Amoeiro

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Amoeiro (homónimos).

Amoeiro é un concello da provincia de Ourense, pertencente á comarca de Ourense. Segundo o IGE en 2016 tiña 2.264 habitantes (2.274 en 2014, 2.371 no 2006, 2.356 no 2005, 2.322 no 2004, 2.276 no 2003). O xentilicio é «amoeirés».

Amoeiro

Localización
42°24′36″N 7°57′12″O
Estado	España
Comunidade autónoma	Galicia
Provincia	provincia de Ourense
Capital	Amoeiro
Poboación
Poboación	2.391 (2023) (60,26 hab./km²)
Xentilicio	amoeirés/amoeiresa
Galegofalantes	64,91%
Xeografía
Parte de	Mancomunidade Intermunicipal Voluntaria de «Santa Águeda» Ourense
Superficie	39,68 km²
Altitude	396 m
Comparte fronteira con	Maside Coles Ourense Vilamarín San Cristovo de Cea Punxín
Organización política
• Alcalde	José Luis González López (2019–)
Eleccións municipais en Amoeiro
Identificador descritivo
Código postal	32170
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	32002

Poboación

Censo total (habitantes)	2274 (2014)
Menores de 15 anos	158 (6,95 %)
Entre 15 e 64 anos	1349 (59,32 %)
Maiores de 65 anos	767 (33,73 %)

Evolución da poboación de Amoeiro   Fontes: INE e IGE.
1900	1930	1950	1981	2004	2009	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
4.490	4.580	4.169	2.593	2.322	2.300					2.274	2.264
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

Xeografía

O municipio ten 39,7 km². Está situado na meseta dos Chaos, ao noroeste do val do río Miño. Limita ao norte con Vilamarín e San Cristovo de Cea, ao sur con Ourense e Punxín, ao leste con Coles, e ao oeste con Maside.

Ten un terreo chan e fértil, con fragas de piñeiros e eucaliptos. Conta cun couto cinexético e cunha zona de pesca no río Barbantiño, no que está a fervenza do Cachón.

Polo concello discorre a Vía da Prata do Camiño de Santiago.

Historia

No lugar da Ferradura (Trasalba), consérvanse restos de petróglifos da Idade de Ferro no conxunto do Chan da Feradura. No castro de Zarra tamén hai restos de petróglifos, así como no Raposo. No Coto de Castro e en Marmán atopouse abundante cerámica e estruturas arquitectónicas.

No lugar do Formigueiro hai restos dun castelo medieval, asentado sobre un castro, do que quedan vestixios en diversas casas e na igrexa do lugar. O castelo do Formigueiro, documentado xa no século XI, era coñecido primitivamente co nome de Alba de Búbal, de onde procede o topónimo Trasalba.

Consérvanse varios templos relixiosos de arquitectura románica, como as igrexas de San Martiño de Cornoces (levantada sobre penas e un antigo castro) , Santa María de Amoeiro, Santiago de Parada e Santa Mariña de Fontefría (no adro da cal se descubriu un sarcófago de granito anterior ao século XI). Consérvanse restos do mosteiro de Bóveda (o primeiro construído en Galiza da orde do Císter, na segunda metade do século XII), o mosteiro de Cornoces e o mosteiro de San Damián.

As terras do concello pertenceron ao señorío da Casa de Vilamarín, e estivo incluído entre as enormes posesións do mosteiro de Oseira, da orde cisterciense. Tivo gran produción de gran e pan de trigo, que abastecía ao mercado de Ribadavia, de onde se traía o viño.

En 1809, durante a guerra da Independencia española, os habitantes dos Chaos salvaron o gando dos ataques das tropas napoleónicas escondéndoo nos habitáculos abovedados soterrados do castelo.

Na construción da capela de Sanxiao foron utilizadas dúas pedras decoradas procedentes dun poboado castrexo próximo (este tipo de restos atópanse tamén noutras construcións da aldea) e na mesma atopamos unha das únicas aras romanas da provincia reutilizadas como pila bautismal.

Do patrimonio civil consérvanse pazos e casas grandes coma a dos Mirandas (Parada), Coto Martín (Bóveda), Reinoso (Cornoces), San Damián (Abruciños), Gaión (Amoeiro) e a casa de Cima de Vila en Trasalba, casa natal de Ramón Otero Pedrayo. Pola ponte de San Fiz, sobre o río Barbantiño, no límite co concello de Maside, pasaba o camiño real de Ourense cara a Pontevedra. O forno comunal de Sabariz ten gran valor etnográfico.

Galería de imaxes

Artigo principal: Galería de imaxes de Amoeiro.

• 
  Igrexa de San Pedro de Trasalba.
• 
  Solpor
• 
  O Chan da Ferradura
• 
  Pazo Museo Otero Pedrayo

Lugares de Amoeiro

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Amoeiro vexa: Lugares de Amoeiro.

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Páxina oficial do concello de Amoeiro

---

Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

---