Wikipedia

A Meca

cidade de Arabia Saudita, considerada a cidade santa do islam

Coordenadas: 21°25′21″N 39°49′34″L / 21.4225, 39.826111111111

A Meca[1][2][3][4][5] (nome completo: Makkah al-Mukarramah; árabe: مكة المكرمة) é a capital da Provincia da Meca e a principal cidade da rexión do Hiyaz,[6]​ na actual Arabia Saudita, e unha das máis importantes da península de Arabia. Atópase ao oeste da península e localízase nun estreito val, a 277 m sobre o nivel do mar; a uns a 80 km do mar Vermello e está considerada a cidade máis santa do islam [7] e centro relixioso que os que profesan a fe musulmá, e son capaces, teñen a obriga de visitar polo menos unha vez na vida.

A Meca
مكة المكرمة
Makkah Montage.jpg
Localización
A Meca en Arabia Saudita
A Meca
A Meca
PaísFlag of Saudi Arabia.svg Arabia Saudita
ProvinciaProvincia de Makkah
Xeografía
Altitude277 msnm
Superficie760 km²
Demografía
Poboación1.675.368 hab. (2010)
Densidade2204,43 hab./km²
XentilicioMecano/a
Mequí
Outros datos
AlcaldeUsama al-Bar
Páxina oficial da cidade
Vista da Meca dende o nordés en 1850.

A súa última poboación rexistrada foi de 1.578.722 habitantes en 2015.[8] A súa poboación metropolitana estimada en 2020 é de 2,042 millóns de habitantes, o que a converte na terceira cidade máis poboada de Arabia Saudita tras Riad e Jeddah.[Cómpre referencia] Os peregrinos triplican este número cada ano durante a peregrinación Ḥajj, que se celebra no duodécimo mes do calendario islámico de Dhūl-Ḥijjah.[Cómpre referencia]

A Meca é xeralmente considerada "a fonte e o berce do Islam",[9][10] así mesmo é venerada no islam como o lugar de nacemento do profeta islámico Mahoma. A cova de Hira no alto do Jabal al-Nur ("Montaña de luz"), nas aforas da cidade, é onde os musulmáns cren que o Corán foi revelado por primeira vez a Mahoma.[11] A Gran Mesquita da Meca, coñecida como Masyid ao-Haram, alberga a Ka'bah, que os musulmáns cren que foi construída por Abraham e Ishmael. É un dos lugares máis santos do islam e punto de dirección (quibla) da oración de todos os musulmáns.[12]

Os gobernantes musulmáns da rexión e os seus arredores tentaron durante moito tempo apoderarse da cidade e mantela baixo o seu control, polo que, do mesmo xeito que a maior parte da rexión do Hiyaz, a cidade sufriu varios cambios de réxime. A última conquista da cidade tivo lugar en 1925, durante a conquista saudita do Hiyaz por Ibn Saud e os seus aliados. Desde entón, A Meca experimentou unha enorme expansión en tamaño e infraestruturas, con edificios máis novos e modernos como o Abraj Al Bait, o cuarto edificio máis alto do mundo e o terceiro máis grande por superficie.[Cómpre referencia], que se eleva sobre a Gran Mesquita. O goberno saudita tamén levou a cabo a destrución de varias estruturas históricas e xacementos arqueolóxicos,[13] como a Fortaleza de Ajyad.[14][15][16] Os non musulmáns teñen estritamente prohibido a entrada á cidade.[17][18]

Baixo o goberno saudita, A Meca está gobernada polo Municipio Rexional da Meca, un consello municipal de 14 membros elixidos localmente e encabezado polo alcalde (chamado Amin en árabe) nomeado pola goberno saudita. En 2015, o alcalde da cidade era Osama bin Fadhel Al-Barr;[19][20] desde xaneiro de 2022 , o alcalde é Saleh Al-Turki.[21] O concello da Meca (amanah), que forma parte da Meca e da rexión circundante, é a capital da provincia da Meca, que inclúe as cidades veciñas de Jeddah e Taif, aínda que Jeddah é considerablemente maior en poboación en comparación coa Meca. O gobernador provincial da provincia desde o 16 de maio de 2007 era o príncipe Jalid bin Faisal Al Saud.[22]

Etimoloxía e usoEditar

A Meca recibiu moitos nomes. Como ocorre con moitas palabras árabes, a súa etimoloxía é escura.[23] Amplamente considerado sinónimo de Makkah, dise que é máis especificamente o nome primitivo do val situado nel, mentres que os eruditos musulmáns utilízano xeralmente para referirse á zona sacra da cidade que rodea inmediatamente e inclúe a Ka'bah.[24][25]

