Xoán Babarro
escritor e lingüista galego
(Redirección desde «Xoán Babarro González»)
Xoán Babarro González, nado en Calvelo (Zorelle, Maceda) o 23 de decembro de 1947, é un escritor e lingüista galego.
Biografía | |
---|---|
Nacemento | 23 de decembro de 1947 (76 anos) Calvelo, España |
Actividade | |
Ocupación | escritor |
Membro de | |
Obra | |
Obras destacables
| |
Familia | |
Cónxuxe | Ana María Fernández Martínez |
Premios | |
| |
Traxectoria
editarEstudou Maxisterio e é licenciado en Filosofía e Letras, ingresando no corpo de mestres por oposición en 1968. Traballou arreo pola introdución do galego na escola e mais pola recuperación e defensa da lingua galega en Asturias, onde desenvolveu o labor docente até 1971, data en que se trasladou a Galicia.
É membro correspondente da Real Academia Galega desde 2002. No 2008 foi nomeado socio de honra da Nova Escola Galega.
Obra en galego
editarLiteratura infanto-xuvenil
editar- Teatro todo o ano, 1978 (teatro).
- Contos degrañados, 1981, Casals (narrativa).
- O raposo pillabán, 1981, Casals (narrativa tradicional).
- Tres países encantados, 1986, Vía Láctea (narrativa).
- ¡Grande invento para saír do aburrimento!, 1987, Sotelo Blanco (teatro).
- Primeiro libro con Malola, 1987, S. M. (narrativa).
- Crónicas dos catro viaxeiros, 1989, Xerais (narrativa).
- O dragón de Gondomil, 1989, Ir Indo (narrativa).
- Barrigaverde e o dragón Achís, 1990, S. M. (narrativa). Foi traducida ao catalán.[1]
- A chamada das tres raíñas, 1991, S. M. (narrativa). Foi traducida ao castelán.[2]
- Kukamoto Canchés, o meu robot xaponés, 1991, Edelvives (narrativa). Foi traducida ao catalán.[3]
- A aldea das catro primaveras, 1993, Sotelo Blanco (narrativa).
- Contos de trabecín e trabezón, 1993, Bruño (narrativa).
- O día que se acatarrou a cheminea das Pontes, 1993 (narrativa).
- A princesa do cabaliño café, 1994, Edelvives (narrativa).
- Dez eran dez, 1996, Xerais (narrativa).
- E un día chegou Miroslav, 1997, Obradoiro-Alfaguara (narrativa).
- A festa dos mil contos, 1997, Edicións do Cumio (narrativa).
- O parque da chave dourada, 1997, Casals (narrativa).
- Cuco, cuquelo, ¿que tes no fardelo?, 1998, Xerais (narrativa).
- A tea de araña que todo o apaña, 1998, Edebé-Rodeira (narrativa). Foi traducida ao castelán.[4]
- As bruxas esbrúxulas, 1999, Casals (narrativa).
- Contos do reino de Mamoranguá, 1999, Ir Indo (narrativa).
- As vacacións máxicas de John Liberty, 1999, Obradoiro-Alfaguara (narrativa).
- Os xigantes de nunca acabar, 1999, S. M. (narrativa).
- Un circo de nubes, 2000, Everest Galicia (narrativa).
- Lobo lobo, 2000, Everest Galicia (narrativa).
- O arco da vella, 2001, Combel (narrativa). Foi traducida ao castelán[5] e ao catalán.[6]
- O boneco de neve, 2001, Combel (narrativa). Foi traducida ao castelán,[7] ao catalán[8] e ao portugués.[9]
- Carpametacarpadeduna, 2001, Xerais (narrativa).
- Os feitizos de Medea, 2001, Everest Galicia (teatro).
- O lazo de patinar, 2001, Combel (narrativa). Foi traducida ao castelán[10] e ao catalán.[11]
- A néboa das escondidas, 2001, Combel (narrativa). Foi traducida ao catalán[12] e ao castelán.[13]
- O reino de dama Duira, 2001, Ir Indo (narrativa).
