Castrelo de Miño

concello da comarca do Ribeiro, na provincia de Ourense

Castrelo de Miño é un concello da provincia de Ourense, pertencente á comarca do Ribeiro.

Castrelo de Miño
Escudo de Castrelo de Miño
Casa do concello
Situación
Xentilicio[1]miñense (non oficial)
Xeografía
ProvinciaProvincia de Ourense
ComarcaComarca do Ribeiro
Poboación1.337 hab. (2023)[2][3]
Área39,7 km²[3]
Densidade33,68 hab./km²
Entidades de poboación7 parroquias[4]
Capital do concelloBarral
Política (2023 [5])
AlcaldeAvelino Pazos Pérez (PPdeG[6])
ConcelleirosBNG: 2
PPdeG: 5
PSdeG-PSOE: 2
Eleccións municipais en Castrelo de Miño
Uso do galego[7] (2011)
Galegofalantes69,00%
Na rede
http://www.castrelo.gal/
editar datos en Wikidata ]

Xeografía editar

Castrelo de Miño limita ó oeste co concello de Ribadavia, ao norte con Cenlle, ó leste con Toén, ó sur con Cartelle e A Arnoia. Abrangue unha superficie de 39,7 km2 nos que acolle unha poboación de 1.349 habitantes (conforme o padrón de 2019), distribuídos nas parroquias de Macendo, Barral, Castrelo de Miño, Astariz, Ponte Castrelo, Prado de Miño e Vide de Miño. A capital municipal é o lugar de Barral, na parroquia de Barral. Está adscrito ó partido xudicial de Ribadavia e á provincia e diocese de Ourense.

Poboación editar

Censo total 1.349 (2019)
Menores de 15 anos 67 (4.97 %)
Entre 15 e 64 anos 670 (49.67 %)
Maiores de 65 anos 612 (45.36 %)
Evolución histórica[8] 1981 1986 1991 1996 2001 2006 2011 2016
Número de habitantes 5.508 5.327 3.605 2.121 2.121 2.008 1.814 1.490

O río máis importante que atravesa o concello é o Miño.

Clima editar

Climaticamente atópase baixo un microclima mediterráneo. A temperatura media anual é de 14,9 °C e a precipitación anual media é de 790 mm. Distínguese unha área de terras baixas e outra coas montañas que rodean o val.

Historia editar

A historia de Castrelo de Miño, coñecido na Idade Media como Castrum Minei, estivo ligada a un mosteiro dúplice, que pertenceu sucesivamente ao bispo de Ourense, á Orde de San Xoán de Xerusalén e á encomenda de Quiroga.

A igrexa de Santa María atópase ao pé da presa. No ano 947 era mosteiro de monxas, unha das súas máis destacadas abadesas foi dona Goto, a viúva do rei de Galicia Sancho Ordóñez. O rei de León, Sancho o Craso, foi envelenado neste mosteiro no ano 967. Esta igrexa mantén parte da torre románica e unha ábsida semicircular do século XII. Conta cun arco triunfal de medio punto. No exterior hai relevos románicos. Gran parte da igrexa foi reconstruída en 1763, en estilo barroco. A tenencia deste castelo pasou por varias mans, entre elas os da Casa de Traba así como a liñaxe dos Arias, que mantivo neste castelo e logo no de Pena Corneira preso ao rei Afonso VII sendo un neno.

O río Miño marcou a actividade deste concello. Na Idade Media existiu unha ponte que se derrubou no século XVI, os seus servizos foron suplidos por unha barca. Nos anos vinte construíuse a ponte de pedra e ferro que conectaba ambas beiras do Miño, nela leváronse a cabo asasinatos durante a Guerra civil española. A construción do encoro en 1969 por FENOSA que asolagou parte das terras do concello, levou consigo a oposición dos agricultores pola contía das indemnizacións, as consecuencias ambientais e a desaparición de terras fértiles, dándose aquí unhas das primeiras manifestacións mais famosas contra dos encoros en Galicia auspiciada pola UPG. Na década de 1970 acabouse de construír a estrada nacional que unía Ourense con Portugal converténdose esta ruta na mais rendible debido ao número de viaxeiros que ía ao contrabando á Raia en Ponte Barxas.

