Foz
Foz é un concello da provincia de Lugo, pertencente á comarca da Mariña Central, sendo a súa cidade máis poboada. Segundo o IGE no 2014 tiña 9899 habitantes (9754 no 2006, 9664 no 2005, 9619 no 2004, 9591 no 2003). O seu xentilicio é (véxase no Galizionario) focego[1][2] ou focense.[3]
| |||||
| Localización | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Estado | España | ||||
| Comunidade autónoma | Galicia | ||||
| Provincia | Lugo  | ||||
| Poboación | |||||
| Poboación | 10.118 (2022) (100,89 hab./km²) | ||||
| Xeografía | |||||
| Parte de | |||||
| Superficie | 100,29 km² | ||||
| Bañado por | Mar Cantábrico | ||||
| Altitude | 5 m | ||||
| Comparte fronteira con | |||||
| Organización política | |||||
| • Alcalde | Javier Jorge Castiñeira | ||||
| Eleccións municipais en Foz | |||||
| Identificador descritivo | |||||
| Código postal | 27780 | ||||
| Fuso horario | |||||
| Código INE | 27019 | ||||
| Sitio web | concellodefoz.es | ||||
.jpg)
Xeografía editar
Limita cos concellos de Burela, Barreiros Lourenzá, Mondoñedo, Valadouro, Alfoz e Cervo. Está situado na foz do río Masma, de onde lle vén o topónimo.
Na súa costa hai diversos areais, como a praia da Rapadoira, Llas, Peizás, Pampillosa, Arealonga, As Pólas, Os Xuncos e Areoura, todas elas Bandeira Azul da UE. Outras praias do concello son Fondás e a dos Alemáns.
Historia editar
Existen restos da cultura castrexa nos castros de Fazouro e Pena do Altar. A zona estaba poboada polos egobarros.[4]
Durante o século IX a zona viviu un pulo por mor do establecemento da sé episcopal en San Martiño de Mondoñedo.
Nos inicios da Idade Moderna Foz contaba cun importante peirao e cun dos tres estaleiros máis importantes de Galicia, dedicado especialmente á construción de embarcacións para a captura de baleas.
Cultura editar
Toponimia editar
Foz procede do latín vulgar focem, que en latín clásico era faucem 'gorxa, paso estreito, fauces', un lugar por onde un río desemboca no mar, tamén é un paso estreito entre montañas.
Patrimonio editar
Patrimonio arqueolóxico editar
- O castro de Fazouro é un poboado castrexo do século II a. C., situado á beira do mar, xunto a Arealonga.
Patrimonio arquitectónico editar
- A basílica de San Martiño de Mondoñedo é un templo de orixe prerrománica, sé durante moitos anos do bispado de Mondoñedo, e que se atopa en bo estado de conservación.
- O pazo do Conde de Fontao, en Santa Cilla.
- O Pazo de Covas, pazo do século XVI no lugar de Trasmonte da parroquia de Nois.
- O Pazo do Lagar, pazo do século XVII no lugar da Ribela, na parroquia de Cangas.
- O Pazo de Vilachá, pazo do século XVII da familia Almuíña, no lugar de Vilachá, na parroquia de Cangas.
- O castelo da Frouxeira, castelo do século IX, na parroquia de Santa Cilla do Valadouro.
Festas de interese editar
Amais da feira celebrada os martes, destacan as festas da Virxe do Carme (16 de xullo, patroa dos mariñeiros) e de San Lourenzo (10 de agosto). O sábado anterior ao luns de Pentecostés celébrase a romaría do Santo.
Poboación editar
| Censo total 2014 | 9899 habitantes |
|---|---|
| Menores de 15 anos | 1219 (12,31 %) |
| Entre 15 e 64 anos | 6361 (64,26 %) |
| Maiores de 65 anos | 2319 (23,43 %) |
| Evolución da poboación de Foz Fontes: INE e IGE. | |||||||||||||||||
| 1900 | 1930 | 1950 | 1981 | 2004 | 2009 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 |
| 6514 | 7824 | 8216 | 8795 | 9619 | 9970 | 9968 | 9978 | 9966 | 9.899 | 9891 | 9908 | 9931 | 10002 | 9980 | 10016 | 10078 | {{{18}}} |
| (Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.) | |||||||||||||||||
Economía editar
Foz é unha vila de tradición mariñeira. A fertilidade da comarca permite a existencia de diversas explotacións gandeiras e forestais. Na actualidade unha das principais actividades económicas é o turismo, debido á calidade das diversas praias que hai ao longo da costa.
A continuación se mostra unha táboa onde se reflicte o paro rexistrado segundo sexo, idade e sector da actividade económica.
| Sector | # |
|---|---|
| Agricultura | 35 |
| Industria | 62 |
| Construción | 115 |
| Servizos | 474 |
| Sen emprego anterior | 47 |
| Total | 733 (349 homes e 384 mulleres) |
Foz na cultura popular editar
- Pra facer ben a costeira,
- mariñeiriños rinlegos,
- pra botar contas, no porto,
- mariñeiriños focegos.
Galería de imaxes editar
- Artigo principal: Galería de imaxes de Foz.
-
Rúa peonil e praza no centro de Foz.
-
Rúa comercial no centro da vila.
-
Castro de Fazouro.
-
-
Ábsida románica exterior San Martiño.
-
Interior de San Martiño.
Lugares de Foz editar
Para unha lista completa de todos os lugares do concello vexa: Lugares de Foz.
Parroquias editar
Notas editar
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para focego.
- ↑ Costas González, X.-H. Os xentilicios de Galicia e dos outros territorios de lingua galega. Universidade de Vigo. p. 48. ISBN 978-84-8158-706-7.
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para focense.
- ↑ Lanza, Francisco (1973). Ribadeo antiguo: noticias y documentos. Ediciós do Castro. p. 23.
- ↑ "Estadisticas municipios" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 21 de abril de 2014. Consultado o 20 de abril de 2014.
Véxase tamén editar
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Foz  |
Outros artigos editar
Ligazóns externas editar
- Toponimia de Foz (en galego)
|
Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír. |