- Ten, ten, a miña casa ten..., 2001, Galaxia (narrativa).
- ¡Polos bigotes do meu gato...!, 2002, Bruño (narrativa).
- Tres contos do máxico tres, 2002, Sotelo Blanco (narrativa).
- Eu voguei por Mar de Chocolate, 2003, Everest Galicia (narrativa).
- Chalchihuites, 2004, Tambre (narrativa).
- Deseñadora de hora en hora, 2004, Tambre (narrativa). Foi traducida ao castelán.[14]
- Nena de flan, 2004, Obradoiro-Alfaguara (narrativa).
- Sempre Hausa, 2004, Galaxia (narrativa).
- Eioua e o seu nome, 2005, Planeta & Oxford (narrativa).
- Gurgulliña sabe portarse ben, 2005, Everest Galicia (narrativa). Foi traducida ao castelán.[15]
- O misterio do príncipe pastor, 2007, Tambre (narrativa).
- A Princesa que venceu a sombra, 2007, Everest Galicia (narrativa).
- Reino verde, 2007, Planeta & Oxford (poesía).
- Mouchiño Mou, `2008, Galaxia. (narrativa).
- Chrystyan Magic. Atrapado na torre, 2009, Everest Galicia (narrativa).
- Cormarín, 2009, Sotelo Blanco (narrativa).
- Do A ao Z con... Pondal, 2010, Everest Galicia (poesía).
- Palabra era un universo paralelo, 2010, Deputación de Ourense (narrativa).
- A princesa de Taramundi, 2010, Edicións Embora (poesía).
- Macarrón de narices, 2011, Xerais (narrativa).
- As máscaras do profesor Robrinda, 2015, Galaxia (narrativa).
- Hilario e os tres medos (Oqueleo, 2017)
- O gorrión comellón (2019). Rodeira. 56 páxs. ISBN 978-84-8349-578-0.
- Teño oito anos e quero ser youtuber (2020). Galaxia. 150 páxs. ISBN 978-84-9151-428-2.
- Caliños, Capitán! (2022). Galaxia, Col. Árbore. Ilustracións de Lidia Nokonoko. 184 páxs. ISBN 978-84-9151-833-4.
- Garabitolas (2023). Xerais. Ilustracións de María Sánchez Lires. 64 páxs. ISBN 978-84-1110-303-9.
- As vinte fadas de Lala Rus (2024). Galaxia. 68 páxs. ISBN 978-84-1176-328-8.
Ensaio
editar- O castelo de irás e non tornarás, 1977, Casals.
- Catasol. Vocabulario e folclore da Terra Navia-Eo, 2002, VTP, Xixón.
- Galego de Asturias. Delimitación, caracterización e situación sociolingüística, 2003 (dous volumes), Fundación Barrié.
Traducións
editar- O testamento do tío Nacho, de Ángels Garriga, 1982, Cadernos da Escola Dramática Galega.
Edicións
editar- 21 poemas, de Antolín Santos Mediante Ferraría, 2002, Concello de Taramundi.
- Poesía completa, de Antolín Santos Mediante Ferraría, 2008, Fundación Barrié.
Obras colectivas
editar- Contos pra nenos, 1979, Galaxia.
- 8 contos, 1989, Xunta de Galicia.
- Normas ortográficas e morfolóxicas del galego de Asturias, 1990, Mesa prá Defensa del Galego de Asturias e da Cultura da Comarca.
- Os contos da campaña (II), 1992, Xunta de Galicia.
- Os contos do xílgaro, n.º 76 da Biblioteca de Autores Galegos do Diario 16 de Galicia.[16]
- Relatos para un tempo novo, 1993, Xunta de Galicia.
- E dixo o corvo..., 1997, Xunta de Galicia.
- Rumbo ás illas. Escritores da Costa da Morte nas Sisargas, 1997, Asociación Cultural Monte Branco/Asociación Neria, O Couto, Ponteceso.
- Imos xuntos camiñar, 1999, Xunta de Galicia.
- ¡Que risa de rata!, 1999, Xunta de Galicia. Con Ana María Fernández.