«A Meca» é a forma galega tradicional evolucionada do nome árabe da cidade, aínda que a transliteración oficial do goberno saudita é Makkah, que se achega máis á pronuncia árabe. [26][27] En galego, a palabra «Meca», que provén do árabe hispánico Makka e este do árabe clásico Mákkah, terminou por ser usada para facer referencia a un lugar onde acoden moitas persoas por ser o centro principal ou mellor sitio onde se realiza algo. Este uso, que se estende tamén a outras linguas, resulta ofensivo para moitos musulmáns.[26] O goberno saudita adoptou a forma Makkah como escritura oficial nos anos 1980, pero esta non é usada de forma xeneralizada en todo o mundo.[26] O nome oficial completo da cidade é Macarama (المكرمة), pronunciado [makka lmukarrama] ou [makkah almukarrama]), que significa «Meca a Honrada», pero que ás veces se traduce como «A sacra cidade da Meca».[26]

O antigo ou primitivo nome para o asentamento da Meca é Baca ou Bakkah (tamén transliterado como Baka, Bakah, Bakka, Becca, Bekka etc.)/ etc.).[28][29][30] A etimoloxía desta palabra árabe, do mesmo xeito que ocorre coa orixe da palabra Meca, é descoñecida.[23] Está bastante estendida a crenza de que se trata dun sinónimo de Meca, aínda que se di que máis especificamente trátase do nome primitivo do val que alí se atopa, mentres que os investigadores árabes úsano xeralmente para referirse á zona sacra da cidade que se atopa nas inmediacións da Kaaba.[25][31]

A forma Baca úsase en lugar da Meca no Corán en 3:96, mentres que a forma Meca úsase en 48:24.[23][32] Na lingua surarábiga, a lingua falada na parte sur da península arábiga nos tempos de Mahoma, a «b» e a «m» podían intercambiarse.[32] Outras referencias á Meca no Corán (6:92, 42:5) chámana Umm al-Qura, que significa «nai de todos os asentamentos».[32] Outro nome para A Meca é Tihama.[33]

Outro nome para A Meca, ou para as terras salvaxes e montañas que rodean a cidade, segundo a tradición árabe e islámica, é Farán ou Parán, e refírese ao deserto de Farán ou Parán.[34] A tradición árabe e islámica sostén que a zona salvaxe de Farán mencionada na Biblia é, en termos xerais, Tihama, e A Meca é o lugar onde se asentou Ismael.[34] Abu Abdallah Yaqut ibn-Abdallah al-Rumi al-Hamawi, xeógrafo sirio do século XII, escribiu que Fārān era «unha palabra hebrea arabizada. Un dos nomes da Meca mencionados na Tora».[35]

HistoriaEditar

Santuario ancestralEditar

As orixes míticas do lugar remóntanse ata Adán, Abraham e o seu fillo Ismael (cuxos descendentes, os ismaelitas, serían os musulmáns). O xeógrafo Tolomeo cítaa coma Macoraba no século II (inda que discutida a adscrición). En calquera caso, semella certa a indubidable antigüidade (seica finais do período romano) dun santuario a carón do pozo-manancial Zamzam no val do oued Ibrahim. Ese primitivo recinto sagrado recibiu o nome de Kaaba.

A Kaaba era nun principio só un cercado de pedra sen teito, con esquinas orientadas segundo os puntos cardinais. Albergaba ídolos de tódalas tribos da península arábiga, máis de 360, un por día, a "Pedra Negra" entre eles. Unha vez ao ano as tribos reuníanse alí abrindo unha tregua nas súas loitas constantes.[36] No século V, a tribo coraixita fíxose co control da Meca e os seus membros convertéronse en expertos mercadores e comerciantes. Tal costume, o prestixio do lugar e a súa estratéxica posición nas rutas comerciais da rexión, favoreceron un pronto e florecente desenvolvemento do comercio (sinaladamente as especias do Iemen e Omán) que orixinou o crecemento dunha vila arredor.[37]

Centro do islamEditar

 
Ilustración da Gran Mesquita, 1787.

Para o século V, o control da área da Meca estaba en mans da tribo de mercadores Quraish quen reconstruíron a Kaaba no século VII, xa teitada e de forma cúbica. Nesa época Mahoma, que pertencía ao clan haxemita de dita tribo, revolucionou as ideas relixiosas da rexión ao establecer un culto monoteísta, rexeitando a idolatría vixente, sobre todo a Hubal, deidade lunar. A Kaaba converteuse no lugar máis sagrado, foco da oración dos musulmáns e centro de peregrinación da nova relixión, o islam, inda que A Meca nunca ostentaría capitalidade política algunha no imperio árabe.

