Luigi Ferdinando Marsigli

científico de militar italiano

Luigi Ferdinando Marsili, máis coñecido como Luigi Ferdinando Marsigli, nado en Boloña o 10 de xullo de 1658, e finado na mesma cidade o 1 de novembro de 1730, foi un científico, militar, xeólogo e botánico italiano.

Luigi Ferdinando Marsigli
Nome completoLuigi Ferdinando Marsigli,
conde de Marsigli
Nacemento10 de xullo de 1658
Lugar de nacementoBoloña
Falecemento1 de novembro de 1730
Lugar de falecementoBoloña
SoterradoBasílica de São Domingo
Nacionalidadesúbdito dos Estados Pontificios
Alma máterUniversidade de Boloña
Universidade de Padua
Ocupaciónmilitar, naturalista
PaiCarlo Francesco Marsili
NaiMargherita Hercolani
IrmánsAnton Felice
Linguaitaliano, latín, francés
Coñecido porser o pai fundador da oceanografía moderna
Estudosmatemáticas, anatomía e ciencias naturais
Profesiónastrónomo, botánico, enxeñeiro, militar, naturalista, xeógrafo, xeólogo
PremiosMembro de Royal Society
Membro da Academia de Ciencias de Francia
editar datos en Wikidata ]

Traxectoria editar

Xuventude editar

Marsigli pertencía a unha familia aristocrática de Boloña, sendo o segundo fillo do conde Carlo Francesco Marsili e da súa muller Margherita Hercolani. Herdou o título de conde despois de que o seu irmán Anton Felice renunciara ao seu dereito de primoxenitura. Non fixo estudos regulares, pero adquiriu unha vasta cultura asistindo á Universidade de Boloña e a de Padua, estudando matemáticas, anatomía e ciencias naturais con distinguidos mestres, como Geminiano Montanari e Marcello Malpighi.[1]

Comezou a viaxar moi cedo, asociando observacións científicas coa recollida de datos sobre a organización militar. En 1671 marchou ao vicerreinado de Nápoles, onde visitou os Campos Flégreos (unha vasta caldeira volcánica situada a 9 km ao noroeste da cidade de Nápoles) e subiu ao Vesuvio. En 1679 marchou a `Constantinopla, entón Istambul, capital do Imperio Otomán, onde permaneceu durante aproximadamente un ano. O resultado da viaxe de volta, pola península dos Balcáns, foron as súas Osservazioni intorno al Bosforo tracio o vero canale di Costantinopoli, obra punlicada en 1680.

Vida militar editar

 
Batalla de Mohács,
por Luigi Ferdinando Marsili

A partir de 1682 combateu como militar para a República de Venecia primeiro, alistándose despois no exército do emperador do Sacro Imperio Leopoldo I. Foi ferido e feito prisioneiro polos otománs nunha acción no río Raba (no sur de Polonia) e vendido como escravo a un paxá ao que acompañou á batalla de Viena.[2][3] Despois de pasar moitas penurias, foi redimido en 1684, volvendo á vida militar como enxeñeiro. A actividade de Marsili consistiu principalmente no estudo do deseño de fortificacións e outras obras de enxeñaría militar como estradas e pontes, no levantamento de planos topográficos e en instalacións loxísticas. Estas actividades militares permitíronlllle continuar os seus estudos: son moi importantes os que se derivan do seu coñecemento do Danubio, documentado polo monumental Danubius Pannonico-Mysicus (1726), que contén información sobre xeografía, etnoloxía, xeoloxía e hidroloxía da rexión. Como militar, Marsili estivo en Hungría, onde en 1686 participou no asedio e a conquista de Buda. Máis tarde, foi testemuña da captura de Smederevo e da batalla de Vidin. Desempeñou un papel importante nas negociacións de paz co Imperio Otomán en 1691, e posteriormente nas que levaron á paz de Carlowitz en 1699; entre outras cousas, foi el quen dirixiu a comisión de demarcación en nome do Imperio austríaco para establecer as fronteiras co Imperio Otomán.

A carreira de Marsili, que entrementres acadara o rango de coronel e fora ferido durante o asedio de Belgrado (1688), foi bruscamente interrompida durante a Guerra de Sucesión Española cando se lle mandou defender Breisach ás ordes do conde Giovanni Filippo d'Arco; despois da caída da fortaleza, foi xulgado xunto co seu comandante. Este último, declarado culpábel de capitular antes de que fose necesario, foi decapitado; Marsili foi degraodado e desposuído das súas propiedades (18 de febreiro de 1704). Despois foi rehabilitado moitos anos despois, pero nunca volveu á vida militar, agás nun breve intervalo.

Investigacións científicas na súa idade madura editar

Marsigli pasou os seus últimos anos en Boloña e presentou todo o material recollido no transcurso das súas investigacións ao Senado de Bolonia en 1712 dando lugar ao Instituto das Ciencias (Istituto delle Scienze), probabelmente en 1715, que se incorporou a Academia dos Inquietos (Accademia degli Inquieti), fundada en 1691. Seis profesores foron nomeados para xestionar as distintas ramas do Instituto, que máis tarde foi equipado cunha imprenta capaz de imprimir documentos, tanto co alfabeto latino, como cos alfabetos grego, hebreo e árabe. A Academia estaba intimamente ligada ao Instituto. A doazón do riquísimo material acumulado durante as súas viaxes e investigacións deu vida ao primeiro núcleo do museo do Instituto, ao que se sumaron os museos Aldrovandi e Cospi. En Boloña tamén creou unha Cámara de xeografía e náutica (Camera di geografia e nautica).