Cultura editar

Toponimia editar

O nome de Castrelo procede do latín castellum e castrum, "cidade alta e fortificada"[9]. O xenitivo de Miño fai referencia ó río Miño.

Economía editar

A economía do concello depende de maneira maioritaria do sector primario (representa aproximadamente o 50% da poboación), máis concretamente do sector vitivinícola, con 23 adegas en produción (2017), o cal corresponde a unha media dunha adega por cada 65 habitantes.[Cómpre referencia] A gandería ten pouco peso no concello e limítase a granxas porcinas provedoras da cooperativa COREN. O sector industrial representa un 20% da poboación activa, onde destaca algunha fabrica téxtil e o encoro de Fenosa. O sector servizos do concello limítase a cubrir as necesidades básicas.

Deportes editar

O Castrelo Club de Fútbol é o equipo do concello e de creación recente (2010) e compite na Terceira Autonómica de Galicia (Grupo 13 - Ourense) así como tamén compite na Copa da Excma. Deputación de Ourense.

Parque Náutico de Galicia editar

O Club Náutico Castrelo de Miño[10] é o Centro Náutico de referencia do interior de Galicia grazas á súa gran superficie de auga embalsada e as súas amplas e completas instalacións. Leva funcionando mais de 25 anos (dende 1991) e realízanse actividades deportivas con carácter turístico-recreativo e adestramento-competición, de vela, remo e piragüismo. Ofrécense cursos de iniciación e perfeccionamento todo o ano e realízanse competicións de carácter autonómico e estatal.

Festas editar

  • Festa de Nosa Señora das Neves: en Barral; 4, 5 e 6 de agosto. Inclúen a celebración da festa gastronómica da anguía.
  • Festas de San Roque: en Macendo; 15 e 16 de agosto.
  • Festas de San Antonio: en Souto; segundo sábado de xullo.
  • Ribeiro Blues: segunda fin de semana de agosto (cancelado desde 2021).

Galería de imaxes editar

Parroquias editar

Galicia | Provincia de Ourense | Parroquias de Castrelo de Miño

Astariz (Santa María) | Barral (Nosa Sra. das Neves) | Castrelo de Miño (Santa María) | Macendo (Santa María) | Ponte Castrelo (Santo Estevo) | Prado de Miño (Santa María) | Vide de Miño (San Salvador)

Lugares de Castrelo de Miño editar

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Castrelo de Miño vexa: Lugares de Castrelo de Miño.

Notas editar

  1. Véxase no Galizionario.
  2. Instituto Nacional de Estadística, ed. (27 de decembro de 2019). "Cifras oficiales de población resultantes de la revisión del Padrón municipal a 1 de enero". Consultado o 2 de xuño de 2020. (en castelán).
  3. 3,0 3,1 Instituto Galego de Estatística. (2023) "Castrelo de Miño".Información municipal. Sociedade e poboación. Xunta de Galicia.
  4. Nomenclátor de Galicia. Busca directa. Xunta de Galicia
  5. Goberno de España, Ministerio del Interior (ed.). "Elecciones 2023" (en castelán). Consultado o 20 de xuño de 2023. 
  6. "El PSdeG gobernará sobre 1,2 millones de gallegos, el PP a 667.000, y el BNG a 360.000". La Voz de Galicia (en castelán). Consultado o 20 de xuño de 2023. 
  7. Neira, Carlos. "Evolución do uso do galego por concellos". Arquivado dende o orixinal o 5 de decembro de 2019. Consultado o 14 de outubro de 2014. Fonte: IGE. Datos dispoñibles nas Táboas Dinámicas de Google 
  8. "Instituto Galego de Estatística". Arquivado dende o orixinal o 07 de agosto de 2017. Consultado o 07 de agosto de 2017. 
  9. Moralejo Lasso, A.: Toponimia gallega y leonesa. Santiago de Compostela. Editorial Pico Sacro. 1977, páxs. 22, 25 e 281. ISBN 84-85170-20-2
  10. Sitio web do Club Náutico Castrelo de Miño

Véxase tamén editar