O primeiro califa, Omar (634-644), ante o crecente número de peregrinos, manda derrubar as casas arredor da Kaaba e delimita cun muro un recinto de oración. O seu sucesor, o califa Uthman (644-656) agrándao e cobre con teito sobre arcos e columnas, dando orixe así á Gran Mesquita Al-Haram, que será novamente agrandada, enriquecida, destruída e reconstruída numerosas veces ao longo dos séculos. O califa Al-Mansur (754-775) dobra o tamaño do ala norte e oeste e o seu sucesor Al-Mahdi, no 777, ordena a reconstrución demolendo máis casas arredor, nun plan reticular de 196x142m con tres minaretes. En 1399 produciuse un incendio e tamén un asolagamento, tras os cales procedeuse a unha nova reconstrución, en 1405.

Xa baixo o poder otomán, en 1571 o sultán Selim II ordenou a remodelación da mesquita ao seu arquitecto Sinan, quen erixiu un teito abovedado sostido por novas columnas. Ademais, en 1629 foi restaurada e a Kaaba reconstruída. O recinto da mesquita ocupaba 192x132m e tiña sete minaretes, mantendo esta estrutura básica ata 1918.[38]

Mentres A Meca, o organismo urbano, conservou tamén a súa disposición histórica ata o século XX , trepando polos outeiros arredor do gran templo no val, e crecendo ao longo das rutas que partían da cidade.[39][40][41]

Baixo a Dinastía SauditaEditar

Tras un efémero reino de Hiyaz do que foi capital (1916-1924), a dinastía Saudita, fundadora do moderno estado de Arabia Saudita, impulsou a ampliación da Gran Mesquita (1955-1973 e 1982 ata o presente), con extensas demolicións arredor converténdoa no edificio relixioso maior do mundo, ao calor dun crecente número de peregrinos que contabilízanse xa por millóns. Toda unha rede de infraestruturas tense construído para o seu romaxe.[42] Ademais, leváronse adiante vastos proxectos urbanísticos nas inmediacións da mesquita que supuxeron a desaparición do tecido e arquitectura tradicionais, substituídos por Abraj Al Bait, un complexo de xigantescos rañaceos e barrios de apartamentos de luxo.[43]

Importancia no islamEditar

 
O Hajj consiste en que os peregrinos visitan a mesquita da o-Haram, pero principalmente acampan e pasan tempo nas chairas de Mina e Arafah

A Meca ocupa un lugar importante no islam e considérase a cidade máis sacra en todas as ramas da relixión. A súa importancia débese ao papel que desempeña na Hajj na Umrah e pola súa condición de lugar de nacemento do profeta Mahoma.

Masjid al-HaramEditar

Masjid al-Haram é o lugar de dous dos ritos máis importantes tanto do Hajj como da Umrah, a circunvalación arredor da Kaaba (tawaf) e o paseo entre os dous montes de Safa e Marwa (sa'ee). A mesjid é tamén o sitio do Pozo de Zamzam. Segundo a tradición islámica, unha oración na masjid é igual a 100.000 oracións en calquera outra masjid do mundo.[44]

KaabaEditar

Artigo principal: Kaaba.

Hai diferenzas de opinión entre os eruditos islámicos sobre quen construíu primeiro a Kaaba, algúns cren que foi construída polos anxos mentres que outros cren que foi construída por Adán. En calquera caso, construíuse varias veces antes de alcanzar o seu estado actual. A Kaaba é tamén a dirección común da oración (quibla) para todos os musulmáns. A superficie que rodea a Kaaba e pola que os musulmáns a circunvalan coñécese como Mataf.

Hajr-e-Aswad (Pedra Negra)Editar

 
A Pedra Negra vista a través dun portal na Kaaba.

A Pedra Negra é unha pedra que os científicos consideran un meteorito ou de orixe similar e que os musulmáns atribúen a unha orixe divina. Atópase na esquina oriental da Kaaba e é Sunna tocala e bicala. A zona ao redor da pedra adoita estar sempre abarrotado e é vixiada por policías para garantir a seguridade dos peregrinos. Segundo a tradición islámica, a pedra foi enviada desde o Paraíso e utilizouse para construír a Kaaba. Adoitaba ser unha pedra branca (e era máis branca que o leite). Por mor dos pecados mundanos do home, foi cambiando de cor ata volverse negra co paso dos anos.