- Un saquiño de contos, 2001, Xerais.
- Píllaras. Canciois del Navia, 2003, VTP, Xixón.
- Sonsonetiño, en Para cantar e contar, 2003, Xunta de Galicia.
- Contos de barcos, paxaros, infancias e pesadelos, 2004, Xunta de Galicia.
- A Lingua Galega: Historia e Actualidade. Actas do I Congreso Internacional, 16-20 de setembro de 1996, 2004, Consello da Cultura Galega/ILG.
- Lingua e cultura galega de Asturias, 2004, Xerais.
- Na barriga do dragón, 2004, Everest Galicia. Con Ana María Fernández.
- Postais do Camiño, 2004, Galaxia.
- Galicia do A ao Z, 2008, Everest Galicia. Con Ana María Fernández.
- O Camiño de Santiago do A ao Z, 2010, Everest Galicia. Con Ana María Fernández.
- A xente que soña desperta, 2010, Universidade de Vigo.
- Versus cianuro. Poemas contra a mina de ouro de Corcoesto, 2013, A. C. Caldeirón.
Premios
editar- 1º Premio do Concurso nacional de contos infantís O Facho no 1974, por Zoca, Zoqueira.
- Gañador do Concurso Nacional de Teatro Infantil O Facho no 1983, con Ana María Fernández Martínez, por ¡Grande invento para saír do aburrimento!.
- Premio O Barco de Vapor no 1985, por Primeiro libro de Malola.
- Premio O Barco de Vapor no 1989, por Barrigaverde e o dragón Achís.
- VII Premio de Literatura Infantil e Xuvenil Pura e Dora Vázquez da Deputación de Ourense no 2009, por Palabra era un universo paralelo.
- Premio Arume de Poesía da Fundación Xosé Neira Vilas no 2009, por A princesa de Taramundi.
Obra en castelán
editarLiteratura infanto-xuvenil
editar- La ardilla Carrerilla, 2002, Bruño (narrativa).
- La estrella Bonita, 2002, Bruño (narrativa).
Vida persoal
editarEstá casado con Ana María Fernández Martínez.
Notas
editar- ↑ "Panxaverda i el drac Atxim". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-10-27.
- ↑ "La llamada de las tres reinas". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-10-27.
- ↑ "Kumamoto Canyés, el meu robot japonés". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-10-27.
- ↑ "La tela de araña que todo lo apaña". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-10-27.
- ↑ "El arco iris". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-10-27.
- ↑ "L'arc de Sant Martí". bibliotraducion.uvigo.es. Consultado o 19 de maio de 2021.
- ↑ "El muñeco de nieve". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-10-27.
- ↑ "El ninot de neu". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-10-27.
- ↑ "O boneco de neve". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-10-27.
- ↑ "El hielo de patinar". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-10-27.
- ↑ "El gel de patinar". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-10-27.
- ↑ "La boira i el fet i amagar". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-10-27.
- ↑ "La niebla del escondite". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-10-27.
- ↑ "Diseñadora de hora en hora". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 08 de xuño de 2020. Consultado o 2019-10-27.
- ↑ "Burbujita sabe portarse bien". bibliotraducion.uvigo.es. Arquivado dende o orixinal o 25 de setembro de 2019. Consultado o 2019-10-27.
- ↑ Amais do conto en galego estandarizado de Babarro, inclúe seis contos escritos nas variedades do galego de Asturias, León e Zamora: Alpeirada de Xesús Álvarez Valdés; Condo iou era nena de María Luz Fernández González; El tesouro dos Bauer de Xosé Máximo Fernández López; Furaco mouro no ozono de Manuel García Sánchez «Galano»; A pomba de Lucas de Cándido Sanjurjo Fernández e El xardineiro, a princesa e el dragón de Francisco Xabier Frías Conde.
Véxase tamén
editarBibliografía
editar- Barrera, Feliciano, ed. (2002). "Babarro González, Xoan". Gallegos. Quién es quien en la Galicia del siglo XXI (en castelán). Santiago de Compostela: El Correo Gallego. p. 49. ISBN 84-8064-113-4.