Montse Fajardo

xornalista e escritora galega

Montse Fajardo Pérez, nada en Vilagarcía de Arousa o 27 de abril de 1973, é unha xornalista e escritora galega.

Modelo:BiografíaMontse Fajardo

(2018) Editar o valor en Wikidata
Biografía
Nacemento(es) María Montserrat Fajardo Pérez Editar o valor en Wikidata
27 de abril de 1973 Editar o valor en Wikidata (51 anos)
Vilagarcía de Arousa, España Editar o valor en Wikidata
EducaciónUniversidade de Santiago de Compostela Editar o valor en Wikidata
Actividade
Ocupaciónxornalista, escritora de non ficción Editar o valor en Wikidata
Premios

Facebook: montse.fajardoperez Twitter: MontseFajardoP BNE: XX5301935 AELG: 513 Dialnet: 5139250 Editar o valor en Wikidata

Traxectoria

editar

É licenciada en Ciencias Políticas e da Administración e ten un máster en Dereito das Administracións e Institucións Públicas. Traballou en O Salnés Siradella, Radio Ames, Diario de Arousa e Faro de Vigo, e colabora en programas de radio.[1]

De 2013 a 2021 coordinou o equipo do programa A memoria das mulleres, promovido pola Concellería de Patrimonio Histórico do Concello de Pontevedra.[2] De 2021 a 2023 foi técnica de memoria histórica na Deputación de Pontevedra.

Deu a coñecer en centros educativos e asociacións as consecuencias do insurrección sublevada en Galicia coa charla "A represión sobre as mulleres tras o golpe de Estado do 36".[3]

Tomou conciencia da conexión entre a represión franquista e a impunidade xa cando era nena, escoitando a súa avoa materna, falando dos tempos da guerra civil e de toda a transmisión familiar de represión silenciada polo medo a posguerras. Anos despois centrouse na investigacíón e a recuperación da memoria histórica desde unha perspectiva feminista, poñendo o foco nas testemuñas de mulleres que foron relegadas a un segundo plano.[4]

Tras catro anos de investigación, autoeditou o seu primeiro libro: Matriarcas. Mulleres en pé de vida. A través das entrevistas feitas a dez mulleres de diversos puntos de Galicia, quixo dar voz as grandes esquecidas do seu tempo, as mulleres e o matriarcado que protagonizaron sostendo a sociedades galega da posguerra.[5]

Un cesto de mazás. Memoria das vítimas do 36 e do tempo que veu foi o seu segundo libro. Continuou coa mesma metodoloxía do Matriarcas, sendo outro exemplo de como as fontes orais con materia prima para facer historia -aínda que as veces subestimada- e tamén para facer memoria e xustiza.

Como o que indicara o historiador Pepe Álvarez Castro, Fajardo afirma no seu limiar que é verdade, que ela está dun único lado, do das vítimas, de tódalas vítimas, do único lado do que podería estar: o das silenciadas.[6]

En Invisibles, Fajardo da todo o protagonismo as mulleres dos relatos, visibilizando as diferenetes tipoloxías de maltrato sofrido, físico, psicolóxico e ata o asesiñato nas mans dos homes maltratadores. Ademais, salienta un coidado especial sobre as criaturas que viven estas situacións e suliña as condutas que levan á violencia machista, para identificalas.[7]

Con motivo do Día das Letras Galegas e desde o Concello de Pontevedra Fajardo escribió O escalón de Ulises. A Pontevedra dos afectos de María Victoria Moreno, a mestra que escribía libros, como homenaxe a escritora María Victoria Moreno, galardoada en 2017. Trátase dun percorrido polos lugares que Moreno adoitaba frecuentar, participando da vida social e política de Pontevedra, a través de diferentes testemuñas.[8]

Facendo unha recompilación de datos sobre Virxinia Pereira, para A memoria das Mulleres e a web Do gris ao violeta, decatáronse que entre as cartas a o escritor Otero Pedrayo daban mostras precisas do seu posicionamiento social e político. Montse Fajardo decidiu escribir a súa biografía para recuperar a figura dunha muller comprometida e con ideais propios, incluso antes de casar con Castelao.[9]

