Wikipedia

Tvrđa

Tvrđa, o casco antigo da cidade de Osijek, Croacia, é o maior e mellor conservado conxunto de construcións barrocas dese país. Conformado por unha traza italiana construída polos Habsburgo na beira dereita do río Drava, para o World Monuments Fund (WMF) é un «exemplo único dun centro urbano barroco militar, administrativo e comercial do século XVIII».[1]

Tvrđa
Plano de Tvrđa en 1861.
Edificio
TipoTraza italiana
LocalizaciónOsijek, Croacia Croacia
Coordenadas45°33′40″N 18°41′46″L / 45.561073, 18.696093Coordenadas: 45°33′40″N 18°41′46″L / 45.561073, 18.696093
Tvrđa en Croacia
Tvrđa
Tvrđa
Localización de Tvrđa en Croacia.
Construción
Inicio1693
Remate1735
Equipo
Arquitecto(s)
  • Mathias von Kaiserfeld (1691)
  • Maximilian Gosseau de Henef (1712)
ContratistaImperio Habsburgo
OutrosMateriais: Pedra calcaria e ladrillo
[ editar datos en Wikidata ]

A traza italiana construíuse nas inmediacións da Osijek medieval despois da derrota das forzas otomás en 1687, dada a importancia estratéxica da cidade. A edificación comezou en 1712 con base nos planos de Mathias von Kaiserfeld e, posteriormente, Maximilian Gosseau de Henef. Tres anos despois completáronse os cinco baluartes e dous enreixados planificados, mentres que para 1735 concluíuse a construción da cidade interior e tres bastións adicionais no norte. No momento da súa conclusión era a fortaleza dos Habsburgo máis grande e avanzada na fronteira co Imperio Otomán. Rodeado con muros e valados, contaba con catro portas principais en cada un dos puntos cardinais. En 1717 engadiuse iluminación e, a partir de 1751, foi o primeiro sitio de Croacia con subministración pública de auga.

Despois do Congreso de Berlín de 1878 reduciuse a súa importancia militar, pois mellorou a estabilidade na rexión. Pola súa banda, na década de 1920 destruíronse a maioría dos muros e fortificacións do lugar posto que representaban un obstáculo para o desenvolvemento de Osijek. Só se conservou a porción norte das murallas e a súa porta, coñecida como «porta de auga» (en croata: vodena vrata), e partes de dous bastións. Así mesmo, quedou intacto o centro da cidade que alberga igrexas, museos, escolas, edificios públicos, restaurantes e bares. Tamén sufriu danos significativos durante a Guerra de Croacia, polo que foi engadida á lista de 1996 de sitios máis ameazados desenvolvida polo WMF. En 2005, presentouse para a súa consideración como posible Patrimonio da Humanidade.[2]

Historia editar

Eras medieval e otomá editar

 
Tvrđa desde a beira oposta do río Drava, na posible localización da ponte de Suleiman.

O centro da Osijek medieval, cuxo nome se rexistrou por vez primeira no ano 1196, localizábase nas beiras do río Drava.[2] Desde comezos do século XII era un asentamento comercial e portuario, beneficiado pola súa localización ao sur de Buda e Pécs.[3] Albergou a igrexa románica da Santísima Trindade e entre 1526 e 1687 permaneceu baixo control do Imperio Otomán. Con todo, non se modificou significativamente o seu deseño, aínda que con templos islámicos e edificios públicos adquiriu unha aparencia oriental.[2] Co paso dos anos, conserváronse algúns rastros dese poboamento.[1]

Adquiriu recoñecemento internacional durante o período otomán grazas á «ponte de Solimán», cuxa construción iniciou İbrahim Pasha o 16 de agosto de 1526 por orde de Suleiman o Magnífico.[2][4] Conectaba Osijek con Darda e era un camiño de madeira sobre pías de aproximadamente sete quilómetros de longo e seis metros de ancho.[2] En 1664, o señor feudal croata Nikola Zrinski ordenou incendialo, con todo, reconstruíuse durante o goberno de Suleiman II, para ser reducido a cinzas en 1686 a mans das tropas dos Habsburgo.[5][2]

Deseño e construción editar

Primeiro deseño de finais do século XVII editar

En 1687, comezou o desenvolvemento do asentamento militar en Tvrđa cando os exércitos dos Habsburgo expulsaron os otománs da cidade no marco da Gran guerra turca.[6] Para Luís Guillermo de Baden-Baden, comandante en xefe do exército Imperial, a localización de Osijek tiña unha importancia estratéxica excepcional na guerra contra os turcos.[7] Por tanto, instou á reparación das murallas e propuxo a construción dunha fortaleza con base nos principios de enxeñaría militar de Vauban.[3][7]

