Carnyx
O carnyx foi un instrumento de vento da Idade de Ferro Celta, entre os anos -300 e o 500. Era unha especie de trompeta de bronce, suspendida verticalmente e coa campá en forma de cabeza de xabaril. Empregouse na guerra, probablemente para incitar as tropas á batalla e intimidar ós inimigos. O porte vertical do instrumento permitía que as súas notas se elevasen por riba das cabezas dos participantes nas batallas e cerimonias.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Gundestrup_E.jpg/300px-Gundestrup_E.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Bibracte_Dumnorix.jpg/220px-Bibracte_Dumnorix.jpg)
Etimoloxía
editarA palabra "carnyx" deriva da raíz gala "carn-" ou "cern-", que significa "corno", e da mesma raíz tamén provén o nome do deus Cernunnos[1]. Este é o nome que os romanos lle deron ó instrumento. O nome celta orixinal é descoñecido. Incluso baixo tortura, os intérpretes do Carnyx non quixeron revelar o nome celta do instrumento ós romanos.
Pegada na historia
editarNa escultura
editarO instrumento coñécese por representacións en moedas e en particular dende o descubrimento do caldeiro de Gundestrup.
Literatura
editarO nome coñécese a partir de fontes textuais. Téñense noticias do carnyx polos ataques celtas a Delfos en -279, así como das campañas de Xulio César na Galia e a invasión de Britania por parte de Claudio. Diodoro Sículo en torno ós anos -60 e -30 di:
As súas novas trompetas son dun tipo peculiar bárbaro, que sopran nelas e producen un son duro que se adapta ó tumulto da guerraDiodoro Sículo, Historias, 5,30
Arqueoloxía
editarUn exemplo ben conservado é o Deskford Carnyx, que se atopou nunha granxa de Leitchestown, en Banffshire, Escocia, no ano 1816. A localización e antigüidade do carnyx de Deskford suxiren que o instrumento foi usado de xeito cerimonial e non só para a guerra. Ata o 2004, só foran atopados fragmentos doutros catro carnyx, pero en novembro dese ano, os arqueólogos descubriron un depósito do século -I de cinco carnyx ben conservados baixo un templo galo-romano en Tintignac (Corrèze, Francia). Catro deles tiñan cabeza de xabaril e o quinto de serpe.
Noutras culturas
editarO carnyx non foi empregado exclusivamente polos celtas, senón que o seu uso está acreditado en Dacia e en varios relevos na columna de Traxano como botín resultante das Guerras Dacias. Pode que fose un instrumento común en toda a Idade de Ferro en Europa.
Foi adoptado polos gregos, tamén baixo o nome carnyx (κάρνυξ) e foi equivalente á trompeta romana lituus.
Uso actual
editar
| ||||
Problemas coa escoita deste ficheiro? Vexa a páxina de axuda. |
A reconstrución do Deskford Carnyx foi iniciado por John Purser en 1991 e financiado conxuntamente pola Glenfiddich Living Scotland e os Museos Nacionais de Escocia. Ademais de John Purser como musicólogo, o equipo estaba integrado polo arqueólogo Fraser Hunter, o ourive John Creed e o trombonista John Kenny. Despois de 2000 anos de silencio, o reconstruído Deskford Carnyx inaugurouse no Museo Nacional de Escocia en abril de 1993.
En 1993, John Kenny converteuse na primeira persoa en tocar o carnyx despois de 2000 anos e dende entón impartiu clases e interpreta co instrumento internacionalmente, en salas de concertos e para a radio e a televisión. Na actualidade ten numerosas composicións para o carnyx, publicando varios CD, e o 15 de marzo de 2003 actuou en solitario ante un público de 65.000 persoas no Stade de France de París.
En Galicia
editarO musicólogo galego Abraham Cupeiro reconstruíu un carnyx guiándose pola imaxe dunha moeda romana e xunto con outros instrumentos ancestrais, e no 2017, lanzou con Warner Classics un disco coa Real Filharmonía de Galicia, Os sons esquecidos.[2]
Notas
editar- ↑ Delamarre, 1987 pp. 106–107
- ↑ Abraham Cupeiro.com (ed.). "Novo disco: Os sons esquecidos". Arquivado dende o orixinal o 09 de maio de 2018. Consultado o 8 de maio de 2018.
Véxase tamén
editarLigazóns externas
editarWikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Carnyx |