En 2020 entrou na directiva da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega.[10]

Dentro do proxecto O pasado por vir, do Departamento de Memoria Histórica da Deputación de Pontevedra,​[11] participou na elaboración do documental Acorda (2021), que comezou a cartografía musical da memoria histórica de Pontevedra, co obxectivo de dar a coñecer lugares e feitos relacionados coa represión franquista na provincia a través da música.[12]

Na segunda entrega Acordamos (2023), Fajardo fala da loita antiforal, coa historia de mártires de Sobredo que foron Cándida Rodríguez, de Pazos de Reis, Joaquín Estévez, de Soutelo de Montes e Venancio González, de Budiño, que foron asasinados o 28 de novembro de 1922 na parroquia tudense de Guillarei.[13]

En 2023 foi colaboradora habitual do faladoiro radiofónico de Radio Arosa-Cadena SER e do xornal Nós Diario.

Foi comisaria e autora dos textos das exposicións itinerantes Sinaladas, a loita das galegas no século XX, (Deputación da Coruña, 2023) e Rexas, mulleres baixo o terror franquista, (Deputación de Pontevedra, 2017). Ademais foi co- comisaria e coautora da exposición Do gris ao violeta (Concello de Pontevedra, 2016).

Forma parte do Centro de Documentación en Igualdade e Feminismos do Consello da Cultura Galega.

 
Presentación de "O escalón de Ulises...", Pontevedra, 05/05/2018
  • Matriarcas, mulleres en pé de vida (2012). Autoedición.[14]
  • Un cesto de mazás, memoria das vítimas do 36 e do tempo que veu (2015). Autoedición[15]
  • “As que quedaron”, no libro Do gris ao violeta. Achega á historia das mulleres pontevedresas (2016). Concello de Pontevedra.[16]
  • Invisibles (2017). Editado por Matriarcas e o concello de Pontevedra.[17] Foi traducido pola propia autora e publicado en Edicións do Cumio (2021)[18]
  • O escalón de Ulises. A Pontevedra dos afectos de María Victoria Moreno, a mestra que escribía libros (2018). Concello de Pontevedra.
  • A vida incerta. Biografía de Virxinia Pereira (2020). Concello de Pontevedra.[19]
  • ROTAS. As mulleres que o franquismo agochou en Compostela (2024). Concello de Santiago de Compostela. 126 páxs. ISBN 978-84-128055-7-4.[20]

Libros colectivos

editar
  • Do gris ao violeta. Achega á historia das mulleres pontevedresas (2015). Concello de Pontevedra.
  • Pedaleando por Vilagarcia (2016). O faiado da memoria.
  • Somos memoria (2021). A.C. 28 de agosto.
  • O pasado por vir (2021).
  • Acorda (2022).
  • Desmontando a propaganda franquista (2022).
  • Gestión feminista del hábitat  (2022). Centro de Investigaciones y Estudios sobre Cultura y Sociedad. En castelán.
  • O pasado por vir II- Un tempo posible (2023).
  • O fardel da memoria de Conde Corbal (2023). Deputación de Pontevedra.
  • Vigo, 1972 (2023). CC.OO.
  • A música represaliada (2023). Deputación de Pontevedra,