En 1690, estableceuse o maxistrado da cidade cando aínda estaban en desenvolvemento os planos para o novo forte. Un documento de agosto do mesmo ano cualificaba de «ruinosa» a condición do asentamento. Dous meses despois, o 29 de outubro, os otománs atacaron por sorpresa. Con todo, foron repelidos grazas a unha defensa ben organizada e, o 6 de novembro, retiráronse logo dun breve asedio. Tal suceso apurou a construción das novas fortificacións.[7] A conversión de Tvrđa nunha fortaleza barroca baseouse nos planos que o enxeñeiro Mathias von Kaiserfeld ideou en 1691.[3]

Segundo deseño do século XVIII editar

 
O antigo Palacio do comando xeral de Eslavonia móstrase, xunto cun plano de Tvrđa e o monumento á Santísima Trindade, no reverso do billete de 200 kunas.[8]

O plano orixinal de Tvrđa deseñouse ante a necesidade de reforzar as murallas da cidade, pero non consideraba o redeseño do interior e pretendía un desenvolvemento descontrolado. Por tanto, Maximilian Gosseau de Henef ideou novos planos para un forte na beira dereita do río Drava. O enxeñeiro militar quedou a cargo da planificación cando xa comezara a construción.[2] A partir de agosto de 1712, enxeñeiros austríacos, supervisados por Johann Stephan von Beckers —comandante do forte—, edificaron cuarteis, os cuarteis xerais do persoal, igrexas e mosteiros.[9] Todo foi rodeado por un sistema de fosos, baluartes e sitios para artillaría con base no deseño de Gosseau,[2] que seguiu o modelo das fortificacións militares holandesas de terras baixas.[6][10][9]

En 1715, xa se completaran os cinco bastións e dous enreixados planificados. Ao ano seguinte engadiuse unha porta na área oeste que conducía a unha porción da cidade coñecida como Gornji Grad (en galego, cidade alta). En 1721, completouse a construción da obra exterior na beira oposta do Drava, deseñada como cabeza de ponte e para brindar protección desde o norte.[2] Até 1783, engadiuse unha última porta, que levaba cara a outra zona da cidade chamada Donji grad (en galego, cidade baixa).[11] A cidade interior rematouse de construír en 1733 e dous anos despois xa existían dous bastións adicionais no norte, xunto cunha oficina de correos, unha oficina de construción e un hospital. Por tanto, o forte completo estaba conformado por «oito baluartes, dúas armerías, dous almacéns grandes, os cuarteis xerais da gornición, unha corte militar, unha oficina de construción, un médico da gornición, unha caseta do sentinela, apartamentos de oficiais, un hospital militar e sete cuarteis».[2] As fortificacións abarcaban unha área dunhas oitenta hectáreas, co que era a maior fortaleza da fronteira co Imperio Otomán.[3][1]

O plano de Gosseau consideraba espazos para a construción de igrexas onde anteriormente se situaban as mesquitas. Nun inicio eses lugares usáronse como igrexas, pero en 1709 os franciscanos comezaron a construción dunha igrexa barroca, consagrada en 1732.[2] Pola súa banda, entre 1699 e 1705 edificouse un mosteiro franciscano ao que se lle engadiu, entre 1731 e 1733, unha nova á. Tal sección acabou por converterse nun novo mosteiro en 1761.[2][12] En 1725, logo de levantar o seu propio mosteiro, as xesuítas empezaron a erixir a igrexa freguesa de San Miguel Arcanxo que, a pesar de estar incompleta, comezouse a utilizar en 1734.[2] En 1730, tamén se levantou unha columna da Santísima Trindade na praza principal do forte como monumento da peste, que presentaba volutas con pedestais e catro protectores contra a enfermidade. Cincuenta e catro anos despois engadíronse catro pedestais máis e a súa respectiva estatua dun santo.[12] Doutra banda, en 1717, Tvrđa contaba xa con iluminación e,[2] en 1751, iniciouse nese lugar o primeiro sistema de subministración pública de auga.[13]

A mediados do século XVIII había unhas 35 pousadas no lugar, é dicir, aproximadamente unha pousada por cada tres edificios do forte. Nun deses sitios quedou o príncipe Xosé cando visitou Osijek. Xa como Xosé II, en 1786, decretou a fusión de Gornji Grad, Donji grad e Tvrđa nun único concello municipal.[2]

Séculos XIX e XX editar

 
A «porta de auga» (en croata: vodena vrata) en Tvrđa.