Durante dous anos estivo en Francia, nas costas provenzais, e as observacións metódicas sobre os fenómenos do mar empregouna para a súa Histoire physique de la mer (1725), considerado como o primeiro tratado científico de hidrografía.

Durante unha estancia en Maderno, no lago de Garda (1725), fixo unha serie de observacións sistemáticas, compoñéndoas nunha pequena obra, Osservazioni fisiche sul lago di Garda, que é o primeiro traballo puramente científico sobre o lago, considerado o primeiro traballo científico de limnoloxía e hidrobioloxía.

Algunhas publicacións editar

A calidade da actividade científica de Luigi Ferdinando Marsili é moi alta, pero esqueceuse durante moito tempo. Foi avaliada de novo con motivo do segundo centenario da súa morte, celebrado con solemnidade en Boloña en 1930. Nesa ocasión, a Academia de Ciencias de Boloña publicou algúns escritos inéditos, incluíndo unha autobiografía,[4] e varias memorias.[5] O catálogo dos manuscritos de Marsili xa fora publicado en 1928 por Lodovico Frati.[6]

 
Armas dos Marsili

As súas principais obras son:

  • Bevanda asiatica. Trattello sul caffè. Ed. Salerno, Roma, 1998, ISBN 88-8402-236-3.
  • Osservazioni interne al Bosforo Tracio. Roma, 1681.
  • Histoire physique de la mer. Ámsterdam, 1725.
  • Danubius Pannonico-mysicus, observationibus geographicis, astronomicis, hydrographicis, historicis, physicis perlustratus... 6 vols. A Haia, 1726. Reed.: Vízügyi Múzeum, Budapest, 2004, ISBN 963-217-033-4.
  • L'État militaire de l'empire ottoman. Ámsterdam, 1732. red. ADEVA, Graz 1972, ISBN 3-201-00769-2.
  • Lettere. Liguori, Bologna 1978, ISBN 88-207-0731-4.
  • Ragguaglio della schiavitú. Salerno Edizione, Roma 1996, ISBN 88-8402-186-3.

Honores editar

Foi elixido membro da Academia de Ciencias de Francia, e da Royal Society (á que foi presentado por Isaac Newton).

En honra ao erudito, leva o seu nome o volcán submarino europeo máis impresionante, o Marsili, que se eleva nas profundidades do mar Tirreno.

Eponimia editar

Linneo honrouno co xénero Marsilea, o tipo da familia das marsileáceas.[7][8]

Abreviatura editar

A abreviatura L.Marsili emprégase para recoñecer a Luigi Ferdinando Marsigli como autoridade na descrición e taxonomía en botánica.[9]

Notas editar

  1. Relazione del ritrovamento dell'uova di chiocciole di Luigi Ferdinando Marsili in una lettera al signor Marcello Malpighi, Bologna: Herdeiros de Antonio Pisarri, 1683.
  2. Ragguaglio della schiavitù, di Luigi Ferdinando Marsili, a cura di Bruno Basile, Roma: Salerno, 1996, ISBN 88-840-2186-3
  3. La schiavitù del generale Marsigli sotto I Tartari e I Turchi da lui stesso narrata, a cura di Emilio Lovarini, Bologna: Nicola Zanichelli (Coop. Tip. Mareggiani), 1931.
  4. Autobiografia di Luigi Marsigli a cura del Comitato Marsiliano, Bologna: Zanichelli, 1930
  5. Reale Accademia delle scienze dell'Istituto di Bologna, Comitato ordinatore (a cura del), Celebrazioni di Luigi Ferdinando Marsili nel secondo centenario dalla morte: 29-30 novembre 1930: relazione delle cerimonie e discorsi, Bologna: Nicola Zanichelli, 1931.
  6. Lodovico Frati, Catalogo dei manoscritti di Luigi Ferdinando Marsili, conservati nella Biblioteca universitaria di Bologna, Firenze: Olschki, Tip. Giuntina, 1928.
  7. Carl von Linné: Critica Botanica. Leiden, 1737, p. 93.
  8. Carl von Linné: Genera Plantarum. Leiden, 1742, p. 508.
  9. L.Marsili – Luigi Marsili (1656-1730) no IPNI.

Véxase tamén editar

Bibliografía editar

  • Amaldi, Maria Emilia ed. (1930): Transilvania attraverso i documenti del Conte Luigi Ferdinando Marsili, Roma: Istituto per l'Europa Orientale.
  • Gullino, G. e C. Preti, "MARSILI (Marsigli), Luigi Ferdinando". En: Dizionario Biografico degli Italiani, Vol. VII, Roma: Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 2004 (ver en liña).
  • Frati, Lodovico (1904): Il viaggio da Venezia a Costantinopoli del conte Luigi Ferd. Marsili, 1679, Venezia: F. Visentini.
  • Ivanyi, Bela (1931):Luigi Ferdinando Marsili primo esploratore della grande pianura ungherese, Bologna: Nicola Zanichelli.
  • Longhena, Mario (1930): Il conte Luigi Ferdinando Marsili, un uomo d'arme e di scienza, Milano: Alpes.
  • Olmi, Giuseppe (2000): "L'illustrazione naturalistica nelle opere di Luigi Ferdinando Marsigli", en Natura-Cultura. L'interpretazione del mondo fisico nei testi e nelle immagini, G. Olmi, L. Tongiorgi Tomasi e A. Zanca, eds. Firenze: Olschki, pp. 255–303.
  • Sorbelli, Albano , ed. (1930): Lettera prefazione al catalogo dei manoscritti orientali di Luigi Ferdinando Marsili, Bologna: N. Zanichelli.