Tritón (anfibio)
Tritón[1] é o nome común que se lles dá aos anfibios urodelos pertencentes á familia dos salamándridos, semellantes ás píntegas ou salamántigas, pero que se distingue delas porque fican nas charcas onde se reproducen durante moito tempo, até chegar a varios meses.
Porén, esta distinción ten numerosas excepcións debido a que as palabras "tritón" e "salamántiga" son moi anteriores ao descubrimento de numerosas especies, aínda que continúa sendo válida en Europa.
Os tritóns son, pois, todos os membros da familia dos salamándridos excluíndo as "salamántigas verdadeiras", da subfamilia dos salamandrinos (xéneros Chioglossa, Mertensiella, Lyciasalamandra e Salamandra). Son pois, moitas das especies pertencentes á subfamilia dos pleurodelinos (algunhas delas, nalgúns idiomas, tamén se denominan salamántigas)
Están presentes en toda Europa, Asia, América do Norte e o norte de África.
Características
editarComo todos os membros da orde, os tritóns caracterízanse por teren:
- catro extremidades con cinco dedos nas posteriores e catro nas anteriores, e unha cola que está presente en cada unha das etapas do seu desenvolvemento.[2]
- desenvolven aletas no dorso do corpo e na cola cando regresan a unha etapa acuática, aletas que están presentes todo o tempo nos tritóns adultos.[2]
.jpg)
Outros caracteres morfolóxicos deste grupo son:
- os dentes vomerianos exténdense posteriormente nos bordos laterais do vómer,
- o arco frontal-escamoso está presente,
- as súas vértebras son anficélicas.[2]
Nestas vértebras os dous extremos son cóncavos, e son eficientes para a natación, xa que confiren flexibilidade ao esqueleto axial. A maioría dos peixes teleósteos adoitan presentalas, e tamén os tetrápodos acuáticos.[3]
As larvas, acuáticas, posúen dentes verdadeiros tanto no maxilar superior como na mandíbula, e branquias externas.
Bioloxía
editarOs tritóns teñen a capacidade de poder rexenerar un membro cortado. Parece que este novo crecemento depende dun sistema de proteínas, incluíndo a Prod-1, cuxa concentración varía coa posición anatómica, co eixe do corpo e a nAG, producida pola células de Schwann que rodean a neurona seccionada.[4]
Moitos tritóns producen toxinas, que se encontran nas secrecións da pel, como mecanismo de defensa contra os depredadores. Os tritóns do xénero Taricha, do oeste de Norteamérica, son particularmente tóxicos; Taricha granulosa, das zonas costeiras do Pacífico noroeste, produce tetrodotoxina máis que suficiente para matar un ser humano adulto. Para provocar danos, as toxinas teñen que penetrar no organismo sendo inxeridas ou a través dunha lesión da pel.[5]
Xéneros concernidos
editarNa taxonomía dos anfibios, só o xénero Triturus comprende es tritóns stricto sensu. Porén, a familia dos salamándridos divídese informalmente adoito en dous grandes grupos: as "salamántigas verdadeiras" (que comprenden os xéneros Chioglossa, Lyciasalamandra, Mertensiella e Salamandra) e os "tritóns" (que agrupan os xéneros restantes).[6][7]
En Galicia
editarEn Galicia poden verse tres especies:
- o tritón común ou ibérico (Lissotriton boscai);
- o tritón palmado (Lissotriton helveticus), e
- o tritón marmorado ou verde (Triturus marmoratus).
Notas
editar- ↑ tritón, 1º art., 2ª acep, no dicionario da RAG.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Salamandridae en AmphibianWeb.
- ↑ "Vértebras". Osteología de fauna salvaje (en castelán). 2016-02-17. Consultado o 2023-02-03.
- ↑ Umar, A.; Godwin, J. W.; Gates, P. B.; Garza-Garcia, A. Acely & Jeremy P. Brockes (2007): "Molecular basis for the nerve dependence of limb regeneration in an adult vertebrate" Resume, Science, 318: 772-777.
- ↑ Newt Toxins Arquivado 31 de maio de 2013 en Wayback Machine..
- ↑ Weisrock, D. W.; Papenfuss, T. J.; Macey, J. R.; Litvinchuk, S. N.; Polymeni, R.; Ugurtas, I. H.; Zhao, E.; Jowkar, H. & A. Larson (2006): "A molecular assessment of phylogenetic relationships and lineage accumulation rates within the family Salamandridae (Amphibia, Caudata)". Molecular Phylogenetics and Evolution 41: 368-383.
- ↑ Larson, Allan; Wake, David & Devitt, Tom (2007): "Salamandridae. Newts and «True Salamanders»". Versión 24 de xaneiro de 2007 (en construción) Arquivado 06 de agosto de 2017 en Wayback Machine., en The Tree of Life Web Project.
Véxase tamén
editarBibliografía
editar- Collins, J. T.; Conant, R.; Stebbins, R. C. e Peterson, R. T. (1999): Peterson First Guide to Reptiles and Amphibians. Houghton Mifflin Harcourt. ISBN 0-395-97195-0. [1]
- Escoriza, D. & Hassine, J. B. (2017): "Comparative larval morphology in three species of Pleurodeles (Urodela: Salamandridae)" Resume. Zootaxa 4237 (3): 587–592.
- Larson, A. (1991): "A molecular perspective on the evolutionary relationships of the salamander families". Evolutionary Biology 25: 211-277.
- Vitt, Laurie J. & Janalee P. Caldwell (2014): Herpetology: An Introductory Biology of Amphibians and Reptiles. 4th Edition. San Diego: Academic Press. ISBN 978-0-1238-6919-7.
- Zug, G. R. (1993): Herpetology: an introductory biology of amphibians and reptiles. San Diego: Academic Press.