ClimaEditar

Datos climáticos para A Meca
Mes Xan Feb Mar Abr Mai Xuñ Xul Ago Set Out Nov Dec Anual
Temperatura máxima en °C 37,4 38,3 42,4 44,7 49,4 49,6 49,8 49,7 49,4 47,0 41,2 38,4 49,8
Media máxima en °C 30,5 31,7 34,9 38,7 42,0 43,8 43,0 42,8 42,8 40,1 35,2 32,0 38,1
Media diaria en °C 24,6 25,4 28,0 31,6 34,3 35,8 35,9 35,7 35,0 33,0 29,1 25,6 30,8
Media mínima en °C 18,8 19,1 21,1 24,5 27,6 28,6 29,1 29,5 28,9 25,9 23,0 20,3 24,7
Temperatura mínima en °C 11,0 10,0 13,0 15,6 20,3 22,0 23,4 23,4 22,0 18,0 16,4 12,4 10,0
Precipitación media mm 20,8 3,0 5,5 10,3 1,2 0,0 1,4 5,0 5,4 14,5 22,6 22,1 111,8
Media de días con precipitacións 4,0 0,9 1,8 1,8 0,7 0,0 0,3 1,5 2,0 1,9 3,9 3,6 22,4
Humidade relativa media (%) (media diaria) 58 54 48 43 36 33 34 39 45 50 58 59 46
Media de horas de sol mensuais 260,4 245,8 282,1 282,0 303,8 321,0 313,1 297,6 282,0 300,7 264,0 248,0 3 400,5
Media de horas de sol diarias 8,4 8,7 9,1 9,4 9,8 10,7 10,1 9,6 9,4 9,7 8,8 8,0 9,3
Fonte #1:
Fonte #2: Deutscher Wetterdienst (horas de sol, 1986–2000)[46]

EconomíaEditar

A economía da cidade depende case exclusivamente das persoas que asisten ao Hajj, a peregrinación que os fieis musulmáns realizan á Meca. Esta deixa na cidade máis de 100 millóns de dólares, ao mesmo tempo o goberno saudita inviste preto de 50 millóns en servizos para os peregrinos.

A pesar de que na cidade tamén existen algunha industria o papel que desenvolve A Meca na economía do país e irrelevante, xa que esta se basea nas importacións de petróleo.

SanidadeEditar

A asistencia sanitaria é proporcionada polo goberno saudita de forma gratuíta a todos os peregrinos. Hai sete hospitais principais na Meca:

  • Ajyad Hospital (en árabe: مستشفى أجياد)
  • King Faisal Hospital (en árabe: مستشفى الملك فيصل)
  • King Abdul Aziz Hospital (en árabe: مستشفى الملك عبدالعزيز)
  • Sheesha Hospital (en árabe: مستشفى الششة)
  • Al Noor Hospital (en árabe: مستشفى النور)
  • Hira Hospital (en árabe: مستشفى حراء)
  • Maternity and Children Hospital (en árabe: مستشفى الولادة والأطفال)
  • King Abdullah Medical City (en árabe: مدينة الملك عبدالله الطبية)

Hai tamén moitas clínicas dispoñibles tanto para residentes como para peregrinos.

AdministraciónEditar

A cidade da Meca está gobernada polo concello homónimo, cuxo goberno está formado por 14 membros electos na cidade e presididos por un alcalde (Al-Amin) nomeado polo goberno de Arabia Saudita.

A cidade é a capital da provincia co mesmo nome, cuxa cidade con máis poboación é Jeddah. O gobernador desta provincia foi entre 2000 e 2007, ano do seu falecemento, o príncipe Abdul Majeed bin Abdulaziz Al Saud. O 16 de maio de 2007 foi sucedido polo príncipe Khalid bin Faisal Al Saud.

Cidades irmandadasEditar

  Medina, Arabia Saudita.