Premios

editar
  • 2018: II Premio de xornalismo Manuel Lueiro Rey polo seu artigo “O universo de Carlos” protagonizado por un neno con autismo.[21][22]
  • 2023: Premio SELIC do Concello de Santiago con Onde habita a tolemia. Na modalidade de ensaio, a autora visibiliza a enfermidade mental e a represión institucional contra as mulleres psiquiatrizadas nunha historia ambientada nunha institución mental de Santiago.[23]
  • 2023: Premio Xohana Torres de ensaio e creación audiovisual por Caídas. Achegamento ao Patronato de protección da muller en Galicia.[24]
  1. "Montse Fajardo". www.aelg.gal. Consultado o 2023-10-08. 
  2. Pereiro, Carlos (2022-06-14). "‘A Memoria das Mulleres’ continúa a explorar lembranzas e novos xeitos de manter o legado das pontevedresas". Concello de Pontevedra. Consultado o 2023-10-08. 
  3. "A represión sobre as mulleres tras o golpe de Estado do 36". AC Alexandre Bóveda. Arquivado dende o orixinal o 16 de novembro de 2023. Consultado o 2023-10-08. 
  4. "Montse Fajardo Pérez: “As mulleres son as grandes esquecidas da represión franquista”". www.elsaltodiario.com (en local). Consultado o 2024-03-10. 
  5. "Montse Fajardo". Noticias de Galicia. Consultado o 2024-03-10. 
  6. "As mazás do cesto que teceu Montse abandonan o silencio". Pontevedra Viva. 2015-09-25. Consultado o 2024-03-10. 
  7. "Montse Fajardo: "As mulleres maltratadas non teñen culpa de nada. Só deron cun tipo que resultou ser un criminal"". Praza Pública. 2018-01-21. Consultado o 2024-03-10. 
  8. culturagalega.org (2018-05-14). "A celebración do Día das Letras pon en valor nos aspectos máis persoais dunha autora moi vencellada a Pontevedra". culturagalega.org (en castelán). Consultado o 2024-03-10. 
  9. "Presentan o libro sobre Virxinia Pereira, a esposa de Castelao, que loitou porque as súas obras quedaran no Museo de Pontevedra". Pontevedra Viva. 2020-09-17. Consultado o 2024-03-10. 
  10. Pin, Irene (25/11/2020). "As escritoras protagonizan os cambios na directiva da AELG". Nós Diario. 
  11. "O pasado por vir - Servizo de Patrimonio Documental e Bibliográfico". arquivos.depo.gal. Consultado o 2024-04-08. 
  12. "'Acorda. Cartografía Musical da Memoria Histórica de Pontevedra' proxéctase o mércores 25 no Cine Seixo". Pontevedra Viva. 2023-01-21. Consultado o 2024-04-08. 
  13. "Presentan ‘Acordamos’ unha serie de videoclips para dar a coñecer lugares e feitos relacionados coa represión franquista". Pontevedra Viva. 2023-02-17. Consultado o 2024-04-08. 
  14. Matriarcas. Mulleres en pé de guerra, recensión da obra no blog de Ramón Nicolás.
  15. Un cesto de mazás, de Montse Fajardo, crítica do libro a cargo de Ramón Nicolás.
  16. Violetas para a Memoria, recensión da obra no blog de Armando Requeixo.
  17. Dopico, Montse (21/1/2018). "Montse Fajardo: "As mulleres maltratadas non teñen culpa de nada. Só deron cun tipo que resultou ser un criminal"". Praza Pública. 
  18. "Invisibles". bibliotraducion.uvigo.es. Consultado o 25/1/2022. 
  19. "Preséntase "A vida incerta. Biografía de Virxinia Pereira"". Do Gris Ao Violeta. 17/9/2020. Consultado o 17/9/2020. 
  20. "ROTAS - As mulleres que o franquismo agochou en Compostela (PREMIO SELIC 2023)". EDICIÓNS POSITIVAS - Galicia. Consultado o 2024-06-13. 
  21. "Un artigo sobre a discriminación para coas persoas con autismo gaña o Lueiro Rey de xornalismo". Nós Diario. 2018-10-24. Consultado o 2023-10-08. 
  22. Redacción (30 de outubro de 2018). "A xornalista Montse Fajardo gaña o "Lueiro Rey" por unha reportaxe sobre o autismo". farodevigo.es. Consultado o 16 d enovembro de 2023. 
  23. "Montserrat Fajardo, gañadora da edición 2023 dos Premios SELIC con 'Onde habita a tolemia' - Noticias. Ayuntamiento de Santiago de Compostela". santiagodecompostela.gal. Consultado o 2023-12-27. 
  24. M.X. (2024-03-08). "Montse Fajardo recibe o Premio Xohana Torres de ensaio e creación audiovisual". Nós Diario. Consultado o 2024-03-08. 

Véxase tamén

editar

Ligazóns externas

editar