Xa para a segunda metade do século XVIII non había —ou había moi poucas— novas construcións en curso. Incluso o mantemento do forte acabou por converterse nunha carga.[7] En 1809, Osijek recibiu o status de cidade real libre. O seu concello instalouse nun edificio localizado na esquina sueste da praza principal de Tvrđa.[2]

No entanto, a súa importancia militar reduciuse ante o incremento da estabilidade militar e política na rexión que produciu o Congreso de Berlín de 1878.[2] Na década de 1870 demoléronse dous bastións no noroeste, o que permitiu a construción do parque de Ambrosio (en croata: Ambrozijev perivoj).[3] En 1881, iniciouse a edificación da Real Escola de Gramática e, en 1890, terminouse a Real Escola Secundaria Xeral. Dezasete anos máis tarde levantouse un seminario episcopal na esquina suroeste da praza principal.[2] Os anteriores foron os únicos edificios construídos no interior dos muros de Tvrđa nas últimas tres décadas do século XVIII.[7]

Coa expansión de Osijek, a presenza do forte acabou por entorpecer o desenvolvemento urbano. Por tanto, entre 1923 e 1926, derrubouse a maioría das murallas para permitir a construción dunha vía tranviaria eléctrica. En 1958, demoleuse a última polvoreira, localizada detrás da igrexa do Arcanxo Miguel.[7] A pesar da destrución da maior parte das fortificacións —só se conservaron dous bastións e o muro norte coa súa «porta de auga»—, o centro da cidade quedou intacto.[2][6] Posteriormente, o Exército Popular Iugoslavo mantivo unha gornición e un hospital militar no lugar. No entanto, na década de 1980 abandonáronse gradualmente os edificios e adaptáronse como talleres para pintores e escultores locais.[14] Doutra banda, a Guerra de Croacia causou danos estruturais no lugar a causa do colapso de teitos, paredes e pisos, o que, á súa vez, ameazou as esculturas e murais que carecían da debida protección.[1]

Legado editar

 
Mapa de Tvrđa.

Logo de perder importancia militar no século XIX, Tvrđa pasou a ser un centro administrativo, educativo e cultural de Osijek e da rexión. Neste sentido, foi en Tvrđa onde se organizou a primeira escola de Osijek; en 1707, introduciuse o primeiro programa educativo, tempo despois expandido e renovado. Vinte e oito anos despois comezou a funcionar a primeira imprenta. Doutra banda, nas escolas de Tvrđa estudaron os gañadores do premio Nobel Leopold Ružička e Vladimir Prelog.[15]

Así mesmo, a reitoría e a facultade de agricultura da Universidade de Osijek ocuparon o Palacio do comando xeral de Eslavonia, mentres que a facultade de tecnoloxía de alimentos localizouse nun edificio que antigamente se empregaba como hospital militar.[16][9] De acordo co censo de 2001, no distrito había 10 277 residentes en 3310 fogares.[17][18] Pola súa banda, o interior da fortaleza alberga restaurantes, bares e o Museo de Eslavonia, un dos museos de tipo xeral máis grandes de Croacia.[19][20] O santo patrón de Tvrđa é o Arcanxo Miguel, cuxa festividade —29 de setembro— conmemórase como o día da cidade.[17]

Patrimonio editar

Para o World Monuments Fund (WMF) Tvrđa é «exemplo único dun centro urbano barroco militar, administrativo e comercial do século XVIII».[1] Así mesmo, foi engadido na lista tentativa de Croacia para a súa consideración como posible Patrimonio da Humanidade.[2] Dados os danos que sufriu durante o conflito militar —ao redor do 90 % dos edificios sufriron algún grao de dano—, foi engadido na lista de 1996 de sitios máis ameazados desenvolvida polo WMF.[1][21] Con todo, non se volveu a agregar desde entón.[22]

O antigo Palacio do comando xeral de Eslavonia, un plano de Tvrđa e o monumento á Santísima Trindade móstranse no reverso do billete de 200 kunas.[8] Doutra banda, en 1999, estableceuse a Axencia para a Restauración de Osijek Tvrđa (en croata: Agencija za obnovu osječke Tvrđe), co obxectivo de protexer, restaurar e revitalizar Tvrđa.[21] O proceso buscaba preservar as características arquitectónicas, históricas e estéticas do lugar de acordo cos principios establecidos polo Consello Internacional de Monumentos e Sitios, aínda que preservando a súa natureza multifuncional. Considerouse tamén a colaboración internacional, particularmente co Consello de Europa.[23] Tales esforzos lévanse a cabo co financiamento conxunto dos gobernos de Croacia, o condado de Osijek-Baranya e a cidade de Osijek.[21]

