
Aérospatiale 342 Gazelle AH.1: 3

Total: 34 (trinta e catro)

Buques afundidos ou destruídos
Destrutor tipo 42 clase Sheffield (D-80) HMS Sheffield.
Destrutor tipo 42 clase Sheffield (D-118) HMS Coventry.
Fragata tipo 21 clase Amazon (F-184) HMS Ardent.
Fragata tipo 21 clase Amazon (F-170) HMS Antelope.
Buque loxístico de desembarco (L-3005) RFA Sir Galahad.
Buque loxístico de desembarco (L-3505) RFA Sir Tristam.
Portacontedor de gran porte Atlantic Conveyor.
Lancha de desembarco Foxtrot Four.

Total: 8 (oito)

Buques averiados de consideración
Portaavións livián (R-05) HMS Invincible.
Portaavións livián (R-12) HMS Hermes. (*)
Cruceiro livián clase County (D-18) HMS Antrim.
Cruceiro livián clase County (D-19) HMS Glamorgan.
Destrutor tipo 42 clase Sheffield (D-88) HMS Glasgow.
Destrutor tipo 42 clase Sheffield (D-89) HMS Exeter.
Fragata tipo 22 clase Broadsword (F-90) HMS Brilliant.
Fragata clase Leander (F-56) HMS Argonaut.
Fragata tipo 21 clase Amazon (F-173) HMS Arrow.
Fragata tipo 12 clase Rothesay (F-126) HMS Plymouth.
Submarino clase Oberon (S-21) HMS Onyx. (accidente operacional)

Total: 11 (once)

Buques averiados
Fragata tipo 22 clase Broadsword (F-88) HMS Broadsword.
Fragata tipo 21 clase Amazon (F-174) HMS Alacrity.
Fragata tipo 21 clase Amazon (F-172) HMS Ambuscade.
Fragata tipo 21 clase Amazon (F-185) HMS Avenger.
Buque de asalto anfibio (L-10) HMS Fearless.
Buque loxístico de desembarco (L-3004) RFA Sir Bedivere.
Buque loxístico de desembarco (L-3029) RFA Sir Lancelot.
Buque auxiliar de apoio clase Tide (A-76) RFA Tidepool.
Tres naves non identificadas.

Total: 11 (once)

Notas editar

  1. 1,0 1,1 "Lista de mortos arxentinos". Arquivado dende o orixinal o 09 de decembro de 2007. Consultado o 17 de agosto de 2006. 
  2. 2,0 2,1 "Lista de mortos británicos". Arquivado dende o orixinal o 08 de abril de 2009. Consultado o 17 de agosto de 2006. 

Véxase tamén editar

Bibliografía editar

  • Escudero, Lucrecia (1996). Malvinas: El gran relato: Fuentes y rumores en la información de guerra. Barcelona: Editorial Gedisa, S.A. ISBN 978-84-7432-608-6. 

Outros artigos editar

Ligazóns externas editar