Galería de imaxesEditar

NotasEditar

  1. ↑ Rodríguez, A. e Davila, M. (2004). Lingua galega: dúbidas lingüísticas (PDF). Área de Normalización Lingüística da Universidade de Vigo. ISBN 84-8158-266-2. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 01 de xuño de 2014. Consultado o 13 de setembro de 2015. 
  2. ↑ Sanmartín, G. (coord.); Martínez, A.; Méndez, I; Pita, L. e Ríos, M. (2007) Criterios para o uso da lingua Arquivado 05 de marzo de 2016 en Wayback Machine. Servizo de N. L. da UdC. ISBN 978-84-9749-234-8.
  3. ↑ Diciopedia do século 21 (2006) Edicións do Cumio, Galaxia e Edicións do Castro. T. 2, p. 1334: Meca, A (Makka) C. do O. de Arabia Saudí...
  4. ↑ Diccionario enciclopédico galego universal (2003). Ir Indo. T. 41, p. 37: Meca, A [ár: Makka] Cidade de Arabia Saudí...
  5. ↑ Santa María, Inés e Massó, Noé (2009). Atlas xeográfico e histórico de Galicia e do Mundo. Do Cumio. Meca, A: páxinas 151 (C2) e 192 (B4). ISBN 978-84-8289-328-0.
  6. ↑ Merriam-Webster's Geographical Dictionary. 2001. p. 724. ISBN 0 87779 546 0. 
  7. ↑ Merriam-Webster, Inc (2001). Merriam-Webster's Geographical Dictionary. p. 724. ISBN 978-0-87779-546-9. 
  8. ↑ "Government statistics of Makkah in 2015" (PDF). 17 de novembro de 2018. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 17 de novembro de 2018. Consultado o 20 de abril do 2023. 
  9. ↑ Ogle, Vanessa (2015). The Global Transformation of Time: 1870–1950. Harvard University Press. p. 173. ISBN 9780674286146. Mecca, "the fountainhead and cradle of Islam," would be the center of Islamic timekeeping. 
  10. ↑ Nicholson, Reynold A. (2013). Literary History Of The Arabs. Routledge. p. 62. ISBN 9781136170164. A Meca foi o berce do islam, e o islam, segundo Mahoma, é a relixión de Abraham. 
  11. ↑ Khan, A M (2003). Historical Value Of The Qur An And The Hadith. Global Vision Publishing Ho. pp. 26–. ISBN 978-81-87746-47-8. ; Al-Laithy, Ahmed (2005). What Everyone Should Know About the Qur'an. Garant. pp. 61–. ISBN 978-90-441-1774-5. 
  12. ↑ Nasr, Seyyed (2005). Mecca, The Blessed, Medina, The Radiant: The Holiest Cities of Islam. Aperture. ISBN 0-89381-752-X. 
  13. ↑ "Wahhābī (Islamic movement)". Encyclopædia Britannica. Edimburgo: Encyclopædia Britannica, Inc. 9 de xuño de 2020. Arquivado dende o orixinal o 26 de xuño de 2020. Consultado o 20 de abril do 2023. Debido a que o wahabismo prohibe a veneración de santuarios, tumbas e obxectos sacros, moitos lugares relacionados coa historia temperá do islam, como as casas e tumbas dos compañeiros do Profeta, foron demolidos baixo o goberno saudita. Os conservacionistas calcularon que ata o 95% dos lugares históricos da Meca e Medina foron arrasados.  Parámetro descoñecido |url-status= ignorado (Axuda)
  14. ↑ Taylor, Jerome (24 de setembro de 2011). "Mecca for the rich: Islam's holiest site 'turning into Vegas'". The Independent (London). Arquivado dende o orixinal o 16 de xuño de 2017.  Parámetro descoñecido |url-status= ignorado (Axuda)
  15. ↑ A Saudi tower: Mecca versus Las Vegas: Taller, holier and even more popular than (almost) anywhere else, The Economist (24 June 2010), Cairo.
  16. ↑ Fattah, Hassan M.Islamic Pilgrims Bring Cosmopolitan Air to Unlikely City Arquivado 2014-09-24 en Wayback Machine., The New York Times (20 January 2005).
  17. ↑ Peters, Francis E. (1994). The Hajj: The Muslim Pilgrimage to Mecca and the Holy Places. Princeton University Press. p. 206. ISBN 978-0-691-02619-0.  Parámetro descoñecido |url-access= ignorado (Axuda)
  18. ↑ Esposito, John L. (2011). What everyone needs to know about Islam. Oxford University Press. p. 25. ISBN 978-0-19-979413-3. Mecca, like Medina, is closed to non-Muslims 