Vin moitas cidades europeas, pero nunca atopei un desenvolvemento idéntico polo que un núcleo urbano existente se convertera nunha fortificación, ou un plan urbanístico semellante.
Ive Mažuran, experto en Tvrđa.[2]

Notas editar

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 World Monuments Watch List of 100 Most Endangered Sites 1996 (PDF) (en inglés). Nova York: World Monuments Fund. ISBN 0-9627931-7-5. 
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 Ministry of Culture Directorate for the Protection of Cultural Heritage (1 de febreiro de 2005). "Historical-Town Planning Ensemble Tvrda (Fort) in Osijek" (en inglés). Unesco. Arquivado dende o orixinal o 12 de abril de 2016. Consultado o 20 de xullo de 2019. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Krajnik, Damir; Obad Šćitaroci (2008). "Preobrazba bastionskih utvrđenja grada Osijeka" 16 (2). Universidade de Zagreb. Consultado o 20 de xullo de 2019. 
  4. ↑ Çiçek; Kuran; Göyünç; Ortaylı. The great Ottoman-Turkish civilisation (en inglés). Ankara: Yeni Türkiye. ISBN 978-9-7567-8221-7. 
  5. ↑ "Yugoslav review" (9 ed.). Jugoslovenska Revija. 1979. Consultado o 20 de xullo de 2019. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 "Tvrđa" (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 12 de febreiro de 2012. Consultado o 20 de xullo de 2019. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Mažuran, Ive. "Tvrđa: ishodište Osijeka" (414). Zagreb: Matica hrvatska. Arquivado dende o orixinal o 20 de setembro de 2018. Consultado o 20 de xullo de 2019. 
  8. ↑ 8,0 8,1 "200 kuna" (en inglés). Banco Nacional de Croacia. 31 de xaneiro de 2015. Consultado o 20 de xullo de 2019. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 "History of Tvrđa" (en inglés). Agencija za obnovu osječke Tvrđe. Consultado o 20 de xullo de 2019. 
  10. ↑ "Osijek In Your Pocket 2013" (en inglés). Consultado o 20 de xullo de 2019. 
  11. ↑ Bajto, Amoreta (29 de setembro de 2014). "Tvrđa svetkuje Miholje". Hrvatska radiotelevizija. Arquivado dende o orixinal o 20 de xullo de 2019. Consultado o 20 de xullo de 2019. 
  12. ↑ 12,0 12,1 "Cultural and Historical Heritage of Osijek-Baranja County" (PDF) (en inglés). Tourist Board of Osijek-Baranja County. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 17 de abril de 2021. Consultado o 20 de xullo de 2019. 
  13. ↑ Živaković-Kerže, Zlata (2008). "Prvi javni vodovod u Osijeku" 8 (1). Hrvatski institut za povijest. Consultado o 20 de xullo de 2019. 
  14. ↑ "Memento umjetnicima, ili kako je Đapić dokrajčio osječku umjetničku scenu" (en croata). 28 de febreiro de 2007. Arquivado dende o orixinal o 20 de xullo de 2011. Consultado o 20 de xullo de 2019. 
  15. ↑ "Spomenici svjetske kulturne baštine – osječka Tvrđa" (en croata). Hrvatska matica isljenika. 2001. Arquivado dende o orixinal o 29 de setembro de 2011. Consultado o 20 de xullo de 2019. 
  16. ↑ "Other useful information" (en inglés). Sveučilište Josipa Jurja Strossmayera u Osijeku. Consultado o 20 de xullo de 2019. 
  17. ↑ 17,0 17,1 "Gradska četvrt Tvrđa" (en croata). Službeni portal grada na Dravi. Arquivado dende o orixinal o 20 de xullo de 2019. Consultado o 20 de xullo de 2019. 
  18. ↑ "Grad Osijek – Izbori 2006 – Gradska četvrt Tvrđa" (en croata). Grad Osijek - Izbori. Arquivado dende o orixinal o 03 de marzo de 2016. Consultado o 20 de xullo de 2019. 
  19. ↑ DK Eyewitness Travel Guide Croatia (en inglés). Nova York: DK Publishing. ISBN 978-1-4654-4173-7. 
  20. ↑ "Museum of Slavonia Osijek" (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 19 de xullo de 2019. Consultado o 20 de xullo de 2019. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 "Tvrđa in Osijek" (en inglés). World Monuments Fund. Consultado o 21 de xullo de 2019. 
  22. ↑ "World Monuments Watch 1996-2012" (en inglés). World Monuments Fund. Consultado o 21 de xullo de 2019. 
  23. ↑ "Program rada" (en inglés). Agencija za obnovu osječke Tvrđe. Consultado o 21 de xullo de 2019. 
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tvrđa&oldid=6700319»