  19. ↑ "Mayor of Makkah Receives Malaysian Consul General". Ministry of Foreign Affairs Malaysia. 28 de maio de 2015. Arquivado dende o orixinal o 4 de setembro de 2015. Consultado o 20 de abril do 2023. 
  20. ↑ Stone, Dan (3 de outubro de 2014). "The Growing Pains of the Ancient Hajj". National Geographic. Arquivado dende o orixinal o 17 de xullo de 2015. Consultado o 20 de abril do 2023. 
  21. ↑ "Who's Who: Saleh Al-Turki, the new mayor of Makkah". 29 de xaneiro de 2022. 
  22. ↑ "Prince Khalid Al Faisal appointed as governor of Makkah region". Saudi Press Agency. 16 de maio de 2007. Arquivado dende o orixinal o 30 de decembro de 2007. Consultado o 20 de abril do 2023. 
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 Versteegh, Kees (2008). C.H.M. Versteegh; Kees Versteegh, eds. Encyclopedia of Arabic language and linguistics, Volume 4 (Illustrated ed.). Brill. p. 513. ISBN 978-90-04-14476-7. 
  24. ↑ Sura 3:96
  25. ↑ 25,0 25,1 Peterson, Daniel C. (2007). Muhammad, prophet of God. Wm. B. Eerdmans Publishing. pp. 22–25. ISBN 0-8028-0754-2. 
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 26,3 Ham, Anthony; Brekhus Shams, Martha and Madden, Andrew (2004). Saudi Arabia (ilustrada ed.). Lonely Planet. ISBN 1-74059-667-6. 
  27. ↑ Long, David E. Culture and Customs of Saudi Arabia. ISBN 978-0313320217.  Parámetro descoñecido |año= ignorado (suxírese |ano=) (Axuda)
  28. ↑ Kipfer, Barbara Ann (2000). Encyclopedic dictionary of archaeology (Illustrated ed.). Springer. p. 342. ISBN 0-306-46158-7. 
  29. ↑ Glassé, Cyril y Smith, Huston (2003). The new encyclopedia of Islam (Revised, illustrated ed.). Rowman Altamira. p. 302. ISBN 0-7591-0190-6. 
  30. ↑ Phipps, William E. (1999). Muhammad and Jesus: a comparison of the prophets and their teachings (Illustrated ed.). Continuum International Publishing Group. p. 85. ISBN 0-8264-1207-6. 
  31. ↑ Sher Ali Maulawi, Mirza Tahir, Ahmad Hadhrat (2004). The Holy Quran with English Translation. Islam International. p. 753. ISBN 1-85372-779-2. 
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 Philip Khûri Hitti (1973). Capital cities of Arab Islam (Illustrated ed.). University of Minnesota Press. p. 6. ISBN 0-8166-0663-3. 
  33. ↑ AlSahib, AlMuheet fi Allughah, p. 303
  34. ↑ 34,0 34,1 Sir Sayyid Aḥmad Khān (1870). A series of essays on the life of Mohammad: and subjects subsidiary thereto. Londres: Trübner & co. pp. 74–76. 
  35. ↑ Firestone, Reuven (1990). Title Journeys in holy lands: the evolution of the Abraham-Ishmael legends in Islamic exegesis. SUNY Press. pp. 65, 205. ISBN 0-7914-0331-9. 
  36. ↑ Recreación da Kaaba preislámica
  37. ↑ Plano da Meca no tempo de Mahoma (segundo Margoliouth)
  38. ↑ "Ilustración da Meca no final do s.XVII". Arquivado dende o orixinal o 14 de setembro de 2012. Consultado o 14 de setembro de 2012. 
  39. ↑ A Meca, 1885
  40. ↑ Plano da cidade en 1905
  41. ↑ Plano da Meca en 1946
  42. ↑ Romaxe dos peregrinos polos sucesivos lugares santos
  43. ↑ "Historic Fortress Destroyed". The New York Times. 9 de xaneiro de 2002. Consultado o 6 de setembro de 2012. 
  44. ↑ Adil, Salahi. (2019). Sahih Muslim (Volume 2) With the Full Commentary by Imam Nawawi. Al-Nawawi, Imam., Muslim, Imam Abul-Husain. La Vergne: Kube Publishing Ltd. ISBN 978-0-86037-767-2. OCLC 1152068721. 
  45. ↑ "Climate Data for Saudi Arabia". Jeddah Regional Climate Center. Arquivado dende o orixinal o 12 de maio de 2012. Consultado o 29 de outubro de 2015. 
  46. ↑ "Klimatafel von Mekka (al-Makkah) / Saudi-Arabien" (PDF). Baseline climate means (1961–1990). Consultado o 25 de xaneiro de 2016. 

Véxase taménEditar

BibliografíaEditar

Outros artigosEditar

Ligazóns externasEditar

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=A_Meca&oldid=6398303»